Αρίσταρχος—Ένας Όσιος Σύντροφος

ΕΝΑΣ από τους πολλούς έμπιστους συνεργάτες του αποστόλου Παύλου ήταν και ο Αρίσταρχος. Τι σας θυμίζει το όνομά του; Σας φέρνει κάτι στο μυαλό; Θα μπορούσατε να πείτε ποιο ρόλο έπαιξε αυτός στην εξέλιξη της ιστορίας των πρώτων Χριστιανών; Αν και ο Αρίσταρχος μπορεί να μην είναι από τους πιο γνωστούς μας Βιβλικούς χαρακτήρες, ωστόσο ήταν αναμειγμένος σε αρκετά περιστατικά τα οποία περιγράφονται στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές.

Ποιος ήταν, λοιπόν, ο Αρίσταρχος; Τι σχέση είχε με τον Παύλο; Γιατί μπορεί να λεχθεί ότι ο Αρίσταρχος ήταν όσιος σύντροφος; Και ποια μαθήματα μπορούμε να αντλήσουμε αν εξετάσουμε το παράδειγμά του;

Ο Αρίσταρχος πρωτοεμφανίζεται με δραματικό τρόπο στην αφήγηση του βιβλίου των Πράξεων ανάμεσα στις φωνές και στο σάλο ενός υστερικού όχλου στην πόλη της Εφέσου. (Πράξεις 19:23-41) Η κατασκευή ασημένιων ομοιωμάτων του ναού της ψεύτικης θεάς Αρτέμιδος ήταν μια κερδοφόρα επιχείρηση για τον Δημήτριο και άλλους Εφέσιους αργυροχόους. Έτσι, όταν η εκστρατεία κηρύγματος που διεξήγαγε ο Παύλος στην πόλη έκανε έναν αρκετά μεγάλο αριθμό ατόμων να εγκαταλείψουν την ακάθαρτη λατρεία αυτής της θεάς, ο Δημήτριος ξεσήκωσε τους υπόλοιπους τεχνίτες. Τους είπε ότι το κήρυγμα του Παύλου δεν αποτελούσε απλώς απειλή για την οικονομική τους εξασφάλιση αλλά δημιουργούσε επίσης την πιθανότητα να εκμηδενιστεί η λατρεία της Αρτέμιδος.

Μη μπορώντας να βρει τον Παύλο, ο θυμωμένος όχλος έσυρε με τη βία στο θέατρο τους συντρόφους του, τον Αρίσταρχο και τον Γάιο. Εφόσον αυτοί οι δυο βρίσκονταν σε πολύ επικίνδυνη θέση, οι φίλοι του Παύλου τον εκλιπαρούσαν «να μη βάλει σε κίνδυνο τον εαυτό του στο θέατρο».

Οραματιστείτε τον εαυτό σας σε αυτή την κατάσταση. Επί δύο περίπου ώρες, ο υστερικός όχλος φώναζε: «Μεγάλη η Άρτεμις των Εφεσίων!» Το ότι βρέθηκαν στο έλεος εκείνου του φανατικού πλήθους χωρίς να έχουν καν τη δυνατότητα να μιλήσουν για να υπερασπιστούν τον εαυτό τους θα πρέπει να ήταν μια πραγματικά φοβερή δοκιμασία για τον Αρίσταρχο και τον Γάιο. Θα πρέπει να αναρωτήθηκαν αν επρόκειτο να βγουν ζωντανοί από αυτή τη δοκιμασία. Ευτυχώς, τα κατάφεραν. Μάλιστα, η παραστατικότητα της αφήγησης του Λουκά έχει κάνει μερικούς λογίους να ισχυριστούν ότι αυτός χρησιμοποίησε πληροφορίες από αυτόπτες μάρτυρες, ίσως από τον ίδιο τον Αρίσταρχο και τον Γάιο.

Τελικά, με την επέμβαση του γραμματέα της πόλης κόπασε ο σάλος. Ο Αρίσταρχος και ο Γάιος θα πρέπει να αισθάνθηκαν τεράστια ανακούφιση όταν τον άκουσαν να παραδέχεται με αντικειμενικότητα την αθωότητά τους και όταν είδαν κατόπιν να καταλαγιάζει η οχλοβοή γύρω τους.

Πώς θα νιώθατε εσείς έπειτα από μια τέτοια εμπειρία; Μήπως θα συμπεραίνατε ότι δεν σας ταίριαζε να είστε ιεραποστολικός σύντροφος του Παύλου, ότι αυτό ήταν πολύ επικίνδυνο και ότι θα ήταν καλύτερα να επιδιώξετε μια πιο ήσυχη ζωή; Ο Αρίσταρχος δεν σκέφτηκε κάτι τέτοιο! Εφόσον καταγόταν από τη Θεσσαλονίκη, πιθανώς γνώριζε ήδη καλά τους κινδύνους που περιλαμβάνονταν στη διακήρυξη των καλών νέων. Όταν ο Παύλος κήρυξε στην πόλη του, δύο μόλις χρόνια πρωτύτερα, ξέσπασε και εκεί οχλαγωγία. (Πράξεις 17:1-9· 20:4) Ο Αρίσταρχος προσκολλήθηκε όσια στον Παύλο.

Από την Ελλάδα στην Ιερουσαλήμ

Λίγους μήνες μετά την οχλαγωγία των αργυροχόων, ο Παύλος βρισκόταν στην Ελλάδα και ετοιμαζόταν να αποπλεύσει για τη Συρία, καθ’ οδόν προς την Ιερουσαλήμ, όταν «οι Ιουδαίοι έστησαν πλεκτάνη εναντίον του». (Πράξεις 20:2, 3) Ποιον βλέπουμε να είναι μαζί με τον Παύλο σε αυτές τις απειλητικές καταστάσεις; Τον Αρίσταρχο!

Αυτή η νέα απειλή έκανε τον Παύλο, τον Αρίσταρχο και τους συντρόφους τους να αλλάξουν σχέδια, ταξιδεύοντας πρώτα μέσω της Μακεδονίας και κατόπιν κάνοντας στάσεις κατά μήκος της ακτής της Μικράς Ασίας, προτού τελικά αποπλεύσουν για τη Φοινίκη από τα Πάταρα. (Πράξεις 20:4, 5, 13-15· 21:1-3) Σκοπός αυτής της διαδρομής ήταν προφανώς να μεταφέρουν τις συνεισφορές των Χριστιανών της Μακεδονίας και της Αχαΐας προς τους άπορους αδελφούς τους στην Ιερουσαλήμ. (Πράξεις 24:17· Ρωμαίους 15:25, 26) Ένας μεγάλος αριθμός ατόμων ταξίδεψαν μαζί, ίσως επειδή διάφορες εκκλησίες τούς είχαν αναθέσει αυτή την ευθύνη. Αναμφίβολα, το γεγονός ότι η ομάδα ήταν μεγάλη εγγυόταν επίσης μεγαλύτερη ασφάλεια.

Ο Αρίσταρχος είχε το μεγάλο προνόμιο να συνοδεύσει τον Παύλο από την Ελλάδα στην Ιερουσαλήμ. Εντούτοις, το επόμενο ταξίδι τους θα τους μετέφερε από την Ιουδαία στη Ρώμη.

Το Ταξίδι στη Ρώμη

Αυτή τη φορά οι περιστάσεις ήταν εντελώς διαφορετικές. Ο Παύλος είχε παραμείνει υπό κράτηση στην Καισάρεια επί δύο χρόνια, είχε επικαλεστεί τον Καίσαρα και επρόκειτο να αποσταλεί στη Ρώμη αλυσοδεμένος. (Πράξεις 24:27· 25:11, 12) Προσπαθήστε να φανταστείτε πώς ένιωθαν οι σύντροφοι του Παύλου. Το ταξίδι από την Καισάρεια στη Ρώμη θα ήταν μακρύ και συναισθηματικά εξαντλητικό, με απρόβλεπτο αποτέλεσμα. Ποιοι θα μπορούσαν να τον συνοδεύσουν για να προσφέρουν υποστήριξη και βοήθεια; Δύο άντρες ήταν εκείνοι που επιλέχθηκαν ή προσφέρθηκαν οικειοθελώς. Αυτοί ήταν ο Αρίσταρχος και ο Λουκάς, ο συγγραφέας των Πράξεων.—Πράξεις 27:1, 2.

Πώς κατάφεραν ο Λουκάς και ο Αρίσταρχος να επιβιβαστούν στο ίδιο πλοίο στο πρώτο στάδιο του ταξιδιού προς τη Ρώμη; Ο ιστορικός Τζιουζέπε Ριτσιότι αναφέρει: «Αυτοί οι δύο είτε επιβιβάστηκαν ως ιδιωτικοί επιβάτες . . . είτε, πράγμα που θεωρείται πιθανότερο, έγιναν δεκτοί λόγω της καλοσύνης του εκατόνταρχου ο οποίος προσποιήθηκε πως τους θεώρησε δούλους του Παύλου, εφόσον ο νόμος επέτρεπε σε ένα Ρωμαίο πολίτη να έχει τη βοήθεια δύο δούλων». Πόσο θα πρέπει να εμψυχώθηκε ο Παύλος από την παρουσία και την ενθάρρυνσή τους!

Ο Λουκάς και ο Αρίσταρχος έδειξαν την αγάπη τους για τον Παύλο με προσωπική δαπάνη και κίνδυνο. Μάλιστα η ζωή τους αντιμετώπισε απειλή όταν, μαζί με το δέσμιο σύντροφό τους, ναυάγησαν στο νησί Μάλτα.—Πράξεις 27:13–28:1.

Ο «Συνδεσμώτης» του Παύλου

Όταν ο Παύλος έγραψε τις επιστολές του προς τους Κολοσσαείς και τον Φιλήμονα, τα έτη 60-61 Κ.Χ., ο Αρίσταρχος και ο Λουκάς εξακολουθούσαν να είναι στο πλευρό του στη Ρώμη. Ο Αρίσταρχος και ο Επαφράς αποκαλούνται ‘συνδεσμώτες’ του Παύλου. (Κολοσσαείς 4:10, 14· Φιλήμονα 23, 24) Επομένως, για κάποιο διάστημα ο Αρίσταρχος προφανώς μοιράστηκε τα δεσμά του Παύλου.

Αν και ο Παύλος παρέμεινε κρατούμενος στη Ρώμη τουλάχιστον επί δύο χρόνια, του επιτράπηκε να ζει υπό φρούρηση στο δικό του νοικιασμένο σπίτι, όπου μπορούσε να διακηρύττει τα καλά νέα στους επισκέπτες. (Πράξεις 28:16, 30) Ο Αρίσταρχος, ο Επαφράς, ο Λουκάς και άλλοι διακονούσαν τότε τον Παύλο, βοηθώντας τον και υποστηρίζοντάς τον.

«Ενισχυτική Βοήθεια»

Έπειτα από την εξέταση των διαφόρων περιστατικών στα οποία εμφανίζεται ο Αρίσταρχος στο θεόπνευστο Βιβλικό υπόμνημα, τι είδους εικόνα σχηματίζουμε; Σύμφωνα με το συγγραφέα Γ. Ντ. Τόμας, ο Αρίσταρχος «διακρίνεται ως άντρας που μπορούσε να αντιμετωπίσει εναντίωση και να βγει μέσα από αυτήν έχοντας ανέπαφη πίστη και αμείωτη αποφασιστικότητα για υπηρεσία. Διακρίνεται ως άντρας που αγαπούσε τον Θεό όχι μόνο στις καλές ημέρες, που ο ήλιος έλαμπε στον καταγάλανο ουρανό, αλλά και όταν αντιμετώπιζε κοροϊδίες και θύελλες».

Ο Παύλος λέει ότι ο Αρίσταρχος, καθώς και άλλοι, ήταν «ενισχυτική βοήθεια» (παρηγορία, Κείμενο) για αυτόν, δηλαδή πηγή ανακούφισης. (Κολοσσαείς 4:10, 11) Έτσι, με το να παρηγορεί και να εμψυχώνει τον Παύλο, ο Αρίσταρχος ήταν ένας αληθινός σύντροφος σε καιρούς ανάγκης. Η συντροφιά και η φιλία που απολάμβανε με τον απόστολο επί αρκετά χρόνια θα πρέπει να ήταν για αυτόν μια πολύ ικανοποιητική εμπειρία που τον πλούτισε πνευματικά.

Ίσως να μη βρεθούμε σε τόσο δραματικές καταστάσεις όσο εκείνες που έζησε ο Αρίσταρχος. Ωστόσο, παρόμοια οσιότητα προς τους πνευματικούς αδελφούς του Χριστού και την οργάνωση του Ιεχωβά είναι αναγκαία για όλους όσους ανήκουν στη Χριστιανική εκκλησία σήμερα. (Παράβαλε Ματθαίος 25:34-40.) Είναι πιθανό ότι, αργά ή γρήγορα, ομόπιστοί μας τους οποίους γνωρίζουμε θα υποφέρουν αντιξοότητες ή στενοχώριες, ίσως λόγω του θανάτου κάποιου προσφιλούς τους, μιας αρρώστιας ή άλλων δοκιμασιών. Αν παραμένουμε στο πλάι τους και τους προσφέρουμε βοήθεια, παρηγοριά και ενθάρρυνση, μπορούμε να βρίσκουμε χαρά και να αποδεικνυόμαστε όσιοι σύντροφοι.—Παράβαλε Παροιμίαι 17:17· Πράξεις 20:35.