درس ۲۲
به‌کارگیری صحیح آیات
هنگام آموزش به دیگران، کافی نیست که فقط آیات را بخوانیم. پولُس رسول به تیموتائوس همکار نزدیکش چنین نوشت: «همچون کارگری که از کار خود سرافکنده نیست، سخت تلاش کن که همواره مقبول خدا باشی و کلام حقیقت را به‌درستی به کار بندی.»—۲تیمو ۲:۱۵.
برای انجام این کار، توضیحات ما در مورد آیات باید هماهنگ با تعالیم کتاب مقدّس باشد. بجای این که صرفاً عباراتی را که برایمان جالب است، از میان متن برگزینیم و نظرات خود را با آن همراه سازیم، لازم است مضمون متن را در نظر گیریم. یَهُوَه از طریق اِرْمیای نبی هشدار داد که انبیای کاذب ادعا می‌کنند که از قول یَهُوَه سخن می‌گویند، اما در واقع «رؤیای دل خود را بیان می‌کنند.» (ار ۲۳:۱۶) پولُس رسول به مسیحیان هشدار داد که کلام خدا را با عقاید بشری آلوده نسازند و چنین نوشت: «اعمال پنهانی و شرم‌آور را ترک کرده‌ایم، رفتاری فریبکارانه نداریم و کلام خدا را تحریف نمی‌کنیم.» واژه‌ای که در اینجا «تحریف» ترجمه شده است، در زبان اصلی به معنای «افزودن ناخالصی» است. در آن زمان تاجرانِ متقلبِ شراب، محصولات خود را رقیق می‌کردند تا سود بیشتری ببرند. ما کلام خدا را با در آمیختن آن با فلسفه‌های بشری تحریف نمی‌کنیم. پولُس همچنین گفت: «برخلاف بسیاری دیگر با کلام خدا تجارت نمی‌کنیم، بلکه در حکم فرستادگان خدا، آری، در حضور خدا و در اتحاد با مسیح، با صداقت کامل سخن می‌گوییم.»—۲قر ۲:۱۷؛ ۴:۲.
گاه شاید بخواهید برای برجسته کردن اصلی، آیه‌ای را نقل‌قول کنید. در کتاب مقدّس اصول بسیاری وجود دارد که ما را در رویارویی با موقعیت‌های مختلف زندگی راهنمایی می‌کند. (۲تیمو ۳:۱۶، ۱۷) اما شما باید مطمئن باشید که آن آیه را به‌درستی به کار می‌بندید و از آن استفادهٔ نابجا نمی‌کنید؛ یعنی آن را به گونه‌ای تفسیر نمی‌کنید که نظرات شما را اثبات کند. (مز ۹۱:۱۱، ۱۲؛ مت ۴:۵، ۶) کاربرد آیات باید با کل کتاب مقدّس و مقصود یَهُوَه هماهنگ باشد.
اگر بخواهیم ‹کلام حقیقت را به‌درستی به کار بندیم› باید بدانیم چه روحیه‌ای در پس آن است. یَهُوَه کلامش را همچون «چماقی» برای تهدید و امر و نهی به دیگران به ما نداده است. معلّمان یهودیِ مخالف عیسی احکامی را از نوشته‌های مقدّس نقل‌قول می‌کردند، اما چشمان خود را بر روی احکامی که یَهُوَه انجام آن‌ها را ضروری‌تر می‌داند بسته بودند؛ احکامی همچون عدالت، رحمت و وفاداری. (مت ۲۲:۲۳، ۲۴؛ ۲۳:۲۳، ۲۴) عیسی هنگام تعلیم کلام خدا روحیهٔ پدرش را منعکس می‌کرد. او برای آموزش کلام خدا غیرت و اشتیاقی فراوان داشت. اما این غیرتش با عشق و محبت به مردم همراه بود. ما باید بکوشیم او را در این خصوص سرمشق قرار دهیم.—مت ۱۱:۲۸.
چگونه می‌توانیم اطمینان حاصل کنیم که آیه‌ای را به‌درستی به کار می‌گیریم؟ خواندن مرتب کتاب مقدّس ما را در این راه یاری می‌کند. یَهُوَه همچنین «غلام امین و دانا» را منصوب کرده است تا از طریق این مسیحیان مسح‌شده، غذای روحانی را برای اهل خانه فراهم کند. (مت ۲۴:۴۵) با مطالعهٔ فردی و حضور مرتب در جلسات مسیحی و شرکت فعال در آن می‌توانیم از راهنمایی‌هایی که «غلام امین» در اختیار ما می‌گذارد، کمال استفاده را ببریم.
اگر می‌خواهید آیه‌ای را به کار گیرید که برایتان ناآشناست، تواضع حکم می‌کند که از قبل در مورد آن تحقیق کنید. با این کار کلام حقیقت را به‌درستی به کار خواهید بست.—امث ۱۱:۲.
نکتهٔ مورد نظر را روشن سازید. هنگام تعلیم دادن، مخاطبتان باید بتواند به‌راحتی موضوع مورد بحث را با آیاتی که به کار می‌گیرید، ارتباط دهد. اگر شما پیش از خواندن آیه‌ای سؤالی مطرح می‌کنید، شنونده‌تان باید بتواند پاسخ آن سؤال را در آیه ببیند. چنانچه از آیه‌ای برای اثبات نکته‌ای استفاده می‌کنید، شاگردتان باید به‌روشنی ببیند که آن آیه چگونه نکتهٔ مورد بحث را ثابت می‌کند.
معمولاً خواندن آیه به تنهایی کافی نیست؛ حتی اگر با تأکید درست خوانده شود. به یاد داشته باشید که مردم عموماً با کتاب مقدّس آشنایی ندارند و احتمالاً نکتهٔ آیه را تنها با یک بار خواندن درک نخواهند کرد. شما باید توجه مخاطب را به بخشی از آیه جلب کنید که مستقیماً به نکتهٔ مورد بحث مربوط است.
برای این کار معمولاً نیاز دارید که کلمات کلیدی را که به موضوع مورد بحث مربوط می‌شود، برای مخاطب مشخص کنید. یک روش ساده آن است که همان کلمات را تکرار کنید. اگر مخاطبتان یک نفر باشد، می‌توانید با مطرح کردن پرسشی او را راهنمایی کنید که خود، کلمات کلیدی را تشخیص دهد. حال اگر یک جمع را خطاب قرار می‌دهید، چطور؟ برخی از سخنرانان ترجیح می‌دهند که با استفاده از کلمات مترادف یا با بیان نکتهٔ مورد نظر به شکلی دیگر، به این هدف برسند. اگر شما این شیوه را به کار می‌گیرید، مراقب باشید مخاطبتان ارتباط بین نکتهٔ مورد بحث و کلمات کلیدی آیه را از دست ندهد.
شما با مشخص کردن کلمات کلیدی، در واقع شالوده را ریخته‌اید. حال باید بر روی آن بنا کنید. آیا هنگام معرفی آیه، مشخص کردید که چرا می‌خواهید آن آیه را بخوانید؟ در این صورت، نشان دهید کلماتی که برجسته ساخته‌اید با آنچه هنگام معرفی آیه به شنونده‌تان گفته‌اید، چه ارتباطی دارد. توضیحات شما باید ساده و روشن باشد. حتی اگر پیش از خواندن آیه دلیل استفاده از آن را مشخص نکرده باشید، بعد از خواند آن حتماً ارتباط آیه را با موضوع مورد بحث توضیح دهید.
فَریسیان از عیسی سؤالی به ظاهر دشوار کردند و پرسیدند: «آیا جایز است که مرد، به هر دلیلی زن خود را طلاق دهد؟» عیسی بر مبنای پیدایش ۲:۲۴ به آنان پاسخ داد. قابل توجه است که او تنها یک قسمت از این نوشته را برجسته کرد و سپس ارتباط آن را با موضوع مورد بحثشان نشان داد. آری، او نخست اشاره کرد که مرد و زن «یک تن» می‌گردند، سپس چنین نتیجه‌گیری کرد: «از این رو، آنچه خدا پیوست، هیچ انسانی جدا نسازد.»—مت ۱۹:۳-۶.
برای روشن ساختن ارتباط میان آیه و موضوع مورد نظر چه مقدار توضیح لازم است؟ این بستگی به اهمیت نکتهٔ مورد بحث دارد و این که شنوندگانتان را چه کسانی تشکیل می‌دهند. در هر صورت، هدف شما باید این باشد که توضیحاتتان ساده و روشن باشد.
بر اساس آیات استدلال کنید. در اعمال ۱۷:۲، ۳ در مورد خدمت موعظهٔ پولُس رسول در شهر تِسالونیکی آمده است که او ‹بر اساس نوشته‌های مقدّس استدلال می‌کرد.› این مهارتی است که همهٔ خادمان خدا باید در خود پرورش دهند. برای مثال، پولُس به برخی رویدادهای زندگی و خدمت عیسی اشاره کرد و نشان داد که این رویدادها از پیش در نوشته‌های مقدّس عبری پیشگویی شده بود. سپس با این استدلال قانع‌کننده چنین نتیجه‌گیری کرد: «این عیسی که در مورد او به شما موعظه می‌کنم، همان مسیح است.»
پولُس در نامهٔ خود به مسیحیان عبرانی، بارها از نوشته‌های مقدّس عبری نقل‌قول کرد. او برای تأکید بر نکته‌ای در آن نوشته‌ها یا روشن ساختن آن، اغلب یک یا چند کلمه را برجسته می‌کرد، سپس کاربرد آن را نشان می‌داد. (عبر ۱۲:۲۶، ۲۷) در باب ۳ کتاب عبرانیان، پولُس از مزمور ۹۵:۷-۱۱ نقل‌قول می‌کند. توجه کنید که چگونه او به توضیح سه جنبه از این آیات پرداخت: ۱) اشارهٔ مزمورنویس به دل (عبر ۳:۸-۱۲)، ۲) اهمیت واژهٔ «امروز» (عبر ۳:۷، ۱۳-۱۵؛ ۴:۶-۱۱) و ۳) مفهوم عبارت «آنان به آرامی من راه نخواهند یافت» (عبر ۳:۱۱، ۱۸، ۱۹؛ ۴:۱-۱۱). شما نیز تلاش کنید هنگام توضیح ارتباط میان موضوع مورد بحث و آیات، همین الگو را به کار گیرید.
توجه کنید که در لوقا ۱۰:۲۵-۳۷، عیسی چگونه با مهارت بسیار بر اساس نوشته‌های مقدّس استدلال می‌کند. فقیهی از عیسی پرسید: «استاد، باید چه کنم تا زندگی جاودان را به میراث برم؟» عیسی برای پاسخ به آن مرد، نخست نظر خود او را در این خصوص جویا شد و پس از آن بر اهمیت انجام آنچه در کلام خدا آمده است، تأکید کرد. اما عیسی متوجه شد که آن مرد نکتهٔ مهمی را درک نکرده است. از این رو، تنها یک واژه، یعنی واژهٔ «همسایه» را از نوشته‌ای که آن مرد به آن اشاره کرد برگزید و به شیوه‌ای ماهرانه به او کمک کرد تا به مفهوم آن پی ببرد. عیسی به‌راحتی می‌توانست به تعریف آن واژه اشاره کند. اما چنین نکرد، بلکه با نقل حکایتی آن مرد را یاری رساند تا خود به نتیجهٔ درست برسد.
پس می‌بینیم که عیسی برای جواب به سؤالات دیگران صرفاً نوشته‌ای را که پاسخی صریح به پرسش آنان بدهد، نقل‌قول نمی‌کرد. او آن نوشته را برای مخاطبش تحلیل می‌کرد و سپس ارتباط آن را با موضوع مورد بحث روشن می‌ساخت.
وقتی صَدّوقیان اعتقاد به رستاخیز را زیر سؤال بردند، عیسی توجه آنان را به عبارتی در خروج ۳:۶ جلب کرد. البته او تنها به بیان آن عبارت اکتفا نکرد، بلکه بر اساس آن نوشته استدلال کرد تا به‌روشنی نشان دهد که رستاخیز جزو مقصود خداست.—مرق ۱۲:۲۴-۲۷.
اگر می‌خواهید معلّمی ماهر شوید، یکی از قدم‌های مهم در این راه آن است که بیاموزید به نحوی صحیح و مؤثر بر اساس نوشته‌های مقدّس استدلال کنید.