Παραπομπές του Φυλλαδίου Εργασίας για τη Συνάθροιση Ζωή και Διακονία

1-7 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ

ΘΗΣΑΥΡΟΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΛΟΓΟ ΤΟΥ ΘΕΟΥ | ΙΩΑΝΝΗΣ 9, 10

«Ο Ιησούς Φροντίζει τα Πρόβατά Του»

(Ιωάννης 10:1-3) ¹ «Αληθινά, αληθινά σας λέω: Αυτός που δεν μπαίνει στη μάντρα των προβάτων από την πόρτα, αλλά σκαρφαλώνει από αλλού, είναι κλέφτης και λεηλατητής. ² Αλλά αυτός που μπαίνει από την πόρτα είναι ο ποιμένας των προβάτων. ³ Σε αυτόν ανοίγει ο θυρωρός, και τα πρόβατα ακούν τη φωνή του. Και φωνάζει τα δικά του πρόβατα με το όνομά τους και τα οδηγεί έξω.

(Ιωάννης 10:11) Εγώ είμαι ο καλός ποιμένας· ο καλός ποιμένας παραδίδει τη ζωή του για χάρη των προβάτων.

(Ιωάννης 10:14) Εγώ είμαι ο καλός ποιμένας. Γνωρίζω τα πρόβατά μου και τα πρόβατά μου γνωρίζουν εμένα,

nwtsty​—πολυμέσα

Η Μάντρα των Προβάτων

Η μάντρα των προβάτων ήταν ένας περιφραγμένος χώρος σχεδιασμένος έτσι ώστε να προφυλάσσει τα πρόβατα από τους κλέφτες και τα αρπακτικά ζώα. Οι ποιμένες έβαζαν τα ποίμνιά τους μέσα στη μάντρα για να τα κρατούν ασφαλή στη διάρκεια της νύχτας. Στους Βιβλικούς χρόνους, οι μάντρες των προβάτων δεν είχαν στέγη, χτίζονταν σε διάφορα σχήματα και μεγέθη, και συνήθως είχαν πέτρινους τοίχους με ένα μόνο άνοιγμα. (Αρ 32:16· 1Σα 24:3· Σοφ 2:6) Ο Ιωάννης λέει ότι η είσοδος σε μια μάντρα ήταν «από την πόρτα», την οποία φύλαγε ο «θυρωρός». (Ιωα 10:1, 3) Σε μια κοινόχρηστη μάντρα, μπορεί να διανυκτέρευαν αρκετά ποίμνια μαζί, και ο θυρωρός έμενε άγρυπνος για να τα προστατεύει. Το πρωί, ο θυρωρός άνοιγε την πόρτα για τους ποιμένες. Ο κάθε ποιμένας συγκέντρωνε το ποίμνιό του φωνάζοντας τα πρόβατα, ενώ εκείνα αναγνώριζαν τη φωνή του ποιμένα τους και ανταποκρίνονταν. (Ιωα 10:3-5) Ο Ιησούς αναφέρθηκε σε αυτή τη διαδικασία για να δείξει πώς φρόντιζε τους μαθητές του.​—Ιωα 10:7-14.

w11 15/5 σ. 7, 8 ¶5

“Να Μένετε Άγρυπνοι” ως Χριστιανικές Οικογένειες

Η σχέση ανάμεσα στον ποιμένα και στα πρόβατά του βασίζεται στη γνώση και στην εμπιστοσύνη. Ο ποιμένας γνωρίζει τα πάντα για τα πρόβατά του, και τα πρόβατα γνωρίζουν και εμπιστεύονται τον ποιμένα. Αναγνωρίζουν τη φωνή του και υπακούν σε αυτήν. «Γνωρίζω τα πρόβατά μου και τα πρόβατά μου με γνωρίζουν», είπε ο Ιησούς. Η γνώση που έχει αυτός για την εκκλησία δεν είναι επιφανειακή. Το ρήμα γινώσκω του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου υποδηλώνει «προσωπική, βαθιά γνώση». Ναι, ο Καλός Ποιμένας γνωρίζει τα πρόβατά του προσωπικά. Γνωρίζει τις ατομικές τους ανάγκες, τις αδυναμίες τους και τα προτερήματά τους. Τίποτα δεν περνάει απαρατήρητο από το Υπόδειγμά μας όσον αφορά τα πρόβατά του. Και τα πρόβατα γνωρίζουν πλήρως τον ποιμένα και εμπιστεύονται την ηγεσία του.

(Ιωάννης 10:4, 5) ⁴ Αφού βγάλει έξω όλα τα δικά του, πηγαίνει μπροστά από αυτά και τα πρόβατα τον ακολουθούν, επειδή γνωρίζουν τη φωνή του. ⁵ Δεν πρόκειται να ακολουθήσουν ξένο, αλλά θα φύγουν από αυτόν, επειδή δεν γνωρίζουν τη φωνή των ξένων».

cf σ. 124, 125 ¶17

«Χωρίς Παραβολή Δεν τους Μιλούσε»

Από προσωπική παρατήρηση, ο Τζορτζ Α. Σμιθ έγραψε στο βιβλίο του Η Ιστορική Γεωγραφία των Αγίων Τόπων (The Historical Geography of the Holy Land): «Μερικές φορές απολαμβάναμε τη μεσημεριανή μας ανάπαυση κοντά σε κάποιο από εκείνα τα πηγάδια της Ιουδαίας, στα οποία κατέβαιναν τρεις ή τέσσερις ποιμένες με τα ποίμνιά τους. Τα ποίμνια αναμειγνύονταν μεταξύ τους, και εμείς αναρωτιόμασταν πώς θα ξεχώριζε κατόπιν ο κάθε βοσκός το δικό του. Όταν όμως τελείωνε το πότισμα και το παιχνίδι, οι βοσκοί ανέβαιναν ο ένας μετά τον άλλον σε διαφορετικές πλευρές της κοιλάδας και ο καθένας χρησιμοποιούσε το δικό του χαρακτηριστικό κάλεσμα. Τότε τα πρόβατα του καθενός αποχωρίζονταν από το πλήθος και κατευθύνονταν στο δικό τους ποιμένα, έτσι ώστε τα ποίμνια έφευγαν το ίδιο εύτακτα όπως είχαν έρθει». Ο Ιησούς σίγουρα δεν θα είχε βρει καλύτερο παράδειγμα για να τονίσει το σημείο που ήθελε, δηλαδή ότι αν εμείς αναγνωρίζουμε τις διδασκαλίες του και υπακούμε σε αυτές και αν ακολουθούμε την ηγεσία του, μπορούμε να λαβαίνουμε τη φροντίδα του “καλού ποιμένα”.

(Ιωάννης 10:16) »Και άλλα πρόβατα έχω, που δεν είναι από αυτή τη μάντρα· και εκείνα πρέπει να τα βάλω μέσα, και θα ακούσουν τη φωνή μου και θα γίνουν ένα ποίμνιο, ένας ποιμένας.

nwtsty​—σημείωση μελέτης για Ιωα 10:16

βάλω μέσα: Ή αλλιώς «οδηγήσω». Το ρήμα ἄγω του πρωτότυπου κειμένου σημαίνει «φέρνω (μέσα)» ή «οδηγώ», ανάλογα με τα συμφραζόμενα. Ένα ελληνικό χειρόγραφο που χρονολογείται περίπου από το 200 Κ.Χ. χρησιμοποιεί τη συγγενική λέξη συνάγω, που συχνά αποδίδεται «συγκεντρώνω». Ως ο Καλός Ποιμένας, ο Ιησούς συγκεντρώνει, καθοδηγεί, προστατεύει και τρέφει τα πρόβατα που ανήκουν σε αυτή τη μάντρα (αναφέρονται επίσης ως «μικρό ποίμνιο» στο εδάφιο Λου 12:32) και τα άλλα πρόβατά του. Όλα μαζί γίνονται ένα ποίμνιο υπό έναν ποιμένα. Αυτή η λεκτική εικόνα τονίζει την ενότητα που θα είχαν οι ακόλουθοι του Ιησού.

Σκάβουμε για Πνευματικά Πετράδια

(Ιωάννης 9:38) Εκείνος είπε: «Πιστεύω σε αυτόν, Κύριε». Και τον προσκύνησε.

nwtsty​—σημείωση μελέτης για Ιωα 9:38

τον προσκύνησε: Ή αλλιώς «γονάτισε μπροστά του· πρόσπεσε ενώπιόν του· του απέδωσε τιμή». Σε περιπτώσεις που το ρήμα προσκυνέω του πρωτότυπου κειμένου αναφέρεται στην απόδοση λατρείας σε έναν θεό ή μια θεότητα, αποδίδεται “λατρεύω” ή “προσφέρω λατρεία”. (Ιωα 4:20-24· 12:20) Σε αυτά τα συμφραζόμενα όμως, ο εκ γενετής τυφλός που θεραπεύτηκε αναγνώρισε ότι ο Ιησούς ήταν ο εκπρόσωπος του Θεού και τον προσκύνησε. Δεν τον έβλεπε ως τον Θεό ή κάποια άλλη θεότητα, αλλά ως τον προειπωμένο «Γιο του ανθρώπου», τον Μεσσία με θεϊκή εξουσία. (Ιωα 9:35) Όταν προσκύνησε τον Ιησού, προφανώς το έκανε αυτό όπως διάφορα άτομα που αναφέρονται στις Εβραϊκές Γραφές. Εκείνοι προσκύνησαν όταν συνάντησαν προφήτες, βασιλιάδες ή άλλους εκπροσώπους του Θεού. (1Σα 25:23, 24· 2Σα 14:4-7· 1Βα 1:16· 2Βα 4:36, 37) Σε πολλές περιπτώσεις, όταν κάποιοι προσκυνούσαν τον Ιησού, εξέφραζαν ευγνωμοσύνη επειδή ο Θεός τούς είχε αποκαλύψει την ταυτότητα του Ιησού ή επειδή αναγνώριζαν ότι ο Ιησούς είχε τη θεϊκή εύνοια.​—Ματ 2:2· 8:2· 14:33· 15:25.

(Ιωάννης 10:22) Εκείνον τον καιρό γινόταν η Γιορτή της Αφιέρωσης στην Ιερουσαλήμ. Ήταν χειμώνας,

nwtsty​—σημειώσεις μελέτης για Ιωα 10:22

η Γιορτή της Αφιέρωσης: Το εβραϊκό όνομα αυτής της γιορτής είναι Χανουκά (εβρ., χανουκκάχ) που σημαίνει «Εγκαινίαση· Αφιέρωση». Διαρκούσε οχτώ μέρες, αρχίζοντας την 25η μέρα του μήνα Χισλέβ, κοντά στο χειμερινό ηλιοστάσιο, (βλέπε σημείωση μελέτης για χειμώνας σε αυτό το εδάφιο και Παράρτημα Β15) και γινόταν σε ανάμνηση της επαναφιέρωσης του ναού της Ιερουσαλήμ το 165 Π.Κ.Χ. Ο Βασιλιάς της Συρίας Αντίοχος Δ΄ ο Επιφανής είχε δείξει την περιφρόνησή του για τον Ιεχωβά, τον Θεό των Ιουδαίων, βεβηλώνοντας τον ναό Του. Για παράδειγμα, ανήγειρε έναν βωμό πάνω στο μεγάλο θυσιαστήριο στο οποίο προσφερόταν προηγουμένως το καθημερινό ολοκαύτωμα. Στις 25 Χισλέβ του 168 Π.Κ.Χ., για να μιάνει ολοκληρωτικά τον ναό του Ιεχωβά, ο Αντίοχος θυσίασε ένα γουρούνι στο θυσιαστήριο και έβαλε να ραντίσουν όλο τον ναό με τον ζωμό από το κρέας του. Έκαψε τις πύλες του ναού, γκρέμισε τα δωμάτια των ιερέων και απομάκρυνε το χρυσό θυσιαστήριο, το τραπέζι του ψωμιού της πρόθεσης και τον χρυσό λυχνοστάτη. Στη συνέχεια, επαναφιέρωσε τον ναό του Ιεχωβά στον ειδωλολατρικό θεό Ολύμπιο Δία. Δύο χρόνια αργότερα, ο Ιούδας Μακκαβαίος ανακατέλαβε την πόλη και τον ναό. Αφού ο ναός εξαγνίστηκε, επαναφιερώθηκε στις 25 Χισλέβ του 165 Π.Κ.Χ., ακριβώς τρία χρόνια από την ημέρα που ο Αντίοχος είχε κάνει την αηδιαστική θυσία του στο θυσιαστήριο προς τον Δία. Τότε άρχισαν και πάλι να προσφέρονται στον Ιεχωβά τα καθημερινά ολοκαυτώματα. Στις θεόπνευστες Γραφές δεν δηλώνεται άμεσα ότι ο Ιεχωβά χάρισε τη νίκη στον Ιούδα Μακκαβαίο και ότι τον κατηύθυνε να επισκευάσει τον ναό. Ωστόσο, ο Ιεχωβά είχε χρησιμοποιήσει ακόμα και ανθρώπους από ξένα έθνη, όπως τον Κύρο της Περσίας, για να φέρουν σε πέρας ορισμένους σκοπούς σχετικά με τη λατρεία Του. (Ησ 45:1) Είναι λογικό λοιπόν να συμπεράνουμε ότι ο Ιεχωβά θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει έναν Ιουδαίο, έναν άνθρωπο από τον αφιερωμένο λαό του, για να εκπληρώσει το θέλημά Του. Οι Γραφές δείχνουν ότι ο ναός θα έπρεπε να υπάρχει και να λειτουργεί ώστε να εκπληρωθούν οι προφητείες σχετικά με τον Μεσσία, τη διακονία του και τη θυσία του. Επίσης, οι Λευιτικές θυσίες έπρεπε να συνεχίσουν να προσφέρονται μέχρι τον καιρό που ο Μεσσίας θα πρόσφερε τη μεγαλύτερη θυσία, τη ζωή του για χάρη της ανθρωπότητας. (Δα 9:27· Ιωα 2:17· Εβρ 9:11-14) Οι ακόλουθοι του Χριστού δεν είχαν την εντολή να τηρούν τη Γιορτή της Αφιέρωσης. (Κολ 2:16, 17) Ωστόσο, δεν αναφέρεται πουθενά ότι ο Ιησούς ή οι μαθητές του καταδίκασαν τον εορτασμό αυτής της γιορτής.

χειμώνας: Πρόκειται για τον τελευταίο χειμώνα της διακονίας του Ιησού, το 32 Κ.Χ. Η Γιορτή της Αφιέρωσης ήταν τον μήνα Χισλέβ, τον ένατο μήνα, που αντιστοιχούσε στον Νοέμβριο/Δεκέμβριο. Το 32 Κ.Χ., η πρώτη μέρα της γιορτής, η 25η Χισλέβ, έπεσε στα μέσα Δεκεμβρίου. (Βλέπε Παράρτημα Β15.) Όλοι οι Ιουδαίοι γνώριζαν ότι αυτή η γιορτή γινόταν τον χειμώνα. Συνεπώς, η αναφορά στον χειμώνα ίσως γίνεται εδώ για να δοθεί έμφαση στην κατάσταση του καιρού και να φανεί γιατί επέλεξε ο Ιησούς να διδάξει σε ένα προφυλαγμένο μέρος, τη «στοά του Σολομώντα». (Ιωα 10:23) Τον χειμώνα, αυτό το μέρος πρόσφερε προστασία από τον δυνατό ανατολικό άνεμο.​—Βλέπε Παράρτημα Β11.

8-14 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ

ΘΗΣΑΥΡΟΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΛΟΓΟ ΤΟΥ ΘΕΟΥ | ΙΩΑΝΝΗΣ 11, 12

«Να Μιμείστε τη Συμπόνια του Ιησού»

(Ιωάννης 11:23-26) ²³ Ο Ιησούς τής είπε: «Ο αδελφός σου θα αναστηθεί». ²⁴ Η Μάρθα αποκρίθηκε: «Ξέρω ότι θα αναστηθεί κατά την τελευταία ημέρα, στην ανάσταση». ²⁵ Ο Ιησούς τής είπε: «Εγώ είμαι η ανάσταση και η ζωή. Αυτός που εκδηλώνει πίστη σε εμένα, ακόμη και αν πεθάνει, θα έρθει στη ζωή· ²⁶ και όποιος ζει και εκδηλώνει πίστη σε εμένα δεν πρόκειται να πεθάνει ποτέ. Το πιστεύεις αυτό;»

nwtsty​—σημειώσεις μελέτης για Ιωα 11:24, 25

Ξέρω ότι θα αναστηθεί: Η Μάρθα νόμιζε ότι ο Ιησούς μιλούσε για τη μελλοντική ανάσταση, την τελευταία ημέρα. Η πίστη της σε αυτή τη διδασκαλία ήταν αξιοθαύμαστη. Μερικοί θρησκευτικοί ηγέτες της εποχής της, οι Σαδδουκαίοι, αρνούνταν ότι θα γίνει ανάσταση, αν και αυτή αποτελεί ξεκάθαρη διδασκαλία των θεόπνευστων Γραφών. (Δα 12:13· Μαρ 12:18) Από την άλλη, οι Φαρισαίοι πίστευαν στην αθανασία της ψυχής. Η Μάρθα ήξερε όμως ότι ο Ιησούς δίδασκε την ελπίδα της ανάστασης και μάλιστα είχε αναστήσει κάποιους​—αν και κανένας δεν ήταν νεκρός για τόσο διάστημα όσο ο Λάζαρος.

Εγώ είμαι η ανάσταση και η ζωή: Ο θάνατος και η ανάσταση του Ιησού άνοιξαν τον δρόμο για να επιστρέψουν οι νεκροί στη ζωή. Όταν ο Ιησούς αναστήθηκε, ο Ιεχωβά τού έδωσε τη δύναμη όχι μόνο να ανασταίνει τους νεκρούς αλλά και να χορηγεί αιώνια ζωή. Στο εδάφιο Απ 1:18, ο Ιησούς αποκαλεί τον εαυτό του “τον ζωντανό”, που “έχει τα κλειδιά του θανάτου και του Τάφου”. Έτσι λοιπόν, ο Ιησούς είναι η ελπίδα των ζωντανών και των νεκρών. Υποσχέθηκε να ανοίξει τα μνήματα και να δώσει στους νεκρούς ζωή, είτε στους ουρανούς για να είναι συγκυβερνήτες του είτε στη νέα γη του που θα διοικείται από την ουράνια κυβέρνησή του.​—Ιωα 5:28, 29· 2Πε 3:13.

(Ιωάννης 11:33-35) ³³ Όταν την είδε ο Ιησούς να κλαίει και τους Ιουδαίους που ήρθαν μαζί της να κλαίνε και αυτοί, στέναξε μέσα του και ταράχτηκε. ³⁴ Και είπε: «Πού τον έχετε βάλει;» Εκείνοι του είπαν: «Κύριε, έλα και δες». ³⁵ Ο Ιησούς ξέσπασε σε δάκρυα.

nwtsty​—σημειώσεις μελέτης για Ιωα 11:33-35

να κλαίει: Η λέξη κλαίω του πρωτότυπου κειμένου συνήθως αναφέρεται στο δυνατό κλάμα. Το ίδιο ρήμα χρησιμοποιείται για τον Ιησού όταν προείπε την επερχόμενη καταστροφή της Ιερουσαλήμ.​—Λου 19:41.

στέναξε . . . και ταράχτηκε: Ο συνδυασμός αυτών των δύο ρημάτων δείχνει πόσο έντονα ήταν τα συναισθήματα του Ιησού σε εκείνη την περίπτωση. Η λέξη του πρωτότυπου κειμένου που αποδίδεται «στέναξε» προέρχεται από το ρήμα εμβριμάομαι και γενικά υποδηλώνει ότι κάποιος νιώθει ισχυρά αισθήματα, αλλά σε αυτά τα συμφραζόμενα δείχνει ότι ο Ιησούς συγκινήθηκε τόσο βαθιά ώστε στέναξε, δηλαδή εξωτερίκευσε αυτά τα αισθήματα. Η λέξη του πρωτότυπου κειμένου που αποδίδεται «ταράχτηκε» προέρχεται από το ρήμα ταράσσω και, σύμφωνα με κάποιον λόγιο, σε αυτά τα συμφραζόμενα σημαίνει «προξενώ σε κάποιον ψυχική αναστάτωση· επιφέρω μεγάλο πόνο ή λύπη». Το ίδιο ρήμα χρησιμοποιείται στο εδάφιο Ιωα 13:21 για να περιγράψει την αντίδραση του Ιησού όταν σκέφτηκε ότι θα τον πρόδιδε ο Ιούδας.​—Βλέπε σημείωση μελέτης για Ιωα 11:35.

μέσα του: Κυριολεκτικά «στο πνεύμα». Η λέξη πνεύμα του πρωτότυπου κειμένου εδώ προφανώς σημαίνει την υποκινούσα δύναμη που πηγάζει από τη συμβολική καρδιά κάποιου και τον ωθεί να μιλάει και να ενεργεί με ορισμένο τρόπο.​—Βλέπε Γλωσσάριο, «Πνεύμα».

ξέσπασε σε δάκρυα: Το ρήμα δακρύω του πρωτότυπου κειμένου παράγεται από το ουσιαστικό δάκρυον που χρησιμοποιείται στα εδάφια Λου 7:38· Πρ 20:19, 31· Εβρ 5:7· Απ 7:17· 21:4. Εδώ φαίνεται ότι δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στα δάκρυα που χύνονται παρά στο δυνατό κλάμα. Στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές, το ρήμα δακρύω χρησιμοποιείται μόνο εδώ, και διαφέρει από το ρήμα κλαίω που χρησιμοποιείται στο εδάφιο Ιωα 11:33 (βλέπε σημείωση μελέτης) για να περιγράψει το κλάμα της Μαρίας και των Ιουδαίων. Ο Ιησούς ήξερε ότι επρόκειτο να αναστήσει τον Λάζαρο, αλλά λυπήθηκε πάρα πολύ βλέποντας τους αγαπημένους του φίλους να είναι συντετριμμένοι. Υποκινούμενος από βαθιά αγάπη και συμπόνια για τους φίλους του, δάκρυσε μπροστά σε όλους. Αυτή η αφήγηση δείχνει ξεκάθαρα ότι ο Ιησούς καταλαβαίνει πώς νιώθουν όσοι έχουν χάσει αγαπημένα τους πρόσωπα εξαιτίας του Αδαμιαίου θανάτου.

(Ιωάννης 11:43, 44) ⁴³ Αφού τα είπε αυτά, κραύγασε με δυνατή φωνή: «Λάζαρε, έλα έξω!» ⁴⁴ Και αυτός που είχε πεθάνει βγήκε έξω έχοντας τα πόδια και τα χέρια του δεμένα με πάνινες λωρίδες και το πρόσωπό του περιτυλιγμένο με πανί. Ο Ιησούς τούς είπε: «Λύστε τον και αφήστε τον να περπατήσει».

Σκάβουμε για Πνευματικά Πετράδια

(Ιωάννης 11:49) Αλλά κάποιος από αυτούς, ο Καϊάφας, που ήταν αρχιερέας εκείνο το έτος, τους είπε: «Εσείς δεν ξέρετε τίποτα

nwtsty​—σημείωση μελέτης για Ιωα 11:49

αρχιερέας: Όταν ο Ισραήλ λειτουργούσε ως ανεξάρτητο έθνος, ο αρχιερέας διατηρούσε το αξίωμά του εφ’ όρου ζωής. (Αρ 35:25) Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της ρωμαϊκής κατοχής στον Ισραήλ, οι κυβερνήτες που τοποθετούσε η Ρώμη είχαν την εξουσία να διορίζουν και να καθαιρούν τον αρχιερέα. (Βλέπε Γλωσσάριο, «Αρχιερέας».) Ο Καϊάφας, τον οποίο διόρισαν οι Ρωμαίοι, ήταν ένας επιδέξιος διπλωμάτης που διατήρησε το αξίωμά του περισσότερο καιρό από όλους τους τελευταίους προκατόχους του. Διορίστηκε περίπου το 18 Κ.Χ. και παρέμεινε σε αυτό το αξίωμα περίπου μέχρι το 36 Κ.Χ. Όταν ο Ιωάννης είπε ότι ο Καϊάφας ήταν αρχιερέας εκείνο το έτος, δηλαδή το 33 Κ.Χ., προφανώς εννοούσε ότι η περίοδος κατά την οποία ήταν αρχιερέας ο Καϊάφας περιλάμβανε το αξιομνημόνευτο έτος της εκτέλεσης του Ιησού.​—Βλέπε Παράρτημα Β12 για την πιθανή τοποθεσία του σπιτιού του Καϊάφα.

(Ιωάννης 12:42) Παρ’ όλα αυτά, ακόμη και πολλοί από τους άρχοντες πίστεψαν στον Ιησού, αλλά δεν το αναγνώριζαν αυτό δημόσια εξαιτίας των Φαρισαίων, για να μην αποβληθούν από τη συναγωγή·

nwtsty​—σημειώσεις μελέτης για Ιωα 12:42

τους άρχοντες: Αυτή η φράση προφανώς αναφέρεται στα μέλη του ανώτατου Ιουδαϊκού δικαστηρίου, του Σάνχεδριν. Ο συγκεκριμένος όρος χρησιμοποιείται στο εδάφιο Ιωα 3:1 για τον Νικόδημο, ένα μέλος αυτού του δικαστηρίου.

αποβληθούν από τη συναγωγή: Ή αλλιώς «αποπεμφθούν· τους απαγορευτεί η είσοδος στη συναγωγή». Το επίθετο ἀποσυνάγωγος του πρωτότυπου κειμένου χρησιμοποιείται μόνο στα εδάφια Ιωα 9:22· 12:42· 16:2. Το άτομο που αποβαλλόταν έμπαινε στο περιθώριο και θεωρούνταν αξιοκαταφρόνητος ως απόβλητος της κοινωνίας. Αυτός ο αποκλεισμός από τη συναναστροφή με τους άλλους Ιουδαίους είχε σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις για την οικογένειά του. Οι συναγωγές, οι οποίες χρησιμοποιούνταν πρωτίστως για εκπαίδευση, χρησιμοποιούνταν σε κάποιον βαθμό και ως χώροι συνεδρίασης των τοπικών δικαστηρίων, τα οποία είχαν την εξουσία να επιβάλλουν την ποινή της μαστίγωσης και της αποπομπής.

15-21 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ

ΘΗΣΑΥΡΟΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΛΟΓΟ ΤΟΥ ΘΕΟΥ | ΙΩΑΝΝΗΣ 13, 14

«Έθεσα το Υπόδειγμα για Εσάς»

(Ιωάννης 13:5) Έπειτα έβαλε νερό μέσα σε μια λεκάνη και άρχισε να πλένει τα πόδια των μαθητών και να τα σκουπίζει με την πετσέτα που είχε δεμένη στη μέση του.

nwtsty​—σημείωση μελέτης για Ιωα 13:5

πλένει τα πόδια των μαθητών: Στον αρχαίο Ισραήλ, τα σανδάλια ήταν το πιο συνηθισμένο υπόδημα. Δεν ήταν τίποτα παραπάνω από μια σόλα δεμένη με λουριά στο κάτω μέρος του ποδιού και στον αστράγαλο. Ήταν αναπόφευκτο, λοιπόν, να λερώνονται τα πόδια του ταξιδιώτη από το χώμα ή τη λάσπη που υπήρχε στους δρόμους και στους αγρούς. Γι’ αυτό, συνηθιζόταν να βγάζει κανείς τα σανδάλια του όταν έμπαινε σε κάποιο σπίτι, και ο φιλόξενος οικοδεσπότης θα φρόντιζε να πλυθούν τα πόδια του φιλοξενούμενου. Η Γραφή αναφέρεται αρκετές φορές σε αυτή τη συνήθεια. (Γε 18:4, 5· 24:32· 1Σα 25:41· Λου 7:37, 38, 44) Όταν ο Ιησούς έπλυνε τα πόδια των μαθητών του, χρησιμοποίησε αυτό το έθιμο για να τους διδάξει έμπρακτα να είναι ταπεινοί και να υπηρετούν ο ένας τον άλλον.

(Ιωάννης 13:12-14) ¹² Αφού λοιπόν έπλυνε τα πόδια τους και φόρεσε τα εξωτερικά του ρούχα, πλάγιασε ξανά μπροστά στο τραπέζι και τους είπε: «Καταλαβαίνετε τι έκανα σε εσάς; ¹³ Εσείς με αποκαλείτε “Δάσκαλο” και “Κύριο”, και μιλάτε σωστά, γιατί είμαι. ¹⁴ Αν λοιπόν εγώ, ο Κύριος και Δάσκαλος, έπλυνα τα πόδια σας, και εσείς οφείλετε να πλένετε ο ένας τα πόδια του άλλου.

nwtsty​—σημείωση μελέτης για Ιωα 13:12-14

οφείλετε: Ή αλλιώς «έχετε την υποχρέωση». Το ρήμα ὀφείλω του πρωτότυπου κειμένου έχει πολλές φορές οικονομική χροιά, και βασικά σημαίνει «έχω χρέος προς κάποιον· χρωστάω κάτι σε κάποιον». (Ματ 18:28, 30, 34· Λου 16:5, 7) Σε αυτά και σε άλλα συμφραζόμενα, χρησιμοποιείται με την ευρύτερη έννοια του ότι κάποιος είναι υποχρεωμένος ή έχει την υποχρέωση να κάνει κάτι.​—1Ιω 3:16· 4:11· 3Ιω 8.

(Ιωάννης 13:15) Διότι έθεσα το υπόδειγμα για εσάς ώστε, όπως έκανα εγώ σε εσάς, έτσι να κάνετε και εσείς.

w99 1/3 σ. 31 ¶1

Ο Μεγαλύτερος Άνθρωπος Εκτελεί μια Ταπεινή Υπηρεσία

Με το να πλύνει τα πόδια των μαθητών του, ο Ιησούς έδωσε ένα ισχυρό μάθημα ταπεινοφροσύνης. Πράγματι, οι Χριστιανοί δεν θα πρέπει να νομίζουν ότι είναι τόσο σπουδαίοι ώστε οι άλλοι θα πρέπει πάντα να τους υπηρετούν ούτε θα πρέπει να επιδιώκουν θέσεις τιμής και γοήτρου. Αντίθετα, πρέπει να ακολουθούν το υπόδειγμα που έθεσε ο Ιησούς, ο οποίος «ήρθε, όχι για να τον διακονήσουν, αλλά για να διακονήσει και να δώσει την ψυχή του λύτρο σε αντάλλαγμα για πολλούς». (Ματθαίος 20:28) Ναι, οι ακόλουθοι του Ιησού θα πρέπει να είναι πρόθυμοι να εκτελούν τις πιο ταπεινές υπηρεσίες ο ένας για τον άλλον.

Σκάβουμε για Πνευματικά Πετράδια

(Ιωάννης 14:6) Ο Ιησούς τού είπε: «Εγώ είμαι η οδός και η αλήθεια και η ζωή. Κανείς δεν έρχεται στον Πατέρα παρά μόνο μέσω εμού.

nwtsty​—σημείωση μελέτης για Ιωα 14:6

Εγώ είμαι η οδός και η αλήθεια και η ζωή: Ο Ιησούς είναι η οδός επειδή μόνο μέσω εκείνου μπορεί κάποιος να πλησιάσει τον Θεό με προσευχή. Είναι επίσης «η οδός» μέσω της οποίας οι άνθρωποι συμφιλιώνονται με τον Θεό. (Ιωα 16:23· Ρω 5:8) Ο Ιησούς είναι η αλήθεια επειδή μιλούσε και ζούσε σε αρμονία με την αλήθεια. Επίσης, εκπλήρωσε πάμπολλες προφητείες που δείχνουν τον κεντρικό του ρόλο στην επεξεργασία του σκοπού του Θεού. (Ιωα 1:14· Απ 19:10) Αυτές οι προφητείες έγιναν «“ναι” [δηλαδή εκπληρώθηκαν] μέσω αυτού». (2Κο 1:20) Ο Ιησούς είναι η ζωή επειδή, μέσω του λύτρου, έδωσε στην ανθρωπότητα τη δυνατότητα να αποκτήσει «την πραγματική ζωή», δηλαδή «την αιώνια ζωή». (1Τι 6:12, 19· Εφ 1:7· 1Ιω 1:7) Επίσης, θα αποδειχτεί ότι είναι «η ζωή» για εκατομμύρια άτομα που θα αναστηθούν με την προοπτική να ζήσουν για πάντα στον Παράδεισο.​—Ιωα 5:28, 29.

(Ιωάννης 14:12) Αληθινά, αληθινά σας λέω: Όποιος εκδηλώνει πίστη σε εμένα, θα κάνει και εκείνος τα έργα που κάνω εγώ· και θα κάνει έργα μεγαλύτερα από αυτά, επειδή εγώ πηγαίνω στον Πατέρα.

nwtsty​—σημείωση μελέτης για Ιωα 14:12

έργα μεγαλύτερα από αυτά: Ο Ιησούς δεν λέει ότι τα θαυματουργικά έργα των μαθητών του θα ήταν μεγαλύτερα από τα δικά του. Αντίθετα, αναγνωρίζει ταπεινά ότι το έργο κηρύγματος και διδασκαλίας που θα έκαναν εκείνοι θα ήταν πιο εκτεταμένο από το δικό του. Οι ακόλουθοί του θα κάλυπταν περισσότερο τομέα, θα προσέγγιζαν περισσότερους ανθρώπους και θα κήρυτταν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ό,τι εκείνος. Τα λόγια του Ιησού δείχνουν ξεκάθαρα ότι ανέμενε από τους ακολούθους του να συνεχίσουν το έργο του.

22-28 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ

ΘΗΣΑΥΡΟΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΛΟΓΟ ΤΟΥ ΘΕΟΥ | ΙΩΑΝΝΗΣ 15-17

«Δεν Είστε Μέρος του Κόσμου»

(Ιωάννης 15:19) Αν ήσασταν μέρος του κόσμου, ο κόσμος θα συμπαθούσε αυτό που είναι δικό του. Επειδή λοιπόν δεν είστε μέρος του κόσμου, αλλά εγώ σας έχω διαλέξει και ξεχωρίσει από τον κόσμο, γι’ αυτό σας μισεί ο κόσμος.

nwtsty​—σημείωση μελέτης για Ιωα 15:19

κόσμος: Σε αυτά τα συμφραζόμενα, η λέξη κόσμος του πρωτότυπου κειμένου αναφέρεται στον κόσμο της ανθρωπότητας ο οποίος διαχωρίζεται από τους υπηρέτες του Θεού, δηλαδή στην άδικη ανθρώπινη κοινωνία που είναι αποξενωμένη από τον Θεό. Ο Ιωάννης είναι ο μόνος Ευαγγελιστής που αναφέρει ότι ο Ιησούς λέει πως οι ακόλουθοί του δεν είναι μέρος του κόσμου ή αλλιώς δεν ανήκουν στον κόσμο. Η ίδια σκέψη εκφράζεται άλλες δύο φορές στην τελευταία προσευχή που έκανε ο Ιησούς με τους πιστούς αποστόλους του.​—Ιωα 17:14, 16.

(Ιωάννης 15:21) Αλλά όλα αυτά θα τα κάνουν εναντίον σας εξαιτίας του ονόματός μου, επειδή δεν γνωρίζουν Αυτόν που με έστειλε.

nwtsty​—σημείωση μελέτης για Ιωα 15:21

εξαιτίας του ονόματός μου: Στην Αγία Γραφή, κάποιες φορές η λέξη «όνομα» αντιπροσωπεύει εκείνον που φέρει το όνομα, τη φήμη του, καθώς και όλα όσα αυτός εκπροσωπεί. Στην περίπτωση του Ιησού, το όνομά του αντιπροσωπεύει επίσης την εξουσία και τη θέση που του έχει δώσει ο Πατέρας του. (Ματ 28:18· Φλπ 2:9, 10· Εβρ 1:3, 4) Ο Ιησούς εξηγεί εδώ γιατί οι άνθρωποι του κόσμου θα έκαναν πράγματα εναντίον των ακολούθων του: επειδή δεν γνωρίζουν Αυτόν που τον έστειλε. Αν γνώριζαν τον Θεό, θα μπορούσαν να καταλάβουν και να αναγνωρίσουν τι αντιπροσωπεύει το όνομα του Ιησού. (Πρ 4:12) Για παράδειγμα, αντιπροσωπεύει τη θέση που έχει ο Ιησούς ως ο διορισμένος Άρχοντας του Θεού, ο Βασιλιάς βασιλιάδων, στον οποίο όλοι οι άνθρωποι πρέπει να υποκλιθούν με υποταγή ώστε να αποκτήσουν ζωή.​—Ιωα 17:3· Απ 19:11-16· παράβαλε Ψλ 2:7-12.

(Ιωάννης 16:33) Σας τα είπα αυτά ώστε μέσω εμού να έχετε ειρήνη. Στον κόσμο θα έχετε θλίψη, αλλά πάρτε θάρρος! Εγώ έχω νικήσει τον κόσμο».

it-1 1126

Θάρρος

Ο Χριστιανός χρειάζεται θάρρος για να παραμείνει αμόλυντος από τις απόψεις και τις ενέργειες ενός κόσμου που έχει έχθρα με τον Ιεχωβά Θεό, καθώς και για να παραμείνει πιστός σε Αυτόν παρά το ότι έχει να αντιμετωπίσει το μίσος του κόσμου. Ο Ιησούς Χριστός είπε στους μαθητές του: «Στον κόσμο έχετε θλίψη, αλλά πάρτε θάρρος! Εγώ έχω νικήσει τον κόσμο». (Ιωα 16:33) Ο Γιος του Θεού δεν ενέδωσε ποτέ στην επιρροή του κόσμου, αλλά νίκησε θριαμβευτικά τον κόσμο με το να μη γίνει από καμιά άποψη σαν τον κόσμο. Το λαμπρό παράδειγμα του Ιησού Χριστού ως νικητή και η έκβαση της αψεγάδιαστης πορείας του μπορούν να γεμίσουν κάποιον με το θάρρος που απαιτείται για να τον μιμηθεί παραμένοντας χωρισμένος και αμόλυντος από τον κόσμο.​—Ιωα 17:16.

Σκάβουμε για Πνευματικά Πετράδια

(Ιωάννης 17:21-23) ²¹ ώστε να είναι όλοι ένα, όπως εσύ, Πατέρα, είσαι σε ενότητα με εμένα και εγώ σε ενότητα με εσένα, να είναι και αυτοί σε ενότητα με εμάς και έτσι να πιστέψει ο κόσμος ότι εσύ με έστειλες. ²² Τους έχω δώσει τη δόξα που μου έδωσες, ώστε να είναι ένα όπως εμείς είμαστε ένα· ²³ εγώ σε ενότητα με αυτούς και εσύ σε ενότητα με εμένα, για να τελειοποιηθούν στην ενότητα, ώστε ο κόσμος να γνωρίζει ότι εσύ με έστειλες και ότι τους αγάπησες όπως αγάπησες εμένα.

nwtsty​—σημειώσεις μελέτης για Ιωα 17:21-23

ένα: Ή αλλιώς «σε ενότητα». Ο Ιησούς προσευχήθηκε να είναι οι αληθινοί ακόλουθοί του «ένα», δηλαδή να συνεργάζονται ενωμένα για τον ίδιο σκοπό, ακριβώς όπως εκείνος και ο Πατέρας του είναι «ένα», εκδηλώνοντας συνεργατικό πνεύμα και ενότητα σκέψης. (Ιωα 17:22) Στα εδάφια 1Κο 3:6-9, ο Παύλος περιγράφει αυτό το είδος ενότητας ανάμεσα στους Χριστιανούς διακόνους καθώς συνεργάζονται μεταξύ τους και με τον Θεό.​—Βλέπε 1Κο 3:8.

να τελειοποιηθούν στην ενότητα: Ή αλλιώς «να είναι πλήρως ενωμένοι». Σε αυτό το εδάφιο, ο Ιησούς συνδέει την τέλεια ενότητα με την αγάπη που δείχνει ο Πατέρας. Αυτό βρίσκεται σε αρμονία με το εδάφιο Κολ 3:14, που λέει: “Η αγάπη είναι τέλειος δεσμός ενότητας”. Αυτή η τέλεια ενότητα είναι σχετική. Δεν σημαίνει ότι εξαλείφει όλες τις διαφορές στις προσωπικότητες, όπως τις ατομικές ικανότητες, τις συνήθειες και τη συνείδηση. Αντίθετα, σημαίνει ότι οι ακόλουθοι του Ιησού είναι ενωμένοι όσον αφορά τη δράση, την πίστη και τη διδασκαλία τους.​—Ρω 15:5, 6· 1Κο 1:10· Εφ 4:3· Φλπ 1:27.

(Ιωάννης 17:24) Πατέρα, θέλω να είναι αυτοί που μου έδωσες μαζί μου, όπου είμαι και εγώ, ώστε να βλέπουν τη δόξα μου την οποία μου έδωσες, επειδή με αγάπησες πριν από τη θεμελίωση του κόσμου.

nwtsty​—σημείωση μελέτης για Ιωα 17:24

θεμελίωση του κόσμου: Η λέξη «θεμελίωση» είναι απόδοση της λέξης καταβολή του πρωτότυπου κειμένου. Στο εδάφιο Εβρ 11:11, η λέξη καταβολή αποδίδεται «να συλλάβει», και χρησιμοποιείται μαζί με τη λέξη “απόγονος”. Έτσι λοιπόν, στη φράση «θεμελίωση του κόσμου» (καταβολῆς κόσμου, Κείμενο), η λέξη καταβολή προφανώς αναφέρεται στη γέννηση των παιδιών του Αδάμ και της Εύας. Ο Ιησούς συνδέει «τη θεμελίωση του κόσμου» με τον Άβελ, προφανώς τον πρώτο λυτρώσιμο άνθρωπο και τον πρώτο του οποίου το όνομα “γράφτηκε στον ρόλο της ζωής από τη θεμελίωση του κόσμου”. (Λου 11:50, 51· Απ 17:8) Αυτά τα λόγια της προσευχής του Ιησού προς τον Πατέρα του επιβεβαιώνουν επίσης ότι πριν από πολύ καιρό​—προτού ο Αδάμ και η Εύα συλλάβουν απόγονο—​ο Θεός αγάπησε τον μονογενή του Γιο.

29 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ–4 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ

ΘΗΣΑΥΡΟΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΛΟΓΟ ΤΟΥ ΘΕΟΥ | ΙΩΑΝΝΗΣ 18, 19

«Ο Ιησούς Έδινε Μαρτυρία για την Αλήθεια»

(Ιωάννης 18:36) Ο Ιησούς απάντησε: «Η Βασιλεία μου δεν είναι μέρος αυτού του κόσμου. Αν η Βασιλεία μου ήταν μέρος αυτού του κόσμου, οι υπηρέτες μου θα είχαν αγωνιστεί για να μην παραδοθώ στους Ιουδαίους. Τώρα όμως, η Βασιλεία μου δεν είναι από αυτόν τον κόσμο».

(Ιωάννης 18:37) Και ο Πιλάτος τού είπε: «Είσαι λοιπόν βασιλιάς;» Ο Ιησούς απάντησε: «Εσύ ο ίδιος λες ότι είμαι βασιλιάς. Εγώ για αυτό έχω γεννηθεί και για αυτό έχω έρθει στον κόσμο, ώστε να δώσω μαρτυρία για την αλήθεια. Όποιος είναι με το μέρος της αλήθειας ακούει τη φωνή μου».

nwtsty​—σημειώσεις μελέτης για Ιωα 18:37

να δώσω μαρτυρία για: Στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές, οι λέξεις μαρτυρέω, μαρτυρία και μάρτυς έχουν ευρεία έννοια. Η βασική τους σημασία είναι ότι κάποιος πιστοποιεί ορισμένα γεγονότα επειδή τα γνωρίζει προσωπικά, από πρώτο χέρι, αλλά αυτές οι λέξεις μπορεί να σημαίνουν επίσης «διακηρύττω, επιβεβαιώνω, μιλάω ευνοϊκά για». Ο Ιησούς, όχι μόνο πιστοποιούσε και διακήρυττε τις αλήθειες για τις οποίες ήταν πεπεισμένος, αλλά ζούσε και με τρόπο που υποστήριζε την αλήθεια του προφητικού λόγου και των υποσχέσεων του Πατέρα του. (2Κο 1:20) Ο σκοπός του Θεού σε σχέση με τη Βασιλεία και τον Μεσσιανικό της Άρχοντα είχε προειπωθεί λεπτομερώς. Ολόκληρη η πορεία της επίγειας ζωής του Ιησού, που αποκορυφώθηκε με τον αυτοθυσιαστικό του θάνατο, εκπλήρωσε όλες τις προφητείες σχετικά με αυτόν, όπως τις σκιές, ή αλλιώς τους τύπους, που περιέχονταν στη διαθήκη του Νόμου. (Κολ 2:16, 17· Εβρ 10:1) Έτσι λοιπόν, μπορούμε να πούμε ότι ο Ιησούς, με λόγια και πράξεις, “έδωσε μαρτυρία για την αλήθεια”.

την αλήθεια: Ο Ιησούς αναφερόταν, όχι στην αλήθεια με γενική έννοια, αλλά στην αλήθεια όσον αφορά τους σκοπούς του Θεού. Ένα θεμελιώδες στοιχείο στον σκοπό του Θεού είναι ότι ο Ιησούς, ο “γιος του Δαβίδ”, υπηρετεί ως Αρχιερέας και Άρχοντας της Βασιλείας του Θεού. (Ματ 1:1) Ο Ιησούς εξήγησε ότι ένας πρωταρχικός λόγος για τον οποίο ήρθε στον κόσμο της ανθρωπότητας, έζησε στη γη και επιτέλεσε τη διακονία του ήταν να διακηρύξει την αλήθεια σχετικά με αυτή τη Βασιλεία. Οι άγγελοι διακήρυξαν ένα παρόμοιο άγγελμα πριν από τη γέννηση του Ιησού καθώς και όταν γεννήθηκε ο Ιησούς στη Βηθλεέμ της Ιουδαίας, την πόλη όπου γεννήθηκε ο Δαβίδ.​—Λου 1:32, 33· 2:10-14.

(Ιωάννης 18:38α) Ο Πιλάτος τού είπε: «Τι είναι αλήθεια;»

nwtsty​—σημείωση μελέτης για Ιωα 18:38α

Τι είναι αλήθεια;: Η ερώτηση του Πιλάτου προφανώς αναφέρεται στην αλήθεια με γενική έννοια, και όχι συγκεκριμένα στην «αλήθεια» για την οποία μόλις είχε μιλήσει ο Ιησούς. (Ιωα 18:37) Αν επρόκειτο για μια ειλικρινή ερώτηση, ο Ιησούς αναμφίβολα θα είχε απαντήσει. Αλλά ο Πιλάτος πιθανότατα κάνει την ερώτηση ρητορικά με σκεπτικισμό ή με κυνική δυσπιστία, σαν να λέει: «Αλήθεια; Τι είναι αυτό; Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα!» Μάλιστα, ο Πιλάτος δεν περιμένει καν την απάντηση και βγαίνει έξω στους Ιουδαίους.

Σκάβουμε για Πνευματικά Πετράδια

(Ιωάννης 19:30) Αφού ο Ιησούς γεύτηκε το ξινό κρασί, είπε: «Έχει επιτελεστεί!» Και γέρνοντας το κεφάλι του, παρέδωσε το πνεύμα του.

nwtsty​—σημείωση μελέτης για Ιωα 19:30

παρέδωσε το πνεύμα του: Ή αλλιώς «εξέπνευσε· σταμάτησε να αναπνέει». Η λέξη «πνεύμα» μπορεί να θεωρηθεί ότι εδώ αναφέρεται στην «αναπνοή» ή στη «δύναμη της ζωής». Αυτό υποστηρίζεται από τη χρήση της λέξης «εξέπνευσε» στις παράλληλες αφηγήσεις των εδαφίων Μαρ 15:37 και Λου 23:46. Μερικοί υποστηρίζουν ότι η λέξη «παρέδωσε» δείχνει ότι ο Ιησούς σταμάτησε οικειοθελώς να αγωνίζεται να παραμείνει ζωντανός, εφόσον όλα είχαν επιτελεστεί. Με προθυμία, «έχυσε τη ζωή του μέχρι θανάτου».​—Ησ 53:12· Ιωα 10:11.

(Ιωάννης 19:31) Επειδή ήταν η ημέρα της Προετοιμασίας, και δεν έπρεπε να παραμείνουν τα σώματα πάνω στα ξύλα του βασανισμού το Σάββατο (διότι εκείνη η ημέρα του Σαββάτου ήταν μεγάλη), οι Ιουδαίοι ζήτησαν από τον Πιλάτο να βάλει να σπάσουν τα πόδια τους και να τους πάρουν από εκεί.

nwtsty​—σημείωση μελέτης για Ιωα 19:31

εκείνη η ημέρα του Σαββάτου ήταν μεγάλη: Η 15η Νισάν, η επόμενη ημέρα μετά το Πάσχα, ήταν πάντα σάββατο, ανεξάρτητα από την ημέρα της εβδομάδας στην οποία έπεφτε. (Λευ 23:5-7) Όταν αυτό το ειδικό Σάββατο συνέπιπτε με το κανονικό Σάββατο (την έβδομη ημέρα της Ιουδαϊκής εβδομάδας, η οποία υπολογίζεται από τη δύση του ήλιου την Παρασκευή μέχρι τη δύση του ήλιου το Σάββατο) γινόταν “μεγάλο” Σάββατο. Ένα τέτοιο σάββατο ήταν η επόμενη ημέρα μετά τον θάνατο του Ιησού, ο οποίος πέθανε ημέρα Παρασκευή. Την περίοδο από το 31 μέχρι το 33 Κ.Χ., το μόνο έτος στο οποίο η 14η Νισάν έπεσε Παρασκευή ήταν το έτος 33 Κ.Χ. Αυτά τα στοιχεία λοιπόν, υποστηρίζουν το συμπέρασμα ότι ο Ιησούς πρέπει να πέθανε στις 14 Νισάν του 33 Κ.Χ.