Κεφάλαιο 73
Ένας Σαμαρείτης που Έδειξε Αγάπη για τον Πλησίον Του
Ο ΙΗΣΟΥΣ βρίσκεται ίσως κοντά στη Βηθανία, ένα χωριό περίπου τρία χιλιόμετρα έξω από την Ιερουσαλήμ. Κάποιος, που είναι ειδήμονας στο Νόμο του Μωυσή, τον πλησιάζει και του κάνει μια ερώτηση: ‘Δάσκαλε, τι πρέπει να κάνω για να κληρονομήσω αιώνια ζωή;’
Ο Ιησούς διακρίνει ότι ο άνθρωπος αυτός, που είναι νομικός, ρωτάει, όχι απλώς και μόνο για να μάθει, αλλά μάλλον επειδή θέλει να τον δοκιμάσει. Ο νομικός ίσως έχει σκοπό να κάνει τον Ιησού να απαντήσει με τρόπο που θα προσβάλει τα αισθήματα των Ιουδαίων. Έτσι ο Ιησούς αναγκάζει τον νομικό να πάρει θέση, ρωτώντας: ‘Τι είναι γραμμένο στο Νόμο; Τι διαβάζεις;’
Απαντώντας με ασυνήθιστη οξυδέρκεια, ο νομικός παραθέτει από τους νόμους του Θεού που αναφέρονται στα εδάφια Δευτερονόμιον 6:5 και Λευιτικόν 19:18, και λέει: ‘Πρέπει να αγαπάς Ιεχωβά τον Θεό σου με όλη σου την καρδιά, με όλη σου την ψυχή, με όλη σου τη δύναμη και με όλο σου το νου’, και ‘τον πλησίον σου όπως τον εαυτό σου’.
‘Σωστά απάντησες’, του λέει ο Ιησούς. ‘Συνέχισε να το κάνεις αυτό και θα κερδίσεις ζωή’.
Όμως, ο νομικός δεν μένει ικανοποιημένος. Η απάντηση του Ιησού δεν είναι τόσο συγκεκριμένη όσο ήθελε αυτός. Θέλει επιβεβαίωση από τον Ιησού ότι οι απόψεις του είναι σωστές και ότι, επομένως, είναι δίκαιος ο τρόπος με τον οποίο συμπεριφέρεται στους άλλους. Έτσι λοιπόν ρωτάει: ‘Ποιος είναι στ’ αλήθεια ο πλησίον μου;’
Οι Ιουδαίοι πιστεύουν ότι ο όρος «πλησίον» εφαρμόζεται μόνο στους Ιουδαίους συμπατριώτες τους, όπως φαίνεται να υποδηλώνουν τα συμφραζόμενα του εδαφίου Λευιτικόν 19:18. Μάλιστα αργότερα, ακόμα και ο απόστολος Πέτρος είπε: ‘Ξέρετε καλά ότι ο νόμος δεν επιτρέπει σ’ έναν Ιουδαίο να συναναστρέφεται ή να πλησιάζει άνθρωπο άλλης φυλής’. Άρα ο νομικός, όπως ίσως και οι μαθητές του Ιησού, πιστεύουν ότι είναι δίκαιοι αν συμπεριφέρονται με καλοσύνη μόνο στους Ιουδαίους συμπατριώτες τους, εφόσον, σύμφωνα με την άποψή τους, οι μη Ιουδαίοι στην πραγματικότητα δεν περιλαμβάνονται στους πλησίον τους.
Πώς μπορεί ο Ιησούς να διορθώσει την άποψη των ακροατών του, χωρίς να τους προσβάλει; Αφηγείται μια ιστορία, που πιθανώς είναι βασισμένη σε κάποιο πραγματικό περιστατικό. ‘Κάποιος [Ιουδαίος]’, λέει ο Ιησούς, ‘κατεβαίνοντας από την Ιερουσαλήμ στην Ιεριχώ, έπεσε πάνω σε ληστές· αυτοί τον έγδυσαν, τον χτύπησαν κι έφυγαν, αφήνοντάς τον μισοπεθαμένο’.
‘Κατά σύμπτωση λοιπόν’, συνεχίζει ο Ιησούς, ‘κατηφόριζε σ’ εκείνον το δρόμο κάποιος ιερέας, αλλά, όταν τον είδε, τον προσπέρασε πηγαίνοντας από την άλλη μεριά. Το ίδιο έκανε κι ένας Λευίτης, όταν έφτασε σ’ εκείνο το μέρος και τον είδε, τον προσπέρασε πηγαίνοντας από την άλλη μεριά. Όμως, κάποιος Σαμαρείτης, που περνούσε από εκείνον το δρόμο, ήρθε προς το μέρος του και βλέποντάς τον, τον σπλαχνίστηκε’.
Πολλοί ιερείς και οι Λευίτες βοηθοί τους στο ναό ζουν στην Ιεριχώ—23 χιλιόμετρα μακριά από το ναό της Ιερουσαλήμ όπου υπηρετούν—και ο δρόμος που οδηγεί εκεί είναι επικίνδυνος και κατεβαίνει σε επίπεδο χαμηλότερο κατά 900 μέτρα. Ο καθένας θα περίμενε ότι ο ιερέας και ο Λευίτης θα βοηθούσαν τον Ιουδαίο συμπατριώτη τους που βρισκόταν σε άθλια κατάσταση. Κι όμως αυτοί δεν τον βοηθούν. Αντίθετα, τον βοηθάει ένας Σαμαρείτης. Οι Ιουδαίοι μισούν τους Σαμαρείτες τόσο πολύ ώστε πρόσφατα πρόσβαλαν τον Ιησού με το χειρότερο τρόπο αποκαλώντας τον ‘Σαμαρείτη’.
Τι κάνει ο Σαμαρείτης για να βοηθήσει τον Ιουδαίο; ‘Πήγε κοντά του’, λέει ο Ιησούς, ‘και του έδεσε τις πληγές, αφού πρώτα τις άλειψε με λάδι και κρασί. Μετά τον ανέβασε στο δικό του το ζώο, τον έφερε σ’ ένα πανδοχείο και τον φρόντισε. Την άλλη μέρα έβγαλε δυο δηνάρια [περίπου δυο ημερομίσθια], τα έδωσε στον πανδοχέα και του είπε: «Φρόντισέ τον, και όσα ξοδέψεις παραπάνω θα στα πληρώσω εγώ όταν ξανάρθω»’.
Αφού τέλειωσε την αφήγηση της ιστορίας, ο Ιησούς ρωτάει τον νομικό: ‘Ποιος απ’ αυτούς τους τρεις, κατά τη γνώμη σου, αποδείχθηκε ο πλησίον του άντρα που έπεσε στους ληστές;’
Ο νομικός βρίσκεται σε δύσκολη θέση, εφόσον πρέπει να δώσει έστω και κάποια αξία σ’ έναν Σαμαρείτη, και απλώς απαντάει: ‘Εκείνος που του φέρθηκε με σπλαχνικότητα’.
‘Προχώρα λοιπόν στο δρόμο σου και κάνε κι εσύ το ίδιο’, καταλήγει ο Ιησούς.
Αν ο Ιησούς είχε πει απευθείας στον νομικό ότι και οι μη Ιουδαίοι περιλαμβάνονταν στους πλησίον του, όχι μόνο δεν θα το δεχόταν εκείνος, αλλά και οι περισσότεροι απ’ όσους άκουγαν θα έπαιρναν προφανώς το μέρος του νομικού στη συζήτηση αυτή με τον Ιησού. Ενώ αυτή η ιστορία, που ήταν βγαλμένη από τη ζωή, έδειχνε καθαρά και με αδιάσειστο τρόπο ότι στους πλησίον μας περιλαμβάνονται και άνθρωποι που δεν είναι της ίδιας φυλής ή εθνικότητας μ’ εμάς. Με τι θαυμάσιο τρόπο ξέρει να διδάσκει ο Ιησούς! Λουκάς 10:25-37· Πράξεις 10:28· Ιωάννης 4:9· 8:48.
▪ Τι ρωτάει ο νομικός τον Ιησού, και ποιος είναι προφανώς ο σκοπός αυτών των ερωτήσεών του;
▪ Κατά τη γνώμη των Ιουδαίων, ποιοι είναι οι πλησίον τους, και για ποιο λόγο πιστεύουμε ότι ακόμη και οι μαθητές συμμερίζονται αυτή την άποψη;
▪ Πώς καταφέρνει ο Ιησούς να μεταδώσει τη σωστή άποψη έτσι ώστε να μην μπορεί να την αντικρούσει ο νομικός;