Η «Αγία Τριάδα»—Υπάρχει στην Αγία Γραφή;
ΤΗΝ έκαψαν το 1550 στην Αγγλία. Το όνομά της; Τζόαν Μπόχερ. Το έγκλημά της; Η Encyclopœdia Britannica (1964) λέει: «Καταδικάστηκε για δημόσια βλασφημία επειδή αρνήθηκε την Τριάδα, τη μόνη παράβαση που ολόκληρη η εκκλησία θεωρούσε ασυγχώρητη από την εποχή του αγώνα της εναντίον του Αρειανισμού».
Η Τριάδα είναι θεμελιώδης δοξασία σε όλα σχεδόν τα δόγματα του Χριστιανισμού. Αλλά τι ακριβώς είναι η Τριάδα; Η The Waverley Encyclopedia την ορίζει ως «το μυστήριο του ενός Θεού σε τρία πρόσωπα—τον Πατέρα, τον Γιο και το Άγιο Πνεύμα—ίσα και συναιώνια σε όλα τα πράγματα». Όμως, η The New Encyclopœdia Britannica (1981) λέει: «Ούτε η λέξη Τριάδα, αλλά ούτε αυτή η συγκεκριμένη δοξασία εμφανίζεται στην Καινή Διαθήκη». Αυτό αμέσως δημιουργεί ερωτηματικά για τη δοξασία αυτή.
Η ειλικρινής παραδοχή που κάνει η New Catholic Encyclopedia κάνει το ζήτημα ακόμα πιο σοβαρό. Το καθολικό αυτό σύγγραμμα παραθέτει μια ερώτηση που την κάνουν συχνά οι σπουδαστές της θεολογίας: «Αλλά πώς μπορεί κάποιος να κηρύξει την Τριάδα;» Και στη συνέχεια λέει: «Αν η ερώτηση αποτελεί ένδειξη της σύγχυσης που υπάρχει στους σπουδαστές, τότε πρέπει να αποτελεί ένδειξη παρόμοιας σύγχυσης στην πλευρά των καθηγητών τους. Αν ‘Τριάδα’ σημαίνει εδώ την τριαδική θεολογία, η καλύτερη απάντηση θα ήταν να μην την κηρύττεις καθόλου . . . γιατί στο κήρυγμα και ειδικότερα στις Γραφικές παροτρύνσεις, τη θέση έχει ο Λόγος του Θεού, και όχι η θεολογική του ανάπτυξη».
Πότε άρχισε αυτή η ‘θεολογική ανάπτυξη’; Η The New Encyclopœdia Britannica (1981) απαντάει: «Η δοξασία σχηματίστηκε σταδιακά στη διάρκεια αρκετών αιώνων και μέσα από πολλές διαμάχες». Σας φαίνεται αυτό σαν μια άμεση, ευκρινής αποκάλυψη από τον Θεό; Τότε, πώς είναι δυνατό να στέκει ο ισχυρισμός ότι η δοξασία αυτή είναι αποκάλυψη της Αγίας Γραφής;
Μια Γραφική δήλωση που χρησιμοποιούν συχνά οι δάσκαλοι της εκκλησίας για να υποστηρίξουν την Τριάδα είναι η εντολή που έδωσε ο Ιησούς στους ακολούθους του να κάνουν μαθητές, «βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος». (Ματθαίος 28:19) Αυτή η περικοπή αναφέρει βέβαια τρεις οντότητες, αλλά δεν λέει ότι είναι τρία πρόσωπα ούτε ότι είναι όλες ένα. Επιπλέον, ξέρουμε το όνομα του Πατέρα (Ιεχωβά) και του Γιου (Ιησούς), αλλά ποιο είναι το όνομα του αγίου πνεύματος; Αυτό οδηγεί στο ερώτημα . . .
Είναι το Άγιο Πνεύμα Πρόσωπο;
Το γεγονός ότι τίποτα στην Αγία Γραφή δεν δείχνει ότι το άγιο πνεύμα έχει προσωπικό όνομα, δεν μπορεί παρά να υπονοεί πως πιθανόν αυτό να μην είναι πρόσωπο. Ίσως, επίσης, ρωτήσετε: ‘Έχει δει κανείς το άγιο πνεύμα;’ Λοιπόν, στο βάφτισμα του Ιησού παρουσιάστηκε σαν περιστέρι και στην Πεντηκοστή σαν γλώσσες φωτιάς. (Ματθαίος 3:16· Πράξεις 2:3, 4) Αν είναι πρόσωπο, γιατί δεν εμφανίστηκε σαν πρόσωπο; Και αν το άγιο πνεύμα δεν είναι πρόσωπο, τότε τι είναι; Χωρίς αμφιβολία, είναι η ενεργός δύναμη από τον Θεό, που την Πεντηκοστή ‘εκχύθηκε’ πάνω στους μαθητές. (Πράξεις 2:17, 18) Μέσω αυτής της ενεργούς δύναμης, ο Ιεχωβά εκτέλεσε τις δημιουργικές του πράξεις—«πνεύμα Θεού εφέρετο επί της επιφανείας των υδάτων». (Γένεσις 1:2) Η ίδια αυτή ενεργός δύναμη ενέπνευσε τους συγγραφείς της Αγίας Γραφής.—2 Τιμόθεον 3:16.
Ένας απ’ αυτούς τους θεόπνευστους συγγραφείς ήταν ο προφήτης Δανιήλ. Στο βιβλίο του, κεφάλαιο 7, ο Δανιήλ περιγράφει μια θαυμάσια όραση που του έδωσε ο Ιεχωβά: ‘Ο Παλαιός των Ημερών’ κάθεται στον ουράνιο θρόνο του, γύρω του ένα πλήθος αγγέλων τον υπηρετούν. Ο Δανιήλ είδε επίσης κάποιον ‘ως Υιόν ανθρώπου [τον Ιησού]’, στον οποίο δόθηκε «η εξουσία και η δόξα και η βασιλεία, δια να λατρεύωσιν αυτόν πάντες οι λαοί, τα έθνη και αι γλώσσαι». (Δανιήλ 7:9, 10, 13, 14) Τι γίνεται, όμως με το άγιο πνεύμα; Δεν αναφέρεται ως πρόσωπο σ’ αυτή την ουράνια σκηνή.
Το τελευταίο βιβλίο της Αγίας Γραφής—η Αποκάλυψις—περιγράφει και άλλες αξιοσημείωτες ουράνιες οράσεις. Εκεί, το Υπέρτατο Ον, ο Ιεχωβά, απεικονίζεται στο θρόνο του και το Αρνίο, ο Ιησούς Χριστός, είναι μαζί του. Αλλά και πάλι, το άγιο πνεύμα δεν αναφέρεται ως ξεχωριστό πρόσωπο. (Αποκάλυψις, κεφάλαια 4-6) Έτσι, δεν αποκαλύπτει ούτε και το τελευταίο ακόμα βιβλίο της Αγίας Γραφής ότι υπάρχουν τρία πρόσωπα σε ένα θεό. Αυτό εγείρει . . .
Ένα Ακόμα Σημαντικό Ερώτημα
Η δοξασία της Τριάδας έχει περιγραφεί ως «η κεντρική δοξασία της χριστιανικής θρησκείας». Αν αλήθευε αυτό, γιατί δεν το αποκάλυψε ο Ιησούς όταν ήταν στη γη; Οι μαθητές του, πίστευαν ότι ο Ιεχωβά είναι μοναδικός, αφού ήταν Ισραηλίτες. Ακόμα και μέχρι σήμερα οι Ιουδαίοι παραθέτουν τα λόγια του εδαφίου Δευτερονόμιον 6:4: «Άκουε, Ισραήλ· Κύριος ο Θεός ημών είναι εις Κύριος». Δεν υπάρχει καμιά ένδειξη στις Εβραϊκές Γραφές ότι το Υπέρτατο Ον είναι σε τρία πρόσωπα. Με το δίκιο σας, λοιπόν, κάλλιστα θα αναρωτιέστε: ‘Αν αυτό ήταν αλήθεια, γιατί δεν έγινε δόγμα αυτή η «κεντρική δοξασία» παρά μόνο τον τέταρτο αιώνα, και αυτό μετά από πικρές λογομαχίες που προκάλεσαν μεγάλης έκτασης σύγχυση;’
Μερικοί προβάλλουν το επιχείρημα: ‘Αλλά ο Ιησούς είπε: «Εγώ και ο Πατήρ έν είμεθα». (Ιωάννης 10:30) Αυτό είναι αλήθεια. Με ποια έννοια, όμως, είναι ένα; Ο ίδιος ο Ιησούς το διευκρίνισε αυτό αργότερα, λέγοντας στην προσευχή του: «Πάτερ άγιε, φύλαξον αυτούς [τους μαθητές του] . . . δια να ήναι έν καθώς ημείς είμεθα έν». (Ιωάννης 17:11, 22) Άρα, η ενότητα του Πατέρα και του Γιου είναι ίδια με την ενότητα που υπάρχει ανάμεσα στους αληθινούς ακολούθους του Χριστού—αρμονία στο σκοπό και στη συνεργασία.
Και πάλι, μερικοί μπορεί να πουν ότι, αν και ο Ιησούς δεν μίλησε για τη δοξασία της Τριάδας, μίλησε γι’ αυτήν ο απόστολος Ιωάννης στο εδάφιο 1 Ιωάννου 5:7, το οποίο λέει: «Διότι τρεις είναι οι μαρτυρούντες εν τω ουρανώ, ο Πατήρ, ο Λόγος και το Άγιον Πνεύμα, και ούτοι οι τρεις είναι έν». Όμως, οι περισσότερες σύγχρονες μεταφράσεις παραλείπουν αυτή την περικοπή. Γιατί; Η καθολική Jerusalem Bible εξηγεί σε μια υποσημείωση ότι αυτό το εδάφιο δεν βρίσκεται σε κανένα από τα πρώτα ελληνικά ή τα πιο έγκυρα λατινικά χειρόγραφα της Αγίας Γραφής. Είναι νόθο. Χωρίς αμφιβολία προστέθηκε σε μια προσπάθεια να υποστηριχτεί η Τριάδα.
Όπως μπορείτε να δείτε και στη δική σας Αγία Γραφή, ο απόστολος Παύλος στα αρχικά λόγια των επιστολών του χρησιμοποιεί συχνά εκφράσεις όπως: «Χάρις είη υμίν και ειρήνη από Θεού Πατρός ημών και Κυρίου Ιησού Χριστού». (Ρωμαίους 1:7) Γιατί δεν αναφέρει το άγιο πνεύμα ως πρόσωπο; Επειδή ο Παύλος δεν ήξερε τίποτα για την «Αγία Τριάδα». Ο Ιάκωβος, ο Πέτρος και ο Ιωάννης χρησιμοποίησαν παρόμοιες εκφράσεις στις επιστολές τους, όπου και αυτοί επίσης δεν αναφέρουν το άγιο πνεύμα. Γιατί; Επειδή ούτε και αυτοί ήταν τριαδιστές. Το άγιο πνεύμα δεν είναι πρόσωπο όπως είναι ο Θεός και ο Γιος του. Αλλά αφού ο Γιος είναι πρόσωπο, εγείρεται το ερώτημα . . .
Είναι ο Ιησούς το Υπέρτατο Ον;
Αυτοί που πιστεύουν στην Τριάδα λένε ναι. Όμως, θα πρέπει να σας ενδιαφέρει περισσότερο το τι είπε ο ίδιος ο Ιησούς. «Ο Πατήρ μου είναι μεγαλήτερός μου». (Ιωάννης 14:28) «Δεν δύναται ο Υιός να πράττη ουδέν αφ’ εαυτού, εάν δεν βλέπη τον Πατέρα πράττοντα τούτο». (Ιωάννης 5:19) Ο Παύλος προσθέτει: «Κεφαλή δε του Χριστού ο Θεός».—1 Κορινθίους 11:3.
Επίσης, εξετάστε με προσοχή αυτά τα ερωτήματα: Έχει Θεό ο Ιεχωβά; Οπωσδήποτε όχι, είναι υπέρτατος, ο Παντοδύναμος. Έχει Θεό ο Ιησούς; Μετά την ανάστασή του, ο Ιησούς είπε στη Μαρία τη Μαγδαληνή: «Αναβαίνω προς τον Πατέρα μου και Πατέρα σας και Θεόν μου και Θεόν σας». Ο απόστολος Πέτρος έγραψε: «Ευλογητός ο Θεός και Πατήρ του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού».—Ιωάννης 20:17· 1 Πέτρου 1:3.
Πέθανε ποτέ ο Θεός; ‘Ασφαλώς όχι’, ίσως απαντήσετε και πολύ σωστά. Ο Θεός είναι αθάνατος. Ο προφήτης Αββακούμ είπε για τον Ιεχωβά: «Ο άγιος Θεός μου, ο οποίος δεν αποθνήσκεις». (Αββακούμ 1:12, Αγία Γραφή, Ν. Λούβαρι-Α. Χαστούπη) Αντίθετα, ο Ιησούς πέθανε. Τότε, ποιος τον ανάστησε από τους νεκρούς; Ο Πέτρος είπε: «Ο Θεός ανέστησεν [τον Χριστό] εκ νεκρών». Γίνεται φανερό, λοιπόν, ότι ο Ιησούς δεν είναι το Υπέρτατο Ον.—Πράξεις 3:15· Ρωμαίους 5:8.
Επιπλέον, μπορείτε να πάτε πιο βαθιά. Έχει δει ποτέ κανείς τον Θεό; «Ουδείς είδε ποτέ τον Θεόν». (Ιωάννης 1:18) Κι όμως, χιλιάδες άνθρωποι είδαν τον Ιησού εδώ στη γη. Έχει ποτέ προσευχηθεί ο Θεός σε κανένα; Σε ποιον θα μπορούσε να προσευχηθεί; Αυτός είναι ο μεγάλος ‘Ακούων προσευχήν’. (Ψαλμός 65:2) Και ο Ιησούς; Ο Ιησούς προσευχόταν συχνά στον Πατέρα του, πέρασε μάλιστα μια ολόκληρη νύχτα κάνοντας προσευχές. Είναι ο Θεός ιερέας; Ολοφάνερα όχι. Είναι ο Ιησούς; Διαβάζουμε: «Κατανοήσατε τον απόστολον και αρχιερέα της ομολογίας ημών τον Ιησούν Χριστόν».—Εβραίους 3:1.
Δεν είναι, λοιπόν, πάρα πολύ σαφές ότι ο Ιησούς δεν είναι το Υπέρτατο Ον;
Είναι η Δοξασία της Τριάδας Επιβλαβής;
Ναι. Αυτή η πλατιά διαδεδομένη δοξασία διαστρέφει τις απλές αλήθειες της Αγίας Γραφής ότι ο Ιεχωβά και μόνο είναι το Υπέρτατο Ον, ότι ο Ιησούς είναι ο Γιος του και ότι το άγιο πνεύμα είναι η ενεργός δύναμη του Θεού. Η δοξασία αυτή προκαλεί σύγχυση γιατί παρουσιάζει τον Θεό μέσα σε ένα πυκνό πέπλο μυστηρίου, πράγμα που οδηγεί σε πνευματικό σκοτάδι.
Εσείς, όμως, δεν είναι ανάγκη να βρίσκεστε μέσα σ’ αυτό το σκοτάδι. Μπορείτε να εντυπώσετε στη διάνοιά σας μερικά γεγονότα:
Η δοξασία της Τριάδας δεν αναφέρεται στην Αγία Γραφή. Είναι μια ‘θεολογική ανάπτυξη’ που σχηματίστηκε αιώνες μετά την εποχή του Ιησού και επιβλήθηκε με την απειλή του θανάτου στην πυρά. Έχει υποβιβάσει τη λατρεία του Υπέρτατου Όντος, διδάσκοντας πίστη σε ένα μυστήριο.
Αν πιστεύατε ανέκαθεν στην Τριάδα, τι πρέπει να κάνετε τώρα; Σας παροτρύνουμε να μελετήσετε το Λόγο του Θεού και εκδόσεις σαν αυτή εδώ, που θα σας βοηθήσουν να καταλάβετε την Αγία Γραφή. Είναι ουσιώδες να το κάνετε αυτό. Ο Ιησούς είπε ότι η αιώνια ζωή σας εξαρτάται από τη συνεχή απόκτηση γνώσης γι’ αυτόν και τον Ιεχωβά—«τον μόνον αληθινόν Θεόν».—Ιωάννης 17:3.
[Πλαίσιο/Εικόνα στη σελίδα 5]
Δάκτυλος Θεού
«Δάκτυλος Θεού είναι τούτο»! παραδέχτηκαν οι μάγοι-ιερείς της Αιγύπτου όταν δεν τα κατάφεραν να μετατρέψουν τη σκόνη σε σκνίπες, όπως είχε κάνει προηγουμένως ο Μωυσής. (Έξοδος 8:18, 19) Στο όρος Σινά, ο Ιεχωβά έδωσε στον Μωυσή «πλάκας λιθίνας γεγραμμένας με τον δάκτυλον του Θεού». (Έξοδος 31:18) Επρόκειτο για ένα κατά γράμμα δάχτυλο; Όχι. Είναι καταφανές ότι ο Ιεχωβά, δεν έχει κατά γράμμα δάχτυλα. Τότε; Δυο συγγραφείς της Αγίας Γραφής, ο Λουκάς και ο Ματθαίος, μας δίνουν την εξήγηση. Ο ένας έγραψε ότι «δια του δακτύλου του Θεού», ο Ιησούς έβγαζε δαιμόνια. Ο άλλος εξήγησε ότι ο Ιησούς το έκανε αυτό «δια Πνεύματος Θεού». (Λουκάς 11:20· Ματθαίος 12:28) Έτσι, το άγιο πνεύμα είναι ο «δάκτυλος Θεού», το όργανο που ο Θεός χρησιμοποιεί για να εκπληρώνει το θέλημά του. Δεν είναι πρόσωπο, αλλά η ισχυρή ενεργός δύναμη του Θεού.
[Εικόνες στη σελίδα 7]
Το άγιο πνεύμα εμφανίστηκε σαν περιστέρι και σαν γλώσσες φωτιάς—ποτέ σαν πρόσωπο
[Ευχαριστία για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 4]
Αναπαράσταση της Τριάδας σε καθολικό ναό του 14ου αιώνα, στο Ταγιόν της Γαλλίας