Η Μωαβίτικη Λίθος—Καταστράφηκε Αλλά Δεν Χάθηκε

Η ΜΩΑΒΙΤΙΚΗ Λίθος ή Λίθος του Μησά κομματιάστηκε εσκεμμένα, ένα χρόνο μετά την ανακάλυψή της, το 1868. Είχε ηλικία σχεδόν 3.000 χρόνων. Ήταν ένα γυαλισμένο κομμάτι μαύρου βασάλτη, κομψά στρογγυλεμένο στο πάνω μέρος του, το οποίο είχε 112 εκατοστά ύψος, 71 εκατοστά πλάτος και 36 εκατοστά πάχος. Αρκετό καιρό μετά το κομμάτιασμά της, διασώθηκαν τελικά 2 μεγάλα και 18 μικρότερα τεμάχια, αλλά το ένα τρίτο της λίθου είχε χαθεί αμετάκλητα.

Πώς ήταν δυνατό να χαθεί, σχεδόν για πάντα, ένα τέτοιο τεχνούργημα; Και πόσο πολύτιμο είναι για τους μελετητές της Αγίας Γραφής;

Δολοπλοκίες και Δυσπιστία

Ο Φ. Α. Κλάιν ήταν ο πρώτος και ο τελευταίος Ευρωπαίος που είδε τη λίθο στην ακέραιη μορφή της. Αυτή κοιτόταν ανάμεσα στα ερείπια της Δεβών, στα βορειοανατολικά της Νεκράς Θάλασσας. Ο Κλάιν έκανε πρόχειρα σχέδια μερικών τμημάτων της επιγραφής, η οποία αποτελούνταν από 34 γραμμές και είχε ένα υπερυψωμένο περίγραμμα, και μόλις γύρισε στην Ιερουσαλήμ μίλησε στον Πρώσσο ανώτερό του για το εύρημα. Αμέσως προσδιορίστηκε η γραφή ως φοινικική και αναγνωρίστηκε η αξία της λίθου. Το Βασιλικό Μουσείο του Βερολίνου προσέφερε χρήματα για την αγορά της λίθου, αλλά σύντομα κι άλλοι ενδιαφερόμενοι συναγωνίζονταν για να την αποκτήσουν. Αφού ήταν τώρα ενήμεροι της αξίας του θησαυρού τους, οι ντόπιοι σεΐχηδες έκρυψαν τη λίθο και ανέβασαν την τιμή της σε παράλογα ύψη.

Κάποιος Γάλλος αρχαιολόγος κατάφερε να αποκτήσει ένα αποτύπωμα της επιγραφής σε χαρτί, αλλά επειδή το αποτύπωμα έπρεπε να αφαιρεθεί στα γρήγορα, προτού στεγνώσει, το κείμενο ήταν αρκετά δυσανάγνωστο. Στο μεταξύ, ήρθαν διαταγές από τη Δαμασκό που έλεγαν στους Βεδουίνους να παραδώσουν τη λίθο τους σε αξιωματούχους της κυβέρνησης. Αλλά, αντί να συμμορφωθούν, οι Βεδουίνοι αποφάσισαν να καταστρέψουν τη λίθο. Έτσι, άναψαν φωτιά γύρω από το πολύτιμο μνημείο και το έβρεχαν συνέχεια με νερό. Όταν η λίθος έσπασε, μοίρασαν γρήγορα τα τεμάχια στις ντόπιες οικογένειες για να τα τοποθετήσουν στα χωράφια τους, επειδή πίστευαν ότι έτσι θα εξασφάλιζαν ευλογία για τις σοδειές τους. Αυτή ήταν επίσης η καλύτερη μέθοδος για να μπορέσουν τα άτομα να κάνουν προσωπικές διαπραγματεύσεις για την πώληση των σκόρπιων τεμαχίων.

Η Βιβλική Ιστορία Ξαναζεί

Με τη βοήθεια εκμαγείων από γύψο και αποτυπωμάτων σε χαρτί, που έγιναν για να βγουν πολλά αντίτυπα των κομματιών που αγοράστηκαν, έγινε δυνατό να ξαναφτιαχτεί τελικά η επιγραφή της λίθου. Όταν αποκαλύφτηκε το πλήρες κείμενο, οι λόγιοι έμειναν έκπληκτοι. Εκείνη την εποχή, περιέγραψαν την αρχαία στήλη «ως τον πιο αξιοσημείωτο μονόλιθο που ανακαλύφτηκε ποτέ».

Ο Βασιλιάς Μησά του Μωάβ ανήγειρε τη Μωαβιτική Λίθο προς τιμή του θεού του, του Χεμώς, για να πανηγυρίσει την αποτίναξη της κυριαρχίας του Ισραήλ, η οποία, όπως έλεγε ο ίδιος, είχε διαρκέσει 40 χρόνια και είχε επιτραπεί από τον Χεμώς επειδή αυτός ήταν «θυμωμένος με τη χώρα του». Η γνώμη που συνήθως διατυπώνεται είναι ότι αυτή η εξέγερση του Μωάβ σχετίζεται με τα γεγονότα που αναγράφονται στο τρίτο κεφάλαιο του βιβλίου 2 Βασιλέων. Στην επιγραφή, ο Μησά καυχιέται ότι είναι πολύ θρησκευόμενο άτομο, ότι έχτισε πόλεις και ένα μεγάλο δρόμο και ότι κέρδισε τη νίκη κατά του Ισραήλ. Αποδίδει την τιμή για όλα αυτά στο θεό του, τον Χεμώς. Όπως θα αναμέναμε, αυτή η γεμάτη περιαυτολογίες επιγραφή δεν αναφέρει την ήττα του Μησά και το ότι θυσίασε τον ίδιο του το γιο—γεγονότα που αναφέρονται στην Αγία Γραφή.

Πολλές τοποθεσίες που αναφέρει ο Μησά ότι τις κυρίεψε αναφέρονται και στην Αγία Γραφή· τέτοιες είναι η Μεδεβά, η Αταρώθ, η Νεβώ και η Ιασσά. Συνεπώς, η λίθος υποστηρίζει την ακρίβεια των όσων αναγράφονται στην Αγία Γραφή. Ιδιαίτερα αξιοσημείωτο όμως είναι το γεγονός ότι ο Μησά χρησιμοποιεί το Τετραγράμματο, ΓΧΒΧ, το όνομα του Θεού του Ισραήλ, στη 18η γραμμή αυτού του υπομνήματος. Στο σημείο αυτό καυχιέται ο Μησά: «Πήρα από εκεί [από τη Νεβώ] τα [σκεύη] του Γιαχβέ και τα έσυρα ενώπιον του Χεμώς». Αυτή πιθανό να είναι η αρχαιότερη γραπτή αναφορά του θεϊκού ονόματος, αν εξαιρέσουμε την Αγία Γραφή.

Το 1873, η Μωαβιτική Λίθος αποκαταστάθηκε, αφού προστέθηκαν γύψινα εκμαγεία του κειμένου που είχε χαθεί, και εκτέθηκε στο μουσείο του Λούβρου, στο Παρίσι, όπου και παραμένει. Μπορεί να δει κανείς ένα αντίγραφο στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου.

[Εικόνες στη σελίδα 31]

(Πάνω) Η γη Μωάβ

[Ευχαριστίες]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

(Αριστερά) Η συναρμολογημένη Μωαβιτική Λίθος

[Ευχαριστίες]

Musée du Louvre, Paris

(Δεξιά) Το Τετραγράμματο όπως εμφανίζεται στην επιγραφή

[Ευχαριστίες]

The Bible in the British Museum