آیا میدانستید که . . .
اَخْشُورُش، پادشاه پارس که در یکی از کتب کتاب مقدّس از او یاد میشود کیست؟
▪ مطابق با گزارش کتاب اِسْتَر،a اَخْشُورُش دختری یهودی به نام اِسْتَر را ملکهٔ پارس ساخت و بعدها اِسْتَر قومش را از قتل عام عمومی نجات داد. برای مدتی طولانی، محققان در مورد هویت پادشاه پارس که در کتاب مقدّس، اَخْشُورُش خوانده میشود، اختلاف نظر داشتند. اما این اختلاف نظر با کشف کتیبههای باستانی که به سه زبان مختلف نوشته شده بود، حل شد. برای محققان، دیگر جای شک باقی نماند که اَخْشُورُش همان خشایارشای اوّل، پسر داریوش کبیر است. نام اَخْشُورُش در کتیبههای پارسی به شکلی آمده است که ترجمهٔ آن به زبان عبری تقریباً به همان صورتی نوشته میشود که در کتاب اِسْتَر نوشته شده است.
تمام نکاتی که در کتاب اِسْتَر در مورد اَخْشُورُش آمده است، با سرگذشت زندگی خشایارشای اوّل مطابقت دارد. این پادشاه پارس، از کاخ سلطنتیاش در شوش (شُوشَن در ایلام) همچنین بر ماد حکومت میکرد؛ قلمرو حکومت او از هند تا جزایر مدیترانه بود. (اِسْتَر ۱:۲، ۳؛ ۸:۹؛ ۱۰:۱) محققی به نام لویز پاتون در این مورد میگوید: «این اطلاعات تنها در مورد اَخْشُورُش صحّت دارد، نه در مورد پادشاه دیگری در سرزمین پارس. شخصیت اَخْشُورُش که در کتاب [اِسْتَر] به تصویر کشیده شده، دقیقاً مطابق با گزارشاتی است که هرودوت و دیگر تاریخدانان یونانی نوشتهاند.»
چه شواهدی ثابت میکند که در مصر باستان خشت ساخته میشد؟
▪ در کتاب خروجb آمده است که مصریان، بردگان یهودی خود را به ساخت خشت مجبور میکردند. بردگان میبایست هر روز با استفاده از ملاطی از کاه و خاکِ رس تعداد مشخصی خشت بسازند.—خروج ۱:۱۴؛ ۵:۱۰-۱۴.
ساختن خشت و خشک کردن آن در آفتاب یکی از مهمترین فنونی بود که در زمان باستان در اطراف رود نیل رواج داشت. آثار تاریخی که از خشت ساخته شده است، هنوز در مصر باقی مانده است. در مقبرهٔ رکمیر در تبس، دیواری پرنقش و نگار از قرن ۱۵ قبل از میلاد وجود دارد که نشان میدهد که بردگان مشغول خشتسازی هستند. وقایعی که در کتاب خروج آمده است، نیز مطابق با همین دوران میباشد.
در «دایرةالمعارف بینالمللی و مستند کتاب مقدّس»c نقش این تصویر چنین توصیف میشود: «آب را از حوضی میآوردند و با استفاده از بیل آن را با خاک مخلوط میکردند. سپس آن را به محلّی مناسب برای خشتسازی میبردند. گِل را در قالبی چوبی که بر روی زمین قرار داشت، میریختند. پس از آن، قالب را از خشت جدا میکردند. خشت تازهشکلیافته زیر نور آفتاب خشک میشد. خشتها ردیف به ردیف قالبگیری و پس از خشک شدن روی هم چیده میشدند و آمادهٔ استفاده بودند. این روش خشتسازی هنوز هم در خاور نزدیک رایج است.»
همچنین در طومارهای گوناگونی از هزارهٔ دوّم قبل از میلاد به بردگانی اشاره شده است که خشتسازی میکردند. آنان برای تولید تعداد مشخصی از خشت، از خاک رس و کاه استفاده میکردند تا وظیفهٔ روزانهشان را انجام دهند.
[پاورقیها]
a یکی از کتب کتاب مقدّس.
b یکی از کتب کتاب مقدّس.
c به زبان فارسی ترجمه نشده است.
[تصویر در صفحهٔ ۲۲]
نقش برجسته از خشایارشای اوّل (ایستاده) و داریوش کبیر (نشسته)
[سطر اعتبار]
Werner Forman/Art Resource, NY
[تصویر در صفحهٔ ۲۲]
قسمتی از دیوار پرنقش و نگار مقبرهٔ رکمیر
[سطر اعتبار]
Erich Lessing/Art Resource, NY