Τι Εννοούσε ο Σοφός Ανήρ;
Η Επιδίωξις Διασκεδάσεων και Μορφώσεως Φέρνει Περιωρισμένα Οφέλη
Ο Βασιλεύς Σολομών διεπίστωσε ότι η αναζήτησις κοσμικής σοφίας και γνώσεως δεν ήταν ένας ικανοποιητικός σκοπός. Γι’ αυτό τον λόγο, διερεύνησε και άλλους τομείς της ζωής, περιλαμβανομένων των διασκεδάσεων και της μορφώσεως.
Βρήκε ο Σολομών πραγματική ευχαρίστησι στις διασκεδάσεις, στη χαρά και στο γέλιο; Έγραψε: «Εγώ είπα εν τη καρδία μου, Ελθέ τώρα, να σε δοκιμάσω δι’ ευφροσύνης, και εντρύφα εις αγαθά· και ιδού, και τούτο ματαιότης. Είπα περί του γέλωτος, Είναι μωρία· και περί της χαράς, Τι ωφελεί αύτη;»—Εκκλησ. 2:1, 2.
Ήταν εις μάτην το γεγονός ότι ο Σολομών ανεζήτησε τις διασκεδάσεις και το γέλιο ως κάτι που άξιζαν. Η επιδίωξις των διασκεδάσεων αυτή καθ’ εαυτή δεν φέρνει πραγματική και διαρκή ευτυχία. Το γέλιο και η χαρά μπορεί πρόσκαιρα να συντελέσουν στο να ξεχάση ένας τα προβλήματά του. Αλλά τα προβλήματα δεν θα εξαλειφθούν και μόλις τελειώσει η χαρά, μπορεί να ξεπροβάλουν ακόμη πιο έντονα. Ορθά ο Σολομών μπορούσε να πη ότι το γέλιο είναι «μωρία» διότι το απερίσκεπτο γέλιο επισκιάζει την υγιά κρίσι. Μπορεί να κάμη ένα άτομο να παίρνη ωρισμένα πολύ σοβαρά ζητήματα στα ελαφρά και μ’ αυτόν τον τρόπο να προσβάλλη ή να ερεθίζη άλλους. Η χαρά ή το είδος της διασκεδάσεως που έχει σχέσι με τα λόγια και τις πράξεις ενός γελωτοποιού, στην πραγματικότητα, δεν έχουν αξία. Δεν μπορούν να θεωρηθούν σαν κάτι που παράγει ένα αποτέλεσμα με σημασία.
Επειδή δεν ήταν ευχαριστημένος με τα αποτελέσματα της διασκεδάσεως της χαράς και του γέλιου, ο Σολομών δοκίμασε την επίδρασι του κρασιού. Συνεχίζει: «Εσκέφθην εν τη καρδία μου να ευφραίνω την σάρκα μου με οίνον, ενώ έτι η καρδία μου ησχολείτο εις την σοφίαν· και να κρατήσω την μωρίαν, εωσού ίδω τι είναι το αγαθόν εις τους υιούς των ανθρώπων, διά να κάμνωσιν αυτό υπό τον ουρανόν πάσας τας ημέρας της ζωής αυτών.» (Εκκλησ. 2:3) Στη χρήσι του κρασιού, ο Σολομών καθωδηγείτο από τη σοφία και τη λογική. Δεν έγινε μέθυσος, αλλά διεκράτησε τον έλεγχό του. Εν τούτοις, το γεγονός ότι ‘εκράτησεν την μωρίαν’ δεν σημαίνει ότι εγκατέλειψε τη μετριοπάθειά του. Μάλλον, η έρευνα που έκαμε στην ελαφρά πλευρά της ζωής ελέγχετο απ’ αυτόν κι έτσι δεν έγινε έκλυτος εκζητητής απολαύσεων. Επειδή ο Σολομών διατηρούσε πλήρως τις αισθήσεις του, μπορούσε κατάλληλα ν’ αξιολογήση τις διαπιστώσεις του.
Περιγράφοντας τις ενέργειες που έκαμε κατόπιν, δηλώνει: «Έκαμον πράγματα μεγάλα εις εμαυτόν· ωκοδόμησα εις εμαυτόν οικίας· εφύτευσα δι’ εμαυτόν αμπελώνας. Έκαμον δι’ εμαυτόν κήπους και παραδείσους και εφύτευσα εν αυτοίς δένδρα παντός καρπού. Έκαμον δι’ εμαυτόν δεξαμενάς υδάτων, διά να ποτίζω εξ αυτών το άλσος το κατάφυτον εκ δένδρων. Απέκτησα δούλους και δούλας και είχον δούλους οικογενείς· απέκτησα έτι αγέλας και ποίμνια περισσότερα υπέρ πάντας τους υπάρξαντας προ εμού εν Ιερουσαλήμ. Συνήθροισα εις εμαυτόν και αργύριον και χρυσίον και εκλεκτά κειμήλια βασιλέων και τόπων· απέκτησα εις εμαυτόν άδοντας και αδούσας και τα εντρυφήματα των υιών των ανθρώπων, παν είδος παλλακίδων. Και εμεγαλύνθην και ηυξήνθην υπέρ πάντας τους υπάρξαντας προ εμού εν Ιερουσαλήμ· και η σοφία μου έμενεν εν εμοί. Και παν ό,τι εζήτησαν οι οφθαλμοί μου, δεν ηρνήθην εις αυτούς· δεν εμπόδισα την καρδίαν μου από πάσης ευφροσύνης, διότι η καρδία μου ευφραίνετο εις πάντας τους μόχθους μου· και τούτο ήτο η μερίς μου εκ παντός του μόχθου μου.»—Εκκλησ. 2:4-10.
Στη θέσι του ως βασιλεύς, ο Σολομών είχε στο ενεργητικό του τους παράγοντας που τον καθιστούσαν ικανό να κάνη οτιδήποτε ήθελε. Εν τούτοις, δεν εγκατέλειψε τη σοφία στην επιδίωξι των καταλλήλων έργων και μορφώσεως—στην αρχιτεκτονική, στην κηπουρική, στη ζωγραφική και στη μουσική. Έτσι, ο Σολομών δεν εσπατάλησε τους οικονομικούς του πόρους, αλλά συνέχισε να συσσωρεύη περισσότερο χρυσό και άργυρο. Η ‘σοφία έμεινε εν αυτώ,’ καθοδηγώντας τον στις πολυάριθμες δραστηριότητές του. Βρήκε επίσης κάποια ευχαρίστησι σ’ αυτά που μπόρεσε να επιτύχη. Αλλά διεπίστωσε ο Σολομών σ’ αυτές τις διάφορες επιδιώξεις τι ήταν αυτό που είχε διαρκή αξία στη ζωή; Η απάντησίς του ήταν: «Και παρετήρησα εγώ εν πάσι τοις έργοις μου τα οποία έκαμον αι χείρες μου, και εν παντί τω μόχθω τον οποίον εμόχθησα, και ιδού, τα πάντα ματαιότης και θλίψις πνεύματος, και ουδέν όφελος υπό τον ήλιον.» (Εκκλησ. 2:11) Ναι, ακόμη και σ’ αυτά που θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως αξιόλογοι σκοποί, ο Σολομών αισθάνθηκε ένα κενό αίσθημα, ένα αίσθημα ματαιότητος. Αντιλήφθηκε ότι ο θάνατος θα τον συναντούσε και δεν θα υπήρχε τρόπος να γνωρίση τι επρόκειτο να συμβή κατόπιν σε όλη τη σκληρή του εργασία.—Εκκλησ. 2:17-19.
Πραγματικά, η επιδίωξις διασκεδάσεων και μορφώσεως δεν εξασφαλίζουν από μόνα τους μια ευχάριστη ευτυχισμένη ζωή. Στην πραγματικότητα, εκείνος του οποίου η ζωή περιστρέφεται γύρω απ’ αυτό μονάχα, μπορεί τελικά ν’ αντιληφθή ότι η ζωή του είναι πολύ κενή και ότι έχει ανάγκη πνευματικής τροφής.