Είναι ο Ανταγωνισμός το Κλειδί της Επιτυχίας;
«Η ΝΙΚΗ δεν είναι το παν, είναι το μόνο». Σήμερα, πολλοί ζουν έχοντας ως αρχή τους αυτά τα λόγια, τα οποία συχνά αποδίδονται σε έναν προπονητή αμερικανικού ποδοσφαίρου, τον Βινς Λομπάρντι. Τώρα, οι πρώην κομμουνιστικές χώρες συμμετέχουν στην εξύμνηση της αρχής του ανταγωνισμού. Η εισαγωγή του ανταγωνισμού στις αγορές τους λέγεται ότι είναι το εισιτήριο για την αφθονία. Στην Ανατολή πολλοί γονείς αναπτύσσουν το πνεύμα της άμιλλας στα παιδιά τους και τα στέλνουν σε προπαρασκευαστικά φροντιστήρια που τα διδάσκουν το μυστικό της επιτυχίας στις εισαγωγικές εξετάσεις. Οι γονείς, στους οποίους έχει γίνει έμμονη ιδέα αυτό, είναι πεπεισμένοι ότι η εισαγωγή σε μια σχολή γοήτρου είναι το κλειδί για τη μελλοντική ευημερία.
Πολλοί πιστεύουν ακράδαντα ότι ο ανταγωνισμός είναι το κλειδί της επιτυχίας. Πεποίθησή τους είναι ότι οι άνθρωποι έχουν προοδεύσει επειδή υπάρχει ανταγωνισμός μεταξύ τους. «Ο ανταγωνισμός για την προαγωγή είναι η πηγή της ζωτικότητας των ιαπωνικών εταιριών», ανέφερε το 65,9 τοις εκατό των στελεχών μεγάλων εταιριών σε μια δημοσκόπηση που έκανε η Ιαπωνική Ομοσπονδία Οικονομικών Οργανισμών. Και, όπως δείχνουν τα πράγματα, οι ιαπωνικές εταιρίες σημειώνουν επιτυχία επί αρκετό καιρό. Ωστόσο, είναι ο ανταγωνισμός πραγματικά το κλειδί της επιτυχίας;
Πραγματικά Ανταμειφτικός;
Οι άνθρωποι που ανταγωνίζονται τους άλλους επιδεικνύουν εγωιστική στάση, τη στάση τού «εγώ πρώτος». Είναι χαρούμενοι όταν οι άλλοι έχουν κάποια αποτυχία, επειδή φαντάζονται ότι αυτή, με τη σειρά της, θα ανεβάσει την αξία των δικών τους επιδόσεων. Χάρη του δικού τους ιδιοτελούς συμφέροντος, μπορεί να χρησιμοποιούν κάποιες μεθόδους που είναι επιζήμιες για τους άλλους. Σε τι θα οδηγήσει αυτό το κυνήγι της επιτυχίας μέσα από τον ανταγωνισμό; Ο Γιάσουο, ο οποίος είχε βυθιστεί σε έναν αγώνα να γίνει «κάποιος» στην εταιρία του, θυμάται την προηγούμενη πορεία του και λέει: «Καθώς ήμουν κυριευμένος από το πνεύμα του ανταγωνισμού και η σκέψη μου περιστρεφόταν γύρω από την προαγωγή, σύγκρινα τον εαυτό μου με άλλους και αισθανόμουν ανώτερος. Όταν εκείνοι τοποθετούνταν σε κάποια θέση ανώτερη από τη δική μου, θιγόμουν και παραπονιόμουν καθημερινά για τη διαχείριση του προσωπικού της εταιρίας. Δεν είχα φίλους με την πραγματική έννοια της λέξης».
Το ανταγωνιστικό πνεύμα μπορεί επίσης να οδηγήσει σε πρόωρο θάνατο. Πώς; Η εφημερίδα της Ιαπωνίας Μαϊνίτσι Ντέιλι Νιουζ (Mainichi Daily News) συνδέει το καρόσι, δηλαδή το θάνατο από υπερβολική εργασία, με τη συμπεριφορά τού τύπου Α. Ο τύπος Α περιγράφει ένα πρότυπο συμπεριφοράς το οποίο αντιμετωπίζει το στρες με υπερβολική ανησυχία για την αξιοποίηση του χρόνου, με ανταγωνιστικότητα και εχθρότητα. Οι Αμερικανοί καρδιολόγοι Φρίντμαν και Ρόουζενμαν συσχετίζουν τη συμπεριφορά τού τύπου Α με τη στεφανιαία νόσο της καρδιάς. Ναι, το ανταγωνιστικό πνεύμα μπορεί να είναι μοιραίο.
Ο ανταγωνισμός στον εργασιακό χώρο μπορεί να οδηγήσει και σε άλλες σωματικές και διανοητικές διαταραχές. Παράδειγμα αυτού αποτελεί ο Κέινοσκι, ο οποίος ήταν ο κορυφαίος πωλητής μιας από τις κυριότερες αντιπροσωπείες αυτοκινήτων της Ιαπωνίας. Οι πωλήσεις του έφτασαν το συνολικό αριθμό ρεκόρ των 1.250 αυτοκινήτων. Στην αίθουσα συνεδριάσεων του διοικητικού συμβουλίου της εταιρίας, στα κεντρικά γραφεία, είχαν κρεμάσει ένα κάδρο με τη φωτογραφία του. Παρ’ όλο που ο ίδιος θεωρούσε αποκρουστική την ιδέα να χρησιμοποιήσει τους συναδέλφους του ως σκαλοπάτι για να πάρει προαγωγή, η εταιρία του τον έσπρωχνε προς την κατεύθυνση του ανταγωνισμού. Το αποτέλεσμα είναι ότι μέσα σε ένα χρόνο έπαθε έλκος τόσο στομάχου όσο και δωδεκαδακτύλου. Το ίδιο έτος, 15 διοικητικά στελέχη της εταιρίας του νοσηλεύτηκαν σε νοσοκομείο και ένας αυτοκτόνησε.
Στο σπίτι, η νοοτροπία τού «μη μας ξεπεράσει ο γείτονας» οδηγεί πολλούς ανθρώπους σε φανταχτερή επίδειξη των μέσων διαβίωσής τους μέσα σε μια ατέρμονη αντιζηλία. (1 Ιωάννη 2:16) Αυτό δεν ωφελεί παρά μόνο το εμπορικό σύστημα, αφού βάζει τα χρήματα στα χέρια των εμπόρων της γης.—Παράβαλε Αποκάλυψη 18:11.
Αν και η αντιζηλία και το ανταγωνιστικό πνεύμα μπορεί να παράγουν επιδεξιότητα στην εργασία, δεν είναι αξιοπερίεργο που ο Βασιλιάς Σολομών παρατήρησε: ‘Εγώ ο ίδιος έχω δει όλη τη σκληρή εργασία και όλη την επιδεξιότητα στην εργασία, ότι αυτό σημαίνει αντιζηλία του ενός απέναντι στον άλλον· και αυτό είναι ματαιότητα και αγώνας πίσω από τον άνεμο’. (Εκκλησιαστής 4:4, ΜΝΚ) Πώς μπορούμε λοιπόν να διατηρήσουμε ειρήνη διάνοιας ενώ ζούμε σε μια ανταγωνιστική κοινωνία; Για να το ανακαλύψουμε αυτό ας δούμε πρώτα από πού άρχισε η ιδέα του ανταγωνισμού.