Είναι Δυνατόν να Οικοδομήσετε Πίστη σε έναν Δημιουργό;

«ΟΠΟΤΕ αναλογιζόμουν την πιθανότητα ύπαρξης Δημιουργού, γινόμουν έξαλλος με τη σκέψη ότι κάποιος μπορεί να έχει τη δύναμη να αποτρέψει τα ανθρώπινα παθήματα, αλλά δεν είναι διατεθειμένος να τη χρησιμοποιήσει!» Αυτά είπε ένας πρώην αθεϊστής που έχασε μέλη της οικογένειάς του στο Ολοκαύτωμα. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που νιώθουν όπως ένιωθε αυτός.

Όταν υφίστανται ωμότητες, πολλοί δυσκολεύονται να πιστέψουν στον Θεό ή αναζητούν παρηγοριά στην ιδέα ότι δεν υπάρχει Θεός. Ποιοι είναι οι βασικοί παράγοντες που κάνουν κάποιους να μην πιστεύουν; Θα βρισκόταν το ανθρώπινο γένος σε καλύτερη θέση, όπως νομίζουν μερικοί, χωρίς Θεό ή θρησκεία; Είναι δυνατόν να οικοδομήσει κάποιος αθεϊστής πίστη σε έναν στοργικό Δημιουργό;

Η Αποτυχία της Θρησκείας

Κατά ειρωνικό τρόπο, μια κύρια αιτία του αθεϊσμού είναι η θρησκεία. Ο ιστορικός Άλιστερ Μακ Γκραθ εξηγεί: «Αυτό που προωθεί τους ανθρώπους στον αθεϊσμό είναι πάνω απ’ όλα μία αίσθηση απέχθειας και αηδίας για τις υπερβολές και τις αποτυχίες της οργανωμένης θρησκείας». Θεωρείται συνήθως ότι η θρησκεία προκαλεί πολέμους και βία. Ο αθεϊστής και φιλόσοφος Μισέλ Ονφρέ αναρωτιέται πώς είναι δυνατόν το ίδιο θρησκευτικό βιβλίο να εμπνέει δύο τύπους ανθρώπων, έναν που «τείνει προς την αγιοσύνη» και έναν άλλον που “υλοποιεί τη βαρβαρότητα”​—δηλαδή πράξεις τρομοκρατίας.

Η επαφή με τη θρησκεία έχει αφήσει σε πολλούς πικρή γεύση. Όταν έκανε τη θητεία του, ο Μπερτίλ, ένας νεαρός Σουηδός, άκουσε το στρατιωτικό ιερέα να δικαιολογεί τη βία αναφερόμενος στην προειδοποίηση του Ιησού ότι όσοι θα έπαιρναν σπαθί θα αφανίζονταν από σπαθί. Ο στρατιωτικός ιερέας έκανε το συλλογισμό ότι πρέπει να υπάρχει κάποιος που κραδαίνει το σπαθί, επομένως ο στρατιώτης πρέπει να είναι υπηρέτης του Θεού!​—Ματθαίος 26:52.a

Η Μπερναντέτ, της οποίας ο πατέρας σκοτώθηκε στη Γαλλία κατά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, θυμάται ότι εξαγριώθηκε ακούγοντας τον ιερέα να λέει στην κηδεία της τρίχρονης ξαδέλφης της: «Ο Θεός πήρε αυτό το παιδί για να το κάνει άγγελο». Αργότερα, η Μπερναντέτ γέννησε ένα ανάπηρο παιδί και η εκκλησία δεν της πρόσφερε καμιά παρηγοριά ούτε για αυτό.

Ο Κίραν, που μεγάλωσε στο βίαιο περιβάλλον της Βόρειας Ιρλανδίας, έβρισκε αποκρουστικό το δόγμα της πύρινης κόλασης. Έλεγε ότι μισεί όποιον Θεό είναι υπεύθυνος για την πονηρία και προκαλούσε τον Θεό, αν υπάρχει, να τον θανατώσει. Ο Κίραν δεν είναι ο μόνος που νιώθει αποστροφή για αυτές τις απάνθρωπες εκκλησιαστικές διδασκαλίες. Μάλιστα, τα εκκλησιαστικά δόγματα μπορεί να προλείαναν το έδαφος για τη θεωρία της εξέλιξης. Σύμφωνα με τον Άλιστερ Μακ Γκραθ, η «βαθιά . . . απέχθεια» του Δαρβίνου για το δόγμα της πύρινης κόλασης​—και όχι η πίστη του στην εξέλιξη—​ήταν αυτή που έσπειρε αμφιβολίες στη διάνοιά του για την ύπαρξη Θεού. Ο Μακ Γκραθ σημειώνει επίσης τη «μεγάλη θλίψη [του Δαρβίνου] για το θάνατο της κόρης του».

Για ορισμένους, όποιος ασκεί κάποια θρησκεία είναι ανεγκέφαλος και φανατικός. Η Ιρίνα, που είχε αηδιάσει με τα ανούσια θρησκευτικά κηρύγματα και τις επαναλαμβανόμενες προσευχές, αναφέρει: «Θεωρούσα ότι οι θρησκευόμενοι δεν σκέφτονται». Ο Λούι, που ένιωθε αποστροφή για τις βαρβαρότητες των φανατικών θρησκευομένων, έπαιρνε μια πιο ριζοσπαστική θέση: «Αφού η θρησκεία μού έδειχνε επί χρόνια το ανιαρό της πρόσωπο, τώρα μου αποκάλυπτε το αποκρουστικό της πρόσωπο. Εκδήλωνα με όλο και μεγαλύτερη επιθετικότητα την αντίθεσή μου σε κάθε θρησκεία».

Καλύτερα Χωρίς Θεό;

Δεν προκαλεί έκπληξη, λοιπόν, το ότι πολλοί θεωρούν τη θρησκεία εμπόδιο στην πρόοδο και στην ειρήνη της ανθρωπότητας. Μερικοί μάλιστα έχουν αναρωτηθεί αν το ανθρώπινο γένος θα βρισκόταν σε καλύτερη θέση χωρίς Θεό και θρησκεία. Μήπως, όμως, αυτή η ολοκληρωτική απόρριψη της θρησκευτικής σκέψης θα προκαλούσε τα δικά της προβλήματα;

Ο Βολτέρος, φιλόσοφος του 18ου αιώνα, διαμαρτυρόταν εντονότατα για τις καταχρήσεις της διεφθαρμένης εκκλησίας της εποχής του. Ωστόσο, θεωρούσε την ύπαρξη ενός Υπέρτατου Όντος θεμελιώδη για το αίσθημά μας περί ηθικής. Μεταγενέστερα, ο Γερμανός φιλόσοφος Φρίντριχ Νίτσε διακήρυξε, όπως είναι ευρέως γνωστό, ότι ο Θεός είναι νεκρός, αλλά φοβόταν το ηθικό κενό και την ενδεχόμενη ζημιά που θα προέκυπτε από την αθεϊστική σκέψη. Ήταν δικαιολογημένοι αυτοί οι φόβοι;

Ο συγγραφέας Κιθ Γουόρντ σημειώνει ότι, καθώς η ανθρωπότητα εισήλθε στη σύγχρονη εποχή, η βαρβαρότητα δεν μειώθηκε, αλλά αντιθέτως «έφτασε σε ύψη αδιανόητα κατά το παρελθόν». Τα δε πειράματα με τον αθεϊσμό δεν απάλλαξαν το ανθρώπινο γένος από τα ελαττώματα της ανθρώπινης φύσης, όπως είναι η διαφθορά και η μισαλλοδοξία. Αυτά τα γεγονότα έχουν οδηγήσει πολλούς σκεπτόμενους ανθρώπους, ακόμη και αθεϊστές, στο να αναγνωρίσουν την ηθική αξία της πίστης στον Θεό.

Ο Κιθ Γουόρντ επισημαίνει την ευεργετική επίδραση της πίστης στον Θεό: «Η πίστη προσθέτει μια διαρκή ηθική απαίτηση, την ευθύνη να φροντίζει [ο άνθρωπος] τον κόσμο που έχει δημιουργήσει ο Θεός». Πολλές πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι οι θρησκευόμενοι εκδηλώνουν περισσότερο αλτρουισμό, ο οποίος, με τη σειρά του, τείνει να προσφέρει έναν βαθμό ικανοποίησης. Αυτά τα πορίσματα επαληθεύουν την αρχή που διατύπωσε ο Ιησούς: «Υπάρχει περισσότερη ευτυχία στο να δίνει κανείς παρά στο να λαβαίνει».​—Πράξεις 20:35.

Ένας πρώην αθεϊστής, που εργαζόταν ως κοινωνικός λειτουργός, εντυπωσιάστηκε από την ικανότητα που έχει η Γραφή να επηρεάζει ζωές, και είπε: «Αφού δαπάνησα πολλά χρόνια, με ελάχιστη επιτυχία, προσπαθώντας να βοηθήσω ανθρώπους να αλλάξουν κάποια συμπεριφορά που ήταν επιζήμια για τους ίδιους και για άλλους, έμεινα έκπληκτος βλέποντας πόσο ριζικά μπορούν να αλλάξουν οι άνθρωποι προς το καλύτερο. Διαπίστωσα, επίσης, ότι οι αλλαγές είχαν διάρκεια».

Εντούτοις, κατά την άποψη ορισμένων αθεϊστών, η πίστη στον Θεό έχει καταλήξει σε πολύ περισσότερες σφαγές και συγκρούσεις από ό,τι σε καλοσύνη και αλτρουισμό. Ίσως αναγνωρίζουν ότι η πίστη επηρεάζει μερικούς προς το καλό, οι ίδιοι όμως παραμένουν εξαιρετικά επιφυλακτικοί. Γιατί;

Επιπρόσθετες Αιτίες για Απουσία Πίστης

Πολλοί διδάσκονται την εξέλιξη ως τεκμηριωμένο γεγονός. Η Ανίλα, για παράδειγμα, εκπαιδεύτηκε στην αθεϊστική Αλβανία. «Στο σχολείο, μας δίδαξαν ότι ήταν αφελές και οπισθοδρομικό να πιστεύει κανείς στον Θεό», αναφέρει. «Μάθαινα θαυμάσια πράγματα για τα φυτά και την οργανική ζωή, αλλά απέδιδα τα πάντα στην εξέλιξη, εφόσον έτσι υποτίθεται ότι συμβαδίζαμε με την επιστημονική σκέψη». Σήμερα παραδέχεται: «Έπρεπε να αποδεχόμαστε τυφλά τις αποδείξεις που μας παρουσίαζαν».

Η πικρία μπορεί να αποτελεί εμπόδιο για μερικούς. Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά έρχονται πολλές φορές αντιμέτωποι με αυτή τη στάση καθώς πηγαίνουν από πόρτα σε πόρτα, προσφέροντας ελπίδα από τη Γραφή. Μια τέτοια επίσκεψη έκανε κάποιος νεαρός Μάρτυρας στον Μπερτίλ, που αναφέρθηκε προηγουμένως. Ο Μπερτίλ θυμάται ότι είπε μέσα του: “Καημένε φανατικέ. Λάθος πόρτα χτύπησες!” Και συνεχίζει: «Του είπα να περάσει και άρχισα να εκτονώνομαι εκφράζοντας την αγανάκτησή μου για τον Θεό, τη Γραφή και τη θρησκεία».

Ο Γκας, από τη Σκωτία, προβληματιζόταν με την αδικία. Αρχικά, είχε πολλές αντιρρήσεις και ήταν πνεύμα αντιλογίας όταν συζητούσε με τους Μάρτυρες του Ιεχωβά. Έκανε ερωτήσεις παρόμοιες με του Εβραίου προφήτη Αββακούμ, ο οποίος είπε στον Θεό: «Γιατί με κάνεις να βλέπω βλαβερά πράγματα και εξακολουθείς να παρατηρείς προβλήματα;»​—Αββακούμ 1:3.

Η φαινομενική αδιαφορία του Θεού προς την πονηρία είναι κάτι που επίσης προβλημάτιζε ανέκαθεν τους ανθρώπους. (Ψαλμός 73:2, 3) Η Γαλλίδα συγγραφέας Σιμόν ντε Μποβουάρ είπε κάποτε: «Ήταν ευκολότερο για εμένα να σκέφτομαι έναν κόσμο χωρίς δημιουργό παρά έναν δημιουργό φορτωμένο με όλες τις αντιφάσεις που υπάρχουν στον κόσμο».

Ωστόσο, μήπως η αδυναμία πολλών θρησκειών να εξηγήσουν αυτές τις αντιφάσεις σημαίνει ότι δεν υπάρχει εξήγηση; Ο Γκας είπε ότι τελικά βρήκε «κάποια ικανοποιητική εξήγηση του γιατί ο πανίσχυρος Δημιουργός χρειάζεται να επιτρέπει τα ανθρώπινα παθήματα για ένα διάστημα». Αυτό, όπως είπε, «ήταν σημαντικό βήμα» για εκείνον.b

Ορισμένα άτομα που δηλώνουν αθεϊστές μπορεί στην πραγματικότητα να έχουν αμφιβολίες για την εξέλιξη, να διαισθάνονται τη δική τους πνευματική ανάγκη, ακόμη δε και να προσεύχονται. Ας δούμε τι έκανε μερικούς αθεϊστές και αγνωστικιστές να σκεφτούν το θέμα βαθύτερα και τελικά να οικοδομήσουν στενή σχέση με τον Δημιουργό τους.

Τι τους Βοήθησε να Οικοδομήσουν Πίστη σε έναν Δημιουργό;

Χρησιμοποιώντας την κοινή λογική, ο νεαρός που επισκέφτηκε τον Μπερτίλ τού έδειξε ότι υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα στην αληθινή Χριστιανοσύνη και στη θρησκεία που ασκούν όσοι είναι μόνο κατ’ όνομα Χριστιανοί. Ο Μπερτίλ εξηγεί τι τον εντυπωσίασε, πέρα από τα επιχειρήματα υπέρ της ύπαρξης Δημιουργού: «Θαύμαζα την υπομονή που έδειχνε παρά το πείσμα μου. . . . Δεν έχανε την ψυχραιμία του, είχε πάντοτε κάποια έντυπα για εμένα και ήταν καλά προετοιμασμένος».c

Η Σβετλάνα, η οποία δέχτηκε επιρροές από την εξέλιξη και τον κομμουνισμό, ήταν πεπεισμένη ότι επιβιώνουν μόνο οι καταλληλότεροι. Εντούτοις, την ενοχλούσε αυτή η κυνική αντίληψη για τη ζωή. Τα όσα μάθαινε στην ιατρική σχολή την μπέρδευαν ακόμη περισσότερο: «Στα μαθήματα αθεϊσμού, μαθαίναμε για την επιβίωση του καταλληλότερου. Αλλά στις ιατρικές μας σπουδές, μας δίδασκαν ότι πρέπει να βοηθάμε τους αδύναμους». Αναρωτιόταν επίσης γιατί οι άνθρωποι, οι οποίοι υποτίθεται ότι είναι μια εξελικτική βελτίωση των πιθήκων, υποφέρουν από συναισθηματικά προβλήματα που δεν αγγίζουν τους πιθήκους. Η εξήγηση για αυτές τις αντιφάσεις ήρθε από μια απρόσμενη πηγή: «Η γιαγιά μου μού εξήγησε από τη Γραφή ότι υπεύθυνη για τα αρνητικά μας συναισθήματα είναι η ατέλειά μας». Η Σβετλάνα χάρηκε επίσης πολύ όταν έμαθε την απάντηση της Γραφής σε ερωτήσεις όπως το γιατί υποφέρουν οι έντιμοι άνθρωποι.

Ο Λέιφ, σκανδιναβικής καταγωγής, πίστευε ακράδαντα στην εξέλιξη και θεωρούσε τη Γραφή βιβλίο με παραμύθια. Μια μέρα, όμως, ένας φίλος αμφισβήτησε τις πεποιθήσεις του: «Έχεις καταλάβει ότι απλώς επαναλαμβάνεις τα λεγόμενα άλλων, χωρίς να ξέρεις τίποτα για τη Γραφή;» Εξηγώντας πώς τον επηρέασαν αυτά τα λόγια, ο Λέιφ αναφέρει: «Συνειδητοποίησα ότι δεν είχα αναρωτηθεί ποτέ αν έχει βάση η εξέλιξη, αλλά ότι την είχα αποδεχτεί αβασάνιστα. . . . Νομίζω ότι, μεταξύ άλλων, η γνώση των Βιβλικών προφητειών και της εκπλήρωσής τους μπορεί να βάλει έναν αθεϊστή σε σκέψεις».​—Ησαΐας 42:5, 9.

Ο Κίραν, που αναφέρθηκε πρωτύτερα, ήταν απογοητευμένος ύστερα από χρόνια ανάμειξης στην πολιτική. Κάνοντας σκέψεις γύρω από τη ζωή, του πέρασε από το μυαλό η εξής ιδέα: Μόνο ένας ισχυρός και στοργικός Θεός θα μπορούσε να λύσει τα προβλήματα της γης και να του δείξει τη διέξοδο από την προσωπική του δυστυχία. “Πόσο θα ήθελα να βρω έναν τέτοιον Θεό”, έλεγε με λαχτάρα μέσα του. Με βαθιά οδύνη, προσευχήθηκε: «Αν υπάρχεις και με ακούς, δώσε μου κάποιο σημάδι και δείξε μου τη διέξοδο από τη δυστυχία μου και τα βάσανα της ανθρώπινης οικογένειας». Λίγες μέρες αργότερα, χτύπησε την πόρτα του ένας Μάρτυρας του Ιεχωβά. Ο Μάρτυρας εξήγησε τι διδάσκει η Γραφή για την πονηρή επιρροή πίσω από τις ανθρώπινες κυβερνήσεις. (Εφεσίους 6:12) Αυτή η εξήγηση επιβεβαίωσε τις παρατηρήσεις του ίδιου του Κίραν και του κέντρισε την περιέργεια. Ύστερα από περαιτέρω Γραφική μελέτη, η πίστη του σε έναν στοργικό Δημιουργό άρχισε να ισχυροποιείται.

Ο Δημιουργός της Ανθρωπότητας και Εσείς

Η θρησκευτική υποκρισία, οι αθεϊστικές διδασκαλίες όπως η εξέλιξη, καθώς και η επικράτηση της πονηρίας έχουν κάνει πολλούς να αμφιβάλλουν για την ύπαρξη Δημιουργού ή και να την αρνούνται. Ωστόσο, η Γραφή μπορεί, αν της το επιτρέψετε, να δώσει ικανοποιητικές απαντήσεις στις ερωτήσεις σας. Η Γραφή αποκαλύπτει επίσης τις σκέψεις του Θεού, «σκέψεις ειρήνης και όχι συμφοράς, για να σας δώσω μέλλον και ελπίδα». (Ιερεμίας 29:11) Για την Μπερναντέτ, της οποίας το παιδί γεννήθηκε ανάπηρο και η οποία αμφέβαλλε για την ύπαρξη Δημιουργού, αυτή η ελπίδα έγινε σαν βάλσαμο στις πληγές των προσωπικών παθημάτων της.

Η εξήγηση της Γραφής ως προς το γιατί ο Θεός ανέχεται τα παθήματα έχει αγγίξει τη διάνοια και την καρδιά πολλών πρώην αθεϊστών. Αφιερώνοντας χρόνο για να βρείτε την απάντηση της Γραφής σε τέτοιες ζωτικές ερωτήσεις, μπορεί να πειστείτε και εσείς για το ότι υπάρχει ένας Θεός ο οποίος, στην πραγματικότητα, «δεν είναι μακριά από τον καθένα μας».​—Πράξεις 17:27.

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο στη σελίδα 13]

Ερωτήσεις που Έχει Αφήσει Αναπάντητες η Εξέλιξη

• Πώς είναι δυνατόν να προήλθε η ζωή από κάτι που δεν είχε ζωή;​—ΨΑΛΜΟΣ 36:9.

• Γιατί αναπαράγονται μόνο κατά το είδος τους τα ζώα και τα φυτά;​—ΓΕΝΕΣΗ 1:11, 21, 24-28.

• Αν οι άνθρωποι κατάγονται από τους κατώτερους πιθήκους, γιατί δεν επέζησε ούτε ένας ανώτερος πιθηκάνθρωπος;​—ΨΑΛΜΟΣ 8:5, 6.

• Πώς μπορεί να εξηγηθεί ο αλτρουισμός με βάση τη θεωρία της επιβίωσης του καταλληλότερου;​—ΡΩΜΑΙΟΥΣ 2:14, 15.

• Έχει η ανθρωπότητα κάποια πραγματική ελπίδα για το μέλλον;​—ΨΑΛΜΟΣ 37:29.

[Εικόνες στη σελίδα 12, 13]

Πώς θα μπορούσε ένας στοργικός Θεός να δημιουργήσει έναν κόσμο στον οποίο υποφέρουν παιδιά;

Η θρησκευτική υποκρισία έχει στρέψει πολλούς μακριά από τον Θεό