Οι ‘Κρίσιμοι Καιροί’ Μας—Πώς Επηρεάζεται η Οικογένειά Σας;

«Όσο φτωχικό κι αν είναι το σπιτάκι μας, δεν υπάρχει μέρος σαν κι αυτό»

«Έτσι έγραψε ο συνθέτης Τζων Χόουαρντ Παίην. Αλλά αυτό το έγραψε 160 χρόνια πριν. Ο σημερινός κόσμος παρουσιάζει μια διαφορετική εικόνα. «Το σπίτι, το γλυκό σπίτι» είναι συχνά πεδίο μάχης. Η αγάπη και η στοργή που θα έπρεπε να περιμένουμε να βρούμε μέσα στην οικογένεια, δεν υπάρχουν σε ολοένα και περισσότερα σπίτια. Αλλά γιατί; Μήπως υπάρχει κάτι το μοναδικό σ’ αυτές τις οικογενειακές δυσχέρειες του καιρού μας;

Η Οικογένεια στον 20ό Αιώνα

Στους περασμένους αιώνες η οικογένεια συχνά ήταν μια παραγωγική μονάδα. Δηλαδή, όλοι—γονείς και παιδιά—συνεργάζονταν για να χτίσουν το σπίτι, να φτιάξουν τα έπιπλα, να καλλιεργούν τους αγρούς και να φροντίζουν τα ζώα τους. (Γένεσις 37:2· Παροιμίαι 31:16) Αλλά με τη βιομηχανική επανάσταση, τα πράγματα άλλαξαν.

Καθώς τα Δυτικά έθνη, ιδιαίτερα, βιομηχανοποιήθηκαν πιο πολύ, πολλές οικογένειες μετακόμισαν στις πόλεις για να βρουν δουλειά στα εργοστάσια. Τώρα οι άνθρωποι έπρεπε ν’ αφήνουν το σπίτι τους για να πηγαίνουν στη δουλειά κάθε μέρα. Οι οικογένειες είχαν όλο και λιγότερο χρόνο να δαπανούν μαζί. Πράγματα όπως τα ρούχα και τα έπιπλα αγοράζονταν αντί να τα φτιάχνουν. Και όπως σημειώνει το βιβλίο Η Οικογένεια, Η Κοινωνία, και το Άτομο:

«Καθώς αναμενόταν αυτές οι αλλαγές επέδρασαν . . . στην οικογενειακή ζωή. Η οικογένεια δεν παράγει πια τίποτα σαν οικονομική μονάδα. Από τότε που επιβλήθηκε με νόμο η φοίτηση στο σχολείο και έγιναν νόμοι για την προστασία των εργαζομένων παιδιών, τα παιδιά έγιναν οικονομικό βάρος αντί για κεφάλαιο». Ποιο ήταν το αποτέλεσμα στους κανόνες ανατροφής των παιδιών; «Η πατριαρχική οικογένεια άλλαξε, και η πειθαρχία και ο σεβασμός για την εξουσία έπαψαν ν’ αποτελούν το θεμέλιο της καλής ζωής».

Αυτές οι αλλαγές σήμαιναν πρωτοφανείς, και σε μερικές περιπτώσεις μεγαλύτερες, πιέσεις για την οικογένεια του 20ού αιώνα. Κι αυτό δεν είναι αποκλειστικά ένα πρόβλημα του Δυτικού κόσμου. Ο αποικισμός και κατόπιν η βιομηχανοποίηση διατάραξαν τους παραδοσιακούς ρόλους στην οικογένεια ακόμη και στις λεγόμενες χώρες του Τρίτου Κόσμου. Σε μερικές περιπτώσεις οι γυναίκες σύζυγοι έφτασαν στο σημείο να πικραίνονται επειδή δεν τις έβλεπαν οι άντρες τους σαν συνεργάτες τους. Έτσι μια Αφρικανή σύζυγος είπε απελπισμένα: «Γιατί μας αφήνουν οι άντρες να μεταφέρουμε τα φορτία; Πηγαίνω στο χωράφι με μια τσάπα στον ώμο και ένα βρέφος στην πλάτη μου. Αυτός δεν μεταφέρει τίποτα. Μετά επιστρέφω με την τσάπα, το παιδί, και ένα μεγάλο δοχείο με νερό στο κεφάλι μου. Κι αυτός δε μεταφέρει ούτε ένα πράγμα από το φορτίο. Τα χρήματα τα δαπανάει για να πίνει, όχι για μας ή για τα παιδιά. Μοιραζόμαστε την εργασία, ή κάνουμε την πιο πολλή, αλλά αυτός παίρνει τα χρήματα και μας λέει ότι είναι δικά του—ότι αυτός τα κέρδισε. Αυτό είναι κοροϊδία».

Η οικογένεια του 20ού αιώνα επηρεάστηκε από ένα άλλο πράγμα που ποτέ δε δοκίμασε στην ιστορία—την τηλεόραση. Υπολογίζεται ότι ένας νεαρός μέχρι να φτάσει στα 18 του χρόνια, θα έχει παρακολουθήσει τηλεόραση 15.000 ώρες περίπου σε σύγκριση με τις 11.000 ώρες που θα έχει δαπανήσει για το σχολείο. Μέχρι την ηλικία των 14 ετών, το μέσο Αμερικανόπουλο θα έχει δει στην τηλεόραση κάπου 18.000 ανθρωποκτονίες. Με ποιο αποτέλεσμα; Το βιβλίο Τσάιλντστρες!, γραμμένο από τον Μ. Σ. Μύλλερ απαντάει: «Πολλοί ψυχολόγοι και δικαστές θεωρούν υπεύθυνη την τηλεόραση για τη βία που μιμούνται οι νεαροί. Όταν ένα εννιάχρονο παιδί λήστεψε μια τράπεζα στην Πόλη της Νέας Υόρκης με ένα ψεύτικο πιστόλι, από την οποία πήρε 100 δολάρια, είπε ότι το έκανε γιατί ‘είδα τα παιδιά να το κάνουν στην τηλεόραση’». Και το περιοδικό Δη Φάμιλυ Κοορντινέητορ προσθέτει: «Κι ενώ η άμεση επίδραση της τηλεόρασης στους νεαρούς δεν έχει αποδειχθεί πλήρως, είναι φανερό ότι τα μέσα ενημέρωσης περιγράφουν μερικές αξίες που οπωσδήποτε θα έχουν επίδραση και στην τωρινή και στη μετέπειτα ζωή του νεαρού».

Χωρίς αμφιβολία, η οικογένεια του 20ού αιώνα έχει αντιμετωπίσει περίεργες και πρωτοφανείς συνθήκες διαβίωσης που την υπέβαλαν σε εντάσεις και επιρροές που δεν είδε ποτέ πριν στην ανθρώπινη ιστορία. Αλλά μήπως το ότι αυτό έχει πραγματικά καταλήξει σε οικογενειακές δυσχέρειες υποστηρίζει οπωσδήποτε ότι ζούμε «στις έσχατες ημέρες»;

Με αξιόλογες λεπτομέρειες ο απόστολος Παύλος προείπε ότι οι «έσχατες ημέρες» θα χαρακτηρίζονταν από ‘κρίσιμους καιρούς δύσκολους στο χειρισμό τους’.a Και ποια θα ήταν η επίδραση αυτών των ‘κρίσιμων καιρών’ στην οικογενειακή ζωή; Ο Παύλος απαντά: «Οι άνθρωποι θέλουσιν είσθαι . . . απειθείς εις τους γονείς, αχάριστοι, ανόσιοι, άσπλαχνοι [χωρίς στοργή, ΜΝΚ]».—2 Τιμόθεον 3:1-3.

‘Ανυπακοή στους Γονείς’

Τα παιδιά πήραν τη σάρκα τους και το αίμα τους από τους γονείς τους και είναι υποχρεωμένοι σ’ αυτούς για αμέτρητες ευλογίες. Είναι τρομερό να ακούμε για παιδιά που αρνούνται να δείξουν στους γονείς τους την τιμή, το σεβασμό και τη φροντίδα που τους αξίζει. Όπως το εξέφρασε ένας σχολιαστής της Βίβλου: «Είναι σημείο παρακμάζοντος πολιτισμού όταν οι νεαροί χάνουν κάθε σεβασμό για τους ηλικιωμένους και αρνούνται να αναγνωρίσουν το απλήρωτο χρέος και το βασικό καθήκον που οφείλουν σ’ εκείνους που τους έδωσαν τη ζωή». Συμβαίνει αυτό πραγματικά στις οικογένειες του 20ού αιώνα;

«Φοβάμαι για το παιδί μου», είπε λυπημένη μια μητέρα αναφέροντας μια από τις πιο σοβαρές αποδείξεις παιδιών που επαναστατούν εναντίον των γονέων τους—την κακομεταχείριση των γονέων. Σ’ ένα βίαιο ξέσπασμα, ο 17χρονος γιος αυτής της γυναίκας τής εξάρθρωσε την ωμοπλάτη της με μια δυνατή κλωτσιά. Αλλά πόσο συνηθισμένη είναι αυτή η βία εναντίον των γονέων; Αναφέροντας τα αποτελέσματα της έρευνας για τη βία στην οικογένεια στις Ηνωμένες Πολιτείες, το βιβλίο Πίσω από τις Κλειστές Πόρτες σημείωσε: «Το ένα στα τρία παιδιά ηλικίας μεταξύ τριών και δεκαεφτά ετών χτυπάει τους γονείς του κάθε χρόνο». Μήπως δε δείχνει μεγάλη έλλειψη σεβασμού όταν ένα παιδί σηκώνει το χέρι του εναντίον των γονέων του;—Παράβαλε Εφεσίους 6:1-3.

Τα παιδιά επαναστατούν εναντίον των γονέων τους και με λιγότερο βίαιους τρόπους επίσης. Στη δεκαετία του 1960 υπήρχε το ντύσιμο των χίπις και τα μακριά μαλλιά. Αλλά όταν οι ενήλικες αντέγραψαν εκείνες τις τάσεις, τα νεαρά άτομα αναγκάστηκαν να βρουν νέους τρόπους για να στασιάσουν. Το βιβλίο Τσάιλντστρες! εξηγεί: «Μέσω όλης της εφευρετικότητας, δοκιμασμένοι και αποδεδειγμένοι τρόποι περιφρόνησης αυξάνουν σε ένταση—ναρκωτικά, ποτά, σκασιαρχεία και εγκατάλειψη του σπιτιού. Και όπως το εκφράζεται η γενιά των παππούδων, ‘Ποτέ δεν θα ήθελα να μεγαλώνω παιδιά σ’ αυτή την εποχή’».

Δεν είναι μόνο τα νεαρά παιδιά που αποτυχαίνουν να δείχνουν στους γονείς τους την αγάπη και το σεβασμό που τους αξίζουν. Υπάρχει και ένας άλλος όμιλος—οι ενήλικες που κακομεταχειρίζονται τους πιο ηλικιωμένους. Με ποιο τρόπο; Το βιβλίο Σαϊκόλοτζυ Τουντέη εξηγεί: «Η κακομεταχείριση των πιο ηλικιωμένων μπορεί να είναι σωματική, με τη μορφή εκμετάλλευσης (αποσπώντας τις οικονομίες του γονέα, ας πούμε), με παραμέληση (αποφεύγοντας να τους δώσουν τροφή ή φάρμακα) ή από ψυχολογική άποψη (υποτιμητικές εκφράσεις). Αυτοί που τους κακομεταχειρίζονται επίσης συχνά απειλούν ότι θα πετάξουν τους γονείς τους στο δρόμο ή θα τους κλείσουν σε φρενοκομείο ή σε γηροκομείο αν παραπονιούνται για την κακομεταχείριση».

Είναι ιδιαίτερα λυπηρό που πολλά μεγαλύτερα παιδιά δεν αισθάνονται την ευθύνη προς τους ηλικιωμένους γονείς τους. Για παράδειγμα, ο Φ. Ιβάν Νάι, σ’ ένα έντυπο έρευνας στην εφημερίδα Τζώρναλ οφ Μάριατζ εντ δη Φάμιλυ, σημείωσε: «Η πλειονότητα από αυτούς που απάντησαν [σ’ αυτή την έρευνα] θεωρούν καθήκον τους να επικοινωνούν με τους συγγενείς τους και να βοηθούν σε οικονομικές έκτακτες ανάγκες, αλλά πάνω από το 30 τα εκατό διαφωνούν για το αν υπάρχει τέτοιο καθήκον (οικονομικό) και λιγότερο από το 40 τα εκατό και των αντρών και των γυναικών αποδοκιμάζουν τους άλλους που αποτυχαίνουν να εκπληρώσουν τέτοιες υποχρεώσεις». Αυτό οδήγησε τον Νάι να συμπεράνει ότι «η συγγένεια» βρίσκεται «στην πορεία της εξαφάνισης από τη φυσιολογική δομή και μπορεί να γίνει» μια προαιρετική οικογενειακή λειτουργία. Μήπως δεν είναι αυτό «σημείο ενός πολύ παρακμάζοντος πολιτισμού»;—Παράβαλε 1 Τιμόθεον 5:3-8.

Δεν απορρίπτουν όλα τα παιδιά την εξουσία των γονέων. Αλλά οι εκθέσεις για νεαρούς που επαναστατούν κατά των γονέων τους είναι τόσο πολλές ώστε βεβαιώνουν πέρα από κάθε αμφιβολία ότι αληθεύει αυτό που προείπε ο απόστολος Παύλος: «Διότι θέλουσιν είσθαι οι άνθρωποι . . . απειθείς εις τους γονείς, αχάριστοι, ανόσιοι».

‘Χωρίς Στοργή’

Τα παιδιά δεν είναι οι μόνοι που επηρεάζονται απ’ αυτούς τους «κακούς καιρούς». Ο Παύλος επίσης προείπε: «Οι άνθρωποι θέλουσιν είσθαι . . . άσπλαγχνοι [χωρίς στοργή, ΜΝΚ]».—2 Τιμόθεον 3:2, 3.

Είναι απλώς φυσικό να αναμένει κανείς από την οικογένειά του να του δώσει τη μεγαλύτερη υποστήριξη από οποιονδήποτε άλλο. «Αυτό που λέμε σπίτι μου, σπιτάκι μου» θα πρέπει να δημιουργεί μια ατμόσφαιρα αγάπης, αγάπης για το σύντροφό σας και για τα παιδιά σας. Ωστόσο, ο απόστολος Παύλος είπε ότι ‘έλλειψη στοργής’b θα χαρακτήριζε τις «έσχατες ημέρες». Και αληθεύει ότι σε πάρα πολλές περιπτώσεις το σπιτάκι πολύ απέχει από το να είναι ευτυχισμένο. Πώς συμβαίνει αυτό;

Στο προηγούμενο άρθρο παρατηρήσαμε ένα συγκλονιστικό χαρακτηριστικό της έλλειψης στοργής στην οικογένεια—την κακομεταχείριση της συζύγου. Βέβαια καμιά γυναίκα δεν αξίζει να την κλωτσάνε, να την χτυπάνε ή με άλλο τρόπο να την κακομεταχειρίζονται. Πόσο απέχει αυτό από τη Γραφική προτροπή για τους συζύγους να αγαπούν τις γυναίκες τους ‘σαν τα σώματά τους!’ Αυτό είναι φυσικό. Ο ξυλοδαρμός της συζύγου δεν είναι!—Εφεσίους 5:28-33.

Ίσως ακόμη πιο απίστευτος είναι ο αριθμός των περιπτώσεων που αναφέρονται για ξυλοδαρμό των αντρών. Σε μια περίπτωση ένας άντρας ‘είχε πάντοτε πληγές και μώλωπες από την κακοποίηση που του προκαλούσε η γυναίκα του με υστερίες, ξεφωνητά και παροξυσμούς και με κτηνώδη σωματική βία». Μερικοί κοινωνιολόγοι υπολογίζουν ότι μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες κάπου 282.000 άντρες υφίστανται ξυλοδαρμό από τις γυναίκες τους κάθε χρόνο. Δεν είναι αυτό ένα συγκλονιστικό παράδειγμα έλλειψης στοργής που υπάρχει σε πολλές οικογένειες του 20ού αιώνα;—Παράβαλε Εφεσίους 5:22-24, 33.

Όσο σοβαρές και αν είναι αυτές οι εκθέσεις, ακόμη πιο απογοητευτικές είναι οι εκθέσεις της αυξανόμενης κακομεταχείρισης των παιδιών. Δεν είναι καθόλου ασυνήθιστο να διαβάζουμε επικεφαλίδες όπως οι ακόλουθες:

«Παιδί που μεγάλωσε και το οποίο δέχτηκε κακομεταχείριση μιλάει για τα σημάδια».

«Γυναίκα Ομολογεί ότι Έπνιξε τα Τέσσερα Παιδιά της Καθώς Κοιμούνταν».

«Κακοχτυπημένα παιδιά, στα ύψη η αναλογία των θανάτων στο Ντένβερ και στην πολιτεία».

«Η Παραμέληση των Παιδιών ‘Καταστρέφει τη Στοργική Εικόνα της Βρετανίας’».

Και δε σας λέμε τις πιο φρικιαστικές λεπτομέρειες.

Αλλά πόσο διαδεδομένη είναι η κακομεταχείριση των παιδιών; Αναφέροντας τα αποτελέσματα μιας έρευνας για τη βία στην οικογένεια, το βιβλίο Πίσω από τις Κλειστές Πόρτες υπολόγισε ότι «από 3,1 ως 4 εκατομμύρια παιδιά (στις Ηνωμένες Πολιτείες) τα κλώτσησαν, τα δάγκωσαν, ή τα χτύπησαν οι γονείς τους κάποτε στη ζωή τους· . . . από 900.000 ως 1,8 εκατομμύρια παιδιά ηλικίας μεταξύ τριών και δεκαεφτά ετών είχαν γονείς που χρησιμοποίησαν εναντίον τους όπλο ή μαχαίρι κάποτε».

Το γεγονός ότι τα παιδιά, ιδιαίτερα τα νήπια, είναι ανυπεράσπιστα και μερικές φορές μπορεί να είναι απαιτητικά, δε σημαίνει ότι πρέπει να τα κακομεταχειρίζονται—σωματικά, συναισθηματικά ή με κάποιον άλλο τρόπο. Και όπως η Βίβλος λέει: «Ιδού, κληρονομία παρά του Κυρίου είναι τα τέκνα μισθός αυτού ο καρπός της κοιλίας».—Ψαλμός 127:3.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η οικογένεια του 20ού αιώνα περιβάλλεται από πιέσεις και εντάσεις που δεν υπήρξαν ποτέ πριν στην ανθρώπινη ιστορία. Η εφημερίδα Νέα των ΗΠΑ και Παγκόσμιες Ειδήσεις σημειώνει: «Γιατί αυξάνουν οι οικογενειακές δυσχέρειες; Ο Δρ Μπέρτραντ Νιου, ψυχίατρος στην Ιατρική Σχολή στο Γουέστεντστερ της Νέας Υόρκης, αναφέρει τις προσωπικές και οικονομικές αποτυχίες, τον αλκοολισμό και τις μεγαλύτερες εντάσεις που φέρνει η κοινωνία σε πολλές οικογένειες».—Τα πλάγια γράμματα δικά μας.

Αυτή η απότομη αύξηση στις διαμάχες της οικογένειας δεν είναι παρά ένα μόνο μέρος του σύνθετου σημείου που χαρακτηρίζει τις «έσχατες ημέρες». Μελλοντικά άρθρα της Σκοπιάς θα εξετάσουν με λεπτομέρειες άλλες όψεις των λόγων του Παύλου στη 2 Τιμόθεον 3:1-5. Αλλά ένα πράγμα είναι βέβαιο: Οι εκθέσεις για τα παιδιά που στασιάζουν εναντίον της εξουσίας των γονέων και η έλλειψη στοργής όπως προείπε ο Παύλος, είναι τόσο διαδεδομένα ώστε αποτελούν μέρος της καθαρής απόδειξης ότι ζούμε στις «έσχατες ημέρες» αυτού του συστήματος.

Πραγματικά, ζούμε σε ‘κρίσιμους καιρούς’. Ωστόσο, αυτοί οι ‘κρίσιμοι καιροί’ δεν πρέπει οπωσδήποτε να αμαυρώσουν την οικογενειακή σας ευτυχία. Ο Ιεχωβά Θεός έχει κάνει προμήθειες για πρακτικές κατευθύνσεις στη Βίβλο, τις οποίες αν ακολουθήσετε θα μπορείτε να έχετε μια ευτυχισμένη, πετυχημένη οικογενειακή ζωή ακόμη και τώρα. Και κάτι ακόμη, αν ακολουθήσετε στενά αυτές τις οδηγίες, η δική σας οικογένεια μπορεί να είναι ανάμεσα στις ευτυχισμένες οικογένειες οι οποίες θα απολαύσουν ζωή για πάντα σε μια δίκαιη νέα τάξη του Θεού που βρίσκεται πολύ κοντά.—2 Πέτρου 3:13· Παροιμίαι 3:13-18.

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνες στη σελίδα 6]

Βλέπει στην τηλεόραση να πυροβολούν ανθρώπους, να τους χτυπούν, να τους δολοφονούν. Πώς το επηρεάζει αυτό;

Ακόμη και τώρα η εφαρμογή των κατευθύνσεων που βρίσκονται στην Γραφή μπορεί να φτιάξει ευτυχισμένες οικογένειες