Ο «Οίκος του Δαβίδ»—Γεγονός ή Μύθος;

Ο ΔΑΒΙΔ—ο νεαρός ποιμένας που έγινε μουσικός, ποιητής, στρατιώτης, προφήτης και βασιλιάς—ξεχωρίζει στην Αγία Γραφή με πολύ εξέχοντα τρόπο. Το όνομά του μνημονεύεται 1.138 φορές· η φράση «Οίκος του Δαβίδ»—η οποία συχνά αναφέρεται στη δυναστεία του Δαβίδ—χρησιμοποιείται 25 φορές. (1 Σαμουήλ 20:16) Ήταν ο Βασιλιάς Δαβίδ και η δυναστεία του απλώς ένας μύθος; Τι αποκαλύπτει η αρχαιολογία; Αναφέρεται ότι μια πρόσφατη αξιόλογη ανακάλυψη που έγινε σε έναν αρχαιολογικό χώρο ανασκαφών στο Τελ Δαν, στη βόρεια Γαλιλαία, υποστηρίζει την ιστορικότητα του Δαβίδ και της δυναστείας του.

Το καλοκαίρι του 1993, κάποια αρχαιολογική ομάδα, με επικεφαλής τον καθηγητή Αβραάμ Μπιράν, καθάρισε μια περιοχή έξω από την εξωτερική πύλη της αρχαίας Δαν. Έφεραν στο φως μια πλακόστρωτη πλατεία. Με ευκολία μετακίνησαν κάποια πέτρα από μαύρο βασάλτη η οποία προεξείχε από το έδαφος. Όταν έστρεψαν την πέτρα προς τον απογευματινό ήλιο, τα γράμματα ζωντάνεψαν. «Θεέ μου, εδώ υπάρχει μια επιγραφή!» αναφώνησε ο καθηγητής Μπιράν.

Ο καθηγητής Μπιράν και ο συνεργάτης του, ο καθηγητής Γιοσέφ Ναβέχ, του Εβραϊκού Πανεπιστημίου στην Ιερουσαλήμ, συνέταξαν αμέσως μια επιστημονική έκθεση σχετικά με την επιγραφή. Με βάση αυτή την έκθεση, ένα άρθρο στο περιοδικό Ανασκόπηση της Βιβλικής Αρχαιολογίας (Biblical Archaeology Review), του Μαρτίου/Απριλίου 1994, αναφέρει τα εξής: «Δεν συμβαίνει συχνά να γίνεται κάποιο αρχαιολογικό εύρημα πρωτοσέλιδο στην εφημερίδα Νιου Γιορκ Τάιμς [New York Times] (για να μην αναφερθούμε στο περιοδικό Τάιμ [Time]). Αλλά αυτό συνέβη το περασμένο καλοκαίρι με μια ανακάλυψη που έγινε στο Τελ Δαν, ένα όμορφο ύψωμα στα βόρεια της Γαλιλαίας, στους πρόποδες του Όρους Αερμών, δίπλα σε μια από τις πηγές του Ιορδάνη Ποταμού.

»Εκεί ο Αβραάμ Μπιράν και η ομάδα των αρχαιολόγων του βρήκαν μια αξιόλογη επιγραφή από τον ένατο αιώνα Π.Κ.Χ., η οποία αναφέρεται τόσο στον ‘Οίκο του Δαβίδ’ όσο και στον ‘Βασιλιά του Ισραήλ’. Αυτή είναι η πρώτη φορά που συναντούμε το όνομα Δαβίδ σε κάποια αρχαία επιγραφή εκτός της Αγίας Γραφής. Το γεγονός ότι η επιγραφή δεν αναφέρεται απλώς στον ‘Δαβίδ’ αλλά στον Οίκο του Δαβίδ, τη δυναστεία του μεγάλου Ισραηλίτη βασιλιά, είναι ακόμη πιο αξιόλογο.

»Ο όρος ‘Βασιλιάς του Ισραήλ’ συναντάται συχνά στην Αγία Γραφή, ιδιαίτερα στο Βιβλίο των Βασιλέων. Ωστόσο, ίσως αυτό το κείμενο να αποτελεί την παλαιότερη εξωβιβλική αναφορά στον Ισραήλ σε σημιτική γραφή. Αν αυτή η επιγραφή αποδεικνύει κάτι, αυτό είναι ότι τόσο ο Ισραήλ όσο και ο Ιούδας, σε αντίθεση με τους ισχυρισμούς μερικών λογίων που είναι αρνητές της Αγίας Γραφής, ήταν σημαντικά βασίλεια εκείνον τον καιρό».

Η χρονολόγηση βασίζεται στο σχήμα των γραμμάτων, στην ανάλυση των αγγείων που βρέθηκαν δίπλα στο κομμάτι της πέτρας και στο περιεχόμενο της επιγραφής. Και οι τρεις μέθοδοι υποδεικνύουν την ίδια χρονική περίοδο, τον ένατο αιώνα Π.Κ.Χ., πάνω από εκατό χρόνια περίπου μετά τον Βασιλιά Δαβίδ. Οι λόγιοι πιστεύουν ότι η επιγραφή αποτελούσε μέρος ενός μνημείου νίκης που υψώθηκε στη Δαν από κάποιον Αραμαίο εχθρό τόσο του «Βασιλιά του Ισραήλ» όσο και του «[Βασιλιά του] Οίκου του Δαβίδ». Οι Αραμαίοι, οι οποίοι λάτρευαν το δημοφιλή θεό της καταιγίδας, τον Αδάδ, ζούσαν στα ανατολικά.

Το καλοκαίρι του 1994, βρέθηκαν δύο ακόμη κομμάτια αυτής της στήλης. Ο καθηγητής Μπιράν αναφέρει: «Σε αυτά τα δύο κομμάτια υπάρχει το όνομα του αραμαϊκού θεού Αδάδ, καθώς και μια αναφορά σε κάποια μάχη που έγινε ανάμεσα στους Ισραηλίτες και στους Αραμαίους».

Το κύριο κομμάτι που ήρθε στο φως το 1993 περιείχε 13 γραμμές, οι οποίες διακρίνονταν εν μέρει, γραμμένες σε παλιά εβραϊκή γραφή. Εκείνον τον καιρό, χρησιμοποιούσαν τελείες για να χωρίζουν τις λέξεις σε ένα κείμενο. Εντούτοις, η φράση «Οίκος του Δαβίδ» είναι γραμμένη σε μία λέξη με τα γράμματα «μπγτδβδ» (μεταγραμματισμένα σε ελληνικά γράμματα) αντί για τη λέξη «μπγτ» (σπίτι), τελεία και κατόπιν «δβδ» (Δαβίδ). Δικαιολογημένα, εγέρθηκαν ερωτήματα σχετικά με την ερμηνεία της λέξης «μπγτδβδ».

Ο γλωσσολόγος καθηγητής Άνσον Ρέινι εξηγεί: «Ο Γιοσέφ Ναβέχ και ο Αβραάμ Μπιράν δεν εξήγησαν λεπτομερώς την επιγραφή, ίσως διότι θεώρησαν δεδομένο ότι οι αναγνώστες θα γνώριζαν πως η τελεία που χωρίζει δύο λέξεις σε μια τέτοια σύνταξη συχνά παραλείπεται, ιδιαίτερα αν ο συνδυασμός αποτελεί καθιερωμένη κατάλληλη ονομασία. Η φράση ‘Ο Οίκος του Δαβίδ’ σίγουρα ήταν μια τέτοια κατάλληλη πολιτική και γεωγραφική ονομασία στα μέσα του ένατου αιώνα Π.Κ.Χ.».

Μια Άλλη Αρχαιολογική Μαρτυρία

Έπειτα από εκείνη την ανακάλυψη, ένας ειδικός όσον αφορά τη στήλη του Μησά (η οποία αποκαλείται επίσης Μωαβιτική Λίθος), ο καθηγητής Αντρέ Λαμέρ, ανέφερε ότι και αυτή η στήλη επίσης αναφέρεται στον «Οίκο του Δαβίδ».a Η στήλη του Μησά, η οποία βρέθηκε το 1868, έχει πολλά κοινά με τη στήλη του Τελ Δαν. Ανάγονται και οι δύο στον ένατο αιώνα Π.Κ.Χ., είναι από το ίδιο υλικό, είναι παρόμοιες σε μέγεθος και είναι γραμμένες με την ίδια σχεδόν σημιτική γραφή.

Σχετικά με την ανασύνθεση κάποιας γραμμής που έχει φθαρεί στη στήλη του Μησά, ο καθηγητής Λαμέρ έγραψε: «Σχεδόν δύο χρόνια προτού ανακαλυφτεί το κομμάτι της πέτρας από το Τελ Δαν, είχα καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η στήλη του Μησά περιέχει κάποια αναφορά στον ‘Οίκο του Δαβίδ’. . . . Ο λόγος για τον οποίο δεν είχε επισημανθεί ποτέ πριν αυτή η αναφορά στον ‘Οίκο του Δαβίδ’ μπορεί κάλλιστα να είναι το γεγονός ότι η στήλη του Μησά δεν είχε ποτέ μια κανονική πρώτη έκδοση [editio princeps]. Αυτό είναι που ετοιμάζω, 125 χρόνια έπειτα από την ανακάλυψη της στήλης του Μησά».

Αυτές οι αρχαιολογικές πληροφορίες μάς ενδιαφέρουν επειδή ένας άγγελος, ο ίδιος ο Ιησούς, οι μαθητές του και διάφοροι άνθρωποι γενικά επιβεβαίωσαν την ιστορικότητα του Δαβίδ. (Ματθαίος 1:1· 12:3· 21:9· Λουκάς 1:32· Πράξεις 2:29) Προφανώς, οι αρχαιολογικές ανακαλύψεις συμφωνούν ότι αυτός και η δυναστεία του, ο «Οίκος του Δαβίδ», είναι γεγονός, όχι μύθος.

[Υποσημείωση]

[Εικόνα στη σελίδα 31]

Το κομμάτι της πέτρας από το Τελ Δαν,* το οποίο ανακαλύφτηκε το 1993 στην πόλη Δαν, στη βόρεια Γαλιλαία

* Η εικόνα βασίζεται σε φωτογραφία που εμφανίζεται στο Ημερολόγιο Εξερευνήσεων στο Ισραήλ (Israel Exploration Journal).