Μπορούν να μας Δουν οι Νεκροί;
ΜΙΑ γυναίκα δολοφονεί το σύζυγό της. Εφτά χρόνια αργότερα τρομοκρατείται από ένα όνειρο το οποίο πιστεύει ότι είναι σημείο της οργής του νεκρού συζύγου της. Για να εξευμενίσει το «πνεύμα» του, εκείνη στέλνει την κόρη της να προσφέρει σπονδές στον τάφο του.
Η κόρη δεν ξέρει τι να πει στο πνεύμα του πατέρα της, εφόσον η σπονδή προέρχεται από τη μητέρα της η οποία τον σκότωσε. Ο αδελφός της, ο οποίος είναι κρυμμένος κάπου, την παρακολουθεί. Ξεπροβάλλει, και στη συνέχεια αυτός και η αδελφή του κάνουν μια προσευχή προς τον πατέρα τους ζητώντας του να τους βοηθήσει να εκδικηθούν το φόνο του.
Αυτή η σκηνή είναι από το ελληνικό θεατρικό έργο Χοηφόροι, το οποίο γράφτηκε πριν από 2.400 και πλέον χρόνια. Σε μερικά μέρη του κόσμου, ιδιαίτερα στην Αφρική, προσφέρονται παρόμοιες θυσίες δίπλα σε τάφους ακόμη και σήμερα.
Σκεφτείτε, για παράδειγμα, την εμπειρία του Ίμπε, ο οποίος ζει στη Νιγηρία. Επειδή έχασε τρία παιδιά, αυτός πλησιάζει τον παραδοσιακό γιατρό των ιθαγενών, ο οποίος λέει στον Ίμπε ότι οι θάνατοι δεν είναι τυχαίοι—ο εκλιπών πατέρας του Ίμπε έχει θυμώσει επειδή η ταφή του δεν έγινε με τον ορθό τρόπο.
Ενεργώντας σύμφωνα με τη συμβουλή του γιατρού των ιθαγενών, ο Ίμπε θυσιάζει ένα κατσίκι και προσφέρει μια σπονδή από τζιν και κρασί πάνω στον τάφο του πατέρα του. Επικαλείται το πνεύμα του πατέρα του, εκλιπαρώντας συγχώρηση, επιβεβαιώνοντας την αγάπη του και ζητώντας ευλογία.
Ο Ίμπε δεν αμφιβάλλει ότι ο πατέρας του είναι σε θέση να τον δει και να τον ακούσει. Αυτός δεν πιστεύει ότι ο πατέρας του είναι χωρίς ζωή, αλλά ότι με το θάνατό του «μεταφέρθηκε» από τον ορατό κόσμο στον αόρατο. Ο Ίμπε πιστεύει ότι ο πατέρας του έχει περάσει από τον κόσμο της σάρκας και του αίματος στον κόσμο των πνευμάτων, στην επικράτεια των προγόνων.
Ο Ίμπε κάνει τον εξής συλλογισμό: ‘Αν και ο πατέρας δεν ζει πια σε αυτόν τον κόσμο, εξακολουθεί να με θυμάται και ενδιαφέρεται για την ευημερία μου. Μάλιστα, επειδή τώρα ζει ως πνεύμα και έχει ενισχυμένες δυνάμεις, μπορεί να με βοηθήσει πολύ περισσότερο από ό,τι τότε που ζούσε ως άνθρωπος στη γη. Επιπλέον, μπορεί να προσεγγίσει απευθείας τον Θεό εκ μέρους μου, εφόσον και ο Θεός είναι πνεύμα. Ο πατέρας μπορεί να είναι θυμωμένος αυτή τη στιγμή, αλλά αν του δείξω τον πρέποντα σεβασμό, εκείνος θα με συγχωρήσει και θα με ευλογήσει’.
Στην Αφρική, η αντίληψη ότι οι νεκροί βλέπουν τους ανθρώπους στη γη και επηρεάζουν τη ζωή τους είναι συνηθισμένη μεταξύ εκείνων που ασκούν την παραδοσιακή αφρικανική θρησκεία. Αυτή η αντίληψη εμφανίζεται και ανάμεσα στους καθ’ ομολογία Χριστιανούς επίσης. Για παράδειγμα, αφού μια γυναίκα παντρευτεί στην εκκλησία, δεν είναι ασυνήθιστο να πηγαίνει στο σπίτι των γονέων της προκειμένου να λάβει την παραδοσιακή ευλογία. Εκεί επικαλούνται τους προγόνους και προσφέρεται σπονδή σε αυτούς. Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι, αν δεν το κάνουν αυτό, θα επέλθουν δεινά στο γάμο.
Πιστεύεται ότι οι πρόγονοι, δηλαδή τα πνεύματα των προγόνων, εξασφαλίζουν την επιβίωση και την ευημερία των οικογενειών τους στη γη. Σύμφωνα με αυτή την άποψη, τα πνεύματα είναι ισχυροί σύμμαχοι, ικανά να φέρνουν καλές σοδειές, να προάγουν την ευημερία και να προστατεύουν τους ανθρώπους από βλάβη. Αυτά μεσολαβούν για χάρη των ανθρώπων. Ωστόσο, αν κάποιος τα αγνοήσει ή τα προσβάλει, εκείνα φέρνουν δεινά—αρρώστιες, φτώχεια, ακόμη και θάνατο. Επομένως, μέσω των θυσιών και των τελετουργιών, οι άνθρωποι επιδιώκουν να διατηρούν καλές σχέσεις με τους νεκρούς.
Πιστεύετε ότι οι νεκροί παίζουν ενεργό ρόλο στη ζωή των ζωντανών; Έχετε ποτέ σταθεί δίπλα στον τάφο κάποιου αγαπημένου προσώπου και έχετε πιάσει τον εαυτό σας να λέει μερικά λόγια, μη τυχόν αυτός ή αυτή μπορεί να σας ακούσει; Το αν οι νεκροί μας βλέπουν και μας ακούν ή όχι εξαρτάται από αυτό που συμβαίνει στο θάνατο. Ας εξετάσουμε τι λέει η Αγία Γραφή για αυτό το σπουδαίο θέμα.