Το Έτος 2000—Θα Επηρεαστείτε από την Κατάρρευση των Κομπιούτερ;

ΕΧΕΙ ειπωθεί ότι η εμφάνιση των κομπιούτερ στην παγκόσμια σκηνή αποτέλεσε τη μεγαλύτερη εφεύρεση από τότε που κατάφερε ο άνθρωπος να δαμάσει τον ηλεκτρισμό. Σήμερα, έπειτα από αρκετές δεκαετίες, πολλοί άνθρωποι αναρωτιούνται πώς τα κατάφερναν χωρίς τους κομπιούτερ. Το περιοδικό που διαβάζετε αυτή τη στιγμή ετοιμάστηκε με τη βοήθειά τους. Οι κομπιούτερ μπορούν να κρατούν πληροφορίες αποθηκευμένες στη μνήμη τους και να τις ανακαλούν στη στιγμή. Τι καταπληκτικοί που είναι οι κομπιούτερ! Πόσο θαυμαστοί είναι! Τι θα έκανε ο κόσμος χωρίς αυτούς;

Στις εκσυγχρονισμένες περιοχές του κόσμου, σχεδόν κάθε πτυχή της ζωής των ανθρώπων επηρεάζεται κατά κάποιον τρόπο από τους κομπιούτερ. Αν βασίζεστε στη σύνταξη ή στα επιδόματα αναπηρίας που παίρνετε από το κράτος, στις επιστροφές χρημάτων από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές ή σε ένα σωρό άλλες πληρωμές, η είσπραξη όλων αυτών εξαρτάται από τους κομπιούτερ. Αν είστε υπάλληλος, το πιθανότερο είναι ότι η μισθοδοσία σας γίνεται μέσω κομπιούτερ. Οι κομπιούτερ καταγράφουν τις τραπεζικές καταθέσεις και τον τόκο που πληρώνεται. Ελέγχουν αμέτρητες συσκευές στα σύγχρονα σπίτια, όπως αυτές που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια ή καθαρίζουν το νερό. Αποτελούν ευλογία για τους γιατρούς, τις κλινικές και τα νοσοκομεία επειδή συμβάλλουν στη διάγνωση προβλημάτων υγείας—και στη σωτηρία ανθρώπων. Οι κομπιούτερ χρησιμοποιούνται για να παρακολουθούν τις καιρικές συνθήκες και να βοηθούν τα αεροπλάνα να αποφεύγουν τις συγκρούσεις στον αέρα.

Πόσο Έξυπνοι Είναι;

Οι κομπιούτερ δεν είναι εξυπνότεροι από τους ανθρώπους οι οποίοι τους προγραμματίζουν. Ο κομπιούτερ λύνει προβλήματα μόνο με τον τρόπο που του έχουν «διδάξει». Δεν έχει κοινή λογική. Όταν κάνει λάθος, αντανακλά απλώς τις ατέλειες των ανθρώπων που τον προγραμμάτισαν. Όταν λειτουργεί σωστά, αυτό επιτυγχάνεται χάρη στον άνθρωπο. Ο κομπιούτερ μπορεί να κάνει ορισμένες εργασίες γρηγορότερα από ό,τι ο άνθρωπος, αλλά δεν μπορεί να λύσει προβλήματα αν δεν του δώσει ο άνθρωπος τη μέθοδο εξεύρεσης των λύσεων.

Παραδείγματος χάρη, η ανθρώπινη ικανότητα πρόβλεψης ήταν ιδιαίτερα ανεπαρκής όταν έγιναν τα πρώτα προγράμματα για κομπιούτερ στις δεκαετίες του 1950 και του 1960. Επειδή η μνήμη των κομπιούτερ κόστιζε τότε πολύ, οι προγραμματιστές αναζητούσαν τρόπους με τους οποίους θα εξοικονομούσαν μνήμη. Στον κομπιούτερ, κάθε γράμμα ή ψηφίο καταλαμβάνει χώρο στη μνήμη. Για να εξοικονομήσουν, λοιπόν, χώρο όταν καταχωρούσαν ημερομηνίες, οι πρώτοι προγραμματιστές επινόησαν ένα συντομευμένο κώδικα ο οποίος παρέλειπε τα πρώτα δύο ψηφία των ετών. Παραδείγματος χάρη, το έτος 1965 συντομεύτηκε και έγινε «65», το 1985 έγινε «85», το 1999 έγινε «99», και ούτω καθεξής. Κατά την εκτύπωση των ημερομηνιών, ήταν πολύ απλό να προστίθεται το «19» στο «85» και να προκύπτει το 1985. Τις περασμένες λίγες δεκαετίες, φτιάχτηκαν εκατομμύρια προγράμματα με τη χρήση αυτής της συντόμευσης. Λίγοι ήταν οι προγραμματιστές που σκέφτηκαν ότι αυτή η φαινομενικά αβλαβής συντόμευση θα είχε σοβαρές συνέπειες, διότι δεν φαντάζονταν ότι τα προγράμματά τους θα εξακολουθούσαν να χρησιμοποιούνται ως το τέλος του αιώνα. Ωστόσο, αρκετά προγράμματα που έχουν αυτή τη συντόμευση χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα και πρόκειται να καταχωρήσουν το έτος 2000 ως «00».

Μερικοί κομπιούτερ θα εκλάβουν το «00» ως το έτος 1900! Φανταστείτε, λοιπόν, τη σύγχυση που θα επικρατήσει σε ένα πρόγραμμα όταν ο κομπιούτερ θα υπολογίζει κάποιο πενταετές στεγαστικό δάνειο που εκδόθηκε το 1999 και θα προβλέπει ότι η εξόφλησή του πρέπει να γίνει το 1904! Σε άλλες περιπτώσεις, ο υπολογισμός των ημερομηνιών θα κάνει το πρόγραμμα να «κολλήσει», και σε ακραίες περιπτώσεις το πρόγραμμα θα καταρρεύσει εντελώς.

«Μολονότι το μικροτσίπ έφερε μια τεχνολογική επανάσταση που συναγωνίζεται την εφεύρεση του ηλεκτρισμού», έγραψε η εφημερίδα Τορόντο Σταρ (Toronto Star), «ταυτόχρονα μας έκανε περισσότερο ευάλωτους από όσο θα μπορούσαν ποτέ να φανταστούν οι εφευρέτες του». Η ίδια εφημερίδα είπε επίσης: «Σε όλο τον κόσμο, υπάρχουν συστήματα κομπιούτερ και μικροτσίπ που δεν μπορούν να ξεχωρίσουν το έτος 1900 από το έτος 2000. Αν δεν εντοπιστούν και δεν αλλάξουν αυτά τα συστήματα, θα μπορούσε να επικρατήσει παγκόσμιο χάος».

Τι Προβλέπουν Μερικοί Ειδικοί

«Όλοι προσπαθούν να μαντέψουν πόσο σοβαρό θα είναι το πρόβλημα, και το ίδιο κάνω και εγώ», είπε ο Αμερικανός Γερουσιαστής Ρόμπερτ Μπένετ από τη Γιούτα. «Και κανείς δεν θα ξέρει με σιγουριά ως την Πρωτοχρονιά του 2000 ή μια-δυο εβδομάδες αργότερα». «Είναι αρκετά βάσιμο να πούμε . . . ότι πρόκειται να υπάρξουν επιπτώσεις εξαιρετικά αρνητικές για την οικονομία και εξαιρετικά αρνητικές για τους ανθρώπους», είπε ένας βοηθός του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών.

«Ανησυχούμε για την πιθανή αποδιοργάνωση των δικτύων παροχής ηλεκτρισμού, των τηλεπικοινωνιών και των τραπεζικών υπηρεσιών», είπε κάποια εκπρόσωπος της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (CIA) των Η.Π.Α. Σύμφωνα με πληροφορίες από όλο τον κόσμο, μερικοί κομπιούτερ παρουσίασαν ήδη προβλήματα σε περιπτώσεις όπου οι ημερομηνίες στον κομπιούτερ εκτείνονταν ως το 2000 ή και πέρα από αυτό.

«Ορισμένοι ειδικοί προβλέπουν ότι τα μεγαλύτερα προβλήματα θα παρουσιαστούν στον τομέα της υγείας», ανέφερε το περιοδικό Νέα των Η.Π.Α. & Παγκόσμιες Ειδήσεις (U.S.News & World Report), «εφόσον οι χρεώσεις των ασθενών και τα ασφαλιστικά αρχεία των νοσοκομείων ή των ασφαλιστικών εταιριών είναι ευάλωτα. Επίσης, υπάρχει κίνδυνος δυσλειτουργίας ορισμένων βιοϊατρικών μηχανημάτων, περιλαμβανομένων και των συσκευών “εικονογραφικής” διερεύνησης του σώματος του ασθενούς. Επειδή πολλές εταιρίες ηλεκτρισμού άργησαν να αρχίσουν να ασχολούνται με το πρόβλημα, μπορεί να παρουσιαστούν τοπικές διακοπές ηλεκτρικού ρεύματος». Μια καναδική εφημερίδα εκφράζει παρόμοιους φόβους: «Τα νοσοκομεία μας και η ιατρική τεχνολογία μας βασίζονται όλα στο εξαιρετικά διαδεδομένο μικροτσίπ· άρα η κατάρρευση των συστημάτων θα μπορούσε να επιφέρει το θάνατο ανθρώπων». «Λόγω του τομέα με τον οποίο ασχολούμαστε», είπε με λύπη ο διευθυντής ενός νοσοκομείου, «το πρόβλημα παίρνει εντελώς διαφορετικές διαστάσεις. Σε άλλους τομείς ίσως να μην απειληθούν ζωές».

Οι πιο απαισιόδοξοι ειδικοί στον τομέα των κομπιούτερ προβλέπουν κραχ στα χρηματιστήρια, χρεοκοπίες μικρών επιχειρήσεων, καθώς και μαζικές αναλήψεις από τους έντρομους καταθέτες των τραπεζών. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο αναπληρωτής υπουργός άμυνας είπε ότι το παγκόσμιο πρόβλημα του 2000 αποτελεί το ηλεκτρονικό αντίστοιχο του κλιματολογικού φαινομένου Ελ Νίνιο, και σχολίασε: «Εγώ πρώτος δηλώνω ότι δεν πρόκειται να αποφύγουμε τις δυσμενείς συνέπειες».

«Στη Ρωσία, οι επιπτώσεις στις επιχειρήσεις θα είναι καταστροφικές αν οι κομπιούτερ δεν διορθωθούν πριν από την 1η Ιανουαρίου του έτους 2000», είπε ο πρόεδρος του Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου. Το ειδησεογραφικό πρακτορείο Ρόιτερ μεταδίδει: «Οι γερμανικές επιχειρήσεις οδεύουν υπνοβατώντας προς την ηλεκτρονική συμφορά του 2000, της οποίας οι παρενέργειες απειλούν να δημιουργήσουν χάος σε όλη την Ευρώπη». Κάποιος διευθυντής ερευνών είπε ότι «οι ίδιες επικρίσεις θα μπορούσαν να προσαφθούν και στην Αυστρία, στην Ελβετία, στην Ισπανία, στη Γαλλία και στην Ιταλία».

Η εφημερίδα Μπανγκόκ Ποστ (Bangkok Post), επίσης, τονίζει το πρόβλημα που υπάρχει με τους κομπιούτερ της Ταϋλάνδης: «Οι εθνικές στατιστικές υπηρεσίες της περιοχής αντιμετωπίζουν μια διπλή πρόκληση όσον αφορά το 2000: πρέπει να εξαλείψουν το πρόβλημα του έτους 2000 από τα συστήματα των κομπιούτερ τους και να ετοιμαστούν για τη διενέργεια καινούριων απογραφών πληθυσμού, σύμφωνα με την Υπηρεσία Πληροφοριών των Ηνωμένων Εθνών». Η Αγγλία, η Αυστραλία, η Ιαπωνία, η Ιρλανδία, η Κίνα, η Νέα Ζηλανδία και το Χονγκ Κονγκ αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα. Πρόκειται πράγματι για ένα παγκόσμιο πρόβλημα που απαιτεί λύση.

Το Τεράστιο Κόστος

Ορισμένοι ειδικοί έχουν υπολογίσει ότι το κόστος που απαιτείται για τη διόρθωση των προβλημάτων στους κομπιούτερ είναι τεράστιο. Παραδείγματος χάρη, το Αμερικανικό Γραφείο Διαχείρισης και Προϋπολογισμού υπολογίζει ότι θα απαιτηθούν 4,7 δισεκατομμύρια δολάρια (περ. 1,4 τρισ. δρχ.) για να διορθωθεί το πρόβλημα μόνο στους κομπιούτερ της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Μια ομάδα ειδικών υποστηρίζει ότι ένας πιο ρεαλιστικός υπολογισμός θα ανέβαζε το κόστος της πλήρους διόρθωσης των ομοσπονδιακών κομπιούτερ σε 30 δισεκατομμύρια δολάρια (περ. 9 τρισ. δρχ.). Πόσο υπολογίζεται το κόστος σε παγκόσμια κλίμακα; Απαιτείται το αστρονομικό ποσό «των 600 δισεκατομμυρίων δολαρίων [περ. 180 τρισ. δρχ.] για τη διόρθωση των προγραμμάτων και του 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων [περ. 300 τρισ. δρχ.] για τις αναπόφευκτες αγωγές που θα γίνουν εξαιτίας της αποτυχίας ορισμένων διορθώσεων», ανέφερε η εφημερίδα Νιου Γιορκ Ποστ (New York Post). Μια άλλη ομάδα ειδικών υπολόγισε ότι το «κόστος που συνεπάγονται οι διορθώσεις, οι δίκες και οι επιχειρηματικές απώλειες θα μπορούσε να φτάσει συνολικά τα 4 τρισεκατομμύρια δολάρια [περ. 1,2 τετράκις εκατ. δρχ.]». «Το πρόβλημα του Έτους 2000», έγραψε η Νιου Γιορκ Ποστ, «φαίνεται πως θα είναι το πιο δαπανηρό στην ανθρώπινη ιστορία». Σύμφωνα με ένα άλλο δημοσίευμα, αποτελεί «ίσως το μεγαλύτερο, το πιο επικίνδυνο και το πιο δαπανηρό εγχείρημα που έχει αντιμετωπίσει ποτέ η ανθρωπότητα».

Οι Γνώμες Διίστανται

Πώς θα επηρεαστείτε εσείς από όλα αυτά; Ανάλογα με το πού ζείτε και με την προσπάθεια που θα καταβάλουν οι φορείς με τους οποίους συναλλάσσεστε, θα ήταν δυνατόν είτε να μην επηρεαστείτε καθόλου είτε να υπάρξουν ελαφρώς ενοχλητικές επιπτώσεις είτε να αντιμετωπίσετε μεγάλες δυσκολίες, κυρίως τις πρώτες λίγες εβδομάδες μετά την 1η Ιανουαρίου 2000. Αν υπάρχουν κάποιοι τομείς που σας αφορούν, όπως εξειδικευμένα μηχανήματα τα οποία χρησιμοποιείτε για λόγους υγείας, επικοινωνήστε με την επιχείρηση ή το ίδρυμα που σας παρέχει αυτή την υπηρεσία και ρωτήστε ποιες επιπτώσεις μπορεί να έχει το έτος 2000 στα μηχανήματα ή στην υπηρεσία.

Τα τελευταία λίγα χρόνια έχουν διατυπωθεί πολλές απόψεις σχετικά με το πρόβλημα του έτους 2000. Μερικοί υποστηρίζουν ότι το πρόβλημα είναι εξαιρετικά σοβαρό· άλλοι αντιτείνουν ότι τα σενάρια που διατυπώνονται είναι υπερβολικά. Υπάρχουν άτομα που λένε ότι οι τράπεζες θα χρεοκοπήσουν, ενώ οι ειδικοί σε τραπεζικά ζητήματα δηλώνουν ότι ως το έτος 2000 τα περισσότερα προβλήματά τους θα έχουν λυθεί. «Κανείς δεν πιστεύει ότι το τηλεφωνικό δίκτυο πρόκειται να καταστραφεί», είπε ο επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Επικοινωνιών των Η.Π.Α. Αναγνώρισε, ωστόσο, ότι στο τέλος του αιώνα θα υπάρξουν προβλήματα με τα τηλέφωνα, αλλά είπε ότι αυτά θα είναι απλώς ενοχλητικά, όχι καταστροφικά. Πολλοί οργανισμοί κάνουν ήδη εργαστηριακές δοκιμές χρησιμοποιώντας προσομοιώσεις του επίμαχου έτους. Αυτό μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη πολλών προβλημάτων. Ωστόσο, ο κόσμος θα χρειαστεί να περιμένει για να δει πόσο σοβαρό θα αποδειχτεί το πρόβλημα του έτους 2000.