Υπάρχει Κανείς που Μπορούμε να Εμπιστευτούμε;
ΜΕΤΑ την πτώση του Τείχους του Βερολίνου το 1989, αποκαλύφτηκε μια σειρά από καλά κρυμμένα μυστικά. Λόγου χάρη, η Λίντιαa ανακάλυψε ότι, στη διάρκεια του σοσιαλιστικού καθεστώτος στην Ανατολική Γερμανία, η Στάζι, δηλαδή η Κρατική Υπηρεσία Ασφαλείας, είχε δημιουργήσει έναν φάκελο για τις ιδιωτικές της δραστηριότητες. Αν η Λίντια εξεπλάγη όταν άκουσε για αυτόν το φάκελο, τότε πρέπει να συγκλονίστηκε όταν έμαθε ποιος έδινε τις πληροφορίες στη Στάζι—ο ίδιος ο σύζυγός της. Είχε προδοθεί από κάποιον τον οποίο θα έπρεπε να μπορεί να εμπιστεύεται πλήρως.
Ο Ρόμπερτ ήταν ένας ηλικιωμένος κύριος ο οποίος περιέβαλλε το γιατρό του με «το μέγιστο σεβασμό, θαυμασμό και εμπιστοσύνη», αναφέρει η εφημερίδα Δε Τάιμς (The Times) του Λονδίνου. Ο γιατρός θεωρούνταν άτομο «καλοσυνάτο και συμπονετικό». Κατόπιν ο Ρόμπερτ πέθανε αναπάντεχα. Μήπως πέθανε λόγω καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού; Όχι. Οι αρχές συμπέραναν ότι ο γιατρός είχε επισκεφτεί τον Ρόμπερτ στο σπίτι του και του είχε κάνει μια θανατηφόρα ένεση εν αγνοία του Ρόμπερτ και της οικογένειάς του. Ο Ρόμπερτ προφανώς δολοφονήθηκε από κάποιον τον οποίο εμπιστευόταν πλήρως.
Η εμπιστοσύνη τόσο της Λίντια όσο και του Ρόμπερτ προδόθηκε με δραματικό τρόπο και με πολύ σοβαρές συνέπειες. Σε άλλες περιπτώσεις τα αποτελέσματα δεν είναι τόσο σοβαρά. Παρ’ όλα αυτά, το να μας απογοητεύσει κάποιος τον οποίο εμπιστευόμαστε δεν είναι κάτι το ασυνήθιστο. Μια έκθεση που δημοσίευσε ένα κορυφαίο γερμανικό ινστιτούτο δημοσκοπήσεων, το Αλενσμπάχερ Γιάρμπουχ ντερ Ντεμοσκοπί 1998-2002 (Allensbacher Jahrbuch der Demoskopie 1998-2002), αποκάλυψε σε μια έρευνα ότι το 86 τοις εκατό των ερωτηθέντων είχαν απογοητευτεί από το άτομο που εμπιστεύτηκαν. Ίσως να είχατε και εσείς κάποια παρόμοια εμπειρία. Επομένως, δεν πρέπει να μας εκπλήσσει που η ελβετική εφημερίδα Νόιε Τσίρχερ Τσάιτουνγκ (Neue Zürcher Zeitung) ανέφερε το 2002 ότι «στις Δυτικές βιομηχανικές χώρες οι σχέσεις αμοιβαίας εμπιστοσύνης φθίνουν εδώ και δεκαετίες».
Αναπτύσσεται Αργά, Καταστρέφεται Γρήγορα
Τι είναι εμπιστοσύνη; Σύμφωνα με κάποιον ορισμό, το να εμπιστευόμαστε τους άλλους σημαίνει να “πιστεύουμε ότι είναι τίμιοι και ειλικρινείς και ότι δεν θα κάνουν εσκεμμένα κάτι το οποίο θα μας πληγώσει”. Η εμπιστοσύνη αναπτύσσεται αργά, αλλά μπορεί να καταστραφεί μέσα σε μια στιγμή. Εφόσον τόσα άτομα βλέπουν να γίνεται κατάχρηση της εμπιστοσύνης τους, είναι άραγε άξιο απορίας το ότι οι άνθρωποι διστάζουν να εμπιστεύονται τους άλλους; Σύμφωνα με μια έρευνα που δημοσιεύτηκε στη Γερμανία το 2002, «λιγότεροι από 1 στους 3 νεαρούς έχουν έστω και τη στοιχειώδη εμπιστοσύνη στους άλλους ανθρώπους».
Ίσως αναρωτιόμαστε: “Υπάρχει κανείς που θα μπορούσαμε πράγματι να εμπιστευτούμε; Αξίζει να θέσουμε την εμπιστοσύνη μας σε κάποιον με κίνδυνο να απογοητευτούμε;”
[Υποσημείωση]
a Τα ονόματα έχουν αλλαχτεί.
[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 3]
Μια έρευνα αποκάλυψε ότι το 86 τοις εκατό των ερωτηθέντων είχαν απογοητευτεί από το άτομο που εμπιστεύτηκαν