Το καθαρτήριο όπως το φαντάστηκε ένας καλλιτέχνης

Αναφέρεται το Καθαρτήριο στην Αγία Γραφή;

Η απάντηση της Αγίας Γραφής

Όχι, δεν αναφέρεται. Η Γραφή δεν περιέχει τη λέξη «καθαρτήριο» ούτε διδάσκει ότι οι ψυχές εκείνων που έχουν πεθάνει εξαγνίζονται στο καθαρτήριο.a Εξετάστε όσα διδάσκει η Γραφή για την αμαρτία και τον θάνατο και πώς αυτά αντικρούουν το δόγμα περί καθαρτηρίου.

Εκείνο που εξαγνίζει ένα άτομο από την αμαρτία είναι η πίστη στο αίμα του Ιησού και όχι η παραμονή στο λεγόμενο καθαρτήριο. Η Γραφή λέει ότι «το αίμα που πρόσφερε με το θάνατό του ο Υιός [του Θεού] ο Ιησούς μάς καθαρίζει από κάθε αμαρτία» και ότι «ο Ιησούς Χριστός . . . έχει χύσει το αίμα του για να μας καθαρίσει από τις αμαρτίες μας». (1 Ιωάννη 1:7, Η Αγία Γραφή, Μετάφραση από τα Πρωτότυπα Κείμενα· Αποκάλυψη 1:5, ΜΠΚ) Ο Ιησούς έδωσε “την ψυχή του λύτρο σε αντάλλαγμα για πολλούς” καταβάλλοντας το τίμημα για τις αμαρτίες τους.—Ματθαίος 20:28.
Οι άνθρωποι που έχουν πεθάνει δεν έχουν συνειδητότητα. «Οι ζωντανοί ξέρουν τουλάχιστον ότι θα πεθάνουν, ενώ οι νεκροί δεν ξέρουν τίποτα». (Εκκλησιαστής 9:5, ΜΠΚ) Ένα άτομο που έχει πεθάνει δεν μπορεί να νιώσει τίποτα και επομένως δεν μπορεί να καθαριστεί από οποιουδήποτε είδους καθαρτήρια φωτιά.
Δεν υπάρχει τιμωρία για τις αμαρτίες μετά τον θάνατο. Η Γραφή λέει ότι «η πληρωμή της αμαρτίας είναι θάνατος» και ότι «εκείνος όπου απόθανε ελευθερώθη από την αμαρτίαν». (Ρωμαίους 6:7, 23, Η Καινή Διαθήκη του Κυρίου Ημών Ιησού Χριστού, Μάξιμου του Καλλιουπολίτου) Ο θάνατος είναι η πλήρης και τελειωτική τιμωρία για την αμαρτία.

Τι υποστηρίζει το δόγμα περί καθαρτηρίου;

Η Καθολική διδασκαλία ορίζει το καθαρτήριο ως την κατάσταση, ή τον τόπο στον οποίο οι ψυχές όσων έχουν πεθάνει εξιλεώνονται για τις ασυγχώρητες αμαρτίες τους και εξαγνίζονται.b Σύμφωνα με το βιβλίο Κατήχηση της Καθολικής Εκκλησίας (Catechism of the Catholic Church), αυτός ο εξαγνισμός είναι απαραίτητος «για να επιτευχθεί η αγιότητα που απαιτείται προκειμένου να εισέλθει [κάποιος] στην ουράνια μακαριότητα». Η Κατήχηση προσθέτει πως «η παράδοση της Εκκλησίας . . . κάνει λόγο για φωτιά καθαρισμού», όπως δείχνει και η συνοδευτική απεικόνιση σε αυτό το άρθρο. Εντούτοις, η Αγία Γραφή δεν διδάσκει κάτι τέτοιο.

Πώς προέκυψε το δόγμα περί καθαρτηρίου;

Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι υπάρχει ένας τόπος για τις ψυχές των νηπίων, κάτι σαν το λεγόμενο Λίμπο, καθώς και ότι υπάρχει καθαρτήριο. Επηρεασμένος από την ελληνική φιλοσοφία, ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς δήλωσε ότι οι νεκροί μπορούν να καθαριστούν από την αμαρτία χάρη στο καθαρτήριον πυρ. Ωστόσο, σύμφωνα με την Ιστορία των Χριστιανικών Δογμάτων (The History of Christian Doctrines), εκείνος που αναγόρευσε τη φωτιά του καθαρτηρίου σε αναμφισβήτητη δοξασία ήταν ο Πάπας Γρηγόριος ο Μέγας. Το ίδιο σύγγραμμα προσθέτει ότι ο Γρηγόριος, ο οποίος διετέλεσε πάπας από το 590 ως το 604 Κ.Χ., «συνήθως αποκαλείται “εκείνος που επινόησε το καθαρτήριο”». Η Καθολική Εκκλησία διατύπωσε την επίσημη διδασκαλία της περί καθαρτηρίου στις συνόδους της Λυών (1274) και της Φλωρεντίας (1439), και την επικύρωσε στη Σύνοδο του Τριδέντου το 1547.

a Σχετικά με το καθαρτήριο, το βιβλίο Ορφέας: Μια Γενική Ιστορία των Θρησκειών (Orpheus: A General History of Religions) λέει ότι «τα Ευαγγέλια δεν αναφέρουν ούτε λέξη γι’ αυτό». Παρόμοια, η Νέα Καθολική Εγκυκλοπαίδεια (New Catholic Encyclopedia) δηλώνει: «Σε τελική ανάλυση, το Καθολικό δόγμα περί καθαρτηρίου βασίζεται στην παράδοση, όχι στην Αγία Γραφή».—Δεύτερη Έκδοση, Τόμος 11, σελίδα 825.

b Βλέπε Νέα Καθολική Εγκυκλοπαίδεια, (New Catholic Encyclopedia), Δεύτερη Έκδοση, Τόμος 11, σελίδα 824.