Μέσω μιας Σκοτεινής Σήραγγος στο Παρελθόν

Ο ΦΑΝΟΣ που κρατάτε σας επιτρέπει να βλέπετε μόνο σε μικρή απόστασι, τονίζοντας έτσι το σκοτάδι που καλύπτει τη σήραγγα εμπρός σας. Σε κάθε πλευρά και στην οροφή υπάρχουν ανώμαλες λιθοδομές. Το νερό ρέει ως τα γόνατά σας και γι’ αυτό πρέπει να κινήσθε προσεκτικά. Σας τρομάζει αυτό—ή μήπως σας γοητεύει;

Θα είχατε κάθε λόγο να γοητευθήτε από ένα ταξίδι μέσα σ’ αυτή τη σκοτεινή σήραγγα της Ιερουσαλήμ, κάτω από την αρχαία Πόλι του Δαβίδ. Γιατί; Διότι βαδίζοντας κατά μήκος αυτού του ρεύματος θα εισχωρούσατε σ’ ένα τμήμα της ιστορίας που επιβεβαιώνει με αξιόλογο τρόπο την αφήγησι της Αγίας Γραφής.

Η μακρά βραχώδης σήραγξ καλείται κοινώς Σήραγξ του Εζεκία η Σήραγξ του Σιλωάμ. (2 Βασ. 20:20) Για τη διάβασί της θα διαπιστώνατε ότι τα ελαστικά σανδάλια και τα κοντά παντελόνια αποτελούν μια πρακτική αμφίεσι. Με ένα ηλεκτρικό φανάρι στο χέρι, θα μπορούσατε σε διάστημα λιγώτερο της μιας ώρας να επιβεβαιώσετε μια αφήγησι γραμμένη στην Αγία Γραφή πριν από τρεις χιλιάδες χρόνια σχεδόν. Αλλά πριν το κάμετε αυτό, είτε στην πραγματικότητα δια μέσου του ρέοντος ύδατος, είτε εδώ στην έντυπη σελίδα, εξετάστε συνοπτικά το εντυπωσιακό παρελθόν της σήραγγας.

Όταν ο Εζεκίας έγινε βασιλεύς του Ιούδα στο έτος 745 π.Χ., το ισχυρό έθνος της Ασσυρίας κατεδυνάστευε τον λαό του Ισραήλ και του Ιούδα. Έως το έτος 740 π.Χ. οι Ασσυριακές ορδές είχαν κυριεύσει και ερημώσει το βόρειο βασίλειο του Ισραήλ και κατόπιν άρχισαν να εισβάλλουν και στο βασίλειο του Ιούδα. Οι «οχυρωμένες πόλεις έπεσαν η μια μετά την άλλη στους βαρβάρους Ασσυρίους. (2 Βασ. 18:9-11, 13) Κατόπιν ήλθε η σειρά της Ιερουσαλήμ. Πώς θα μπορούσε να επιζήση αυτή η πόλις από τα ακατανίκητα στρατεύματα της δευτέρας παγκοσμίου δυνάμεως της Βιβλικής ιστορίας;

Ο Βασιλεύς Σενναχειρείμ της Ασσυρίας έστειλε ένα μεγάλο αξιωματούχο που ελέγετο Ραβ-σάκης να εκφοβίση τους Ιουδαίους. Ο Ραβ-σάκης κραυγάζοντας στην Εβραϊκή γλώσσα προς τον λαό επί των τειχών, προσπάθησε να καταστρέψη το ηθικό των Ιουδαίων και τη θέλησί των ν’ αντισταθούν. Αν λάβετε υπ’ όψι τη θερμότητα του κλίματος της Μέσης Ανατολής, μπορείτε να φαντασθήτε τα φοβερά υπονοούμενα της απειλής του ότι οι Ιουδαίοι θα παρεδίδοντο «εις θάνατον από πείνης και από δίψης.» (2 Χρον. 32:11) Αλλά θα συνέβαινε αυτό πραγματικά, δηλαδή θα παρεδίδοντο στον θάνατο από δίψα;

Όχι, διότι ο Βασιλεύς Εζεκίας είχε φροντίσει ενωρίτερα «να εμφράξη τα ύδατα των πηγών των έξω της πόλεως.» (2 Χρον. 32:2-4) Έτσι, οι Ασσύριοι πολιορκηταί πολύ θα εδυσκολεύοντο να βρουν αρκετό νερό και για τους εαυτούς των. Τότε, τι είδους νερό ήταν δυνατόν να έχουν οι Ιουδαίοι, αφού ο Εζεκίας και ο λαός ήσαν κλεισμένοι σαν ‘ένα πουλί μέσα στο κλουβί’ όπως εκαυχάτο ο Σενναχειρείμ; Αλλά οι Ιουδαίοι εγνώριζαν ότι υπήρχε άφθονο νερό μέσα στο σπήλαιο της πηγής Γιών, στην ανατολική κατωφέρεια της πόλεως. Αυτή η πηγή είχε ‘κλεισθή’ ή ‘κρυφθή’ και οι Ασσύριοι δεν την εγνώριζαν. Ωστόσο, η Γιών ήταν έξω από τα τείχη της Ιερουσαλήμ. Πώς λοιπόν θα μπορούσε να διατηρήση τους Ιουδαίους στη ζωή;

Η Γραφή μάς εξηγεί. Λέγει ότι ο Εζεκίας ‘έφραξεν την άνω έξοδον των υδάτων Γιών, και διηύθυνεν αυτά κάτω προς δυσμάς της πόλεως Δαβίδ.’ (2 Χρον. 32:30· 2 Βασ. 20:20) Πώς το έκαμε αυτό; Με μια υδατοσήραγγα σκαμμένη στον συμπαγή βράχο. Αυτή η σήραγξ ευρίσκεται ακόμη εκεί. Οι ειδικοί την θεωρούν σαν ‘ένα από τα μεγάλα τεχνικά επιτεύγματα της αρχαιότητος.’ Κι εσείς ως ένας επισκέπτης μπορείτε να την διαβήτε.

Φαίνεται ότι η πηγή Γιών (που τώρα μερικές φορές λέγεται Πηγή της Παρθένου) στη χαμηλότερη πλευρά της Κοιλάδος των Κέδρων ήταν μέσα σ’ ένα σπήλαιο. Οι Ιεβουσαίοι λοιπόν, οι αρχαίοι κάτοικοι της πόλεως, ανέσκαψαν μέρος του βράχου στο οπίσθιο μέρος κι άνοιξαν ένα φρέαρ (οχετό) από μέσα από το παραπλήσιο τείχος. Μπορούσαν έτσι να λαμβάνουν μια ποσότητα νερού κατεβάζοντας κάδους μέσα στην υδάτινη αύλακα. Οι άνδρες του Δαβίδ θα μπορούσαν κάλλιστα να εισχωρήσουν μέσα στην πόλι διάμεσου αυτού του ανοίγματος. (2 Σαμ. 5:8) Αλλά στον καιρό του Εζεκία ο πληθυσμός της πόλεως ήταν πολύ μεγαλύτερος. Γι’ αυτό, ο Εζεκίας ανέλαβε να διανοίξη μια μακρά σήραγγα που θα διωχέτευε σημαντική ποσότητα νερού σε μια δεξαμενή (του Σιλωάμ) που ήταν στη δυτική πλευρά της πόλεως μέσα στα προστατευτικά τείχη. (Βλέπε μικρόν χάρτην.)

Και τι επιχείρησις ήταν αυτή! Ένα συνεργείο άρχισε την εκσκαφή από τα νότια, από τη δεξαμενή του Σιλωάμ. Ένα άλλο συνεργείο προχωρούσε από τον βορρά, από την πηγή της Γιών. Φαντασθήτε τον όγκο της εργασίας πελεκήματος με εργαλεία χειρός, όχι με τρύπανα πεπιεσμένου αέρος ούτε με σύγχρονες εκρηκτικές ύλες καθώς έσκαβαν μέσα στον συμπαγή βράχο μια σήραγγα, ύψους περίπου έξη ποδών (1,80 μέτρα) και φάρδους περίπου 2 ποδών (0,60 μέτρα). Αλλ’ εκείνο που είναι πιο καταπληκτικό είναι το μήκος της, 1.749 πόδια (533 μέτρα). Φαντασθήτε, διήνοιξαν συμπαγή βράχο σε μήκος μισού χιλιομέτρου!

Σ’ εκείνη την περιωρισμένη έκτασι μόνο ένας άνθρωπος κάθε φορά μπορούσε να πελεκίση την όψιν της σήραγγος. Ακόμη λοιπόν κι αν τα δύο συνεργεία εργάζοντο εικοσιτέσσερις ώρες την ημέρα είναι πιθανόν να χρειάσθηκαν έξη έως οκτώ μήνες ώσπου να συναντηθούν. Μολονότι δεν μπορείτε να μιλήσετε με κανέναν απ’ εκείνους τους αφιερωμένους εργάτες για να μάθετε τις εντυπώσεις του για το έργο, εν τούτοις, μπορείτε να έλθετε πολύ κοντά σ’ αυτό. Πώς;

Το έτος 1880 ένα παιδί που έπαιζε κοντά στην έξοδο της σήραγγος του Σιλωάμ έπεσε μέσα στο νερό. Καθώς σηκώθηκε στην επιφάνεια, ανεκάλυψε μια επιγραφή στον τοίχο. Ήταν χαραγμένη στην αρχαία Εβραϊκή και αποτελεί ανεκτίμητο παράδειγμα του Εβραϊκού τύπου γραφής εκείνης της περιόδου, ενός τύπου τον οποίο μπορεί να χρησιμοποίησε ο ίδιος ο προφήτης Ησαΐας. Ο χώρος που είχε ανοιχθή για την επιγραφή ποτέ δεν εκαλύφθη πλήρως, αλλά οι έξη γραμμένες σειρές ανέφεραν εν μέρει τα εξής:

«Και μ’ αυτόν τον τρόπο έγινε η διόρυξις: Ενώ [. . .] (ήσαν) ακόμη [ . . .] οι αξίν(ες), ο κάθε άνδρας προς την πλευρά του συντρόφου του, και ενώ παρέμεναν ακόμη τρεις πήχες (1,50 μέτρα) να εκσκαφούν [ακούσθηκε] η φωνή ενός ανθρώπου που καλούσε τον σύντροφό του, διότι υπήρχε μια παρεμβολή βράχου στα δεξιά [και στα αριστερά.] Και όταν η σήραγξ είχε διανοιχθή οι λατόμοι έκοψαν [τον βράχο] ο καθένας προς τον σύντροφό του, αξίνη έναντι αξίνης· και το νερό έρευσε από την πηγή προς τη δεξαμενή σε μήκος 1.200 πήχεων, και το ύψος του βράχου πάνω από τις κεφαλές των λατόμων ήταν 100 πήχες (50 μέτρα).»

Φαντασθήτε τον εαυτό σας ως έναν απ’ εκείνους τους εργάτες σκάβοντας βαθειά μέσα στη μακρά και σκοτεινή σήραγγα. Πώς θα γνωρίζατε σε ποια κατεύθυνσι. να προχωρήσετε; Να σκάψετε προς τα δεξιά; Προς τ’ αριστερά; Υψηλότερα; Χαμηλότερα; Και ωστόσο ύστερα από μια διόρυξι πολλών εκατοντάδων ποδών οι εργάτες συναντήθηκαν—τι κατόρθωμα!

Ελάτε μαζί μας, και δήτε πώς είναι η σήραγξ, παρατηρώντας το ακόλουθο σχέδιο. Κατεβαίνοντας την κλίμακα προς τη Γιών, (σημείον 1) συναντάτε την ίδια την πηγή (σημείον 2). Κατόπιν, περνάτε από ένα μέρος της σήραγγος που είχαν σκάψει οι Ιεβουσαίοι (σημείον 3). Αν εξετάσετε προσεκτικά εδώ τα τοιχώματα, θα διακρίνετε ότι τα ανώτερα τοιχώματα και η οροφή παρουσιάζουν καλύτερη τεχνική. Προφανώς οι εργάτες του Εζεκία αναστήλωσαν ένα μέρος αυτού του τμήματος κι έκαμαν καλύτερη εργασία απ’ αυτήν που είχαν κάμει προηγουμένως οι Ιεβουσαίοι.

Σε λίγο κάνομε μια απότομη στροφή προς τ’ αριστερά (σημείον 4), όπου αρχίζει η σήραγξ του Εζεκία. Μπορείτε να προχωρήσετε πολύ εύκολα. Τώρα δεν είναι ανάγκη να πηγαίνετε έρποντας σε μια στενή διάβασι με άνοιγμα αέρος μόνο τεσσάρων ιντσών (10 εκατοστών) πάνω από το νερό, όπως έκαμαν οι αρχαιολόγοι του 19ου αιώνος οι οποίοι εξερεύνησαν τη σήραγγα. Το βαθύ στρώμα της λάσπης πάνω στο οποίο έπρεπε να έρπουν, έχει τώρα αφαιρεθή. Μπορείτε λοιπόν να προχωρήσετε όρθιος, μολονότι πρέπει να σκύβετε σε μερικά μέρη. Και οπωσδήποτε θα βαδίσετε μέσα στο νερό, διότι το νερό που κυλά μπορεί να φθάση ως τα γόνατά σας ή και ως τη μέση σας, διότι ποικίλλει σε γενικό βάθος σε διαφορετικές ώρες της ημέρας και στη διάρκεια των διαφόρων εποχών.

Καθώς προχωρείτε μπορείτε ν’ αντιληφθήτε ότι δεν ακολουθείτε μια ευθεία γραμμή. Κανείς σήμερα δεν γνωρίζει με ακρίβεια γιατί έσκαψαν τη σήραγγα σε σχήμα τελικού σίγμα (S) αντί ν’ ακολουθήσουν τη συντομώτερη ευθεία οδό, αλλά έτσι έγινε. Ακολουθώντας μια ελικοειδή διαδρομή ερχόμεθα στο σημείο 5. Γιατί η κατεύθυνσις αλλάζει απότομα; Προφανώς σ’ αυτό το σημείο, όπου τα άκρα απείχον μεταξύ τους περίπου εκατό πόδια (30 μέτρα) οι εργάτες που έσκαβαν από τον βορρά άκουσαν πρώτοι τον ήχο των κτυπημάτων της αξίνης που προήρχετο από το νότιο συνεργείο. Εκείνοι που έσκαβαν από τον νότο άκουσαν τον ασθενικό ήχο των κτυπημάτων όταν ήλθαν στο σημείο 12. Μπορείτε να το προσδιορίσετε αυτό από τη σήραγγα. Και τα δύο συνεργεία άρχισαν μια σειρά περιστροφών και διορθώσεων. Φαντασθήτε την αυξανόμενη συγκίνησι εκείνων των ανθρώπων καθώς καταλάβαιναν ότι επλησίαζαν ο ένας τον άλλον. Μερικές φορές ψευδείς αντηχήσεις μπορεί να κατηύθυναν την διόρυξι προς μια ωρισμένη κατεύθυνσι. Αλλά πιθανώς κάποιος Εβραίος μηχανικός θα διέκρινε το σφάλμα και θα κατηύθυνε διαφορετικά τις προσπάθειες των εργατών. Φαίνεται ότι το συνεργείο που εβάδιζε βορειοανατολικά και είχε κατεύθυνσι προς τη Γιών είχε μεγαλύτερη δυσκολία, διότι είχε κάμει τρία εσφαλμένα ξεκινήματα που έπρεπε να εγκαταλειφθούν (σημεία 11, 10, 9).

Ζωγραφίζοντας τη σκηνή στη διάνοιά σας, μπορείτε να δήτε τον εργάτη στην επιφάνεια της σήραγγος να σκάβη μέσα στο αμυδρό φως. Καθώς ακούει τα κτυπήματα των αξίνων από την άλλη σήραγγα, καταλαμβάνεται από υπερέντασι, αγωνία, και λησμονεί τον καπνό του δαυλού και τον πενιχρό αερισμό. Πίσω του ο μηχανικός μπορεί να σκύβη, κρατώντας έναν αναμμένο δαυλό και να λέγη μερικές φορές, «Πιο αριστερά,» ή, «Προς αυτή την κατεύθυνσι, προς τη μεριά του ήχου.»

Οι επί κεφαλής εργάτες πλησιάζουν ολοένα περισσότερο. Η πτωχώτερη τεχνική των τοιχωμάτων μαρτυρεί τη συγκίνησι και την ανυπομονησία των εργατών. Εγκαταλείπουν κάπως την υψηλή ποιότητα που δείχνει το έργο που είχαν κάνει προηγουμένως στη διόρυξι της σήραγγος.

Όταν φθάσετε στο σημείο 6 στέκεσθε περίπου στο μέρος όπου βρισκόταν το βόρειο συνεργείο όταν κάποιος άκουσε τη φωνή ‘ενός ανθρώπου που καλούσε τον σύντροφό του,’ όπως αφηγείται η επιγραφή του Σιλωάμ. Θα πρέπει ν’ αντήλλαξαν ανήσυχες φωνές και κατόπιν οι εργάτες θα έσκαψαν τον βράχο με ανανεωμένη δύναμι. Τα δύο άκρα απείχαν τώρα μόνο τρεις πήχες μεταξύ τους, δηλαδή περίπου τεσσεράμισυ πόδια (ή 1,4 μέτρα). Παρατηρήστε την ελαφρώς τεθλασμένη γραμμή των τοιχωμάτων καθώς οι άνδρες έσπευδαν ο ένας προς τον άλλον. Και το δάπεδο ακόμη δείχνει την αυξανόμενη έντασι, διότι από τα σημεία 6 και 8 το δάπεδο αρχίζει ν’ ανυψώνεται, επειδή οι εργάτες δεν έσκαβαν εξ ίσου βαθειά.

Οι φωνές γίνονται ολοένα πιο έντονες. Κατόπιν, τελικά στο σημείο 7, διακρίνεται το άκρον μιας αξίνης. Αμέσως μετά προβάλλει ένας δαυλός κι ένα πρόσωπο. Πράγματι, όσο κι αν φαίνεται παράξενο λόγω των απλών εργαλείων που είχαν τότε στη διάθεσί των, τα δυο συνεργεία διασταυρώθηκαν με ακρίβεια, αφού είχαν διορύξει μια ζωοπάροχη σήραγγα βαθειά κάτω από την Πόλι του Δαβίδ. Εξετάζοντας την αλλαγή κατευθύνσεως της μορφής των πελεκισμάτων, μπορείτε να προσδιορίσετε το ακριβές σημείο της συναντήσεως. Και η επιγραφή που είναι χαραγμένη σε απόστασι περίπου 20 ποδών ( 6 μέτρων) από την είσοδο του Σιλωάμ μνημονεύει αυτό το γεγονός (σημείον 13). Η αρχική λίθινη επιγραφή διατηρείται τώρα σ’ ένα μουσείο της Κωνσταντινουπόλεως. Μπορείτε όμως να δήτε ένα γύψινο αντίγραφο αυτής της επιγραφής στο Ισραηλιτικό Μουσείο της Ιερουσαλήμ.

Για να έλθη το δροσερό νερό από την πηγή του Γιών στη δεξαμενή του Σιλωάμ, οι κατασκευασταί της σήραγγος έπρεπε να κάμουν μερικές διαρρυθμίσεις στο επίπεδο δάπεδο της σήραγγος στο άκρο του Σιλωάμ. Μπορείτε να το διακρίνετε αυτό, διότι εκεί το ύψος της σήραγγος είναι μεγαλύτερο από το ύψος των άλλων τμημάτων. Αλλ’ όταν έγινε αυτό, το νερό μπορούσε να ρέη ομαλά, με πτώσι περίπου 7 ποδών (21 μέτρων) σ’ ολόκληρο το μήκος της σήραγγος. Το βιβλίο Η Πόλις του Δαβίδ, ομιλεί για «την τέλεια, βαθμιαία επικλινή κατωφέρεια από την πηγή Γιών προς τη δεξαμενή του Σιλωάμ» ως «ένα ακόμη θαύμα της αρχαίας τεχνολογίας.»

Τελειώνοντας το ταξίδι σας στον Σιλωάμ, όπου οι γυναίκες πλύνουν τα ρούχα τους στο κάπως γλυφό νερό σήμερα, μπορείτε ν’ ανασκοπήσετε την ιστορία που περιλαμβάνεται στα όσα εξετάσατε μόλις τώρα. Μολονότι τα όσα μνημονεύει η Γραφή για τη σήραγγα του Εζεκία καταγράφηκαν πριν από χιλιάδες χρόνια, μπορείτε εσείς σήμερα να παραστήτε μάρτυς της ιστορικής ακριβείας αυτής της αφηγήσεως. Η σήραγξ, την οποία μπορούν να διαβούν μέσα στο νερό οι επισκέπται της Ιερουσαλήμ, πιστοποιεί την προνοητικότητα και την επιμελή εργασία του Εζεκία και των Ιουδαίων της Ιερουσαλήμ, όταν αντιμετώπισαν την Ασσυριακή απειλή.

Επίσης, μολονότι αυτή η σήραγξ είχε ανοιχθή για να παρέχη αφθονία νερού στη διάρκεια μιας μακράς εχθρικής πολιορκίας, εν τούτοις, ο Βασιλεύς Εζεκίας δεν στήριζε, την εμπιστοσύνη του σ’ αυτές τις αμυντικές προετοιμασίες. Ο Εζεκίας τελικά εμπιστεύθηκε στον Ιεχωβά να προστατεύση και να υποστηρίξη τους λάτρεις Του. Ο Βασιλεύς Εζεκίας ενισχυμένος από τον προφήτη Ησαΐα, είπε στον λαό: «Ενδυναμούσθε και ανδρίζεσθε, μη φοβηθήτε μηδέ πτοηθήτε από προσώπου του βασιλέως της Ασσυρίας, και από προσώπου παντός του πλήθους του μετ’ αυτού· διότι πλειότεροι είναι, μεθ’ ημών παρά μετ’ αυτού· μετ’ αυτού είναι βραχίονες σάρκινοι· μεθ’ ημών δε είναι Ιεχωβά ο Θεός ημών, δια να βοηθή ημάς και να μάχηται τας μάχας ημών.»—2 Χρον. 32:7, 8, ΜΝΚ.

Και Εκείνος έκαμε ακριβώς αυτό. Ενώ οι Ιουδαίοι μέσα στην πόλι ανεφωδιάζοντο με νερό που έρρεε από την Γιών μέσω της σήραγγος, οι Ασσύριοι ήσαν στρατοπεδευμένοι σε κάποια απόστασι από τα τείχη. Τότε μέσα σε μια νύχτα ένας άγγελος του Ιεχωβά επάταξε 185.000 Ασσυρίους, «πάντας τους δυνατούς εν ισχύι και τους άρχοντας και τους στρατηγούς εν τω στρατοπέδω του βασιλέως της Ασσυρίας.» (2 Χρον. 32:21· 2 Βασ. 19:35) Η διάβασις, λοιπόν, μέσα από τη σήραγγα του Εζεκία δεν πρέπει απλώς και μόνο να επαναφέρη στη μνήμη σας την ιστορία ενός έργου μηχανικής. Πρέπει με έντονο τρόπο να εντυπώση στη διάνοια σας και να επιβεβαιώση στην καρδιά σας ότι ο Ιεχωβά δείχνει ενεργό ενδιαφέρον για την υποστήριξι εκείνων που είναι αφοσιωμένοι σ’ αυτόν.

[Χάρτης στη σελίδα 605]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Τόπος όπου εκτίσθη αργότερα ο ναός

ΠΟΛΙΣ ΤΟΥ ΔΑΒΙΔ

Κοιλάς των Τυροποιών

Γιών

Κοιλάς των Κέδρων

Σιλωάμ

Τείχος

[Χάρτης στη σελίδα 605]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Η ΣΗΡΑΓΞ ΤΟΥ ΕΖΕΚΙΑ

Γιών 1 2 3 4

5 6 7 8 9 10 11 12

Σιλωάμ 13