Αντισταθείτε στις Ασεβείς Παραδόσεις!

«Η ΑΛΗΘΕΙΑ θα σας ελευθερώσει», είπε ο Ιησούς Χριστός. (Ιωάννης 8:32) Ναι, η Χριστιανοσύνη ελευθερώνει ανθρώπους—από την υποδούλωση σε δεισιδαιμονίες, από την πίστη σε ψεύτικες διδασκαλίες και ελπίδες, από τα δεσμά σε εξαχρειωτικές συνήθειες.

Ωστόσο, όπως και στους αρχαίους καιρούς, οι Χριστιανοί σήμερα συχνά αντιμετωπίζουν πιέσεις για να επιστρέψουν στις παραδόσεις που τηρούσαν κάποτε. (Γαλάτες 4:9, 10) Αυτό δεν σημαίνει ότι όλα τα δημοφιλή έθιμα είναι επιβλαβή. Μάλιστα, ο Χριστιανός μπορεί να επιλέξει να τηρεί μερικά τοπικά έθιμα που είναι υγιή και ωφέλιμα. Όταν όμως τα έθιμα έρχονται σε αντίθεση με το Λόγο του Θεού, οι Χριστιανοί δεν συμβιβάζονται. Έτσι, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά είναι πασίγνωστοι για το ότι αρνούνται να συμμετάσχουν σε γιορτές Χριστουγέννων, σε γενέθλια και σε άλλα έθιμα που συγκρούονται με το Λόγο του Θεού.

Αυτή η θαρραλέα στάση συχνά καταλήγει σε πολύ χλευασμό και εναντίωση από γνωστούς, γείτονες και συγγενείς που δεν είναι ομόπιστοι. Αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα σε μερικές αφρικανικές χώρες, όπου τεράστιος αριθμός παραδόσεων τηρείται γενικά στις κηδείες, στους γάμους και στις γεννήσεις. Οι πιέσεις για συμμόρφωση μπορούν να είναι τρομερές—περιλαμβάνοντας πολλές φορές απειλές και πράξεις βίας. Πώς μπορούν οι Χριστιανοί που ζουν εκεί να μείνουν σταθεροί; Είναι δυνατόν να αποφύγουμε τις αντιπαραθέσεις χωρίς να συμβιβαστούμε; Για να απαντήσουμε, ας εξετάσουμε πώς αντιμετώπισαν διάφοροι πιστοί Χριστιανοί μερικές αντιγραφικές παραδόσεις.

Δεισιδαιμονικά Έθιμα Κηδείας

Στο νότιο τμήμα της Αφρικής υπάρχουν πολυάριθμες παραδόσεις οι οποίες σχετίζονται με την κηδεία και την ταφή των νεκρών. Τα άτομα που θρηνούν συνηθίζεται να περνούν ολόκληρη τη νύχτα—ή και αρκετές νύχτες—στο σπίτι του πένθους, όπου καίει διαρκώς μια φωτιά. Εκείνοι που έχασαν κάποιον δικό τους απαγορεύεται να μαγειρέψουν, να κουρευτούν ή ακόμη και να κάνουν μπάνιο μέχρις ότου πραγματοποιηθεί η ταφή. Κατόπιν, πρέπει να πλυθούν με ένα ειδικό μείγμα από βότανα. Είναι αποδεκτά στους Χριστιανούς τέτοια έθιμα; Όχι. Όλα αυτά αντανακλούν την πίστη στην αθανασία της ψυχής καθώς και ένα νοσηρό φόβο για τους νεκρούς.

Το εδάφιο Εκκλησιαστής 9:5 λέει: «Οι ζώντες γνωρίζουσιν ότι θέλουσιν αποθάνει· αλλ’ οι νεκροί δεν γνωρίζουσιν ουδέν». Η γνώση αυτής της αλήθειας ελευθερώνει κάποιον από το φόβο των ‘πνευμάτων των νεκρών’. Αλλά τι πρέπει να κάνει ένας Χριστιανός όταν μερικοί καλοπροαίρετοι συγγενείς απαιτούν να συμμετάσχει σε τέτοιες τελετουργίες;

Αναλογιστείτε την εμπειρία μιας Αφρικανής Μάρτυρας ονόματι Τζέιν, της οποίας πέθανε ο πατέρας. Όταν έφτασε στο χώρο της κηδείας, της είπαν αμέσως ότι η ίδια και η υπόλοιπη οικογένεια έπρεπε να χορέψουν γύρω από τη σορό όλη τη νύχτα ώστε να εξευμενίσουν το πνεύμα του νεκρού. «Τους είπα ότι, ως Μάρτυρας του Ιεχωβά, δεν μπορούσα να συμμετάσχω σε τέτοιες συνήθειες», αφηγείται η Τζέιν. «Ωστόσο, την επομένη της ταφής, διάφοροι ηλικιωμένοι συγγενείς είπαν ότι επρόκειτο να κάνουν μπάνιο τα μέλη της οικογένειας που πενθούσε ως επιπλέον προστασία από το πνεύμα του νεκρού. Και πάλι αρνήθηκα να συμμετάσχω. Ταυτόχρονα, κρατούσαν τη μητέρα μου απομονωμένη σε ένα σπίτι. Οποιοσδήποτε ήθελε να τη δει έπρεπε πρώτα να πιει ένα αλκοολούχο ποτό που είχε ετοιμαστεί για αυτόν το σκοπό.

»Αρνήθηκα να αναμειχτώ σε όλα αυτά. Αντίθετα, πήγα στο σπίτι μας να ετοιμάσω φαγητό, το οποίο έφερα στο σπίτι όπου έμενε η μητέρα. Αυτό απογοήτευσε πραγματικά την οικογένειά μου. Οι συγγενείς μου πίστευαν ότι δεν ήμουν φυσιολογική». Επιπλέον, την περιγελούσαν και την καταριούνταν λέγοντας: «Εφόσον απέρριψες την παράδοσή μας εξαιτίας της θρησκείας σου, θα σε παρενοχλεί το πνεύμα του πατέρα σου. Μάλιστα, ίσως να μην μπορέσεις να κάνεις παιδιά». Παρ’ όλα αυτά, η Τζέιν δεν πτοήθηκε. Ποιο ήταν το αποτέλεσμα; Η ίδια λέει: «Τότε είχα δύο παιδιά. Τώρα έχω έξι! Αυτό έχει ντροπιάσει εκείνους που ισχυρίζονταν ότι δεν επρόκειτο να ξανακάνω παιδιά».

Σεξουαλικός «Καθαρισμός»

Ένα άλλο έθιμο περιλαμβάνει τον τελετουργικό καθαρισμό μετά το θάνατο του γαμήλιου συντρόφου ενός ατόμου. Αν πεθάνει μια σύζυγος, η οικογένειά της φέρνει στο χήρο μια κουνιάδα του ή κάποια άλλη στενή συγγενή της νεκρής συζύγου του. Εκείνος είναι υποχρεωμένος να έχει σεξουαλικές σχέσεις μαζί της. Μόνο τότε μπορεί να παντρευτεί όποια επιθυμεί. Το ίδιο συμβαίνει όταν πεθάνει ο σύζυγος κάποιας γυναίκας. Η πράξη αυτή θεωρείται ότι εξαγνίζει το ζωντανό γαμήλιο σύντροφο από το «πνεύμα» του νεκρού συντρόφου.

Όποιος αρνηθεί να υποστεί αυτόν τον «καθαρισμό» διακινδυνεύει να επισύρει την οργή των συγγενών. Ίσως να απομονώσουν το άτομο, να το χλευάζουν και να το αναθεματίζουν. Εντούτοις, οι Χριστιανοί αρνούνται να τηρήσουν αυτό το έθιμο. Γνωρίζουν ότι, αντί να αποτελεί κάποιο είδος «καθαρισμού», το σεξ έξω από το γάμο είναι μολυσματικό ενώπιον του Θεού. (1 Κορινθίους 6:18-20) Επιπλέον, οι Χριστιανοί πρέπει να παντρεύονται «μόνο εν Κυρίω».—1 Κορινθίους 7:39.

Μια Χριστιανή από τη Ζάμπια, ονόματι Βάιολετ, έχασε το σύζυγό της. Ύστερα από αυτό, οι συγγενείς της τής έφεραν έναν άντρα, επιμένοντας να έχει σεξουαλικές σχέσεις μαζί του. Η Βάιολετ αρνήθηκε, και ως τιμωρία τής απαγόρεψαν να παίρνει νερό από το κοινό πηγάδι. Την προειδοποίησαν επίσης να μην περπατάει στον κεντρικό δρόμο, ειδάλλως θα την έπληττε κάποιο κακό. Ωστόσο, εκείνη δεν άφησε να την εκφοβίσουν ούτε οι συγγενείς ούτε οι συγχωριανοί της.

Αργότερα η Βάιολετ κλήθηκε σε ένα τοπικό δικαστήριο. Εκεί εξήγησε ακλόνητα τους Γραφικούς λόγους για τους οποίους αρνούνταν να συμμετάσχει σε αθέμιτο σεξ. Το δικαστήριο αποφάνθηκε ευνοϊκά για αυτήν, δηλώνοντας ότι δεν μπορούσε να την εξαναγκάσει να προσκολληθεί σε τοπικά έθιμα και παραδόσεις που ήταν αντίθετα με τις πεποιθήσεις της. Είναι ενδιαφέρον ότι η σταθερή της άρνηση να συμβιβαστεί συνέβαλε στο να ελαττωθεί η πίεση που αργότερα ασκήθηκε σε άλλους Μάρτυρες στο χωριό, οι οποίοι αντιμετώπισαν το ίδιο ζήτημα.

Μια Αφρικανή Μάρτυρας που λέγεται Μόνικα αντιστάθηκε σε παρόμοια πίεση μετά το θάνατο του συζύγου της. Η οικογένεια του άντρα της επέμενε να της δώσει έναν άλλο σύζυγο. Η Μόνικα λέει: «Αρνήθηκα, αποφασισμένη να υπακούσω στην εντολή που αναφέρεται στο εδάφιο 1 Κορινθίους 7:39». Αλλά η πίεση δεν σταμάτησε. «Με απείλησαν», θυμάται η Μόνικα. «Είπαν: ‘Αν αρνηθείς, δεν θα ξαναπαντρευτείς ποτέ’. Μάλιστα ισχυρίστηκαν ότι μερικοί από τους συγχριστιανούς μου είχαν στα κρυφά καθαριστεί με αυτόν τον τελετουργικό τρόπο». Παρ’ όλα αυτά, η Μόνικα έμεινε σταθερή. «Παρέμεινα άγαμη επί δύο χρόνια, και έπειτα ξαναπαντρεύτηκα με το Χριστιανικό τρόπο», λέει η ίδια. Η Μόνικα υπηρετεί τώρα ως τακτική σκαπάνισσα.

Αποβολές και Περιπτώσεις Θνησιγονίας

Οι Χριστιανοί στο νότιο τμήμα της Αφρικής πρέπει επίσης να αντιμετωπίζουν διάφορα έθιμα που αφορούν τις αποβολές και τις περιπτώσεις θνησιγονίας. Αυτά τα τραγικά συμβάντα είναι αποτέλεσμα ανθρώπινης ατέλειας—όχι θεϊκής τιμωρίας. (Ρωμαίους 3:23) Αλλά αν μια γυναίκα αποβάλει, μερικές αφρικανικές παραδόσεις απαιτούν να της φέρονται οι άλλοι σαν να είναι απόβλητη επί κάποιο διάστημα.

Έτσι, μια γυναίκα που είχε πρόσφατα αποβάλει ένιωσε έκπληξη όταν είδε κάποιο Μάρτυρα να πηγαίνει προς το σπίτι της. Καθώς πλησίαζε, εκείνη του φώναξε: «Μην έρχεσαι εδώ! Σύμφωνα με το έθιμό μας, μια γυναίκα που μόλις έχει αποβάλει δεν πρέπει να δέχεται επισκέψεις». Ωστόσο, ο Μάρτυρας της είπε ότι οι Μάρτυρες του Ιεχωβά μεταδίδουν το άγγελμα της Αγίας Γραφής σε ανθρώπους κάθε είδους και ότι δεν τηρούν τα τοπικά έθιμα που αφορούν τις αποβολές. Κατόπιν της διάβασε τα εδάφια Ησαΐας 65:20, 23, εξηγώντας ότι υπό τη Βασιλεία του Θεού δεν θα υπάρχουν ούτε αποβολές ούτε περιπτώσεις θνησιγονίας. Ως αποτέλεσμα, η γυναίκα δέχτηκε μια οικιακή Γραφική μελέτη.

Δεισιδαιμονικά έθιμα μπορεί επίσης να συνοδεύουν την ταφή θνησιγενών μωρών. Όταν ένας Μάρτυρας ονόματι Τζόζεφ παρακολούθησε μια τέτοια ταφή, του είπαν ότι όλοι οι παρόντες έπρεπε να πλύνουν τα χέρια τους με κάποια βότανα και να τρίψουν αυτό το «φάρμακο» στο στήθος τους. Πίστευαν ότι αυτό θα εμπόδιζε το «πνεύμα» του βρέφους να επιστρέψει και να τους προξενήσει βλάβη. Ο Τζόζεφ αρνήθηκε με σεβασμό, καθώς γνώριζε τη Γραφική διδασκαλία ότι οι νεκροί δεν μπορούν να βλάψουν τους ζωντανούς. Ωστόσο, μερικοί προσπάθησαν να τον πιέσουν να χρησιμοποιήσει το «φάρμακο». Ο Τζόζεφ αρνήθηκε και πάλι. Βλέποντας την άφοβη στάση αυτού του Χριστιανού, και άλλοι από τους παρόντες αρνήθηκαν να χρησιμοποιήσουν τα βότανα.

Να Αποφεύγετε τις Αντιπαραθέσεις, Αλλά να Μένετε Σταθεροί

Ο φόβος των ζωντανών καθώς και ο τρόμος μήπως κάποιος γίνει απόβλητος μπορούν να αποτελέσουν ισχυρές δυνάμεις που οδηγούν στο συμβιβασμό. Το εδάφιο Παροιμίαι 29:25 λέει: «Ο φόβος του ανθρώπου στήνει παγίδα». Οι προηγούμενες εμπειρίες καταδεικνύουν πόσο αληθινό είναι το δεύτερο μέρος αυτού του εδαφίου: ‘Ο δε πεποιθώς επί Ιεχωβά θέλει είσθαι εν ασφαλεία’.

Ωστόσο, η αντιπαράθεση πολλές φορές μπορεί να αποφευχτεί. Λόγου χάρη, αν ένας Χριστιανός προσκληθεί στην κηδεία κάποιου συγγενή, δεν πρέπει να περιμένει μέχρις ότου βρεθεί σε μια κατάσταση που θα μπορούσε να οδηγήσει σε συμβιβασμό. «Ο φρόνιμος προβλέπει το κακόν και κρύπτεται· οι άφρονες [άπειροι, ΜΝΚ] εξακολουθούσι και τιμωρούνται».—Παροιμίαι 27:12.

Θα ήταν σοφό να ρωτήσετε διακριτικά τι έθιμα θα τηρηθούν. Αν αυτά είναι αμφισβητήσιμα, ο Χριστιανός θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την ευκαιρία ώστε να εξηγήσει γιατί δεν μπορεί να συμμετάσχει, κάνοντάς το αυτό «με πραότητα και βαθύ σεβασμό». (1 Πέτρου 3:15) Όταν ένας Χριστιανός εξηγεί με σεβασμό τη βασισμένη στην Αγία Γραφή στάση του εκ των προτέρων, οι συγγενείς του πιο συχνά σέβονται τις πεποιθήσεις του παρά χρησιμοποιούν απειλές και εκφοβισμό.

Ανεξάρτητα από την αντίδραση των συγγενών, ο Χριστιανός απλώς δεν μπορεί να συμβιβαστεί ακολουθώντας παραδόσεις που ατιμάζουν τον Θεό—άσχετα με τις απειλές ή την κακομεταχείριση που μπορεί να αντιμετωπίσει. Εμείς έχουμε απελευθερωθεί από το δεισιδαιμονικό φόβο. Ο απόστολος Παύλος παρότρυνε: «Για τέτοια ελευθερία μάς ελευθέρωσε ο Χριστός. Γι’ αυτό, να μένετε σταθεροί και να μην αφήνετε τον εαυτό σας να περιορίζεται και πάλι σε ζυγό δουλείας».—Γαλάτες 5:1.

[Εικόνα στη σελίδα 29]

Πολλοί πιστεύουν ότι ένα άτομο που μόλις έχει πεθάνει μπορεί να ενεργήσει ως μεσάζων και να μεταφέρει μηνύματα σε συγγενείς οι οποίοι έχουν πεθάνει προ πολλού