Είναι Αληθινά «Μόνο Μοίρα»;

«ΔΕΝ ΕΧΕΙ σημασία ποιος είσαι ή τι κάνεις», είπε ο λυπημένος άνθρωπος, «τέτοια πράγματα συμβαίνουν». Κομμάτια από γρανίτη είχαν πέσει από ένα κτίριο, χτυπώντας θανάσιμα το φίλο του. «Είναι η μοίρα», συμπέρανε μελαγχολικά.

Είμαστε, όμως, αλήθεια αβοήθητα πιόνια στα χέρια ενός πράγματος που αποκαλείται μοίρα; Το ερώτημα αυτό έχει φέρει σε σύγχυση ανθρώπους επί αιώνες, και δικαιολογημένα. Όπως παρατήρησε κάποτε ο Βασιλιάς Σολομώντας: «Επέστρεψα και είδον υπό τον ήλιον, ότι ο δρόμος δεν είναι εις τους ταχύποδας, ουδέ ο πόλεμος εις τους δυνατούς, αλλ’ ουδέ ο άρτος εις τους σοφούς, αλλ’ ουδέ τα πλούτη εις τους νοήμονας, αλλ’ ουδέ η χάρις εις τους άξιους». (Εκκλησιαστής 9:11) Ποιο πράγμα είναι υπόλογο για τις ανομοιομορφίες αυτές;

Ο Σολομώντας εξήγησε: «Καιρός και περίστασις συναντά εις πάντας αυτούς». Αλλά πολλοί πιστεύουν ότι ο Θεός αποφασίζει για το πεπρωμένο τους. Για παράδειγμα, πολλοί ασπάζονται την άποψη του θεολόγου τού 16ου αιώνα Ιωάννη Καλβίνου για τη θεωρία τού «προκαθορισμού». Και άλλοι κληρικοί είχαν αξιώσει ότι Θεός προκαθορίζει τα άτομα που πρόκειται να σωθούν. Ο Καλβίνος, ωστόσο, έφτασε την υπόθεση αυτή σε ένα λογικό και συγκλονιστικό συμπέρασμα, ότι δηλαδή οι άνθρωποι ήταν προκαθορισμένοι επίσης και για καταστροφή! Το αποκάλεσε αυτό το decretum horribile, δηλαδή «το φοβερό διάταγμα» του Θεού.

Μερικοί είχαν αντίρρηση για ένα τέτοιο δόγμα το οποίο καθιστούσε το Θεό υπεύθυνο για την αμαρτία. Αλλά σε μια προσπάθεια να αντικρούσει «ένα συγκεκριμένο ανάξιο άτομο» που εναντιωνόταν στη θεωρία του, ο Καλβίνος αγαναχτισμένα απάντησε: «Ο δυστυχισμένος αυτός άνθρωπος δεν καταλαβαίνει ότι, χρησιμοποιώντας εσφαλμένες προφάσεις για να δικαιολογήσει τη δικαιοσύνη του Θεού, ανατρέπει μ’ αυτόν τον τρόπο τη δύναμή του». Ήταν αδιανόητο για τον Καλβίνο ότι ένας παντοδύναμος Θεός δε θα διέθετε απόλυτη πρόγνωση.

Η πίστη στον προκαθορισμό ή στη μοίρα προορίζεται να έχει βαθιά επίδραση στον τρόπο ζωής ενός ατόμου. Διδάσκει όμως αληθινά η Βίβλος ότι, είμαστε παγιδευμένοι σ’ ένα προκαθορισμένο μέλλον, ότι είμαστε απλά θύματα της «μοίρας»;