Η Άποψη της Αγίας Γραφής

Δικαιολογούσε ο Θεός το Δουλεμπόριο;

ΜΑΥΡΑ ιδρωμένα σώματα διπλωμένα σχεδόν στα δύο ανεβαίνουν αγκομαχώντας στις σανιδόσκαλες των πλοίων, κουβαλώντας δυσβάσταχτα φορτία από τεράστιες μπάλες βαμβάκι. Σκληροί επιστάτες τούς πιέζουν να συνεχίσουν χρησιμοποιώντας μαστίγια από ακατέργαστο δέρμα. Παιδιά που ουρλιάζουν αποσπώνται βίαια από τα χέρια των μητέρων τους που κλαίνε, και πουλιούνται στους πλειοδότες των δημοπρασιών. Αυτές είναι πιθανώς οι θλιβερές, απάνθρωπες εικόνες που έρχονται στο νου σας όταν σκέφτεστε τη δουλεία.

Η ειρωνεία είναι ότι, όπως λέγεται, πολλοί δουλέμποροι και ιδιοκτήτες δούλων ήταν βαθιά θρησκευόμενα άτομα. Ο ιστορικός Τζέιμς Γουόλβιν έγραψε: «Υπήρχαν εκατοντάδες τέτοιοι άνθρωποι, Ευρωπαίοι και Αμερικανοί, οι οποίοι αινούσαν τον Κύριο για την ευλογία που τους είχε δώσει, ευχαριστώντας τον για τις επικερδείς και ασφαλείς επιχειρήσεις τους στην Αφρική καθώς τα δουλεμπορικά τους πλοία έπλεαν εκμεταλλευόμενα τους αληγείς ανέμους με προορισμό το Νέο Κόσμο».

Μερικοί υποστηρίζουν μάλιστα ότι ο Θεός δικαιολογούσε το δουλεμπόριο. Παραδείγματος χάρη, σε μια ομιλία του στη Γενική Σύνοδο της Μεθοδιστικής Προτεσταντικής Εκκλησίας το 1842, ο Αλεξάντερ Μακ Κέιν ανέφερε ότι ο θεσμός της δουλείας «θεσπίστηκε από τον Ίδιο τον Θεό». Είχε άραγε δίκιο ο Μακ Κέιν; Επιδοκίμαζε ο Θεός τις απαγωγές και τους βιασμούς κοριτσιών, τον άσπλαχνο αποχωρισμό μελών της ίδιας οικογένειας και τους ανελέητους ξυλοδαρμούς που ήταν αναπόσπαστο μέρος του δουλεμπορίου στις ημέρες του Μακ Κέιν; Τι θα λεχθεί δε για τα εκατομμύρια άτομα που είναι αναγκασμένα να ζουν και να εργάζονται ως δούλοι κάτω από βάναυσες συνθήκες σήμερα; Δικαιολογεί ο Θεός αυτή την απάνθρωπη μεταχείριση;

Η Δουλεία και οι Ισραηλίτες

Η Αγία Γραφή δηλώνει ότι «ο άνθρωπος εξουσιάζει τον άνθρωπο προς βλάβη του». (Εκκλησιαστής 8:9) Ίσως πουθενά δεν έχει γίνει αυτό τόσο έκδηλο όσο στις καταπιεστικές μορφές δουλείας που έχει επινοήσει ο άνθρωπος. Ο Ιεχωβά Θεός δεν είναι αδιάφορος για τα παθήματα που έχει επιφέρει η δουλεία.

Λόγου χάρη, προσέξτε μια κατάσταση η οποία υπήρχε ανάμεσα στους Ισραηλίτες. Η Γραφή μάς λέει ότι οι Αιγύπτιοι «διαρκώς τους έκαναν πικρή τη ζωή με σκληρή δουλεία στον πηλό και στους πλίθους και με κάθε μορφή δουλείας στον αγρό, ναι, με κάθε μορφή δουλείας στην οποία τους χρησιμοποιούσαν ως δούλους υπό τυραννία». Οι Ισραηλίτες «συνέχισαν να στενάζουν εξαιτίας της δουλείας και να κραυγάζουν με παράπονο, και η κραυγή τους για βοήθεια ανέβαινε προς τον αληθινό Θεό». Άραγε αδιαφορούσε ο Ιεχωβά για τη θλιβερή τους θέση; Απεναντίας, «άκουσε ο Θεός το στεναγμό τους και θυμήθηκε ο Θεός τη διαθήκη που είχε κάνει με τον Αβραάμ, τον Ισαάκ και τον Ιακώβ». Επιπλέον, ο Ιεχωβά είπε στο λαό του: «Εγώ θα σας απαλλάξω από τα βάρη των Αιγυπτίων κάτω από τα οποία βρίσκεστε και θα σας απελευθερώσω από τη δουλεία τους».​—Έξοδος 1:14· 2:23, 24· 6:6-8.

Είναι ολοφάνερο πως ο Ιεχωβά δεν επιδοκίμαζε το γεγονός ότι “ο άνθρωπος εξουσίαζε τον άνθρωπο” μέσω καταπιεστικής δουλείας. Ωστόσο, δεν επέτρεψε ο Θεός αργότερα τη δουλεία ανάμεσα στο λαό του; Ναι, την επέτρεψε. Εντούτοις, η δουλεία που υπήρχε στον Ισραήλ είχε τεράστια διαφορά από τις τυραννικές μορφές δουλείας που υπήρξαν στο διάβα της ιστορίας.

Ο Νόμος του Θεού δήλωνε ότι η απαγωγή και πώληση κάποιου ανθρώπου τιμωρούνταν με θάνατο. Επίσης, ο Ιεχωβά έδωσε οδηγίες για την προστασία των δούλων. Λόγου χάρη, αν ένας δούλος υφίστατο σοβαρή σωματική βλάβη από τον κύριό του, θα έπρεπε να αφεθεί ελεύθερος. Αν κάποιος δούλος πέθαινε επειδή τον χτύπησε ο κύριός του, τότε ο κύριος μπορούσε να τιμωρηθεί με θάνατο. Οι αιχμάλωτες γυναίκες μπορούσαν να γίνουν δούλες ή να ληφθούν ως σύζυγοι. Αλλά δεν έπρεπε να χρησιμοποιούνται απλώς και μόνο για σεξουαλική ικανοποίηση. Το πνεύμα του Νόμου θα πρέπει να ωθούσε τους Ισραηλίτες που είχαν δίκαιη καρδιά να μεταχειρίζονται τους δούλους με σεβασμό και καλοσύνη, σαν να επρόκειτο για μισθωτούς εργάτες.​—Έξοδος 20:10· 21:12, 16, 26, 27· Λευιτικό 22:10, 11· Δευτερονόμιο 21:10-14.

Μερικοί Ιουδαίοι γίνονταν με τη θέλησή τους δούλοι συμπατριωτών τους προκειμένου να ξεπληρώσουν χρέη. Αυτή η συνήθεια προστάτευε το λαό από την πείνα και μάλιστα έδινε σε πολλούς τη δυνατότητα να ανανήψουν από τη φτώχεια τους. Επιπλέον, σε κάποιες σπουδαίες ημερομηνίες του Ιουδαϊκού ημερολογίου, οι δούλοι έπρεπε να ελευθερωθούν αν το επιθυμούσαν.a (Έξοδος 21:2· Λευιτικό 25:10· Δευτερονόμιο 15:12) Σχολιάζοντας αυτούς τους νόμους σχετικά με τους δούλους, ο Εβραίος λόγιος Μωυσής Μίλζινερ ανέφερε ότι ο «δούλος δεν έπαυε ποτέ να είναι άνθρωπος, και αντιμετωπιζόταν ως άτομο που κατείχε ορισμένα έμφυτα ανθρώπινα δικαιώματα, τα οποία δεν μπορούσε να παραβιάσει ούτε ο κύριός του χωρίς να μείνει ατιμώρητος». Τι τεράστια αντίθεση με τα καταπιεστικά συστήματα δουλείας που αμαυρώνουν τα χρονικά της ιστορίας!

Η Δουλεία και οι Χριστιανοί

Η δουλεία ήταν μέρος του οικονομικού συστήματος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, υπό την οποία ζούσαν οι Χριστιανοί του πρώτου αιώνα. Έτσι λοιπόν, μερικοί Χριστιανοί ήταν δούλοι, ενώ άλλοι είχαν δούλους. (1 Κορινθίους 7:21, 22) Μήπως όμως αυτό σημαίνει ότι οι μαθητές του Ιησού ήταν καταπιεστικοί ιδιοκτήτες δούλων; Κάθε άλλο! Ανεξάρτητα από το τι επέτρεπε ο ρωμαϊκός νόμος, μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι οι Χριστιανοί δεν κακομεταχειρίζονταν εκείνους που βρίσκονταν υπό την εξουσία τους. Ο απόστολος Παύλος ενθάρρυνε μάλιστα τον Φιλήμονα να μεταχειριστεί τον δούλο του Ονήσιμο, ο οποίος είχε γίνει Χριστιανός, ως «αδελφό».b​—Φιλήμονα 10-17.

Η Γραφή δεν δείχνει πουθενά ότι η υποδούλωση ανθρώπων από συνανθρώπους τους ήταν μέρος του αρχικού σκοπού του Θεού για τον άνθρωπο. Επιπλέον, καμία Γραφική προφητεία δεν υποδεικνύει ότι στο νέο κόσμο του Θεού οι άνθρωποι θα έχουν στην κατοχή τους συνανθρώπους τους ως δούλους. Αντίθετα, σε αυτόν το μελλοντικό Παράδεισο, οι δίκαιοι «θα κάθονται ο καθένας κάτω από το κλήμα του και κάτω από τη συκιά του, και δεν θα υπάρχει κανείς που να τους κάνει να τρέμουν».​—Μιχαίας 4:4.

Είναι σαφές ότι η Αγία Γραφή δεν δικαιολογεί καμία μορφή κακομεταχείρισης των άλλων. Αντιθέτως, προάγει το σεβασμό και την ισότητα ανάμεσα στους ανθρώπους. (Πράξεις 10:34, 35) Προτρέπει τους ανθρώπους να μεταχειρίζονται τους άλλους όπως θα ήθελαν να τους μεταχειρίζονται εκείνοι. (Λουκάς 6:31) Επιπλέον, η Γραφή ενθαρρύνει τους Χριστιανούς να θεωρούν με ταπεινοφροσύνη τους άλλους ανώτερους, ανεξάρτητα από την κοινωνική τους θέση. (Φιλιππησίους 2:3) Αυτές οι αρχές είναι τελείως ασυμβίβαστες με τις καταπιεστικές μορφές δουλείας που έχουν ασκήσει πολλά έθνη, ιδιαίτερα τους πρόσφατους αιώνες.

[Υποσημειώσεις]