Ποιοι Ήσαν οι Χετταίοι;
ΟΙ ΧΕΤΤΑΙΟΙ εμφανίζονται σ’ ένα αρχαίο βιβλίο που χαράσσει την ιστορία του ανθρωπίνου γένους απ’ αυτή την αρχή της. Αυτό το βιβλίο, η Βίβλος, αποκαλύπτει ότι ήσαν απόγονοι του Χετ, δισεγγόνου του Νώε. Εφόσον ο Χετ ήταν γυιος του Χαναάν και εγγονός του Χαμ, τότε οι Χετταίοι ήσαν Χαναναίοι.—Γέν. 10:1, 6, 15.
Προτού ακόμη ο πατριάρχης Αβραάμ μετοικήση στη Χαναάν το 1943 π.Χ., οι Χετταίοι ήσαν ήδη εγκατεστημένοι εκεί. Είναι γνωστό ότι ζούσαν στην ορεινή περιοχή της δυτικής Παλαιστίνης, πιο συγκεκριμένα στη Χεβρών και περίχωρά της. (Γεν. 15:18-20· 23:2-20) Ύστερ’ από εκατοντάδες χρόνια εξακολουθούσαν να κατοικούν σε ορεινές περιοχές, αλλ’ η εδαφική επέκτασις των δεν περιγράφεται με ακρίβεια στη Βίβλο.—Αριθμ. 13:29· Ιησ. Ναυή 11:3.
Από τους Χαναναίους, προφανώς μόνο οι Χετταίοι διετήρησαν εξέχουσα θέσι ως έθνος για μια σημαντική περίοδο μετά την Ισραηλιτική κατάκτησι. (1 Βασ. 10:29) Αναφέρεται στις Γραφές ότι είχαν βασιλείς και στρατιωτική δύναμι ως τον καιρό της Βασιλείας του Βασιλέως του Ισραήλ Ιωράμ (περίπου 917-905 π.Χ.). (2 Βασ. 7:6) Εν τούτοις, οι κατακτήσεις της χώρας από τους Συρίους, τους Ασσυρίους και τους Βαβυλωνίους συνέτριψαν προφανώς τη δύναμί των.
Λόγω της εξεχούσης θέσεως που είχαν οι Χετταίοι στους αρχαίους χρόνους, θα μπορούσε κανείς να περιμένη ότι τα αρχαιολογικά ευρήματα θα είχαν προμηθεύσει πρόσθετες λεπτομέρειες. Πολυάριθμα καθοδηγητικά βιβλία δείχνουν ότι έτσι συμβαίνει και ότι η αρχαιολογία έχει, πράγματι αποδείξει αληθή τη μαρτυρία της βίβλου σχετικά με την ύπαρξι των Χετταίων. Αυτό γεννά την εξής ερώτησι, Στηρίζεται σε στερεό θεμέλιο η αρχαιολογική απόδειξις ή υπόκειται σε αμφισβήτησι;
Μια μνεία των «Χάττι,» όπως αναφέρονται πολλές φορές στα Ασσυριακά σφηνοειδή κείμενα, τούς τοποθετεί στη Συρία ή την Παλαιστίνη και, επομένως, μπορεί να υπαινίσσωνται τους Χετταίους της Βίβλου. Βάσει του ονόματος «Χάττι,» ωρισμένοι λόγιοι, όμως, προχώρησαν πιο πέρα από τα Ασσυριακά σφηνοειδή κείμενα και προσπάθησαν να συνδέσουν τους Χετταίους του Βιβλικού υπομνήματος με κάποια αυτοκρατορία που είχε την Πρωτεύουσά της στη Μικρά Ασία, βορειοδυτικώς της γης Χαναάν.
Στο Μπογάζκιου (που προηγουμένως ελέγετο Χαττουσάς), που στη θέσι του υποτίθεται ότι υπήρχε η πρωτεύουσα αυτής της αυτοκρατορίας, έχουν ανασκαφή πολλά αρχαία κείμενα. Μερικοί λόγιοι στηριζόμενοι στην ομοιότητα του ήχου των λέξεων «Χαττουσάς» και «Χαττί,» ωνόμασαν τη γλώσσα ωρισμένων κειμένων που είχαν ανακαλυφθή στο Μπογάζκιου «Χαττική» ή «Χιττιτική.» Η σύγχρονη θεωρία υποστηρίζει ότι οι πρώτοι κάτοικοι της περιοχής υπέστησαν εισβολή από κατακτητάς οι οποίοι είχαν μια διαφορετική γλώσσα. Αυτή η γλώσσα χρησιμοποιούσε σφηνοειδή γραφή. Αργότερα μια άλλη γλώσσα που χρησιμοποιούσε ιερογλυφική γραφή, υπερίσχυσε της σφηνοειδούς γραφής. Έγινε υπαινιγμός ότι οι τρεις διαφορετικές γλώσσες αντιπροσωπεύουν τρεις διαφορετικές ομάδες ανθρώπων.
Αλλά δεν υπάρχει τρόπος να προσδιορισθή με βεβαιότητα ότι οποιαδήποτε απ’ αυτές τις ομάδες αφορά τους Χετταίους της Βίβλου. Ο ιστορικός Ε. Α. Σπάιζερ, αναγνωρίζοντας τη δυσκολία του προσδιορισμού της ταυτότητος, κάνει την εξής παρατήρησι: «Το πρόβλημα των Χετταίων στη Βίβλο είναι . . . περίπλοκο. Εν πρώτοις υπάρχει το ζήτημα του ποιος τύπος Χετταίων είναι δυνατόν να περιλαμβάνεται σε κάθε δεδομένη Βιβλική αφήγησι: Χιττιαίοι, Ινδοευρωπαίοι Χετταίοι του σφηνοειδούς υπομνήματος, ή ιερογλυφικοί Χετταίοι.»—Παγκόσμιος Ιστορία του Ιουδαϊκού λαού, 1964, πρώτος Τόμ., σελ. 160, στην Αγγλική.
Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι κανένα από τα σφηνοειδή κείμενα που βρέθηκαν στο Μπογάζκιου δεν αναφέρουν ότι η γλώσσα είναι «Χιττιτική.» Πρόκειται απλώς για συμπέρασμα που έχουν βγάλει μερικοί λόγιοι. Και, σχετικά με τη «Χιττιτική» ιερογλυφική γραφή, ο Ι. Ι. Γκέλμπ λέγει: «Η αρχή της Χιττιτικής ιερογλυφικής γραφής εξακολουθεί να παραμένη σκοτεινή, αλλά όλες οι ενδείξεις υποστηρίζουν τη μορφωτική περιοχή του Αιγαίου, ως την πηγή της προελεύσεως της.» (Μια Μελέτη του Γραψίματος 1952, σελ. 83, στην Αγγλική) Το Αιγαίον Πέλαγος βρίσκεται μεταξύ της Μικράς Ασίας και της Ελλάδος. Αυτό φαίνεται να την απομακρύνη από το βασίλειο των Χετταίων της Βίβλου.
Από τα ανωτέρω μπορεί να φανή ότι οποιαδήποτε συνταύτησις των Χετταίων της Βίβλου με την «Χιττιτική Αυτοκρατορία» η οποία είχε την πρωτεύουσά της στην πόλι Χαττουσάς δεν μπορεί να υποστηριχθή με βεβαιότητα. Η ομοιότης μεταξύ των ονομάτων «Χετταίος» και «Χαττουσάς» δύσκολα μπορεί να υποστηριχτή ως ισχυρή απόδειξις για τον προσδιορισμό της ταυτότητος.
Εν τούτοις, το γεγονός ότι εξωβιβλικές πηγές δεν προμηθεύουν ασφαλή προσδιορισμό ταυτότητος δεν πρέπει ν’ αποτελή αιτία ανησυχίας. Εφόσον τα αρχαιολογικά ευρήματα υπόκεινται συχνά σε ποικίλες ερμηνείες, δεν αποτελούν υγιές θεμέλιο για να στηρίξη κανείς την πίστι του στις Άγιες Γραφές. Μέσα ακριβώς στις σελίδες της Γραφής υπάρχει άφθονη απόδειξις ότι αυτή είναι βιβλίον αληθείας. Δεν μπορεί κανείς παρά να παρατηρήση τη σοφία και την πρακτικότητα της συμβουλής της για την καθημερινή ζωή, την απλότητα και την αρμονία της, καθώς επίσης τις πολλές προφητείες της και την εκπλήρωσί των.