Θρησκεία—Γιατί Υπάρχει ΄Ελλειψη Ενδιαφέροντος γι’ Αυτήν;
«ΑΝΘΡΩΠΟΣ χωρίς θρησκεία είναι σαν σπίτι χωρίς παράθυρα». Έτσι περιέγραψε ένας Ιάπωνας στο γιο του, τον Μιτσούο, την ανάγκη που υπάρχει για πνευματική φώτιση. Όμως, ο Μιτσούο δεν πήρε τα λόγια του πατέρα του στα σοβαρά. Και ένας αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων στην Ιαπωνία, καθώς επίσης και αλλού, φαίνεται ότι αισθάνονται το ίδιο. Μένουν ικανοποιημένοι με το να είναι ‘σπίτια χωρίς παράθυρα’ και δεν τους ενδιαφέρει σχεδόν καθόλου να αφήσουν το θρησκευτικό φως να λάμψει στη ζωή τους.
Έτσι, όταν έγινε στην Ιαπωνία μια Εθνική Μελέτη της Προσωπικότητας, το 69 τοις εκατό των πολιτών δήλωσαν ότι δεν θεωρούν τους εαυτούς τους θρήσκους. Η αναλογία ήταν ακόμα μεγαλύτερη ανάμεσα στα νεαρά άτομα. Παρόμοια, στην κάποτε θρησκόληπτη Βουδιστική χώρα της Ταϋλάνδης, το 75 τοις εκατό του πληθυσμού των αστικών περιοχών δεν πηγαίνουν πια στους Βουδιστικούς ναούς. Στην Αγγλία, σχεδόν το ένα όγδοο των Αγγλικανικών ναών έχουν κλείσει στα περασμένα 30 χρόνια επειδή δεν χρησιμοποιούνται.
Στην Ιαπωνία, όμως, τα θρησκευτικά στολίδια είναι ακόμα πολύ φανερά. Αλλά όπως και τα ακριβά κομμάτια από πορσελάνη, έτσι και αυτά εμφανίζονται μόνο σε σπάνιες περιπτώσεις—όπως σε γάμους και σε κηδείες. Η θρησκεία υπολογίζεται περισσότερο για το ρόλο που παίζει στη διατήρηση της τοπικής πολιτιστικής παράδοσης και της οικογενειακής κληρονομιάς παρά για την πνευματική φώτιση. Πολλοί θεωρούν τη θρησκεία απλώς σαν ένα καταπραϋντικό για τους αδύναμους και τους ταλαιπωρημένους· δεν μπορούν να καταλάβουν ποια άλλα χειροπιαστά οφέλη μπορεί να προκύψουν απ’ αυτή. ‘Καλή είναι η θρησκεία αν έχεις χρόνο γι’ αυτή ή αν νιώθεις ότι την έχεις ανάγκη’, λένε μερικοί, ‘αλλά πρέπει να βασιστείς στον εαυτό σου για να κερδίσεις τα προς το ζην και για να πληρώσεις τους λογαριασμούς’.
Τι βρίσκεται πίσω απ’ αυτή την απάθεια; Θα μπορούσαν να απαριθμηθούν αρκετοί λόγοι. Πρώτον, είναι το κοινωνικό περιβάλλον. Πολλοί νέοι έχουν λάβει λίγη ή καθόλου θρησκευτική εκπαίδευση. Δεν είναι άξιο απορίας, λοιπόν, το ότι πολλοί απ’ αυτούς που ζουν σε μια κοινωνία η οποία δίνει μεγάλη αξία στις υλιστικές επιδιώξεις μεγαλώνουν και γίνονται υλιστές ενήλικοι.
Σε μερικές χώρες, η επαίσχυντη συμπεριφορά των άπληστων και ανήθικων ευαγγελιστών της τηλεόρασης, και άλλων διακεκριμένων θρησκευτικών ηγετών, έχει επίσης απομακρύνει τους ανθρώπους από τη θρησκεία, και το ίδιο έχει κάνει και η ανάμειξη της θρησκείας στις πολιτικές υποθέσεις και στον πόλεμο. Αυτό φαίνεται παραστατικά από τα όσα συνέβησαν σε σχέση με τη Σιντοϊστική θρησκεία στην Ιαπωνία. «Όταν τερματίστηκε ο πόλεμος [Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος] με ήττα της Ιαπωνίας τον Αύγουστο του 1945, τα Σιντοϊστικά ιερά αντιμετώπισαν μια σοβαρή κρίση», παρατηρεί η Εγκυκλοπαίδεια των Ιαπωνικών Θρησκειών (Encyclopædia of the Japanese Religions). Ο Σιντοϊσμός, ο οποίος υποδαύλισε τον πολεμικό ζήλο και υποσχέθηκε νίκη, απογοήτευσε τους ανθρώπους. Γρήγορα εξαπλώθηκε η φιλοσοφία ότι δεν υπάρχει ούτε Θεός ούτε Βούδας.
Ωστόσο, θα πρέπει να μένουμε πραγματικά ικανοποιημένοι με τις ιδιοτελείς, βραχυπρόθεσμες απόψεις—με το εδώ και τώρα; Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν διερευνητικό νου. Θα ήθελαν να ξέρουν από πού προέρχονται, πού πηγαίνουν, γιατί ζουν και πώς να ζουν. Καθοδηγούνται από την ελπίδα. Το να απωθούμε τα ερωτήματα που αφορούν τη ζωή ή να τα καταπνίγουμε νομίζοντας ότι «αυτά τα πράγματα είναι ακατάληπτα», δεν είναι ικανοποιητικό. Ακόμα και ο αθεϊστής Μπέρτραντ Ράσελ είπε ότι ένιωθε ‘έναν περίεργο φοβερό πόνο—μια αναζήτηση για κάτι πέρα απ’ αυτό που περιέχει ο κόσμος’. Η αληθινή θρησκεία θα μπορούσε να βάλει ένα τέλος σ’ αυτή την έρευνα. Πώς όμως; Ποιες αποδείξεις δείχνουν ότι αξίζει να παίρνετε κάποια θρησκεία τόσο σοβαρά;