Ερωτήσεις από Αναγνώστες

Αντιλαμβάνομαι ότι η λέξη «τότε» χρησιμοποιείται για να εισαγάγει κάτι που ακολουθεί. Γιατί, λοιπόν, το εδάφιο Ματθαίος 24:9 αναφέρει: «‘Τότε’ θα σας παραδώσουν σε θλίψη», ενώ η παράλληλη αφήγηση στο εδάφιο Λουκάς 21:12 λέει: «Αλλά πριν από όλα αυτά, θα βάλουν τα χέρια τους πάνω σας και θα επιφέρουν διωγμό σε εσάς»;

Είναι ορθό ότι η λέξη τότε μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να εισαγάγει κάτι που ακολουθεί, το επόμενο μέρος μιας σειράς, σαν να λέγαμε. Αλλά δεν χρειάζεται να θεωρήσουμε ότι αυτή είναι η μοναδική Βιβλική χρήση της λέξης.

Το Ελληνοαγγλικό Λεξικό της Καινής Διαθήκης και Άλλων Συγγραμμάτων της Πρώτης Χριστιανοσύνης (A Greek-English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature), από τους Μπάουερ, Αρντ και Γκίνγκριχ, δείχνει ότι η λέξη τότε χρησιμοποιείται με δύο βασικές έννοιες στις Γραφές.

Η μία είναι η έννοια «εκείνον τον καιρό». Αυτό μπορεί να έχει «παρελθοντική σημασία». Ένα παράδειγμα είναι το εδάφιο Ματθαίος 2:17: «Τότε εκπληρώθηκε αυτό που λέχτηκε μέσω του Ιερεμία, του προφήτη». Αυτό δεν αναφέρεται σε κάτι που ανήκει σε μια σειρά, αλλά καταδεικνύει ένα συγκεκριμένο σημείο στο παρελθόν, δηλαδή εκείνον τον καιρό. Παρόμοια, η λέξη τότε μπορεί να χρησιμοποιηθεί «με μελλοντική σημασία». Μια περίπτωση βρίσκεται στο εδάφιο 1 Κορινθίους 13:12: «Διότι προς το παρόν βλέπουμε μια θαμπή εικόνα μέσω μεταλλικού καθρέφτη, αλλά τότε θα βλέπουμε πρόσωπο προς πρόσωπο. Προς το παρόν γνωρίζω εν μέρει, αλλά τότε θα γνωρίζω ακριβώς, όπως μάλιστα γνωρίζομαι ακριβώς». Ο Παύλος χρησιμοποίησε εδώ τη λέξη τότε με την έννοια ‘σε εκείνο το μελλοντικό χρονικό σημείο’.

Σύμφωνα με αυτό το λεξικό, η άλλη χρήση της λέξης τότε είναι το «να εισαγάγει εκείνο που ακολουθεί χρονικά». Αυτό το λεξικό παραθέτει πολλά παραδείγματα από τις τρεις αφηγήσεις που αναφέρουν την απάντηση του Ιησού στην ερώτηση των αποστόλων σχετικά με το σημείο της παρουσίας Του.a Ως παραδείγματα της χρήσης της λέξης τότε για «να εισαγάγει εκείνο που ακολουθεί χρονικά», το λεξικό παρέθετε τα εδάφια Ματθαίος 24:10, 14, 16, 30· Μάρκος 13:14, 21· και Λουκάς 21:20, 27. Με βάση τα συμφραζόμενα γίνεται φανερό γιατί δικαιολογημένα κατανοούμε ότι πρόκειται για κάτι μεταγενέστερο. Επίσης, αυτό βοηθάει να συλλάβουμε το νόημα της προφητείας του Ιησού η οποία περιέχει την εξέλιξη μελλοντικών γεγονότων.

Ωστόσο, δεν χρειάζεται να συμπεράνουμε ότι κάθε περίπτωση χρησιμοποίησης της λέξης τότε σε αυτές τις αφηγήσεις πρέπει αυστηρά να εισάγει κάτι που ακολουθεί χρονικά. Λόγου χάρη, στα εδάφια Ματθαίος 24:7, 8, διαβάζουμε πως ο Ιησούς προείπε ότι θα σηκωνόταν έθνος εναντίον έθνους και ότι θα υπήρχαν ελλείψεις τροφίμων και σεισμοί. Το εδάφιο 9 συνεχίζει: «Τότε θα σας παραδώσουν σε θλίψη και θα σας σκοτώσουν, και θα είστε αντικείμενα του μίσους όλων των εθνών εξαιτίας του ονόματός μου». Θα ήταν άραγε λογικό να θεωρήσουμε ότι όλοι αυτοί οι προειπωμένοι πόλεμοι, οι ελλείψεις τροφίμων και οι σεισμοί θα έπρεπε να συμβούν, και ίσως να σταματήσουν, προτού αρχίσει ο διωγμός;

Αυτό δεν είναι λογικό ούτε και υποστηρίζεται από τα όσα γνωρίζουμε για την εκπλήρωση η οποία έλαβε χώρα τον πρώτο αιώνα. Η αφήγηση στο βιβλίο των Πράξεων αποκαλύπτει ότι, από τη στιγμή που τα μέλη της νέας Χριστιανικής εκκλησίας άρχισαν να κηρύττουν, σχεδόν αμέσως αντιμετώπισαν σοβαρή εναντίωση. (Πράξεις 4:5-21· 5:17-40) Οπωσδήποτε δεν μπορούμε να πούμε ότι όλοι οι πόλεμοι, οι πείνες και οι σεισμοί για τα οποία μίλησε ο Ιησούς συνέβησαν πριν από εκείνον τον αρχικό διωγμό. Απεναντίας, εκείνη η εναντίωση ήρθε «πριν» συμβούν πολλά από τα άλλα πράγματα τα οποία είχαν προλεχθεί, πράγμα που εναρμονίζεται με τον τρόπο με τον οποίο διατύπωσε ο Λουκάς τα ζητήματα: «Αλλά πριν από όλα αυτά, θα βάλουν τα χέρια τους πάνω σας και θα επιφέρουν διωγμό σε εσάς». (Λουκάς 21:12) Αυτό θα υποδήλωνε ότι, στο εδάφιο Ματθαίος 24:9, η λέξη τότε χρησιμοποιείται περισσότερο με την έννοια «εκείνον τον καιρό». Στη διάρκεια της περιόδου στην οποία θα υπήρχαν πόλεμοι, πείνες και σεισμοί, δηλαδή εκείνον τον καιρό, οι ακόλουθοι του Ιησού θα διώκονταν.

[Υποσημείωση]