زنی از خانوادهٔ قیافا
باستانشناسان گاهی اثری پیدا میکنند که مستقیم یا غیرمستقیم گواهی بر وجود شخصیتی از کتاب مقدّس است. برای مثال، در سال ۲۰۱۱ محققان اسرائیلی مطالبی را در مورد اثری به چاپ رساندند. این اثر ظرفی تزیینشده از سنگآهک است که قدمت آن به ۲۰۰۰ سال میرسد. این نوع ظرف برای حفظ استخوانهای متوفیٰ پس از پوسیدگی جسم استفاده میشد که استخوانگاه نامیده میشود.
نوشتهٔ حکشده بر این استخوانگاه چنین است: «مریم دختر یشوعا پسر قیافا کاهنی از مَعَزْیا از بیت اِمْرِی.» کاهن اعظم که در محاکمهٔ عیسی حضور داشت و در رابطه با حکم مرگ عیسی سخن گفت قیافا بود. (یو ۱۱:۴۸-۵۰) فلاویوس یوسفوس، تاریخنویس قرن اول با اشاره به این کاهن چنین نوشت: «یوسف که قیافا خوانده میشد.» از قرار معلوم، این استخوانگاه که اخیراً یافت شده است متعلّق به یکی از اقوام اوست. بر استخوانگاهی دیگر که پیشتر یافت شده بود و محققان آن را متعلّق به خود کاهن اعظم میدانند چنین نوشته شده است: یوسف بار قیافاa یعنی یوسف پسر قیافا. از این رو «مریم دختر یشوعا» قیافا نسبت داشت.
طبق گفتهٔ سازمان آثار باستانی اسرائیل این استخوانگاه از دزدانی توقیف شد که مقبرهای باستانی را به سرقت برده بودند. تجزیهوتحلیل استخوانگاه و نوشتهٔ آن، اصالت این اثر را ثابت کرده است.
به علاوه، از طریق این استخوانگاه مطالبی جدید آشکار شده است. نوشتهٔ آن اشاره به «مَعَزْیا» کرده است. مَعَزْیا آخرین دسته از ۲۴ دسته خاندان کاهنی بود که به نوبت در معبد اورشلیم به خدمت میپرداختند. (۱توا ۲۴:۱۸) طبق گفتهٔ سازمان آثار باستانی اسرائیل نوشتههای روی این استخوانگاه آشکار میسازد که «خانوادهٔ قیافا با دستهٔ مَعَزْیا نسبت داشتند.»
در این نوشته همچنین به بیت اِمْرِی اشاره شده است. این نوشته را به دو شکل میتوان تفسیر کرد. طبق گفتهٔ سازمان آثار باستانی اسرائیل «اول این که امکان دارد نام آن خاندان کاهن، بیت اِمْرِی بوده باشد یعنی پسران اِمْرِی (عَزْرا ۲:۳۶-۳۷؛ نَحَمِیا ۷:۳۹-۴۲) که دستهٔ مَعَزْیا از نسل آنان بود.» «دوم این که امکان دارد متوفیٰ یا تمامی خانوادهاش اهل [بیت اِمْرِی] بوده باشد.» به هر حال، استخوانگاه مریم مدرکی است بر حقیقی بودن اشخاصی که نامشان در کتاب مقدّس آمده است.
[پاورقی]
a در رابطه با استخوانگاه قیافا به مجلّهٔ انگلیسی برج دیدهبانی ۱۵ ژانویهٔ ۲۰۰۶ صفحات ۱۰-۱۳ رجوع شود.
[تصویر در صفحهٔ ۳۰]
زیرنما: نمونهای از اتاقی که استخوانگاهها در آن نگهداری میشد
[سطر اعتبار]
Todd Bolen/BiblePlaces.com
[تصویر در صفحهٔ ۳۰]
[سطر اعتبار]
Boaz Zissu, Bar-Ilan University, Israel