شما می‌توانید حافظهٔ خود را تقویت کنید
یَهُوَه خدا مغز انسان را با قدرت اعجاب‌آور حفظ اطلاعات آفریده است. او مغز را چنان طراحی کرده است که برخلاف مخزن‌های دیگر هنگام استفاده از آن، چیزی از محتوای پرارزش آن کاسته نمی‌شود. طراحی مغز با مقصود خدا در خصوص زندگی جاودان برای انسان‌ها هماهنگ است.—مز ۱۳۹:۱۴؛ یو ۱۷:۳.
اما شاید احساس کنید که بیشتر اطلاعاتی که به حافظهٔ خود می‌سپارید، پاک می‌شود و وقتی به آن نیاز دارید، دیگر نمی‌توانید آن را بیابید. برای تقویت حافظهٔ خود چه می‌توانید بکنید؟
در خود علاقه ایجاد کنید
ما آنچه را که به آن علاقه‌مندیم به خاطر می‌آوریم. اگر طی زندگی روزمره، تلاش کنیم به دیگران و آنچه حول و حوشمان می‌گذرد، علاقه و توجه داشته باشیم، ذهنمان فعال می‌شود. بدین سان وقتی مطلبی واقعاً پرارزش می‌خوانیم یا می‌شنویم، طبعاً با علاقه به آن توجه خواهیم کرد و در ذهنمان خواهد ماند.
کم نیستند افرادی که در به خاطر آوردن نام دیگران با دشواری روبرو می‌شوند. اما ما مسیحیان برای دیگران اهمیت قائلیم؛ یعنی برای هم‌ایمانانمان و برای کسانی که به آنان موعظه می‌کنیم و طی زندگی روزمره‌مان با آنان سروکار داریم. چه چیز به ما کمک می‌کند نام افرادی را که دانستن نامشان برای ما اهمیت دارد، به خاطر بسپاریم؟ پولُس رسول در نامه‌ای به یکی از جماعات، به نام ۲۶ نفر از اعضای آن جماعت اشاره کرد. البته او نه تنها به نامشان، بلکه به جزئیاتی نیز در مورد بسیاری از آنان اشاره کرد. این امر نشان می‌دهد که پولُس واقعاً به این برادران و خواهران توجه و علاقه داشت. (روم ۱۶:۳-۱۶) امروزه نیز برخی از سرپرستان سیّارِ شاهدان یَهُوَه، هر چند هر هفته به جماعتی دیگر می‌روند، به‌خوبی نام برادران و خواهرانشان را به یاد می‌آورند. چگونه این سرپرستان نام تک‌تک آنان را به یاد می‌آورند؟ آنان تلاش می‌کنند که در ابتدای آشنایی‌شان چند بار اسم شخص را به کار برند و چهرهٔ او را با نامش مرتبط سازند. همچنین سعی می‌کنند در خدمت موعظه و برای صرف غذا اوقاتی را با برادران و خواهرانشان بگذرانند. آیا شما نیز می‌خواهید نام کسی را که با او آشنا می‌شوید، به خاطر بسپارید؟ قدم اول این است که دلیلی مهم برای به خاطر سپردن نام او بیابید. سپس می‌توانید شیوه‌های فوق را به کار بگیرید.
به خاطر سپردن آنچه می‌خوانید نیز اهمیتی بسزا دارد. چگونه می‌توانید در این راه پیشرفت کنید؟ برای به خاطر سپردن آنچه می‌خوانید، هم علاقه به آن مطلب اهمیت دارد، هم درک آن. لازم است در مورد آن مطلب علاقهٔ کافی در خود ایجاد کنید تا بتوانید بر آنچه می‌خوانید، تمرکز کنید. مسلّماً اگر افکارتان جایی دیگر باشد، نمی‌توانید مطالب را به خاطر بسپارید. همچنین درک شما زمانی از آنچه می‌خوانید بیشتر می‌شود که آن را با تجربه‌های زندگی یا دانسته‌های گذشته‌تان مرتبط سازید. طی خواندن از خود بپرسید: ‹چگونه و چه وقت می‌توانم این آموخته‌ها را در زندگی خود به کار گیرم؟ چگونه می‌توانم از آن برای کمک به دیگران استفاده کنم؟› برای درک بهتر مطلب همچنین باید هنگام خواندن، عبارت‌ها را بخوانید، نه صرفاً واژه‌ها را. بدین سان شما مفاهیم موجود در متن و نکات اصلی آن را بهتر تشخیص خواهید داد و در نتیجه بهتر نیز آن را به خاطر خواهید سپرد.
برای مرور مطالب وقت صرف کنید
متخصصان حوزهٔ تعلیم و تربیت بر مرور آنچه می‌خوانیم، تأکید بسیار می‌کنند. یک استاد دانشگاه در یکی از تحقیقات خود نشان داد که اگر بلافاصله پس از خواندن متنی، یک دقیقه صرف مرور آن کنیم، مقدار اطلاعاتی که در خاطرمان می‌ماند، دو برابر می‌شود. پس، بعد از خواندن مطلبی یا بخش بزرگی از آن، فوراً نکات اصلی آن را در ذهن خود مرور کنید تا ملکهٔ ذهنتان شود. می‌توانید در ذهنتان نکتهٔ جدیدی را که آموخته‌اید با کلمات خود تکرار کنید. اگر اندکی پس از خواندن مطلبی آن را مرور کنید، برای مدت بیشتری آن را در خاطرتان حفظ خواهید کرد.
سپس طی روزهای آتی، برای مرور دوبارهٔ آنچه خوانده‌اید در پی فرصتی باشید تا آن را با دیگران سهیم شوید. شما می‌توانید آن را با اعضای خانواده، شخصی در جماعت، همکار، هم‌مدرسه‌ای، همسایه یا شخصی در خدمت موعظه در میان گذارید. سعی کنید نه فقط به نکات اصلی مطلب، بلکه به استدلال و آیاتی که برای توضیح آن به کار رفته است نیز اشاره کنید. این کار به شما کمک می‌کند مطالب مهم را در ذهنتان حک کنید. در ضمن برای دیگران نیز مفید است.
در چیزهای پراهمیت تعمّق کنید
علاوه بر مرور آنچه خوانده‌اید و سهیم شدن آن با دیگران، تعمّق در نکات مهمی که آموخته‌اید نیز مفید خواهد بود. آساف و داوود که از نگارندگان کتاب مقدّس بودند، چنین کردند. آساف گفت: «کارهای خداوند را یاد خواهم کرد؛ آری، عجایب تو را که از قدیم است، به یاد خواهم آورد. در تمامی کارهای تو تأمل خواهم کرد و به اعمال تو خواهم اندیشید.» (مز ۷۷:۱۱، ۱۲) داوود نیز چنین گفت: «در پاسهای شب به تو می‌اندیشم» و «روزگاران کهن را به یاد می‌آورم؛ در همهٔ کرده‌های تو تأمل می‌کنم.» (مز ۶۳:۶؛ ۱۴۳:۵) آیا شما نیز چنین می‌کنید؟
وقتی به اعمال، خصوصیات و اظهارات یَهُوَه در مورد مقصودش عمیقاً و با تمرکز تمام می‌اندیشید، فایده‌ای که می‌برید بیش از به خاطر سپردن مطالب است. اگر این شیوهٔ تعمّق را عادت خود سازید، مطالب پراهمیت بر عمق دلتان نفوذ خواهد کرد و خمیرهٔ شخصیتتان را شکل خواهد داد. نکاتی که بدین شکل در حافظه‌تان نقش می‌بندد، بخشی از درونی‌ترین افکارتان خواهد شد.—مز ۱۱۹:۱۶.
نقش روح‌القدس
برای به خاطر آوردن اعمال یَهُوَه و سخنان عیسی مسیح، یَهُوَه کمکی بزرگ در اختیار ما قرار داده است. عیسی در شب پیش از مرگ خود به پیروانش گفت: «این چیزها را در حینی که هنوز با شما هستم، به شما گفتم. اما آن یاور، یعنی روح‌القدس که پدر به نام من خواهد فرستاد، همه چیز را به شما خواهد آموخت و تمام آنچه را به شما گفتم به یادتان خواهد آورد.» (یو ۱۴:۲۵، ۲۶) مَتّی و یوحنا نیز در آنجا حضور داشتند. آیا روح‌القدس آن گونه که عیسی وعده داده بود به آنان کمک کرد؟ البته! حدود هشت سال بعد، مَتّی نخستین گزارش از شرح‌حال زندگی عیسی را با جزئیات به نگارش درآورد که شامل خاطره‌هایی پرارزش همچون موعظهٔ بالای کوه و شرحی با جزئیات از نشانهٔ حضور مسیح و دوران پایانی نظام حاضر بود. یوحنای رسول نیز شصت و پنج سال پس از مرگ عیسی، انجیل خود را به قلم آورد. این انجیل شامل جزئیاتی در مورد گفته‌های عیسی به رسولانش در آخرین شب زندگی‌اش بود. بی‌شک هم مَتّی و هم یوحنا خاطراتی زنده از سخنان و اعمال عیسی به یاد داشتند، اما روح‌القدس نقشی مهم داشت تا آنان جزئیات مهمی را که یَهُوَه می‌خواست در کلامش نگاشته شود، از یاد نبرند.
آیا امروزه نیز روح‌القدس همچون یاور به خادمان خدا کمک می‌کند؟ بله، مسلّماً! البته روح‌القدس آنچه را نیاموخته‌اید، در ذهنتان قرار نمی‌دهد. اما نکات مهمی را که پیش از آن مطالعه کرده‌اید، به یادتان می‌آورد. (لو ۱۱:۱۳؛ ۱یو ۵:۱۴) سپس بنا به نیازتان، قدرت تفکّر شما را چنان فعال می‌کند که «سخنانی را که انبیای مقدّس در گذشته گفته‌اند و احکام سَرور و نجات‌دهندهٔ ما را که از طریق رسولان گفته شد، به یاد آورید.»—۲پطر ۳:۱، ۲.
‹فراموش نکنید›
یَهُوَه خدا به‌کرّات به اسرائیلیان تذکر داد که ‹فراموش نکنند.› البته یَهُوَه انتظار نداشت که آنان همه چیز را به طور کامل به یاد آورند، بلکه نباید چنان غرق امور زندگی می‌شدند که اعمال یَهُوَه را به فراموشی می‌سپردند. آنان باید خاطرهٔ نجاتشان به دست یَهُوَه را در ذهن زنده نگاه می‌داشتند؛ زمانی که فرشتهٔ خدا نخست‌زادگان مصریان را کشت و هنگامی که یَهُوَه راهی در میان دریای سرخ برای اسرائیلیان باز کرد و سپس فرعون و سپاهیانش را در آنجا غرق کرد. آنان باید زمانی را به یاد می‌آورند که یَهُوَه شریعت را در کوه سینا به آنان داد و آنان را از میان بیابان به سرزمین موعود هدایت کرد. آری، آنان نباید این خاطره‌ها را ‹فراموش می‌کردند؛› به این معنی که خاطرهٔ این اعمال باید عمیقاً بر زندگی‌شان تأثیر می‌گذاشت.—تث ۴:۹، ۱۰؛ ۸:۱۰-۱۸؛ خرو ۱۲:۲۴-۲۷؛ مز ۱۳۶:۱۵.
ما نیز باید مراقب باشیم که فراموش نکنیم. ما در سختی‌ها و فشارهای زندگی همواره باید یَهُوَه را به خاطر آوریم؛ این که چه گونه خدایی را پرستش می‌کنیم و او چگونه محبت بی‌کرانش را با تقدیم پسر عزیزش به ما نشان داده است؛ کسی که بهای رهایی ما را پرداخت تا ما از گناه آزاد شویم و به زندگی جاودان دست یابیم. (مز ۱۰۳:۲، ۸؛ ۱۰۶:۷، ۱۳؛ یو ۳:۱۶؛ روم ۶:۲۳) خواندن روزانهٔ کتاب مقدّس و شرکت فعال در جلسات جماعت و خدمت موعظه این حقایق پرارزش را در ذهنمان زنده نگاه می‌دارد.
هنگامی که با تصمیمی بزرگ یا کوچک روبرو می‌شوید، این حقایق حیاتی را به یاد آورید و بگذارید افکارتان را تحت تأثیر قرار دهد. سخنان یَهُوَه به اسرائیلیان را در نظر گیرید که گفت: ‹فراموش نکنید.› پس، از یَهُوَه راهنمایی بخواهید. به جای آن که مسائل را از دید انسانی نگاه کنید یا به احساس دل ناکاملتان اعتماد کنید، از خود بپرسید: ‹چه پند یا چه اصولی از کلام خدا به تصمیمی که با آن روبرو هستم، مربوط می‌شود؟› (امث ۳:۵-۷؛ ۲۸:۲۶) شما نمی‌توانید نکاتی را که هرگز نخوانده یا نشنیده‌اید، به یاد آورید. اما همچنان که شناختتان از کلام خدا بیشتر می‌شود، روح‌القدس می‌تواند اطلاعات بیشتری به یادتان آورد. به علاوه، با عمیق‌تر شدن محبتتان به یَهُوَه، برانگیخته می‌شوید که مطابق با آموخته‌هایتان عمل کنید.