Θρησκευτικές Παραδόσεις—Λατρεία στον Θεό με Αλήθεια;
«ΣΑΛΓΚΑ, σάλγκα, σάλγκα» («Βγες έξω, βγες έξω, βγες έξω»). Η λυπητερή κραυγή ακούγεται από το σκοτεινό νεκροταφείο του νησιού Τζανίτσιο στη λίμνη Πατσκουάρο του Μεξικού. Εκεί, ένας ευλαβής Ταρασκάνος Ινδιάνος εκλιπαρεί το νεκρό του συγγενή με μια γραπτή προσευχή. «Το Άγιο Ροζάριο ας σπάσει τις αλυσίδες με τις οποίες είσαι δεμένος», λέει ικετευτικά.
Είναι η Ημέρα των Νεκρών. Ήδη από νωρίς το πρωί, οι γυναίκες και τα παιδιά έχουν στολίσει τους οικογενειακούς τους τάφους με πέταλα λουλουδιών και διακοσμημένα ξύλινα πλαίσια. Έχουν τοποθετήσει προσφορές από φρούτα και γλυκίσματα μπροστά στους τάφους. Και τώρα αψηφώντας την ψύχρα της νύχτας, ψέλνουν προσευχές ή ξαγρυπνούν σιωπηλά κάτω από το χλωμό, τρεμάμενο φως των χιλιάδων κεριών που έχουν ανάψει προς τιμήν των νεκρών.
Αυτό που φαίνεται παράξενο ή ακόμα και αλλόκοτο σ’ έναν αμέτοχο παρατηρητή αποτελεί γι’ αυτούς τους ανθρώπους μια αρχαία και σεβαστή θρησκευτική παράδοση: είναι η Καθολική γιορτή της Ημέρας των Ψυχών. Σε πολλές λατινοαμερικάνικες χώρες, σύμφωνα με την παράδοση, χιλιάδες πιστοί συρρέουν στα νεκροταφεία και προσφέρουν γραπτές προσευχές και δώρα στους νεκρούς τους.
Στη Λατινική Αμερική υπάρχουν επίσης πολυάριθμες παραδόσεις σχετικά με τις θρησκευτικές εικόνες. Εικόνες του Χριστού και της Μαρίας βρίσκονται παντού και στολίζουν τα περισσότερα σπίτια και καταστήματα. Ανεβείτε σ’ ένα λεωφορείο και σίγουρα θα δείτε μικρές εικόνες της Μαρίας κρεμασμένες πάνω από τη θέση του οδηγού. Ως κι αγάλματα της Μαρίας, στολισμένα με χρωματιστά φώτα που αναβοσβήνουν αντί για κεριά, τοποθετούνται στραμμένα προς τον κεντρικό διάδρομο του λεωφορείου.
Στην Κολομβία τεράστια αγάλματα του Χριστού και της Μαρίας δεσπόζουν σε επιβλητικά υψώματα πάνω από πολλές πόλεις. Στην πασίγνωστη βουνοκορφή Μονσεράτε βρίσκεται μια εκκλησία που είναι γεμάτη με εικόνες στις οποίες δείχνεται μεγάλος σεβασμός. Στη διάρκεια ειδικών άγιων εβδομάδων, χιλιάδες κάτοικοι της Μπογκοτά σκαρφαλώνουν σ’ αυτή τη βραχώδη κορυφή, μερικοί από τους οποίους σέρνονται με τα γόνατά τους που σχίζονται και ματώνουν.
Εικόνες, εσταυρωμένοι, γιορτές—αποτελούν μέρος των θρησκευτικών παραδόσεων που έχουν γίνει καθιερωμένος τρόπος ζωής για ανθρώπους σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Αυτές οι παραδόσεις έχουν φτάσει μέχρι την εποχή μας από γενιά σε γενιά και οι άνθρωποι έχουν την τάση να τις θεωρούν ιερές.
Λατρεία με Αλήθεια;
Αν και οι περισσότεροι αρκούνται στο να τηρούν τις παραδόσεις αναντίρρητα, πολλοί που ομολογούν ότι είναι Χριστιανοί βρίσκονται εξαιτίας αυτών των παραδόσεων σ’ ένα δίλημμα που τους κάνει ν’ ανησυχούν. Εξάλλου ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός είπε: «Οι αληθινοί προσκυνηταί θέλουσι προσκυνήσει τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθεία». (Ιωάννης 4:23) Ωστόσο, πολλές θρησκευτικές παραδόσεις προέρχονται ολοφάνερα από μη Χριστιανικές τελετουργίες ή τουλάχιστον είναι εκπληκτικά όμοιες με αυτές. Για παράδειγμα, η Ημέρα των Ψυχών είναι ουσιαστικά το παράλληλο της Βουδιστικής γιορτής «Ουλαμπάνα», που είναι μια μέρα αφιερωμένη «στην έκφραση αφοσίωσης προς τους πεθαμένους προγόνους, όπως αυτής των παιδιών προς τους γονείς και στην απελευθέρωση των πνευμάτων από τα δεσμά αυτού του κόσμου». (The New Encyclopædia Britannica, 1976 edition, Micropædia, Τόμος 1, σ. 260) Λατρεύουν πράγματι με αλήθεια εκείνοι που τηρούν τέτοιες παραδόσεις;
Μερικοί υποστηρίζουν ότι, αφού αυτές οι παραδόσεις είναι αποδεκτές από την εκκλησία, αυτό αποδεικνύει ότι είναι και σωστές. Στη 2 Σύνοδο του Βατικανού το 1965 ειπώθηκε: «Η Εκκλησία δεν αντλεί τη βεβαιότητά της για ό,τι έχει αποκαλυφθεί μόνο από την Αγία Γραφή. Συνεπώς, πρέπει να δεχόμαστε και να σεβόμαστε και την ιερή παράδοση και την Αγία Γραφή, με την ίδια αφοσίωση και ευλάβεια».
Όμως, τι συμβαίνει αν υπάρχουν θεμελιώδεις διαφορές ανάμεσα στην ανθρωποποίητη παράδοση και στη θεόπνευστη Γραφή; Για να βρούμε την απάντηση, ας ρίξουμε μια πολύ προσεκτική ματιά στις παραδόσεις, κάτω από το φως της Βιβλικής συμβουλής.