ΔΙΩΓΜΟΣ

Ταλαιπωρία ή βλάβη που προξενείται εσκεμμένα σε κάποιους ανθρώπους λόγω της κοινωνικής τους θέσης, της φυλετικής τους καταγωγής ή των θρησκευτικών τους πεποιθήσεων, στην τελευταία δε περίπτωση αποσκοπεί στην εκρίζωση αυτών των πεποιθήσεων και στην αποτροπή της διάδοσής τους μεταξύ νέων προσηλύτων. Το ρήμα ραδάφ του πρωτότυπου εβραϊκού κειμένου και το αντίστοιχο ρήμα διώκω του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου μπορούν επίσης να αποδοθούν «καταδιώκω, επιδιώκω, κυνηγώ, τρέχω πίσω από».—Εξ 15:9· Δευ 1:44· Ρω 14:19· Λου 17:23.

Ο διωγμός έχει πολλά πρόσωπα. Μπορεί να περιορίζεται σε φραστική κακομεταχείριση, χλευασμούς και προσβολές (2Χρ 36:16· Πρ 19:9) ή να περιλαμβάνει οικονομικές πιέσεις (Απ 13:16, 17), σωματικές βλάβες (Ματ 27:29, 30· Πρ 5:40), φυλάκιση (Λου 21:12· Πρ 16:22-24), μίσος, ακόμη και θάνατο. (Ματ 24:9· Πρ 12:2) Μπορεί να υποκινείται από τις θρησκευτικές αρχές (Μαρ 3:6· Πρ 24:1, 27) ή μπορεί να ασκείται από απληροφόρητους (Γε 21:8, 9· Γα 4:29) και αδαείς ανθρώπους (1Τι 1:13) ή από παράλογους, φανατικούς όχλους. (Λου 4:28, 29· Πρ 14:19· 17:5) Πολλές φορές, όμως, αυτά τα στοιχεία είναι απλώς τα όργανα που χρησιμοποιούν ισχυρότεροι και μοχθηρότεροι υποκινητές—οι αόρατες πονηρές πνευματικές δυνάμεις.—Εφ 6:11, 12.

Στην πρώτη προφητεία που δόθηκε, και είναι καταγραμμένη στα εδάφια Γένεση 3:14, 15, ο Ιεχωβά Θεός προείπε ότι θα υπήρχε έχθρα ανάμεσα στο «φίδι» και στη «γυναίκα», καθώς και ανάμεσα στα αντίστοιχα “σπέρματά” τους. Ολόκληρη η Αγία Γραφή πιστοποιεί την εκπλήρωση αυτής της προφητείας. Ο Ιησούς προσδιόρισε ξεκάθαρα το φίδι ως τον Σατανά τον Διάβολο και ταυτόχρονα είπε στους διώκτες του ότι αυτοί ήταν “από τον πατέρα τους τον Διάβολο” και, επομένως, αποτελούσαν το «σπέρμα» του. (Ιωα 8:37-59) Το βιβλίο της Αποκάλυψης δείχνει ότι αυτός ο διωγμός συνεχίζεται ως τότε που ο Χριστός λαβαίνει την εξουσία να βασιλέψει, αλλά και μετέπειτα για κάποιο διάστημα, διότι όταν ο Σατανάς και οι άγγελοί του ρίχνονται στη γη, ο δράκοντας “διώκει τη γυναίκα διεξάγοντας πόλεμο με τους υπόλοιπους από το σπέρμα της, οι οποίοι υπακούν στον Θεό και δίνουν μαρτυρία για τον Ιησού”. (Απ 12:7-17) Εξέχον όργανο του Σατανά στο διάβα της ιστορίας έχει αποδειχτεί το «θηρίο», μια συμβολική μορφή που αναλύεται στο λήμμα ΘΗΡΙΑ, ΣΥΜΒΟΛΙΚΑ (Απ 13:1, 7), ενώ ένα άλλο όργανο είναι η «Βαβυλώνα η Μεγάλη» που εξετάζεται στο ομότιτλο λήμμα. (Απ 17:5, 6) Το γεγονός ότι ο Σατανάς εχθρεύεται όσους επιδιώκουν να κάνουν το θέλημα του Θεού με δικαιοσύνη και χρησιμοποιεί τα προαναφερθέντα όργανα διαφαίνεται σε όλες τις Βιβλικές περιόδους, όπως δείχνει το ακόλουθο ιστορικό.

Ιστορικό. Σύμφωνα με τον Ιησού, το ιστορικό του θρησκευτικού διωγμού ξεκινάει με τον Κάιν, γιο του Αδάμ. (Γε 4:3-8· Ματ 23:34, 35) Ο Κάιν σκότωσε τον αδελφό του, τον Άβελ, υποκινούμενος από «τον πονηρό», τον Σατανά τον Διάβολο. (1Ιω 3:12) Ο θάνατος του Άβελ συνδεόταν άμεσα με το ότι αυτός λάτρευε πιστά τον Ιεχωβά. (Εβρ 11:4) Μεταγενέστερα ο Ιώβ, ένας άνθρωπος του Θεού, του οποίου το όνομα σημαίνει «Αντικείμενο Εχθρότητας», αποτέλεσε στόχο μοχθηρού διωγμού υποκινούμενου από τον Σατανά. Η σύζυγος του Ιώβ και οι τρεις φίλοι του υπήρξαν απλώς όργανα που χρησιμοποιήθηκαν—είτε εκούσια είτε ακούσια—από αυτόν τον πρώτιστο εχθρό του Θεού και του ανθρώπου.—Ιωβ 1:8–2:9· 19:22, 28.

Ενίοτε οι άρχοντες του Ιούδα και του Ισραήλ προξενούσαν πολλά παθήματα σε ειδικούς εκπροσώπους του Θεού. Ο Βασιλιάς Σαούλ, για παράδειγμα, έκανε τον Δαβίδ (“τον άντρα που ήταν σε αρμονία με την καρδιά του Θεού”· Πρ 13:22) κύριο στόχο του μίσους του. (1Σα 20:31-33· 23:15, 26· Ψλ 142:6) Ενόσω κυβερνούσαν ο Αχαάβ και η Ιεζάβελ, πολλοί προφήτες του Ιεχωβά αναγκάστηκαν να κρύβονται ως φυγάδες ή θανατώθηκαν. (1Βα 18:13, 14· 19:10) Ο Βασιλιάς Μανασσής έχυσε «πάρα πολύ» αθώο αίμα. (2Βα 21:16) Ο Βασιλιάς Ιωακείμ θανάτωσε τον Ουριγία, “κάποιον άνθρωπο που προφήτευε στο όνομα του Ιεχωβά”. (Ιερ 26:20-23) Ο Ιερεμίας υπέστη μεγάλο διωγμό στα χέρια κυβερνητικών αξιωματούχων. (Ιερ 15:15· 17:18· 20:11· 37:15, 16· 38:4-6) Εξαιτίας της απιστίας του λαού του, του Ισραήλ, ο Ιεχωβά επέτρεπε κατά καιρούς σε άλλα έθνη να τους διώκουν, μάλιστα μέχρι του σημείου να τους οδηγήσουν στην εξορία.—Δευ 30:7· Θρ 1:3.

Σε άλλες περιπτώσεις εξαπολυόταν βίαιος διωγμός, τον οποίο νομιμοποιούσε κάποιο κυβερνητικό διάταγμα, εναντίον όσων διακρατούσαν ακεραιότητα προς τον Ιεχωβά, όπως συνέβη όταν οι τρεις Εβραίοι ρίχτηκαν στο πύρινο καμίνι και όταν ο Δανιήλ ρίχτηκε στα λιοντάρια. (Δα 3:13-20· 6:4-17) Στη διάρκεια της βασιλείας του Ασσουήρη, του βασιλιά της Περσίας, ξέσπασε επίθεση και διωγμός εναντίον όλων των Ιουδαίων, ειδικότερα δε εναντίον του Μαροδοχαίου, κατόπιν προτροπής του πονηρού Αμάν του Αγαγίτη.—Εσθ 3:1-12· 5:14.

Ο διωγμός μπορεί να προέρχεται επίσης από πρώην συντρόφους (1Πε 4:4) ή φίλους και συντοπίτες. (Ιερ 1:1· 11:21) Ο Ιησούς είπε ότι στενοί, εξ αίματος, συγγενείς, μέλη του ίδιου σπιτικού, θα γίνονταν μερικές φορές σκληροί διώκτες όσων πίστευαν σε αυτόν.—Ματ 10:21, 35, 36.

Ωστόσο, οι κύριοι ανθρώπινοι υποκινητές του θρησκευτικού διωγμού είναι όσοι προωθούν την ψεύτικη θρησκεία. Αυτό αποδείχτηκε αληθινό στην περίπτωση του Ιερεμία. (Ιερ 26:11) Το ίδιο συνέβη και με τον απόστολο Παύλο. (Πρ 13:6-8· 19:23-29) Όσο δε για τον Ιησού, διαβάζουμε ότι «οι πρωθιερείς και οι Φαρισαίοι συγκέντρωσαν το Σάνχεδριν και . . . ο Καϊάφας, που ήταν αρχιερέας εκείνο το έτος, τους είπε: “ . . . δεν καταλαβαίνετε ότι σας συμφέρει να πεθάνει ένας άνθρωπος για χάρη του λαού και όχι να καταστραφεί ολόκληρο το έθνος”. . . . Από εκείνη την ημέρα, λοιπόν, συνεννοήθηκαν να τον σκοτώσουν [τον Ιησού]». (Ιωα 11:47-53) Προτού ο Ιησούς πεθάνει τελικά στο ξύλο του βασανισμού, υπέστη σφοδρό διωγμό με διάφορους τρόπους από ασεβείς ανθρώπους—υποστηρικτές των θρησκευτικών ηγετών που ήταν αποφασισμένοι να τον εξοντώσουν.—Ματ 26:67· 27:1, 2, 26-31, 38-44.

Διωγμός των Χριστιανών. Ο διωγμός των πιστών υπηρετών του Ιεχωβά δεν επρόκειτο να τερματιστεί με το θάνατο του Ιησού. Αυτός ο μεγάλος Προφήτης το είχε προείπει αυτό τρεις ημέρες προτού κρεμαστεί στο ξύλο, διακηρύττοντας προς την άπιστη Ιερουσαλήμ: «Αποστέλλω σε εσάς προφήτες και σοφούς και δημόσιους δασκάλους. Μερικούς από αυτούς θα τους σκοτώσετε και θα τους κρεμάσετε στο ξύλο, και μερικούς από αυτούς θα τους μαστιγώσετε στις συναγωγές σας και θα επιφέρετε διωγμό σε αυτούς από πόλη σε πόλη· ώστε να έρθει πάνω σας όλο το δίκαιο αίμα που χύθηκε στη γη, από το αίμα του δίκαιου Άβελ ως το αίμα του Ζαχαρία, του γιου του Βαραχία, τον οποίο δολοφονήσατε ανάμεσα στο αγιαστήριο και στο θυσιαστήριο».—Ματ 23:34, 35.

Ο Ιησούς είχε επίσης προειδοποιήσει επανειλημμένα τους μαθητές του κατ’ ιδίαν, λέγοντας: «Θα είστε αντικείμενα του μίσους όλων των ανθρώπων εξαιτίας του ονόματός μου . . . Όταν σας διώκουν σε μια πόλη, να φεύγετε σε άλλη». «Ο δούλος δεν είναι μεγαλύτερος από τον κύριό του. Αν επέφεραν διωγμό σε εμένα, και σε εσάς θα επιφέρουν διωγμό». «Οι άνθρωποι θα σας αποβάλουν από τη συναγωγή. Μάλιστα έρχεται η ώρα που όποιος σας σκοτώσει θα νομίζει ότι έχει προσφέρει ιερή υπηρεσία στον Θεό».—Ματ 10:22, 23· Ιωα 15:20· 16:2.

Λίγο μετά την Πεντηκοστή του 33 Κ.Χ., υπήρξαν συλλήψεις, απειλές και ξυλοδαρμοί. (Πρ 4:1-3, 21· 5:17, 18) Στη συνέχεια έπιασαν τον Στέφανο και τον λιθοβόλησαν μέχρι θανάτου, αφού πρώτα εκείνος είχε δώσει μαρτυρία κατά των διωκτών του, λέγοντας: «Ποιον από τους προφήτες δεν δίωξαν οι προπάτορές σας; Ναι, σκότωσαν εκείνους που προανήγγειλαν την έλευση του Δικαίου, του οποίου προδότες και φονιάδες γίνατε τώρα εσείς». (Πρ 7:52-60· βλέπε επίσης Εβρ 11:36, 37.) Τη δολοφονία του Στεφάνου ακολούθησε μεγάλο κύμα διωγμού στο οποίο πρωταγωνίστησε εν μέρει ο Σαύλος από την Ταρσό και το οποίο είχε ως αποτέλεσμα τον ευρύ διασκορπισμό της εκκλησίας της Ιερουσαλήμ αλλά και την επέκταση του κηρύγματος των καλών νέων. (Πρ 8:1-4· 9:1, 2) Αργότερα, ο Ηρώδης Αγρίππας Α΄ διέταξε να θανατωθεί με σπαθί ο Ιάκωβος, ο αδελφός του Ιωάννη, και πολύ πιθανόν να είχε κάνει το ίδιο και στον Πέτρο, αν δεν τον ελευθέρωνε θαυματουργικά ο άγγελος του Ιεχωβά μέσα στη νύχτα.—Πρ 12:1-11.

Μεταστρεφόμενος στη Χριστιανοσύνη, ο διώκτης Σαύλος έγινε ο διωκόμενος Παύλος, όπως αναφέρει ο ίδιος, μέσω της παρ’ αξία καλοσύνης του Ιεχωβά. Αυτό συνέβη όταν τελικά συνειδητοποίησε ότι μαχόταν εναντίον του ίδιου του Κυρίου. (Πρ 9:4, 5· 22:4, 7, 8· 26:11, 14, 15· 1Κο 15:9· Γα 1:13, 23· Φλπ 3:6) Το υπόμνημα της διακονίας και των ταξιδιών του μετέπειτα εξιστορεί πώς ο Παύλος, με τη σειρά του, υπέστη μεγάλο διωγμό στα χέρια των εχθρών της Χριστιανοσύνης.—Πρ 13:50· 2Κο 6:3-5· 11:23-25· Γα 5:11· 2Τι 3:10, 11.

Ο διωγμός των Χριστιανών εκ μέρους των αρχών της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από τις ημέρες του Νέρωνα και έπειτα πιστοποιείται ιστορικά. (Βλέπε ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ.) Οι κατηγορίες ποίκιλλαν, αλλά ο αντικειμενικός σκοπός φαίνεται ότι ήταν πάντοτε ο ίδιος, δηλαδή η εξάλειψη της Χριστιανοσύνης.

Η Κατάλληλη Στάση ως Προς το Διωγμό. Αν κάποιος τηρεί τις εντολές του Θεού ως Χριστιανός, είναι αδύνατον να διαφύγει το διωγμό, διότι «όλοι όσοι θέλουν να ζουν με θεοσεβή αφοσίωση σε σχέση με τον Χριστό Ιησού θα υποστούν διωγμό». (2Τι 3:12) Εντούτοις, οι αληθινοί Χριστιανοί μπορούν να υπομένουν κάθε μορφή μοχθηρού διωγμού και, παρ’ όλα αυτά, να διατηρούν χαρούμενη διάθεση χωρίς να νιώθουν κακία και μίσος για τους διώκτες τους. Αυτό συμβαίνει επειδή κατανοούν τα ζητήματα που περιλαμβάνονται—την πηγή του διωγμού και το λόγο για τον οποίο επιτρέπεται. Αντί να παραξενεύονται και να ανησυχούν για τέτοιες εμπειρίες, χαίρονται που συμμετέχουν με τον Χριστό στη δοκιμή της οσιότητας υπό διωγμό.—1Πε 4:12-14.

Ο Χριστιανός, όμως, θα πρέπει να είναι βέβαιος ότι τα όσα υποφέρει είναι όντως για δίκαιο σκοπό. Το Βιβλικό υπόμνημα και υπόδειγμα δεν επιτρέπει να είναι η ανάμειξη στην πολιτική, η εξύφανση συνωμοσιών ή οποιαδήποτε εγκληματική δραστηριότητα η βάση του διωγμού. Τονίζοντας ιδιαίτερα αυτό το σημείο, ο απόστολος Πέτρος παροτρύνει: «Να διατηρείτε καλή τη διαγωγή σας ανάμεσα στα έθνη, ώστε, σε ό,τι μιλούν εναντίον σας σαν να είστε κακοποιοί, να δοξάσουν τον Θεό, ως αποτέλεσμα των καλών σας έργων των οποίων είναι αυτόπτες μάρτυρες, την ημέρα που αυτός θα κάνει την επιθεώρησή του». (1Πε 2:11, 12) Κατόπιν έδωσε συμβουλές για την υποταγή στους κυβερνητικούς αξιωματούχους, στους δουλοκτήτες και στους συζύγους, παραθέτοντας το παράδειγμα του Χριστού Ιησού ως το υπόδειγμα που πρέπει να ακολουθείται. (1Πε 2:13-25· 3:1-6) Ο Χριστιανός μπορεί να είναι ευτυχισμένος αν υποφέρει για χάρη της δικαιοσύνης (1Πε 3:13, 14), αλλά δεν πρέπει να υποφέρει ποτέ «ως φονιάς ή κλέφτης ή κακοποιός ή ως άτομο που ανακατεύεται στις υποθέσεις των άλλων».—1Πε 4:15, 16.

Οι Χριστιανοί εκτιμούν επίσης το βραβείο που περιμένει όσους υπομένουν. Όσον αφορά αυτή την ανταμοιβή, ο Ιησούς δήλωσε: «Ευτυχισμένοι είναι εκείνοι που έχουν υποστεί διωγμό για χάρη της δικαιοσύνης, επειδή σε αυτούς ανήκει η βασιλεία των ουρανών». (Ματ 5:10) Η γνώση για την ελπίδα της ανάστασης σε συνδυασμό με τη γνώση για Εκείνον που είναι η Πηγή αυτής της προμήθειας τους ενισχύει. Τους δίνει τη δύναμη να παραμείνουν όσιοι στον Θεό, ακόμη και αν κινδυνεύουν να θανατωθούν από βίαιους διώκτες. Ως αποτέλεσμα της πίστης τους στα όσα επιτέλεσε ο θάνατος του Ιησού, έχουν απελευθερωθεί από το φόβο ενός τέτοιου βίαιου θανάτου. (Εβρ 2:14, 15) Η διανοητική στάση που διατηρεί ο Χριστιανός είναι πολύ σημαντική προκειμένου να παραμείνει πιστός υπό την πίεση της εναντίωσης. «Να διατηρείτε αυτή τη διανοητική στάση μέσα σας η οποία ήταν και μέσα στον Χριστό Ιησού, ο οποίος . . . έγινε υπάκουος μέχρι θανάτου, ναι, θανάτου πάνω σε ξύλο βασανισμού». (Φλπ 2:5-8) «Για τη χαρά που είχε τεθεί μπροστά του αυτός [ο Ιησούς] υπέμεινε ξύλο βασανισμού, καταφρονώντας την ντροπή».—Εβρ 12:2· βλέπε επίσης 2Κο 12:10· 2Θε 1:4· 1Πε 2:21-23.

Σημαντικό ρόλο παίζει και η στάση του Χριστιανού απέναντι στους ίδιους τους διώκτες. Το να αγαπάει κάποιος τους εχθρούς του και να ευλογεί όσους του εναντιώνονται του δίνει τη δυνατότητα να υπομείνει. (Ματ 5:44· Ρω 12:14· 1Κο 4:12, 13) Ο Χριστιανός γνωρίζει επίσης το εξής: Όποιος αφήσει σπίτι και συγγενείς για χάρη της Βασιλείας του ουρανού έχει την υπόσχεση ότι θα λάβει εκατονταπλάσια, αλλά «με διωγμούς». (Μαρ 10:29, 30) Είναι αλήθεια ότι δεν θα αντέξει τη φλόγα του διωγμού ο καθένας που ακούει τα καλά νέα της Βασιλείας, μερικοί δε ίσως προσπαθήσουν να χρησιμοποιήσουν υπεκφυγές για να γλιτώσουν τα προβλήματα. (Ματ 13:21· Γα 6:12) Καλύτερα, όμως, είναι να εμπιστεύεται κανείς στη δύναμη του Ιεχωβά, προσευχόμενος όπως ο Δαβίδ για απελευθέρωση από τους διώκτες και γνωρίζοντας ότι εκείνος δεν θα αφήσει τους υπηρέτες του χωρίς στήριγμα. Τότε θα μπορεί να πει μαζί με τον απόστολο Παύλο: «Βγαίνουμε πλήρως νικητές μέσω εκείνου που μας αγάπησε».—Ψλ 7:1· 2Κο 4:9, 10· Ρω 8:35-37.