Η Εκτίμηση του Αϊνστάιν για την Ανθρώπινη Γνώση
«Το μεγαλύτερο κατόρθωμα της επιστήμης», δηλώνει ο φημισμένος επιστημονικός συγγραφέας Λιούις Τόμας σε ένα άρθρο που εμφανίζεται στους Τάιμς της Νέας Υόρκης, «είναι η ανακάλυψη ότι έχουμε βαθιά άγνοια». Μήπως αυτή η δήλωση είναι υπερβολική; Το αντίθετο, γιατί σ’ ένα γράμμα του στους Τάιμς ο Έλο Ε. Πίλτσικ έγραψε: «Θα ήθελα να σας δώσω μερικές αποδείξεις [για τη δήλωση του Τόμας] από αρκετά αξιόπιστες πηγές.» Εξήγησε ότι στις 20 Μαΐου 1954 είχε απευθύνει το παρακάτω ερώτημα στον καθηγητή Αλβέρτο Αϊνστάιν:
«Έμαθα ότι τον περασμένο μήνα συζητήσατε με κάποιον επισκέπτη το θέμα της γνώσεως που έχουμε για τους νόμους του σύμπαντος. Αναφέρατε ότι, παρά τις πρόσφατες προόδους μας, οι γνώσεις μας είναι μάλλον φτωχές και το παρουσιάσατε με δύο παραδείγματα. Πρώτο, η αύξηση της γνώσεως μας μοιάζει με τη γνώση που αποκτά ένας άνθρωπος ο οποίος για να μάθει περισσότερα για το φεγγάρι, σκαρφαλώνει στη στέγη του σπιτιού του για να δει το φεγγάρι από πιο κοντά.
«Όπως έμαθα, το δεύτερο παράδειγμα σας για την ασήμαντη γνώση που έχουμε για το σύμπαν, μιλούσε για τη στιγμή που συμπληρώσατε τον τύπο της γενικής θεωρίας της σχετικότητας. Τη στιγμή εκείνη μια συνηθισμένη μύγα κάθισε πάνω στο χαρτί σας και σκεφτήκατε: Εδώ είναι γραμμένοι όλοι οι μεγάλοι παγκόσμιοι φυσικοί νόμοι, εδώ, σαν να λέγαμε, βρίσκεται το κλειδί όλων των μυστικών του σύμπαντος, κι όμως, στην πραγματικότητα, πόσο λίγα ξέρουμε γι’ αυτή τη μικρή μύγα.
«Έτσι μου μετέφεραν αυτά τα λόγια και, με την άδεια σας, θα ήθελα να τα αναφέρω σ’ ένα έργο μου, αν είναι βέβαια σωστά. Αν όχι, θα το εκτιμούσα πολύ αν με διορθώνατε.»
Αυτός που έκανε το ερώτημα πήρε μια απάντηση με ημερομηνία 21 Μαΐου 1954, που έλεγε: «Η περιγραφή της συνομιλίας μου με το συζητητή που σας τη μετέφερε είναι ουσιαστικά σωστή και μπορείτε να τη χρησιμοποιήσετε όποτε θέλετε. Με εκτίμηση (υπογραφή) Α. Αϊνστάιν.—Τάιμς Νέας Υόρκης 1ης Σεπτεμβρίου 1981.
Μολονότι η γνώση του ανθρώπου για το σύμπαν εξακολουθεί να μεγαλώνει, εντούτοις παραμένει σχετικά φτωχή. Φέρνοντας στο νου μας τα λόγια του Ιώβ για τον Θεό και τη δημιουργία του: «Να! Αυτά είναι τα πιο ασήμαντα μέρη των οδών του και μόνο ψίθυρο έχουμε ακούσει για αυτόν! Αλλά τη δυνατή βροντή του ποιος μπορεί να εννοήσει;»—Ιώβ 26:14, ΜΝΚ.