Πώς Μπορούν οι Χριστιανοί να Βοηθούν τους Ηλικιωμένους

‘ΔΕΝ παραιτούμαστε, αλλά ακόμη και αν ο εξωτερικός μας άνθρωπος φθείρεται, σίγουρα ο εσωτερικός μας άνθρωπος ανανεώνεται από ημέρα σε ημέρα. . . . Εμείς προσηλώνουμε τα μάτια μας, όχι σε αυτά που βλέπονται, αλλά σε αυτά που δεν βλέπονται. Διότι αυτά που βλέπονται είναι προσωρινά, αυτά όμως που δεν βλέπονται είναι αιώνια’. Αυτά ανέφερε ο απόστολος Παύλος στη δεύτερη επιστολή του προς τους Κορινθίους.—2 Κορινθίους 4:16-18, ΜΝΚ.

Στους αρχαίους καιρούς, άντρες και γυναίκες πίστης προσήλωσαν τα μάτια τους σε αυτά που δεν βλέπονται, τα οποία περιλάμβαναν όλα όσα ο Θεός τους, ο Ιεχωβά, είχε υποσχεθεί να κάνει στο δικό του κατάλληλο καιρό. Στην προς Εβραίους επιστολή, ο Παύλος μιλάει με μεγάλη εκτίμηση για τέτοια άτομα που διακράτησαν την πίστη τους μέχρι το θάνατό τους—μερικά από τα οποία μάλιστα έφτασαν μέχρι τα βαθιά γηρατειά. Στρέφει την προσοχή σε αυτούς ως παράδειγμα για εμάς, λέγοντας: ‘Έχοντας πίστη πέθαναν όλοι αυτοί, αν και δεν έλαβαν την εκπλήρωση των υποσχέσεων, αλλά τις είδαν από μακριά και τις καλοδέχτηκαν’.—Εβραίους 11:13, ΜΝΚ.

Σήμερα, βρισκόμαστε πολύ κοντά στην εκπλήρωση αυτών των υποσχέσεων. Όμως, έχουμε ανάμεσά μας αρρώστους και ηλικιωμένους οι οποίοι δεν νιώθουν σίγουροι ότι θα ζήσουν για να δουν με τα μάτια τους το τέλος αυτού του πονηρού συστήματος. Πιθανόν δε μερικοί από αυτούς να πεθάνουν όντας πιστοί χωρίς να έχουν δει όλες τις υποσχέσεις να εκπληρώνονται στη διάρκεια της παρούσας ζωής τους. Για τέτοια άτομα, τα λόγια του Παύλου στα εδάφια 2 Κορινθίους 4:16-18, ΜΝΚ, αποτελούν μεγάλη ενθάρρυνση.

Ο Ιεχωβά θυμάται όλους τους οσίους του, περιλαμβανομένων των αρρώστων και των ηλικιωμένων. (Εβραίους 6:10) Πιστοί ηλικιωμένοι μνημονεύονται τιμητικά σε αρκετά σημεία της Αγίας Γραφής, και στο Νόμο του Μωυσή γινόταν ειδική μνεία σε σχέση με την τιμή που έπρεπε να δείχνεται στους γέροντες. (Λευιτικόν 19:32· Ψαλμός 92:12-15· Παροιμίαι 16:31) Ανάμεσα στους πρώτους Χριστιανούς, οι ηλικιωμένοι περιβάλλονταν με εκτίμηση. (1 Τιμόθεον 5:1-3, ΜΝΚ· 1 Πέτρου 5:5) Ένα βιβλίο της Αγίας Γραφής περιέχει μια όμορφη περιγραφή της στοργικής φροντίδας και της συγκινητικής αυτοθυσίας που έδειξε μια νεαρή γυναίκα προς την ηλικιωμένη πεθερά της. Το βιβλίο κατάλληλα φέρει το όνομα αυτής της νεαρής γυναίκας, της Ρουθ.

Μια Αφοσιωμένη Βοηθός

Η ζωή ήταν σκληρή για την ηλικιωμένη Ναομί. Η πείνα είχε αναγκάσει εκείνη και τη μικρή της οικογένεια να αφήσουν τους φίλους και την κληρονομιά τους πίσω στον Ιούδα και να ζήσουν ανατολικά του Ιορδάνη Ποταμού στη γη Μωάβ. Εκεί πέθανε ο σύζυγος της Ναομί αφήνοντάς τη μόνη με τα δυο αγόρια τους. Εκείνα, με τον καιρό, μεγάλωσαν και παντρεύτηκαν, αλλά κατόπιν και αυτά επίσης πέθαναν. Η Ναομί έμεινε χωρίς κληρονόμους οι οποίοι θα μπορούσαν να τη φροντίσουν.

Ήταν πολύ ηλικιωμένη για να φτιάξει καινούρια οικογένεια, και η ζωή φαινόταν να της προσφέρει πολύ λίγα πράγματα. Με ανιδιοτέλεια, θέλησε να στείλει τη Ρουθ και την Ορφά, τις χήρες των δυο γιων της, την καθεμιά πίσω στο σπίτι της μητέρας της ώστε να μπορέσουν να βρουν συζύγους. Εκείνη θα επέστρεφε μόνη στην πατρίδα της. Σήμερα επίσης, μερικοί ηλικιωμένοι νιώθουν καταθλιμμένοι, ιδιαίτερα αν έχουν χάσει αγαπημένα πρόσωπα στο θάνατο. Όπως η Ναομί, μπορεί να χρειάζονται κάποιον για να τους φροντίσει, αλλά δεν θέλουν να γίνουν βάρος.

Εντούτοις, η Ρουθ δεν εγκατέλειψε την πεθερά της. Αγαπούσε εκείνη την ηλικιωμένη γυναίκα, καθώς επίσης αγαπούσε τον Ιεχωβά, τον Θεό που λάτρευε η Ναομί. (Ρουθ 1:16) Έτσι, ξεκίνησαν μαζί για το ταξίδι του γυρισμού στον Ιούδα. Σε εκείνη τη γη υπήρχε μια στοργική διευθέτηση υπό το Νόμο του Ιεχωβά, σύμφωνα με την οποία οι φτωχοί μπορούσαν να σταχυολογούν, δηλαδή να μαζεύουν, ό,τι έμενε στους αγρούς αφού είχε συναχτεί η σοδειά. Η Ρουθ, η οποία ήταν νεότερη, προσφέρθηκε με προθυμία να κάνει αυτό το έργο, λέγοντας: «Ας υπάγω, παρακαλώ». Δούλεψε ακούραστα προς όφελος και των δυο τους.—Ρουθ 2:2, 17, 18.

Η πιστότητα της Ρουθ και η αγάπη της για τον Ιεχωβά ήταν μεγάλη ενθάρρυνση για τη Ναομί η οποία άρχισε να σκέφτεται με θετικό και εποικοδομητικό τρόπο. Η γνώση που είχε σχετικά με το Νόμο και τα έθιμα της χώρας απέκτησε χρησιμότητα τώρα. Έδωσε σοφές συμβουλές στην αφοσιωμένη βοηθό της ώστε, μέσω ανδραδελφικού γάμου, να μπορέσει η νεαρή γυναίκα να επανακτήσει την κληρονομιά της οικογένειας και να αποκτήσει ένα γιο ο οποίος θα συνέχιζε την οικογενειακή γραμμή. (Ρουθ, 3ο κεφάλαιο) Η Ρουθ αποτελεί θαυμάσιο παράδειγμα για εκείνους που κάνουν θυσίες προκειμένου να φροντίσουν αρρώστους ή ηλικιωμένους. (Ρουθ 2:10-12) Σήμερα, πολλά μπορούν να γίνουν παρόμοια μέσα στην εκκλησία για να βοηθηθούν οι άρρωστοι και οι ηλικιωμένοι. Πώς;

Η Διοργάνωση Είναι Πολύτιμη

Στην πρώτη Χριστιανική εκκλησία υπήρχε ένας κατάλογος στον οποίο καταγράφονταν οι χήρες που είχαν ανάγκη υλικής βοήθειας. (1 Τιμόθεον 5:9, 10, ΜΝΚ) Παρόμοια σήμερα, σε μερικές περιπτώσεις οι πρεσβύτεροι θα μπορούσαν να καταρτίσουν έναν κατάλογο των αρρώστων και των ηλικιωμένων οι οποίοι χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή. Σε μερικές εκκλησίες έχει ζητηθεί από κάποιον πρεσβύτερο να φροντίζει για αυτό το ζήτημα το οποίο και αποτελεί τον ειδικό τομέα ευθύνης του. Εφόσον πολλοί ηλικιωμένοι, όπως η Ναομί, δεν σκοπεύουν να ζητήσουν βοήθεια, αυτός ο αδελφός χρειάζεται να είναι επιδέξιος στο να αναλύει κάποια κατάσταση και—με διακριτικό και συνετό τρόπο—να εξασφαλίζει το ότι γίνονται αυτά που είναι αναγκαία. Για παράδειγμα, θα μπορούσε να μεριμνήσει ώστε στην Αίθουσα Βασιλείας να ληφτούν επαρκή μέτρα για τους αρρώστους και τους ηλικιωμένους. Αν είναι πρακτικό θα μπορούσε να εξετάσει ζητήματα όπως το αν θα υπάρχει μια επικλινής ράμπα για τα αναπηρικά καροτσάκια, κατάλληλες τουαλέτες, ακουστικά για τους βαρήκοους και ένας χώρος για ειδικά καθίσματα. Αυτός ο αδελφός θα μπορούσε επίσης να εξασφαλίσει το ότι όλοι όσοι είναι ανήμποροι να έρθουν στην Αίθουσα Βασιλείας είναι δυνατόν να δανείζονται κάποια κασέτα με το ηχογραφημένο πρόγραμμα των συναθροίσεων ή να τις παρακολουθούν μέσω τηλεφωνικής σύνδεσης.

Επίσης, μπορεί να υπάρχει ανάγκη να διοργανωθεί η μεταφορά στις συναθροίσεις και στις συνελεύσεις. Κάποια ηλικιωμένη αδελφή είχε πρόβλημα επειδή εκείνος που την έπαιρνε μόνιμα στις συναθροίσεις δεν ήταν διαθέσιμος. Χρειάστηκε να τηλεφωνήσει σε πολλά άτομα προτού βρει τελικά μεταφορικό μέσο, και ως αποτέλεσμα έφτασε στο σημείο να αισθάνεται ότι ήταν βάρος. Μια διευθέτηση με κάποιον πρεσβύτερο ο οποίος θα φρόντιζε όλα αυτά τα ζητήματα θα είχε μετριάσει την αναστάτωσή της.

Αυτός ο πρεσβύτερος θα μπορούσε επίσης να ρωτήσει διάφορες οικογένειες αν θα ήταν δυνατόν να επισκέπτονται εκ περιτροπής τους ηλικιωμένους. Με αυτόν τον τρόπο τα παιδιά θα μάθαιναν ότι η φροντίδα για τους ηλικιωμένους αποτελεί μέρος της ζωής ενός Χριστιανού. Είναι καλό για τα παιδιά να μάθουν να επωμίζονται αυτή την ευθύνη. (1 Τιμόθεον 5:4) Κάποιος επίσκοπος περιοχής δηλώνει: «Η πείρα μού λέει ότι πολύ λίγα παιδιά ή νεαροί επισκέπτονται τους ηλικιωμένους ή τους αρρώστους με δική τους πρωτοβουλία». Ίσως απλώς δεν το σκέφτονται, ή μπορεί να αισθάνονται αβεβαιότητα όσον αφορά το τι να κάνουν ή τι να πουν· οι γονείς μπορούν να το διδάξουν αυτό στα παιδιά τους.

Να θυμάστε, ωστόσο, ότι οι περισσότεροι ηλικιωμένοι θα το εκτιμούσαν αν γνώριζαν από πριν ότι θα έρθει κάποιο φιλικό τους πρόσωπο. Αυτό τους δίνει την επιπρόσθετη χαρά να περιμένουν έναν επισκέπτη. Αν οι επισκέπτες φέρουν ροφήματα ή κάτι φαγώσιμο, όπως αναψυκτικά, καφέ ή γλυκά και κατόπιν συγυρίσουν γρήγορα, θα αποφευχτεί ένα επιπλέον φορτίο για τον ηλικιωμένο. Κάποιο ηλικιωμένο ζευγάρι, το οποίο είναι ακόμη γεμάτο ζωντάνια, έχει μια συγκεκριμένη μέρα κάθε εβδομάδα στην οποία γεμίζουν ένα μικρό καλάθι για πικνίκ και ξεκινάνε να κάνουν μια σειρά από επισκέψεις στους ηλικιωμένους της εκκλησίας. Οι επισκέψεις τους εκτιμώνται πάρα πολύ.

Προς όφελος των ηλικιωμένων, πολλές εκκλησίες κανονίζουν να διεξάγεται μια Μελέτη Βιβλίου Εκκλησίας όσο είναι ακόμη μέρα. Σε κάποιο μέρος ρωτήθηκαν μερικές οικογένειες και άγαμοι ευαγγελιζόμενοι για το αν θα ήθελαν και αν θα μπορούσαν να υποστηρίξουν έναν τέτοιον όμιλο, και το αποτέλεσμα ήταν ένας όμιλος μελέτης βιβλίου στον οποίο οι ηλικιωμένοι και οι νεότεροι μπορούσαν να φροντίζουν ο ένας τον άλλον.

Δεν θα πρέπει να περιμένουμε μόνο από τους πρεσβυτέρους να αναλαμβάνουν την πρωτοβουλία σε αυτόν τον τομέα. Όλοι μας πρέπει να γνωρίζουμε τις ανάγκες των αρρώστων και των ηλικιωμένων. Μπορούμε να τους χαιρετάμε στην Αίθουσα Βασιλείας και να αφιερώνουμε χρόνο για να τους μιλάμε. Μια πρόσκληση σε κάποια ανεπίσημη συναναστροφή μπορεί να είναι καλοδεχούμενη. Ή μπορούμε να τους προσκαλέσουμε να μας συντροφέψουν σε κάποιο πικνίκ ή ακόμη και σε διακοπές. Ένας Μάρτυρας συχνά έπαιρνε μαζί του στο αυτοκίνητό του ηλικιωμένους ευαγγελιζομένους όταν πήγαινε έξω από την πόλη σε επαγγελματικές συναντήσεις. Είναι σημαντικό να βοηθάμε τους ηλικιωμένους να συνεχίζουν να αισθάνονται ότι περιλαμβάνονται στα διάφορα ζητήματα. Μην τους αφήσετε να αποτραβηχτούν, όπως σκόπευε να κάνει η Ναομί, πράγμα που θα μπορούσε να επισπεύσει τη διαδικασία των γηρατειών ή της γεροντικής άνοιας.

Οι νεαροί που είναι ανάπηροι ή άρρωστοι χρειάζονται επίσης φροντίδα. Κάποιος Μάρτυρας ο οποίος είχε τρία αγόρια που υπέφεραν από ανίατες ασθένειες, δυο από τα οποία έχουν πεθάνει στο μεταξύ, λέει: «Μπορεί να είναι δύσκολο για μια εκκλησία να συνεχίσει να δείχνει ενδιαφέρον όταν κάποιος έχει μια αρρώστια που παρατείνεται για μια εκτεταμένη περίοδο χρόνου. Γιατί να μη διοριστούν μερικοί αξιόπιστοι νεαροί ευαγγελιζόμενοι να εξετάζουν το εδάφιο της ημέρας και να διαβάζουν ένα κεφάλαιο από την Αγία Γραφή κάθε μέρα μαζί με τον κατάκοιτο φίλο τους; Οι νεαροί, περιλαμβανομένων των σκαπανέων, θα μπορούσαν να το κάνουν αυτό εκ περιτροπής».

Όταν ο Θάνατος Φαίνεται Αναπόφευκτος

Οι δούλοι του Ιεχωβά πάντοτε αντιμετώπιζαν με τόλμη το θάνατο, είτε αυτός οφειλόταν σε αρρώστια είτε σε διωγμό. Όταν τα άτομα που υποφέρουν αρχίζουν να νιώθουν ότι ο θάνατος μπορεί να πλησιάζει, είναι φυσικό για αυτούς να δοκιμάζουν ποικίλα συναισθήματα. Μετά το θάνατό τους, και οι συγγενείς επίσης μπορεί να περάσουν μια περίοδο προσαρμογής, λύπης και αποδοχής του γεγονότος. Γι’ αυτό, συνήθως είναι καλό για τον άρρωστο να μιλάει ανοιχτά για το θάνατο, όπως έκανε ο Ιακώβ, ο Δαβίδ και ο Παύλος.—Γένεσις, κεφάλαια 48 και 49· 1 Βασιλέων 2:1-10· 2 Τιμόθεον 4:6-8.

Ένας Μάρτυρας που είναι γιατρός γράφει: «Πρέπει να είμαστε πολύ ειλικρινείς σε σχέση με αυτό το ζήτημα. Ποτέ στη σταδιοδρομία μου δεν είδα να κάνει καλό σε κάποιον ασθενή το να κρύβει το γεγονός ότι εκείνος ή εκείνη πάσχει από μια ανίατη αρρώστια». Ωστόσο, χρειάζεται να κατανοούμε το τι ο ίδιος ο ασθενής επιθυμεί να γνωρίζει, και το πότε επιθυμεί να το γνωρίζει αυτό. Μερικοί ασθενείς δείχνουν ξεκάθαρα ότι είναι ενήμεροι του γεγονότος ότι ο θάνατός τους επίκειται, και έχουν ανάγκη να συζητούν τις σκέψεις και τα αισθήματά τους σε σχέση με αυτό. Άλλοι φαίνεται πως επιμένουν να ελπίζουν, και οι φίλοι τους θα κάνουν καλά να ελπίζουν μαζί τους.—Παράβαλε Ρωμαίους 12:12-15.

Κάποιος που βρίσκεται κοντά στο θάνατο μπορεί να είναι τόσο κουρασμένος ή αναστατωμένος ώστε να δυσκολεύεται να προσευχηθεί. Είναι πιθανόν ότι ένας τέτοιος ασθενής θα ανακουφιστεί με το να μάθει από τα εδάφια Ρωμαίους 8:26, 27 ότι ο Θεός καταλαβαίνει ‘στεναγμούς αλάλητους’. Ο Ιεχωβά γνωρίζει ότι κάτω από τέτοια πίεση ένα άτομο μπορεί να έχει δυσκολία στο να βρει λόγια για να προσευχηθεί.

Όταν μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο, είναι σημαντικό να προσεύχεται κανείς μαζί με τον ασθενή. Ένας αδελφός αφηγείται: «Όταν η μητέρα μου πλησίαζε στο θάνατο και δεν είχε πια τη δύναμη να μιλήσει, έδειξε, σταυρώνοντας τα χέρια της, ότι ήθελε να προσευχηθούμε μαζί της. Μετά την προσευχή που κάναμε, ψάλαμε έναν από τους ύμνους της Βασιλείας, επειδή η μητέρα μου πάντοτε αγαπούσε τη μουσική. Στην αρχή σιγοσφυρίξαμε τη μελωδία και κατόπιν ψάλαμε σιγανά τους στίχους. Ήταν φανερό ότι το απόλαυσε. Χωρίς αμφιβολία, αυτοί οι ύμνοι, τους οποίους συνδέουμε με τη ζωή μας ως Μαρτύρων του Ιεχωβά, εξωτερικεύουν αισθήματα που θα ήταν ίσως δύσκολο να εκφραστούν διαφορετικά».

Το να μιλάει κανείς με ένα ετοιμοθάνατο άτομο απαιτεί αγάπη, διακριτικότητα και αίσθημα. Ο επισκέπτης μπορεί να προετοιμαστεί ώστε να αναφέρει εποικοδομητικά και ενισχυτικά για την πίστη ζητήματα, και θα πρέπει να είναι άγρυπνος να αποφεύγει την αρνητική ομιλία σε σχέση με άλλα άτομα και τα προβλήματά τους. Επίσης, η διάρκεια της επίσκεψης θα πρέπει να προσαρμόζεται ανάλογα με ό,τι είναι λογικό και κατάλληλο. Αν ο ασθενής φαίνεται να μην έχει τις αισθήσεις του, θα είναι καλό να θυμάστε ότι ίσως μπορεί ακόμη να ακούει τα όσα λέγονται. Έτσι, να είστε προσεκτικοί στα όσα λέτε.

Έχουμε Μερίδιο στην Ευθύνη

Το να φροντίζει κανείς αρρώστους και ηλικιωμένους αποτελεί βαριά ευθύνη. Για εκείνους που είναι πιο κοντά στον ασθενή, αυτό είναι απαιτητικό, τόσο από σωματική όσο και από συναισθηματική άποψη. Αυτοί χρειάζονται και αξίζουν την κατανόηση και τη βοήθεια της υπόλοιπης εκκλησίας. Εκείνοι που φροντίζουν άρρωστα μέλη της οικογένειάς τους ή ομοπίστους κάνουν το σωστό, ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι χάνουν μερικές συναθροίσεις ή ότι η συμμετοχή τους στη διακονία αγρού μειώνεται για κάποια περίοδο. (Παράβαλε 1 Τιμόθεον 5:8). Αυτοί θα ενισχυθούν από τη γεμάτη κατανόηση στάση της εκκλησίας. Κατά καιρούς ένας αδελφός ή μια αδελφή ίσως μπορούν να αντικαταστήσουν προσωρινά το άτομο που παρέχει φροντίδα σε τακτική βάση ώστε να μπορέσει να παρακολουθήσει κάποια συνάθροιση ή να απολαύσει λίγες αναζωογονητικές ώρες στο έργο κηρύγματος.

Φυσικά, αν εσείς ο ίδιος είστε ο άρρωστος, μπορείτε να κάνετε κάτι επίσης. Το να νιώθετε απελπισμένος και αβοήθητος σε σχέση με την ασθένειά σας θα μπορούσε να σας φέρει πικρία, αλλά η πικρία απομονώνει ένα άτομο και απωθεί τους άλλους. Αντίθετα, θα μπορούσατε να προσπαθείτε να εκφράζετε εκτίμηση και να είστε συνεργατικοί. (1 Θεσσαλονικείς 5:18) Να προσεύχεστε για άλλους που υποφέρουν. (Κολοσσαείς 4:12) Να κάνετε στοχασμούς γύρω από τις θαυμαστές αλήθειες της Αγίας Γραφής, και να συζητάτε αυτές τις αλήθειες με τους επισκέπτες. (Ψαλμός 71:17, 18) Συνεχίστε με προθυμία να συμβαδίζετε με την πρόοδο του λαού του Θεού η οποία είναι ενισχυτική για την πίστη. (Ψαλμός 48:12-14) Να απευθύνετε ευχαριστήριες προσευχές στον Ιεχωβά για αυτές τις εξελίξεις που δίνουν χαρά. Σαν τον ήλιο του δειλινού που σκορπίζει ακόμη πιο βαθύ και ζεστό φως από ό,τι ο ήλιος του μεσημεριού, έτσι το να κάνουμε στοχασμούς γύρω από τέτοια ζητήματα μπορεί να χαρίσει στο λυκόφως της ζωής μας μια μοναδική ομορφιά.

Θα πρέπει όλοι να αγωνιζόμαστε να διατηρούμε την ελπίδα η οποία, ιδιαίτερα σε δύσκολους καιρούς, προστατεύει τη διάνοιά μας σαν περικεφαλαία. (1 Θεσσαλονικείς 5:8) Είναι καλό να κάνουμε στοχασμούς γύρω από την ελπίδα της ανάστασης και το ισχυρό θεμέλιο στο οποίο βασίζεται. Με βεβαιότητα και έντονη προσδοκία μπορούμε να αποβλέπουμε στη μέρα κατά την οποία η προχωρημένη ηλικία δεν θα φέρνει πια αρρώστιες ή αδυναμία. Τότε, όλοι θα νιώθουν καλά. Ακόμη και οι νεκροί θα επιστρέψουν. (Ιωάννης 5:28, 29) Αυτά ‘που δεν βλέπονται’ εμείς τα βλέπουμε με τα μάτια της πίστης και της καρδιάς μας. Ας μην τα χάνουμε ποτέ από τα μάτια μας.—Ησαΐας 25:8· 33:24, ΜΝΚ· Αποκάλυψις 21:3, 4.