تبادل سودمند افکار—کلیدی که دروازهٔ سعادت را به روی ازدواج می‌گشاید
رابِرت بارون در سال ۱۷۷۸ اختراع خود را که قفلی دارای ضامن مضاعف بود به ثبت رسانید و بدینسان اساس قفلهای امروزی را بنا نهاد. مکانیسم این قفل بدین شکل بود که دو ضامن همزمان با کمک یک کلید آزاد گشته، قفل گشوده می‌شد.
موفقیت در ازدواج بر همین قیاس نیز بستگی به همکاری و هماهنگی هر دو شریک زندگی دارد و کلیدی که دروازهٔ سعادت و بهروزی را به روی ازدواجشان می‌گشاید تبادل سودمند افکار است.
منظور از تبادل سودمند افکار چیست؟
یکی از فرهنگهای لغات تبادل افکار را چنین تعریف کرده است: «عمل یا فرایند در میان گذاشتن اندیشه‌ها، نظرات، یا اطلاعات خود با دیگری به طریق لفظی یا با اشارات.» بنابراین، تبادل افکار به مفهوم تبادل احساسات و نظرات است. و چنانچه قرار بر سودمند بودن آن باشد باید بناکننده، روحیه‌دهنده، عفیف، ستاینده، و تسلی‌بخش باشد.—افسسیان ۴:۲۹-۳۲؛ فیلپیان ۴:۸.
تبادل سودمند افکار تنها از طریق اعتماد، اطمینان، و تفاهم دوجانبه میسر می‌گردد. این خصوصیات زمانی شکوفا می‌گردند که طرفین ازدواج را رابطه‌ای مادام‌العمر تلقی کنند، و برای موفقیت آن هر چه از دستشان برآید انجام دهند. مقاله‌نگاری به نام جوزف ادیسون چنین نوشت: «دو نفر که به منظور فراهم آوردن موجبات آسایش و کامجویی یکدیگر از میان انسانهای مختلف همدیگر را برمی‌گزینند، در واقع با این گزینششان خویشتن را مقید می‌سازند که با نظر به نقاط قوت و ضعف دیگری همواره و تا پایان عمر خوش‌خلق، رئوف، باملاحظه، باگذشت، صبور، و شاد بمانند.» حقیقتاً پیوندی که بدین شکل بسته شود چه پرسعادت خواهد بود! آری، با تبادل مفید و سودمند افکار است که می‌توانیم به این خصلتهای گوهرگونه دست یابیم و آنها را زینتگر ازدواج خود سازیم.
موانعی در راه تبادل سودمند افکار
اکثر جوانان شور و حال و خوشبینی فراوانی برای ازدواج دارند. اما، گاه تنها اندکی پس از ازدواج است که شور و حال و خوشبینی‌شان همچون سرابی محو، و یأس و ناکامی جایگزین آن می‌شود. شربت شیرین اطمینان مبدل به معجونی تلخ از شکست و خشم و خصومت و بیزاری می‌شود، و از ازدواج چیزی نمی‌ماند جز تحمل ناملایمتیها تا لحظه‌ای که «مرگ [ایشان] را از هم جدا سازد.» موفقیت در ازدواج مستلزم پیشرفت و تداوم در تبادل سودمند افکار است. اما، در راه چنین تبادل افکاری موانعی وجود دارند که می‌باید مرتفع گردند.
یکی از موانع واقعی در راه تبادل سودمند افکار، ترس از این است که همسرمان با شنیدن موضوع خاص یا خواسته‌مان واکنشی شدید از خود نشان دهد. به عنوان مثال، ممکن است از بیماری یا ضعفی جسمی که در وجودمان در حال پیشرفت است مطلع شویم، لیکن از ترس طرد شدن از طرف همسرمان آن را با او درمیان نگذاریم. چگونه باید برای او توضیح دهیم که معالجات احتمالاً منجر به تغییری در وضع ظاهری‌مان خواهد شد یا ضعفی در یکی از توانایی‌هایمان ایجاد خواهد کرد؟ باید به خاطر داشته باشیم که بویژه در چنین مواردیست که تبادل صادقانهٔ افکار و برنامه‌ریزیی دقیق و فکورانه اهمیتی حیاتی می‌یابد. اینجاست که شخص باید با سخنان و رفتار رئوفانه‌اش تداوم و ادامهٔ عشق خود را به همسر بیمارش ثابت کند. این ابراز علاقهٔ شخصی عامل مؤثری در ایجاد ازدواجی رضایت‌بخش خواهد بود. در ازدواج این مثل کتاب مقدس باید به غنی‌ترین وجهی متجلی گردد: «دوست خالص در همهٔ اوقات محبت می‌نماید، و برادر به جهت تنگی مولود شده است.»—امثال ۱۷:۱۷.
رنجش و دلخوری مانعی دیگر در برقراری تبادل سودمند افکار به شمار می‌رود. چه نیکو ازدواج موفق را پیوند دو انسان باگذشت خوانده‌اند! برای این منظور، زن و شوهر باید با سعی تمام به این پند پولس رسول عمل نمایند، که می‌گوید: «خورشید بر غیظ شما غروب نکند.» ( افسسیان ۴:۲۶) چنانچه بخواهیم به جای پروراندن خشم و انزجار در سینه‌مان، به این پند پولس عمل نماییم، باید با تواضع و فروتنی با همسرمان تبادل افکار کنیم. در ازدواجهای موفق زن و مرد مرتب تسلیم خشم، مرافعه، و دلخوری نمی‌شوند. ( امثال ۳۰:۳۳) آنان می‌باید به یَهُوَه خدا که خشم خود را در سینه نگاه نمی‌دارد اقتدا نمایند. ( ارمیا ۳:۱۲) آری، ایشان باید از ته دل یکدیگر را عفو کنند.—متی ۱۸:۳۵.
مانعی بدیهی در مقابل هرگونه تبادل افکار سکوت اختیار کردن است. سکوت ممکن است با چهره‌ای گرفته، نگاههای سنگین و معنی‌دار، حرکات خشک، و دیگری را طرف صحبت قرار ندادن همراه باشد. شکی نیست که همسرمان با این حرکات خود می‌خواهد احساس ناخشنودی و رنجش خود را ابراز کند. لیکن، چنانچه عواطف و احساساتمان را در قالب کلماتی صریح ولی خوشایند بیان کنیم چه بسیار بیشتر از ساکت و عبوس ماندن به موفقیت ازدواجمان کمک خواهیم کرد!
در پیوند تنگاتنگ ازدواج بی‌توجهی یا کم‌توجهی به صحبتهای همسرمان از دیگر موانع در راه ایجاد تبادل سودمند افکار است. شاید هنگامی که همسرمان با ما صحبت می‌کند به دلیل خستگی یا مشغلهٔ کاری توان ذهنی و عاطفی کافی نداشته باشیم که به حرفهای او بدقت گوش کنیم. گهگاه مشاجره‌ها نیز به همین صورت پدید می‌آیند که یکی از طرفین در اثر سوءتفاهم و با این تصور که موضوع را بروشنی برای طرف دیگر توضیح داده است برنامه‌ای می‌چیند، ولی دیگری اذعان می‌کند که در مورد این موضوع اصلاً صحبت نکرده‌اند. واضح است که این سوءتفاهمها تنها به دلیل ناقص بودن تبادل افکار به وجود می‌آیند.
تبادل سودمند افکار را چگونه ایجاد نماییم؟
چقدر مهم است که اوقاتی را با همسرمان به گفتگویی پرمهر و تبادل سودمند افکار اختصاص دهیم! برای عده‌ای تماشای زیاد زندگی دیگران در تلویزیون وقت زیادی برای رسیدگی به زندگی خودشان باقی نمی‌گذارد. به هر صورت، برای ایجاد تبادل سودمند افکار اغلب لازم است تلویزیون را خاموش کنیم.
با این حال، همانطور که گاهی نیاز به صحبت کردن داریم، گاهی نیز لازم است سکوت کنیم. مردی مدبر و خردمند چنین گفت: «برای هر چیز زمانی است . . . وقتی برای سکوت و وقتی برای گفتن.» در ضمن، گزینش کلماتمان نیز اهمیت بسیار دارد. در امثال آمده است: «سخنی که در محلّش گفته شود چه بسیار نیکو است!» ( جامعه ۳:۱، ۷؛ امثال ۱۵:۲۳) برای صحبت کردن در مورد نکته‌ای مهم و یا موضوعی که بر دلمان سنگینی می‌کند باید زمان مناسب آن را تشخیص دهیم. باید از خود سؤال کنیم: ‹آیا الآن همسرم آرام و سر حال است یا خسته و کم‌حوصله؟ آیا موضوع صحبتمان از آن موضوعهای حساسی است که ممکن است او را عصبانی کند؟ پیش از این وقتی در این مورد صحبت کردم، بخصوص روی چه کلماتی حساسیت نشان داد؟›
باید به یاد داشته باشیم که انسانها مساعدترین واکنش را در حالتی نشان می‌دهند که ببینند پذیرش موضوع و همکاری‌شان به نفع خود آنان است. گاه تنشی میان زن و شوهر باعث می‌شود که یکی از طرفین بگوید: «از یک موضوع خیلی ناراحت و عصبانی‌ام، فکر می‌کنم بهتره همین حالا بهش رسیدگی کنیم!» گرچه، گزینش کلمات و جملاتمان بستگی به اوضاع و احوال دارد، با این حال آیا بهتر نیست موضوع را برای مثال به این صورت عنوان کنیم: «عزیزم، داشتم روی موضوعی فکر می‌کردم که چند وقت پیش با هم در موردش صحبت کردیم، یک مقدار هم در مورد راه‌حلش فکر کرده‌ام»؟ کدام طرز برخورد احتمالاً برای همسرمان مقبولتر خواهد بود؟
آری، نحوهٔ عنوان کردن موضوع اهمیت بسیار دارد. پولس رسول در این مورد نوشت: «گفتگوی شما همیشه با فیض باشد و اصلاح شده به نمک، تا بدانید هر کس را چگونه جواب باید داد.» ( کولسیان ۴:۶) باید سعی کنیم سخنان و لحن گفتارمان مؤدبانه و دلپذیر باشد. باید همیشه به یاد داشته باشیم که «سخنان پسندیده مثل شان عسل است، برای جانْ شیرین است و برای استخوانها شفادهنده.»—امثال ۱۶:۲۴.
برای برخی از زوجها بهترین فضا برای ایجاد تبادل افکار هنگامی است که با هم مشغول انجام کارهای خانه هستند. آنان به این طریق هم حس همکاری، و هم موقعیتی برای تبادل سودمند افکار به وجود می‌آورند. برخی دیگر از زوجها بر این نظرند که در حالتی آرام و بدون داشتن مشغلهٔ کاری بهتر و بیشتر می‌توانند تبادل افکار کنند.
ما همچنین از مشاهدهٔ زوجهای جور و صمیمی، و طریق تبادل افکارشان چیزهای زیادی می‌توانیم بیاموزیم. سؤال اینجاست که آنان چگونه به این درجه از هماهنگی و سهولت در تبادل افکار رسیده‌اند؟ بی‌شک همت فراوان، شکیبایی، و توجه توأم با مهر و علاقه در این راه کمک بزرگی به آنان کرده است. مسلماً آنان نیز در آغاز چیزهای زیادی باید می‌آموختند، زیرا موفقیت در ازدواج هرگز به خودی خود حاصل نمی‌شود. آری، بسیار مهم است که نظر شریک زندگی‌مان را بخواهیم، نیازهای او را درک کنیم، و موقعیتهای حساس را با کلماتی مناسب و مساعد آرام کنیم. ( امثال ۱۶:۲۳) شما زنان و شوهران باید سعی کنید شریک دلپذیری برای دیگری باشید و با رفتار خود پوزش خواستن را برای او راحتتر کنید. این خصوصیات بتدریج باعث می‌شوند ازدواجتان ازدواجی سعادتمند گردد.
خواست یَهُوَه خدا نیز جز این نیست که همهٔ ازدواجها پرسعادت و بادوام باشند. ( پیدایش ۲:۱۸، ۲۱) لیکن باید بدانیم کلید گنج سعادت در دست هر دو شریک زندگی قرار دارد و تنها دو انسان بامحبت با همکاری یکدیگر و با کسب مهارت در ایجاد تبادل سودمند افکار قادر خواهند بود قفل دروازهٔ سعادت را به روی ازدواج خود بگشایند.
[تصویر در صفحهٔ ۳۱]
خاموش کردن تلویزیون موقعیتی برای تبادل افکار ایجاد می‌کند
[تصویر در صفحهٔ ۳۲]
ایجاد تبادل سودمند افکار محبتی دیرپای به وجود می‌آورد