Πώς ο Χριστιανικός Κόσμος Έφτασε να Λατρεύει έναν Άγνωστο Θεό

Ο ΜΥΣΤΗΡΙΩΔΗΣ τρισυπόστατος Θεός του λεγόμενου Χριστιανικού κόσμου δεν είναι ο Θεός των Ιουδαίων. Η καθημερινή τους Ομολογία Πίστης αναφέρει: «Ο Κύριος ο Θεός μας, ο Κύριος είναι ένας». Ούτε είναι αυτή η τριαδική θεότητα ο Θεός των 600 σχεδόν εκατομμυρίων Μουσουλμάνων, των οποίων το Κοράνιο δηλώνει: «Ο Αλλάχ είναι ένας».

Είναι ιστορικό γεγονός ότι η Χριστιανοσύνη είχε Ιουδαϊκές ρίζες. Ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός ήταν Ιουδαίος. Εκπλήρωσε το Νόμο που έδωσε ο Θεός στους Ιουδαίους και ήταν ο Μεσσίας του οποίου ο ερχομός προειπώθηκε από τους Ιουδαίους προφήτες. (Ματθαίος 5:17· Ιωάννης 1:45· Πράξεις 3:18) Οι πρώτοι του ακόλουθοι ήταν όλοι Ιουδαίοι ή περιτμημένοι προσήλυτοι. (Ματθαίος 10:5, 6· Πράξεις 2:1-11) Και έχουμε δει ότι η Τριάδα ούτε πιστευόταν ούτε πιστεύεται από τους Ιουδαίους.

Μπορεί να λεχθεί ότι ο Χριστός και οι συγγραφείς των Χριστιανικών Γραφών εγκατέλειψαν την μονοθεϊστική ιδέα για έναν Θεό και εισήγαγαν έναν μυστηριώδη τρισυπόστατο Θεό; Όχι, γιατί η Βρετανική Εγκυκλοπαίδεια (έκδοση 1976) δηλώνει σωστά: «Ούτε η λέξη Τριάδα, ούτε κάποια τέτοια σαφής δοξασία υπάρχει στην Καινή Διαθήκη αλλά ούτε και ο Ιησούς και οι ακόλουθοί του είχαν την πρόθεση να αντικρούσουν την Ομολογία Πίστης της Παλαιάς Διαθήκης: ‘Άκουε, Ισραήλ· Κύριος ο Θεός ημών είναι είς Κύριος’ (Δευτερονόμιον 6:4). . . . Η δοξασία αναπτύχθηκε σιγά-σιγά στο πέρασμα αρκετών αιώνων και μέσα από πολλές διενέξεις».

Αποστασία και Φιλοσοφία

Ο Χριστιανός απόστολος Παύλος έγραψε: «Θέλει ελθεί καιρός ότε δεν θέλουσιν υποφέρει την υγιαίνουσαν διδασκαλίαν, αλλά θέλουσιν επισωρεύσει εις εαυτούς διδασκάλους κατά τας ιδίας αυτών επιθυμίας, γαργαλιζόμενοι την ακοήν, και από μεν της αληθείας θέλουσιν αποστρέψει την ακοήν αυτών, εις δε τους μύθους θέλουσιν εκτραπή».—2 Τιμόθεον 4:3, 4.

Στοιχεία από την ίδια τη Βίβλο δείχνουν ότι η αποστασία διενεργόταν ήδη πριν από το θάνατο των αποστόλων του Χριστού. (2 Θεσσαλονικείς 2:3, 7· 1 Ιωάννου 2:18, 19· Ιούδας 3, 4, 16, 19) Αποστάτες μέσα από τη Χριστιανική εκκλησία εγέρθηκαν σαν ψευδοδιδάσκαλοι. Αντί να ακολουθήσουν τη Βιβλική αλήθεια, αυτοί οι ασεβείς στράφηκαν σε «μύθους». Παρέσυραν πολλούς Χριστιανούς σαν θύματά τους ‘μέσω της φιλοσοφίας και της μάταιης απάτης κατά την παράδοση των ανθρώπων’.—Κολοσσαείς 2:8.

Σχολιάζοντας τι συνέβη, ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης Τζ. Ν. Ντ. Κέλλυ γράφει: «Στη διάρκεια των πρώτων τριών αιώνων της ύπαρξής της, η Χριστιανική Εκκλησία έπρεπε πρώτα να βγει από το [μονοθεϊστικό] Ιουδαϊκό περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσε, και κατόπιν να συμφωνήσει με την επικρατούσα Ελληνική κουλτούρα που την περιέβαλε». Κατόπιν, μιλώντας για τους πρώτους δασκάλους οι οποίοι αργότερα έγιναν γνωστοί σαν εκκλησιαστικοί πατέρες, ο Καθηγητής Κέλλυ συνεχίζει: «Οι περισσότεροι απ’ αυτούς επωφελήθηκαν από τις σύγχρονες φιλοσοφικές αντιλήψεις. . . . κατηγορήθηκαν για τον Εξελληνισμό της Χριστιανοσύνης (κάνοντάς την Ελληνική σε μορφή και μέθοδο), αλλά στην πραγματικότητα προσπαθούσαν να την τυποποιήσουν σε διανοητικές κατηγορίες που να ταίριαζαν [κατάλληλες] στον αιώνα τους. Στην πραγματικότητα ήταν οι πρώτοι Χριστιανοί θεολόγοι». Αυτοί οι πρώτοι «θεολόγοι» άρχισαν να προσαρμόζουν την αρχέγονη, βασισμένη στη Βίβλο, Χριστιανοσύνη με τρέχουσες φιλοσοφικές ιδέες.

Η Φιλοσοφική Προέλευση της Τριάδας

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Γαλλική Εγκυκλοπαίδεια Άλφα αναφέρει: «Οι περισσότερες θρησκευτικές παραδόσεις ή φιλοσοφικά συστήματα παρουσιάζουν τριπλές ομάδες ή τριάδες που αντιστοιχούν σε πρωτόγονες δυνάμεις ή σε πλευρές του ύψιστου Θεού». Ένα άλλο Γαλλικό έργο δείχνει τον Έλληνα φιλόσοφο Πλάτωνα (περίπου 427 ως 347 π.Χ.) και δηλώνει:

«Η Πλατωνική τριάδα, είναι απλώς μια ανακατάταξη παλαιότερων τριάδων που ανάγονται σε αρχικούς λαούς, και φαίνεται να είναι η ορθολογική φιλοσοφική τριάδα συμβόλων που δημιούργησαν τις τρεις υποστάσεις ή θεία πρόσωπα που διδάσκουν οι Χριστιανικές εκκλησίες. . . . Αυτή η αντίληψη του Έλληνα φιλόσοφου για τη θεία τριάδα . . . μπορεί να βρεθεί σ’ όλες τις αρχαίες [ειδωλολατρικές] θρησκείες».—Ντιξιονέρ Λασάτρ.

Φυσικά, οι ιερείς και οι κληρικοί του λεγόμενου Χριστιανικού κόσμου, στο μεγαλύτερο μέρος τους, αρνιούνται αυτή την ειδωλολατρική φιλοσοφική προέλευση του δόγματος της Τριάδας. Το έγκυρο Γαλλικό Λεξικό της Καθολικής Θεολογίας αφιερώνει 16 στήλες με γράμματα μικρού μεγέθους για να αναπτύξει τα επιχειρήματά του ενάντια στη σχέση μεταξύ της Πλατωνικής τριάδας και του τρισυπόστατου Θεού του λεγόμενου Χριστιανικού κόσμου. Ωστόσο, αυτό το έργο πρέπει να παραδεχτεί ότι ο ίδιος ο Καθολικός «Άγιος» Αυγουστίνος—που λέγεται ότι «έπαιξε αποφασιστικό ρόλο για την ανάπτυξη της δοξασίας της Τριάδας στη Δύση»—αναγνώρισε αυτή τη σχέση. Επιπλέον, η Βρετανική Εγκυκλοπαίδεια (1976 Μακροπαιδεία) αναφέρει: «Τέτοιος Εξελληνισμός έλαβε πραγματικά χώρα σε μεγάλη έκταση. Ο ορισμός της Χριστιανικής πίστης όπως περιέχεται στα πιστεύω των οικουμενικών συνόδων της πρώτης εκκλησίας δείχνει ότι για το σχηματισμό της διδασκαλίας της Τριάδας χρησιμοποιήθηκαν αντιγραφικές διδασκαλίες Νεοπλατωνικής φιλοσοφίας».

Ένας Τριαδικός «Άγνωστος Θεός»

Μιλώντας σε μια ομάδα φιλοσόφων στην Αθήνα της Ελλάδας, ο απόστολος Παύλος δήλωσε: «Ενώ διηρχόμην και ανεθεώρουν τα σεβάσματά σας, εύρον και βωμόν, εις τον οποίον είναι επιγεγραμμένον, Αγνώστω Θεώ». (Πράξεις 17:23) Αξίζει να σημειωθεί ότι η Γαλλική Βίβλος Πάιροτ και Κλάμερ σχολιάζει ότι οι Έλληνες φιλόσοφοι «δεν είχαν φτάσει να γνωρίζουν το Θεό το Δημιουργό. Ακόμη και ο Πλάτωνας είδε το Θεό απλώς σαν οργανωτή της προϋπάρχουσας ύλης». Ο Θεός του Πλάτωνα ήταν μια ανώνυμη ύψιστη «ιδέα» που οι μετέπειτα μαθητές του αποκάλεσαν «ο Είς» ή «ο Αγαθός». Αυτός ο μυστηριώδης, ακατανόητος Θεός που ήταν συνδεδεμένος με τη θεωρία του Πλάτωνα για θεία τριάδα, ήταν εκείνος που οι αποστάτες Χριστιανοί εκκλησιαστικοί πατέρες άρχισαν να μιμούνται. Από μια άποψη, λοιπόν, ο λεγόμενος Χριστιανικός κόσμος έχει έναν «άγνωστο Θεό».

Επειδή «ούτε η λέξη Τριάδα, ούτε κάποια τέτοια σαφής δοξασία υπάρχει στην Καινή Διαθήκη», οι φιλόσοφοι-θεολόγοι έπρεπε να επιδιώξουν με πλάγιο τρόπο να βρουν μέσα στις Γραφές κάτι που να μοιάζει για να δικαιολογήσουν έναν τρισυπόστατο Θεό. Αυτό που μπόρεσαν να βρουν ήταν λίγα εδάφια που συμβαίνει ν’ αναφέρουν τον Πατέρα, το Γιο και το άγιο πνεύμα στο ίδιο απόσπασμα, αν και όχι πάντα μ’ αυτή τη σειρά. (Ματθαίος 28:19· 1 Κορινθίους 12:4-6· 2 Κορινθίους 13:14 [13 σε πολλές Καθολικές Γραφές]) Ειπώθηκε ότι τα εδάφια αυτά περιέχουν μια «τριαδική διατύπωση». Σ’ αυτό το σημείο, το Θεολογικό Λεξικό της Καινής Διαθήκης αναφέρει: «Ίσως η ανάμνηση των πολλών τριάδων του πολυθεϊστικού κόσμου που μας περιβάλλει να συνέβαλε στον σχηματισμό αυτών των τριαδικών διδασκαλιών». Έπειτα, σε μια υποσημείωση, αυτό το έργο λέει ότι στο απόκρυφο Ευαγγέλιο των Εβραίων, το πνεύμα (θηλυκού γένους στα Εβραϊκά και στα Αραμαϊκά) «θεωρείται σαν η μητέρα του Ιησού» και προσθέτει: «Έτσι έχουμε την κοινή οικογενειακή τριάδα της αρχαιότητας, δηλαδή, τον πατέρα, τη μητέρα, και το γιο».

Φυσικά, αυτό έμοιαζε πολύ με τους ειδωλολατρικούς τριαδικούς θεούς της Αιγύπτου, της Βαβυλώνας και της Γαλατίας. Και αν το άγιο πνεύμα ήταν η μητέρα του Ιησού, τι θα γινόταν με τη Μαρία; Έτσι, οι εκκλησιαστικοί πατέρες εγκατέλειψαν την ειδωλολατρική τριάδα «πατέρας, μητέρα και γιος» και επινόησαν έναν πρωτότυπο τριαδικό Θεό που αποτελούνταν από τον Πατέρα, το Γιο και το Άγιο Πνεύμα. Αλλά αυτό προκάλεσε περαιτέρω προβλήματα, όπως εξηγεί η Βρετανική Εγκυκλοπαίδεια: «Το ερώτημα σχετικά με το πώς θα εμφανιζόταν ο Θεός σ’ αυτή την τρισυπόστατη μορφή, με πίστη στο γεγονός ότι ο Θεός είναι ένας, πράγμα που ήταν χαρακτηριστικό διακριτικό σημάδι των Ιουδαίων και των Χριστιανών ενάντια στους ειδωλολάτρες, αναστάτωσε την ευλάβεια του αρχαίου Χριστιανικού κόσμου με τον πιο βαθύ τρόπο. Προμήθευσε επίσης την πιο δυνατή ώθηση για μια αναπόδεικτη θεολογία—μια ώθηση που ενέπνευσε τη Δυτική μεταφυσική [φιλοσοφία] σ’ όλους τους αιώνες». Ναι, ο Τριαδικός «άγνωστος Θεός» του λεγόμενου Χριστιανικού κόσμου είναι προϊόν της θεολογικής υπόθεσης και φιλοσοφίας.

Η Διαμάχη για την Τριάδα

Στους πρώτους αιώνες μ.Χ. υπήρχε «μια καταπληκτική πληθώρα απόψεων και διατυπώσεων» σχετικά με την Τριάδα. Ο ιστορικός Τζ. Ν. Ντ. Κέλλυ, που ήταν ο ίδιος Τριαδιστής, παραδέχεται ότι οι πρώτοι εκκλησιαστικοί πατέρες ήταν όλοι σταθεροί μονοθεϊστές. Γράφει: «Οι αποδείξεις που συλλέγουμε από τους Αποστολικούς Πατέρες είναι φτωχές, και βασανιστικά αόριστες. . . . Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει κανένα σημάδι για τη διδασκαλία της Τριάδας».—Πρώτες Χριστιανικές Διδασκαλίες.

Είναι αλήθεια πως «πατέρες» του δεύτερου αιώνα όπως ο Ιγνάτιος της Αντιόχειας και ο Ειρηναίος της Λυών εξέφρασαν απόψεις που θα μπορούσαν να ερμηνευτούν, το πολύ, σαν πίστη σ’ έναν Θεό δισυπόστατο που αποτελούνταν από τον Πατέρα και το Γιο. Αλλά ο Κέλλυ αναφέρει: «Αυτό που είχαν να πουν οι Απολογητές για το Άγιο Πνεύμα ήταν πολύ πιο φτωχό . . . [Αυτοί] φαίνεται να μην ξέρουν σαφώς την ακριβή κατάσταση και το ρόλο του Πνεύματος. . . . Δεν μπορεί να υπάρξει αμφιβολία ότι η σκέψη των Απολογητών ήταν πολύ συγκεχυμένη· δεν κατάφεραν να παρουσιάσουν το τριπλό σχέδιο της πίστης της Εκκλησίας σε λογικό σχέδιο».

Αυτοί που είχαν την άποψη ότι υπάρχει ένας μόνο Θεός, ο Πατέρας, του οποίου Γιος είναι ο Ιησούς, ονομάστηκαν Ουνιτάριοι. Διαβάζουμε: «Οι Τριαδιστές και οι Ουνιτάριοι συνέχισαν να είναι αντιμέτωποι μεταξύ τους, και στις αρχές του 3ου αιώνα οι Ουνιτάριοι αποτελούσαν τη μεγάλη πλειονότητα». (Βρετανική Εγκυκλοπαίδεια, 11η έκδοση) Καθώς ο καιρός περνούσε και οι εκκλησιαστικοί πατέρες επηρεάζονταν πάρα πολύ από ένα καινούργιο είδος Πλατωνικής φιλοσοφίας (τον Νεοπλατωνισμό), οι Τριαδιστές κέρδισαν έδαφος. Η Νεοπλατωνική φιλοσοφία του τρίτου αιώνα, με τις περίπλοκες θεωρίες της για την ουσία, φαινομενικά τους έδωσε τη δυνατότητα να συμβιβάσουν το ασυμβίβαστο—να κάνουν τον τρισυπόστατο Θεό να φανεί σαν ένας Θεός. Με φιλοσοφικό συλλογισμό ισχυρίστηκαν ότι τα τρία πρόσωπα θα μπορούσαν να είναι ένα ενώ διατηρούσαν την ατομικότητα τους!

Η Διαμάχη του Άριου

Η διαμάχη για την Τριάδα έφτασε σε κρίσιμο στάδιο στην αρχή του τέταρτου αιώνα μ.Χ. Οι κύριοι πρωταγωνιστές ήταν τρεις φιλόσοφοι-θεολόγοι από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Στη μια πλευρά ήταν ο Άριος, και στην άλλη ο Αλέξανδρος και ο Αθανάσιος. Ο Άριος αρνιόταν ότι ο Γιος ήταν της ίδιας ουσίας με τον Πατέρα. Πίστευε ότι ο Γιος ήταν πραγματικά γιος, και επομένως είχε κάποια αρχή. Ο Άριος πίστευε ότι το Άγιο Πνεύμα ήταν πρόσωπο, αλλά όχι της ίδιας ουσίας με τον Πατέρα ή το Γιο και στην πραγματικότητα κατώτερος και από τους δυο. Μίλησε για μια «Τριάδα», αλλά πίστευε πως αποτελούνταν από άνισα πρόσωπα, από τα οποία μόνο ο Πατέρας ήταν αδημιούργητος.

Ο Αλέξανδρος και ο Αθανάσιος, από την άλλη μεριά, πίστευαν ότι τα τρία πρόσωπα της θεότητας ήταν της ίδιας ουσίας και, επομένως, δεν ήταν τρεις Θεοί αλλά ένας. Ο Αθανάσιος κατηγόρησε τον Άριο ότι επανεισάγαγε τον πολυθεϊσμό διαχωρίζοντας τα τρία πρόσωπα.

Αρχηγός της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας τότε ήταν ο Κωνσταντίνος, ο οποίος αδημονούσε να χρησιμοποιήσει την αποστάτιδα Χριστιανοσύνη σαν «τσιμέντο» για να σταθεροποιήσει την ετοιμόρροπη αυτοκρατορία του. Γι’ αυτόν, αυτή η θεολογική διαμάχη ήταν επιζήμια. Χαρακτήρισε τη διαμάχη για την Τριάδα σαν «αγώνα για ασήμαντες και ανόητες λεκτικές διαφορές». Έχοντας αποτύχει να συμβιβάσει τα δυο αντίθετα κόμματα μέσω μιας ειδικής επιστολής που στάλθηκε στην Αλεξάνδρεια το 324 μ.Χ., ο Κωνσταντίνος συγκάλεσε γενική εκκλησιαστική σύνοδο για την τακτοποίηση του θέματος με την επικράτηση του ενός ή του άλλου. Σ’ αυτή την Πρώτη Οικουμενική Σύνοδο που έγινε στη Νίκαια της Μικράς Ασίας το 325 μ.Χ., οι συγκεντρωμένοι επίσκοποι τελικά υπερασπίστηκαν τον Αλέξανδρο και τον Αθανάσιο. Υιοθέτησαν το Τριαδικό Πιστεύω της Νίκαιας, το οποίο, με αλλαγές που πιστεύεται ότι έγιναν το 381 μ.Χ., υποστηρίζεται μέχρι σήμερα από την Καθολική Εκκλησία, την Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία και τις περισσότερες Προτεσταντικές εκκλησίες. Έτσι ο λεγόμενος Χριστιανικός κόσμος έφτασε να λατρεύει ένα μυστηριώδη, ακατάληπτο, τριαδικό «άγνωστο Θεό».

Μακροπρόθεσμες Συνέπειες

Η διαμάχη για την Τριάδα δεν τελείωσε στη Νίκαια. Ο Αριανισμός (ο οποίος δεν ήταν η αληθινή Χριστιανοσύνη) επανήλθε πολλές φορές στο προσκήνιο στο πέρασμα των χρόνων. Οι Γερμανικές φυλές που εισέβαλαν στην παρακμάζουσα Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, δέχτηκαν τη «Χριστιανοσύνη» του Άριου, και την έφεραν σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης και της Βόρειας Αφρικής, όπου συνέχισε να ανθίζει μέχρι τον έκτο αιώνα μ.Χ., και ακόμη πιο αργά σε άλλες περιοχές.

Η διδασκαλία της Τριάδας χώρισε το λεγόμενο Χριστιανικό κόσμο για αιώνες. Σε διάφορες οικουμενικές συνόδους, οι θεολόγοι φιλοσόφησαν πάνω στην ακριβή φύση και το ρόλο του Γιου και το αν το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται από τον Πατέρα μόνο ή από τον Πατέρα και το Γιο. Όλες αυτές οι λογομαχίες απλώς έφεραν σύγχυση στην αντίληψη για το Θεό στις διάνοιες των ανθρώπων.

Η διδασκαλία της Τριάδας έχει στην πραγματικότητα φέρει τέτοια σύγχυση στις διάνοιες πολλών μελών των εκκλησιών του λεγόμενου Χριστιανικού κόσμου που η πίστη τους στο Θεό κλονίζεται, αν δεν έχει ήδη πλήρως κλονιστεί. Αλλά τι θα πούμε για σας; Μήπως διερωτάστε τι λέει πραγματικά η Βίβλος για τον Πατέρα, το Γιο και το άγιο πνεύμα; Τα ζητήματα αυτά θα εξεταστούν πλήρως στα επόμενα δύο τεύχη της Σκοπιάς.

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 24]

«Οι αποδείξεις που συλλέγουμε από τους Αποστολικούς Πατέρες είναι φτωχές, και βασανιστικά αόριστες.... Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει κανένα σημάδι για τη διδασκαλία της Τριάδας».—Τζ. Ν. Ντ.Κέλλυ Καθηγητής της Οξφόρδης

[Πλαίσιο στη σελίδα 21]

«Η Χριστιανική Βίβλος, περιλαμβανομένης και της Καινής Διαθήκης, δεν περιέχει δηλώσεις για την Τριάδα ή υποθέσεις για μια τριαδική θεότητα». Βρετανική Εγκυκλοπαίδεια

[Πλαίσιο στη σελίδα 23]

«Ίσως η ανάμνηση των πολλών τριάδων του πολυθεϊστικού κόσμου που μας περιβάλλει να συνέβαλε στον σχηματισμό αυτών των τριαδικών διδασκαλιών».—Θεολογικό Λεξικό Της Καινής Διαθήκης

[Εικόνα στη σελίδα 22]

Γαλατικός, τρισυπόστατος θεός στο μουσείο Ρεμ (Γαλλία)