Το Θείο Δώρο της Μνήμης

ΟΤΑΝ ο Θεός έπλασε το ανθρώπινο σώμα από το χώμα της γης, έθεσε πολυσύνθετα όργανα σ’ αυτό που προωρίζοντο να εκπληρώσουν ειδικές λειτουργίες. Στο πιο πολύπλοκο απ’ αυτά, τον εγκέφαλο, εδόθη το θαυμάσιο δώρο της μνήμης. Με αυτή ο άνθρωπος θα μπορούσε ν’ αποταμιεύση για μελλοντική χρήσι οποιεσδήποτε πληροφορίες που θα μετεδίδοντο στη διάνοιά του.

Ο Θεός δεν περιώρισε τη χωρητικότητα της ανθρωπίνης μνήμης. Δεν την έκαμε σαν ένα σκεύος που μπορεί να γεμισθή ως το βαθμό που δεν μπορεί να εισαχθή τίποτε παραπάνω. Αντιθέτως, την προώρισε να είναι μια δεξαμενή που ποτέ δεν θα μπορούσε να γεμισθή, από την οποία θα μπορούσε ν’ αντλήση κανείς κατά βούλησιν χωρίς να χάση τίποτε που θα ήταν βαλμένο εκεί μέσα.

Ο άνθρωπος δεν θα μπορούσε να υπάρχη χωρίς αυτό το δώρο της μνήμης. Είναι κάτι το θαυμάσιο που αποφέρει έπαινο στον Δημιουργό του και αποτελεί καθ’ εαυτό σημαντική αιτία για να λέγωμε στον Θεό: «Θέλω σε υμνεί, διότι φοβερώς και θαυμασίως επλάσθην.»​—Ψαλμ. 139:14.

Οι δυνάμεις της μνήμης ποικίλλουν πολύ. Όπως ακριβώς μερικοί άνθρωποι έχουν υγιέστερα σώματα από άλλους, έτσι και μερικοί έχουν καλύτερες διάνοιες. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι ένας άνθρωπος δεν μπορεί βελτιώση τη μνήμη του. Μπορεί, αν προσπαθήση. Όπως το σώμα μπορεί να βελτιωθή με τη φυσική άσκησι, έτσι και η δύναμις της μνήμης μπορεί να βελτιωθή με τη διανοητική άσκησι.

Ολίγοι άνθρωποι κατανοούν τις απέραντες ικανότητες που έδωσε ο Θεός στην ανθρώπινη διάνοια. Μπορεί αυτή να ενθυμήται πολύ περισσότερα από όσα ο κόσμος γενικά αναμένει απ’ αυτή. Σε όλη την ιστορία υπήρξαν μερικοί άνθρωποι, που κατάδειξαν τι μπορεί να κάμη η μνήμη. Πάρτε ως παράδειγμα τον Θωμά Μακώλεϋ. Αυτός μπορούσε ν’ ακούση μια μακρά συζήτησι της Αγγλικής βουλής, κι ύστερ’ από μέρες να την επαναλάβη λέξιν προς λέξιν. Κατόπιν ήταν ο Ρίτσαρντ Πόρσον, ο οποίος μπορούσε να θυμάται ολόκληρο το κείμενο του Ομήρου, του Κικέρωνος, του Ορατίου και του Βιργιλίου, καθώς και τα έργα του Σαίξπηρ, του Μίλτωνος και του Τζίμπον. Αυτό δεν ήταν μικρό κατόρθωμα.

Ο Ελιγιά Γκάων, ένας Λιθουανός ραββίνος, είχε επίσης τεραστία μνήμη. Μπορούσε να θυμάται ολόκληρη την Αγία Γραφή, καθώς και το Ταλμούδ, το Μιδράς, και μερικά άλλα Ιουδαϊκά συγγράμματα. Συνολικά αυτός απομνημόνευσε περίπου τρεις χιλιάδες τόμους.

Κατά τον Μεσαίωνα ένα θρησκευτικό δόγμα γνωστό ως Μπογκομίλς ανέμενε από τα μέλη του ν’ αναπτύξουν και χρησιμοποιήσουν τη μνήμη των. Απητείτο από τα μέλη ν’ απομνημονεύουν μεγάλα τμήματα της Αγ. Γραφής. Ο ιστορικός Ντραγκαμάνωφ ισχυρίζεται ότι 4.000 απ’ αυτούς απεστήθησαν ολόκληρη τη Γραφή και ότι όλοι όσοι ανήκαν στο δόγμα είχαν αποστηθίσει τουλάχιστον τις Ελληνικές Γραφές.

Αυτές οι περιπτώσεις μπορεί να φαίνωνται πως είναι φανταστικά κατορθώματα μνήμης, αλλά είναι λίγες μόνο από τις πολλές περιπτώσεις που θα μπορούσαμε ν’ αναφέρωμε. Εκείνο που αποδεικνύουν είναι η καταπληκτική δύναμις ενθυμήσεως που έδωσε ο Θεός στην ανθρώπινη διάνοια. Αυτό φανερώνει τη μεγαλωσύνη των έργων του. «Πόσον μεγάλα είναι τα έργα σου, Ιεχωβά! Βαθείς είναι οι διαλογισμοί σου σφόδρα. Δεν είναι όμοιός σου μεταξύ των θεών, Ιεχωβά· ουδέ έργα όμοια των έργων σου.»​—Ψαλμ. 92:5· 86:8, ΜΝΚ.

ΜΝΗΜΗ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΚΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ

Οι άνθρωποι που χρησιμοποιήθηκαν για να συγγράψουν τη Βίβλο ήσαν άνθρωποι με καλή μνήμη. Όταν εκάθησαν να καταγράψουν τα όσα είδαν και άκουσαν, μπορούσαν να θυμηθούν κάθε λεπτομέρεια. Όταν ο απόστολος Ιωάννης έγραψε το τέταρτο Ευαγγέλιο, είχαν περάσει εξήντα πέντε χρόνια από τον θάνατο του Ιησού. Ωστόσο, το Ευαγγέλιο αυτό περιέχει λεπτομερείς συνομιλίες. Αναφέρει τα όσα είχε ειπεί ο Ιησούς στους ακολούθους του και στους εχθρούς του, τα όσα έπραξε και όσα του συνέβησαν. Το Ευαγγέλιο αυτό είναι πλούσιο σε λεπτομέρειες. Ο Ιωάννης τα ενεθυμείτο αυτά, διότι είχαν κάμει στο νου του ζωηρή εντύπωσι. Με την εμπνέουσα βοήθεια του πνεύματος του Θεού μπορούσε να τα επαναφέρη στη μνήμη του με ζωηρή διαύγεια.

Εκείνοι, που είδαν τα θαύματα που έκαμε ο Χριστός και οι οποίοι τον άκουσαν να διδάσκη, θα είχαν μια παρακινούσα αιτία για να θυμούνται τα όσα είδαν και άκουσαν. Εγνώριζαν ότι τα λόγια που είπε ο Ιησούς ήσαν λόγια ζωής. «Απεκρίθη λοιπόν προς αυτόν ο Σίμων Πέτρος, Κύριε, προς τίνα θέλομεν υπάγει; λόγους ζωής αιωνίου έχεις· και ημείς επιστεύσαμεν και εγνωρίσαμεν ότι συ είσαι ο Χριστός ο Υιός του Θεού του ζώντος.»​—Ιωάν. 6:68, 69.

Οι Βιβλικοί συγγραφείς Μάρκος και Λουκάς δεν ήσαν μεταξύ εκείνων που άκουσαν τον Ιησούν να ομιλή. Ωστόσο, οι πληροφορίες που έγραψαν στα βιβλία των αποτελούσαν ακριβή αναγραφήν του τι συνέβη. Μπορούσαν να συλλέξουν πολλές πληροφορίες από ανθρώπους που τον είχαν ακούσει. Αυτοί οι άνθρωποι ενδιεφέροντο για τις διδασκαλίες του και εφρόντισαν ιδιαίτερα να τις θυμούνται.

Αν λάβωμε υπ’ όψι ότι πολλοί άνθρωποι από τον καιρό των Βιβλικών συγγραφέων είχαν αξιόλογη μνήμη, δεν πρέπει να μας φανή απίστευτο ότι οι Βιβλικοί συγγραφείς μπορούσαν να αναπολούν τις πολλές λεπτομέρειες που κατέγραφαν. Θυμηθήτε, επίσης, ότι αυτοί είχαν το εμπνέον πνεύμα του Θεού για να οξύνη τη διάνοιά των.

Και σ’ αυτόν ακόμη τον εικοστόν αιώνα υπήρξαν άνθρωποι με ασυνήθη μνήμη. Ο Θεόδωρος Ρούζβελτ, λόγου χάριν, μπορούσε ν’ αναγνώση μια σελίδα άπαξ και να επαναλάβη σχεδόν λέξιν προς λέξιν ό,τι είχε αναγνώσει. Αφού αυτός μπορούσε να το κάμη αυτό, δεν μπορούσαν οι Βιβλικοί συγγραφείς να κάμουν το ίδιο με ό,τι είχαν ακούσει;

ΑΝΑΠΤΥΞΙΣ ΚΑΛΗΣ ΜΝΗΜΗΣ

Πρέπει ν’ αποτελή διακαή πόθο των σημερινών δούλων του Θεού το να βελτιώσουν τη μνήμη των κι έτσι να κάνουν την καλύτερη χρήσι του θείου αυτού δώρου. Υπάρχουν πολλά, μέσα στον λόγο του Θεού, που πρέπει να τα ενθυμούμεθα και να τα χρησιμοποιούμε προς τιμήν του και δόξαν του. Υπάρχουν, επίσης, και οι εντολές του που δεν πρέπει να τις λησμονούμε. «Απόκτησον σοφίαν, απόκτησον σύνεσιν· μη λησμονήσης αυτήν μηδέ εκκλίνης από των λόγων του στόματός μου.» «Δια να ενθυμήσθε, και να εκτελήτε πάσας τας εντολάς μου.»​—Παροιμ. 4:5· Αριθμ. 15:40.

Όταν γίνεται μια συγκέντρωσις του λαού του Θεού, όπως η συνέλευσις που έγινε το καλοκαίρι 1958 στη Νέα Υόρκη, δίδονται πολλές πληροφορίες, τις οποίες πρέπει να ενθυμούμεθα. Δεν είναι δυνατή η ενθύμησίς των, αν δεν καταβληθή προσπάθεια από τους παρόντας να τις εντυπώσουν ανεξίτηλα στη διάνοιά των. Και αν ακόμη μερικές από τις πληροφορίες αυτές αποτελούν επανάληψι των όσων ήδη γνωρίζουν, δεν πρέπει να επιτρέψουν μείωσι του ενδιαφέροντός των. Το ενδιαφέρον είναι ουσιώδες για να ενθυμούμεθα. Το θείο δώρο της μνήμης δεν μπορεί να λειτουργήση αποτελεσματικά χωρίς το ενδιαφέρον. Η έλλειψις ενδιαφέροντος αποτελεί έναν από τους λόγους για τους οποίους τόσοι άνθρωποι δυσκολεύονται να θυμούνται. Δεν εκδηλώνουν αρκετό ενδιαφέρον για τα πράγματα που τους περιβάλλουν, για τα όσα διαβάζουν και τα όσα διαβάζουν.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΙΣ

Η παράλειψις να είμεθα παρατηρητικοί αποτελεί άλλον ένα λόγο της πενιχρής ικανότητος να θυμούμεθα. Ο μέσος άνθρωπος δεν παρατηρεί τα πράγματα με ταχύτητα και ακρίβεια. Μερικώς μόνο βλέπει, διότι δεν συγκεντρώνει την προσοχή του στα όσα βλέπει. Αυτό αφήνει μια ασαφή εντύπωσι στη διάνοιά του. Όταν προσπαθή να θυμηθή αυτό που είδε, συλλαμβάνει μόνο μια αμυδρή εικόνα. Ό,τι δεν μπορεί να θυμηθή το συμπληρώνει τότε με τη φαντασία του. Πώς μπορεί να ελπίζη ότι θα θυμηθή επακριβώς ό,τι δεν ενετύπωσε ευκρινώς στη διάνοιά του από την αρχή;

Όταν σας συνιστούν σ’ ένα άτομο, μήπως ρίχνετε στο άτομο αυτό ένα συμπτωματικό βλέμμα και λίγο μόνο προσέχετε το όνομά του, κι αργότερα απορείτε γιατί δεν μπορείτε να θυμηθήτε τη μορφή του και το όνομά του; Δεν λησμονείτε κάποιον, επειδή η διάνοιά σας αδυνατεί να θυμάται άτομα, αλλά μάλλον επειδή δεν δίνετε προσοχή όταν σας τα συνιστούν. Δεν λαμβάνετε απόφασι να θέλετε να θυμηθήτε το άτομο εκείνο.

Όλο εκείνο που χρειάζεται είναι παρατήρησις και συγκέντρωσις τη στιγμή της συστάσεως. Παρατηρήστε το ανάστημά του, τη διάπλασί του, το σχήμα του προσώπου του, το χρώμα των ματιών του και της κόμης του, το σχήμα των αυτιών του, της μύτης του, του πηγουνιού του και του στόματός του. Προσέξτε οποιαδήποτε σημάδια ή ελαττώματα μπορεί να έχη. Ακούστε προσεκτικά το όνομά του. Συγκεντρώστε τον νου σας σ’ αυτό. Προσπαθήστε να το συνδέσετε με τα χαρακτηριστικά του. Χρησιμοποιήστε το όνομά του πολλές φορές στη διάρκεια της συνομιλίας. Αργότερα στη διάρκεια της ημέρας ξαναφέρετε στη διάνοιά σας τη νοερή εικόνα του ανθρώπου αυτού και του ονόματός του. Μόνο με το να κάμετε μια ζωηρή εντύπωσι μέσα στον νου σας μπορείτε να τον θυμάστε. Αυτό ισχύει και για οτιδήποτε βλέπετε. Όταν παρατηρήτε κάτι, προσέξτε κάθε λεπτομέρειά του. Συγκεντρώστε όλη την προσοχή σας σ’ αυτό. Διδάξτε τις αισθήσεις σας να είναι έντονα παρατηρητικές.

Ο απόστολος Παύλος αποτελεί παράδειγμα παρατηρητικού ανθρώπου. Όταν ήταν στας Αθήνας, επρόσεξε τα όσα είδε περνώντας δια μέσου της πόλεως. Επρόσεξε μικρές λεπτομέρειες, όπως εκείνο το «σέβασμα» μεταξύ των πολλών που ήσαν στην πόλι, το οποίον ήταν αφιερωμένο στον Άγνωστο Θεό. «Άνδρες Αθηναίοι, κατά πάντα σας βλέπω εις άκρον θεολάτρας. Διότι ενώ διηρχόμην και ανεθεώρουν τα σεβάσματά σας, εύρον και βωμόν, εις τον οποίον είναι επιγεγραμμένον, Αγνώστω Θεώ.»​—Πράξ. 17:22, 23.

ΣΥΝΔΕΣΙΣ

Όταν συνδέετε ό,τι διαβάζετε κι ακούετε με πράγματα που σας είναι ήδη γνωστά ή με γνώσι την οποία έχετε ήδη, η δύναμις της μνήμης ενισχύεται πολύ. Η νέα ύλη προβάλλει ευκολώτερα όταν τη χρειάζεσθε, διότι το γνωστό πράγμα με το οποίον τη συνεδέσατε ενεργεί σαν άγκιστρο και την εξάγει.

Υποθέστε ότι θα θέλατε να θυμηθήτε το γενικό σχεδιάγραμμα της Ιταλίας. Θα μπορούσατε εύκολα να το θυμηθήτε συνδέοντας το σχήμα της χώρας αυτής με το σχήμα ενός υποδήματος. Ή αν θέλατε να θυμηθήτε τον αριθμό των αμέσων περικοπών των Εβραϊκών Γραφών που μπορούν να βρεθούν μέσα στις Ελληνικές Γραφές, μπορείτε να συνδέσετε τις 365 περικοπές με τον αριθμό των ημερών του έτους.

Η νοερή απεικόνισις, επίσης, υποβοηθεί τη μνήμη. Είναι η σύνδεσις του προς ενθύμησιν πράγματος με μια οπτική εικόνα. Λόγου χάριν, αν το άτομο στο οποίον συνεστήθητε έχει όνομα που είναι όμοιο με μια ονομαστή μάρκα σούπας, μπορείτε να απεικονίσετε ζωηρά το άτομο αυτό στον νου σας να κρατή ένα πολύ μεγάλο δοχείο αυτής ειδικά της σούπας. Την επομένη φορά που θα τον συναντήσετε, το όνομά του θα το θυμηθήτε αμέσως. Τα ονόματα γενικά προσφέρονται αμέσως στη νοερή απεικόνισι.

Όταν έχετε ωρισμένα καθήκοντα να εκτελέσετε στη διάρκεια της ημέρας, γιατί να χρησιμοποιήτε πάντοτε σημειωματάριο ως μέσον υπομνήσεως; Γιατί να μην εμπιστεύεσθε και στη μνήμη σας; Δώστε της την εκγύμνασι που χρειάζεται. Το σημειωματάριο αποτελεί πενιχρόν υποκατάστατον του θείου αυτού δώρου. Πραγματικά, οι άνθρωποι ρέπουν πολύ στο να εξαρτώνται από σημειώματα κι από έντυπα για να διατηρούν πληροφορίες που θα έπρεπε να εντεθούν στο κεφάλι τους. Η κακή αυτή συνήθεια δεν εποικοδομεί την ικανότητα να θυμάται κανείς. Πρέπει να μάθετε να εμπιστεύεσθε στη μνήμη σας.

Κάνετε νοερές εικόνες των καθηκόντων που πρέπει να εκτελέσετε ή των ειδών που θέλετε ν’ αγοράσετε και κατόπιν συνδέστε τις εικόνες αυτές με τα γνωστά αντικείμενα ενός δωματίου του σπιτιού σας, αρχίζοντας από μια γωνία και περιτρέχοντας όλο το δωμάτιο. Τα γνωστά αυτά αντικείμενα θα χρησιμεύσουν σαν ράφια για τα όσα πρέπει να θυμηθήτε. Περάστε από τη σειρά των ειδών αυτών λίγες φορές, συγκεντρώνοντας τον νου σας σ’ αυτά και δίνοντας σ’ αυτά ενέργεια έτσι ώστε να συνδεθούν. Κατόπιν πηγαίνετε στην εργασία σας, εμπιστευόμενοι στη μνήμη σας χωρίς να ενοχλήσθε μ’ ένα σωρό σημειώσεις που συχνά λησμονούνται οπωσδήποτε.

ΣΚΕΨΙΣ

Ένας από τους λόγους για τους οποίους οι δούλοι του Θεού στους Βιβλικούς χρόνους είχαν καλή μνήμη ήταν το ότι εσκέπτοντο. Νοερά ανασκοπούσαν κι εσυλλογίζοντο τα όσα είχαν μάθει. Η Γραφή αναφέρει μια περίπτωσι στην οποία το έκαμε αυτό ο Ισαάκ, «Και εξήλθεν ο Ισαάκ να συλλογισθή εν τη πεδιάδι περί το εσπέρας.» (Γέν. 24:63, ΜΝΚ) Βγήκε απ’ την κατασκήνωσί του για να είναι μόνος και σ’ ένα ήρεμο τόπο. Εκεί συγκέντρωσε τη διάνοιά του στις πληροφορίες που ήσαν εναποταμιευμένες στη μνήμη του. Ανεσκόπησε τα όσα ο Θεός είχε ειπεί και κάμει κι έτσι τα έθεσε βαθύτερα στη διάνοιά του. Κι ο Δαβίδ επίσης το έκαμε αυτό. «Ενθυμούμαι τας αρχαίας ημέρας· διαλογίζομαι πάντα τα έργα σου· μελετώ εις τα ποιήματα των χειρών σου.»​—Ψαλμ. 143:5.

Οι δούλοι του Θεού σήμερα πρέπει ν’ ακολουθούν το παράδειγμα των πιστών αυτών ανδρών. Πρέπει κατά καιρούς ν’ ανασκοπούν νοερά τα όσα μαθαίνουν για τον Δημιουργό και τον λόγο του. Συλλογίζεσθε ειδικά πράγματα, ανασκοπώντας κάθε μικρή λεπτομέρεια.

Όταν παρακολουθήτε μια συνέλευσι, κάμετε συνήθειά σας το ν’ ανασκοπήτε αργότερα στο διάστημα της ημέρας τα όσα εμάθατε από τις ομιλίες που έγιναν. Προσπαθήστε να λάβετε μια σαφή εντύπωσι και μια σταθερή αντίληψι των θεμάτων αυτών. Αυτό θα κάμη να προσκολληθούν στη μνήμη σας. Μετά τη συγκέντρωσι η ανασκόπησις έπεται σε σπουδαιότητα. Η συγκέντρωσις θέτει μέσα στη διάνοιά σας εκείνο που θέλετε να θυμηθήτε, η δε ανασκόπησις το στερεώνει εκεί.

Είναι τόσο σπουδαίο το να θυμάσθε εκείνο που διαβάζετε όσο είναι και το να θυμάσθε ό,τι ακούετε. Ο καλύτερος τρόπος μελέτης είναι να διεξέρχεσθε πρώτα τη γραπτή ύλη διαβάζοντας μόνο τους υποτίτλους ή τους τίτλους των κεφαλαίων για να συλλάβετε τη γενική σκιαγραφία της ύλης. Κατόπιν διαβάστε την ύλη, συγκεντρώνοντας όλη την προσοχή σας σε ό,τι διαβάζετε. Αναζητήστε τις ιδέες, και κάποτε σταματάτε για να τις ανασκοπήσετε. Αφού περατώσετε την ανάγνωσι της ύλης, επανέλθετε και μελετήστε την προσεκτικά. Όταν τελειώσετε, ανασκοπήστε την ύλη νοερώς για να την προσηλώσετε στη διάνοια.

Απαιτείται κόπος για να θυμηθήτε εκείνο που διαβάσατε καθώς και οτιδήποτε άλλο αποταμιεύετε στον νου σας για μελλοντική χρήσι. Δεν μπορείτε ν’ αναμένετε ότι θα θυμηθήτε κάτι χωρίς να προσπαθήσετε να το εναποτυπώσετε σταθερά και ζωηρά στον νου σας. Η προσπάθεια μπορεί να είναι κοπιώδης στην αρχή, αλλ’ αυτή η προσπάθεια είναι που ενισχύει την ικανότητά σας να θυμάσθε, και τελικά κάνει να θυμάσθε πολύ ευκολώτερα.

Το θείο δώρο της μνήμης αποτελεί έπαινο σ’ Εκείνον που μας το έδωσε. Αποτελεί θαύμα και ευλογία, και είναι άξιο κάθε προσπαθείας που γίνεται για την ανάπτυξί του. Χρησιμοποιήστε τη μνήμη με σοφία, και θα σας εξυπηρετήση καλά.