سؤالات خوانندگان
آیا بچهای که در شکم مادر بمیرد رستاخیز مییابد؟
سِقط شدن فرزند گاه اثری فوقالعاده عمیق بر والدین میگذارد. شاید درک اندوه این والدین برای کسی که در چنین شرایطی قرار نگرفته است آسان نباشد. مادری مسیحی پنج فرزند خود را پیش از آن که به دنیا آیند از دست داد. این مادر تا آخر عمر خود مرتب به این مطلب اشاره میکرد که اگر آن فرزندانش زنده میماندند چند سال داشتند. آری، غم از دست دادن تکتک آنها همیشه در دل او باقی ماند. البته، این مادر خوشحال بود که توانست دو فرزند سالم به دنیا آورد و آنان را بزرگ کند. اما حال این سؤال مطرح میشود که آیا برای مسیحیانی که فرزندی را بدین شکل از دست دادهاند امیدی به رستاخیز فرزندشان وجود دارد؟
در واقع ما پاسخ این سؤال را نمیدانیم. کتاب مقدّس در مورد رستاخیز جنینی که سِقط شده یا نوزادی که مرده به دنیا آمده صریحاً صحبتی نکرده است. اما این کتاب اصولی را در بر دارد که تا حدّی دلگرمکننده است.
بجاست برای بررسی موضوع مطرحشده نخست به دو سؤال پاسخ دهیم. اوّل این که، از نگاه یَهُوَه زندگی یک انسان چه هنگام آغاز میشود؛ از زمان بسته شدن نطفه یا از زمان تولّد؟ دوّم، یَهُوَه چه دیدگاهی نسبت به جنین در شکم مادر دارد؛ آیا آن را در حکم یک انسان میبیند یا تنها مشتی سلول و بافت؟ به کمک اصول کتاب مقدّس میتوان جوابی روشن به این دو سؤال داد.
یَهُوَه از طریق شریعت موسی به خوبی روشن میکند که زندگی یک انسان نه از زمان تولّد، بلکه خیلی زودتر از آن آغاز میشود. در شریعت موسی آمده بود که مجازات کسی که مسبب مرگ جنین در شکم مادر شود مرگ است؛ یعنی «جان به عوض جان.»a (خرو ۲۱:۲۲، ۲۳) از نظر یَهُوَه جنینی که در شکم مادر است موجودی زنده و یک انسان محسوب میشود. مسیحیان واقعی به دلیل درک این اصل کتاب مقدّس از سِقط جنین پرهیز میکنند و آن را گناهی جدّی به حساب میآورند.
شکی نیست که جنین در رحم مادر زندگی و حیات دارد. اما یَهُوَه چه ارزشی برای او قائل است؟ بر طبق شریعت موسی که در بالا به آن اشاره شد جان انسانی بالغ که مسبب مرگ جنینی در شکم مادر بود باید به عوض جان جنین داده میشد. این امر نشان میدهد که در نظر یَهُوَه حیات بچهای که در شکم مادر است ارزش والایی دارد. به علاوه آیات دیگری نیز در کتاب مقدّس حاکی از این امرند که یَهُوَه جنینی را که در رحم مادر رشد میکند به چشم یک انسان مینگرد. برای مثال، داود پادشاه تحت الهام یَهُوَه خطاب به او چنین نگاشت: «مرا در رحم مادرم نقش بستی . . . چشمان تو جنین مرا دیده است و در دفتر تو همهٔ اعضای من نوشته شده، در روزهایی که ساخته میشد.» — مز ۱۳۹:۱۳-۱۶؛ ایو ۳۱:۱۴، ۱۵.
یَهُوَه از ویژگیها و خصوصیات منحصربهفرد هر انسان زمانی که در شکم مادر است آگاه و از تواناییهای بالقوّهٔ او باخبر است. زمانی که رِفقَه، همسر اسحاق دوقلو باردار بود آن دو بچه در رحم او ناآرام بودند. یَهُوَه بر اساس خصوصیاتی که در این دو بچه دید در مورد آیندهٔ آنان مطلبی را پیشگویی کرد. — پیدا ۲۵:۲۲، ۲۳؛ روم ۹:۱۰-۱۳.
گزارشی که در کتاب مقدّس در مورد یحیی نیز آمده جالب توجه است. در انجیل میخوانیم: ‹چون الیصابات سلام مریم را شنید، بچه در رَحِم او به حرکت آمد و الیصابات به روحالقدس پر شد.› (لو ۱:۴۱) لوقا که خود پزشک بود در توضیح این واقعه واژهٔ یونانیای را استفاده کرد که هم میتوان برای جنین بکار برد و هم برای نوزادی که تازه متولّد شده است. او در وصف کودکی عیسی که در گهواره بود همین واژه را به کار برد. — لو ۲:۱۲، ۱۶؛ ۱۸:۱۵.
در اینجا این سؤال مطرح میشود، آیا کتاب مقدّس بین جنینی که در رحم مادر است و نوزادی که نَفَس اوّل را میکشد تفاوت زیادی قائل است؟ چنین به نظر نمیآید. در واقع این امر با علمِ امروز نیز هماهنگ است. برای مثال، محققین به این نتیجه رسیدهاند که جنین نسبت به آنچه خارج از شکم مادر روی میدهد عکسالعمل نشان میدهد. پس جای تعجب نیست که چنین مهر عمیقی بین مادر و فرزندی که در شکمش میپروراند به وجود میآید.
برای نمونه میخواهیم دو موقعیت را بررسی کنیم. فرض کنید مادری که زایمان زودرس داشته است پس از چند روز فرزندش را از دست میدهد. مادری دیگر دورهٔ بارداری را به صورت کامل طی میکند اما فرزندش درست پیش از تولّد جان میدهد. آیا میتوان گفت که مادر اوّل به دلیل این که فرزندش را زنده به دنیا آورده میتواند به رستاخیز او امید داشته باشد و مادر دیگر نمیتواند چنین امیدی داشته باشد؟
کتاب مقدّس آشکارا تعلیم میدهد که زندگی از زمانی که نطفه در رحم مادر بسته میشود آغاز میگردد. همچنین یَهُوَه به جنینی که هنوز متولّد نشده است به چشم موجودی باارزش و منحصربهفرد مینگرد. برخی ممکن است با توجه به آیات کتاب مقدّس منطقی ندانند که بچهای که در شکم مادر، مرده است رستاخیز نیابد. شاید استدلال کنند که چنین اعتقادی با ممنوعیت سِقط جنین که بر اساس آیات کتاب مقدّس است سازگار نیست.
در گذشته مجلّهٔ برج دیدهبانی با مطرح کردن یک سری سؤالات رستاخیز بچههایی را که در شکم مادر میمیرند مورد تردید قرار داده بود. برای مثال، این سؤال که آیا خدا در دنیای جدید جنینی را که پرورش نیافته رستاخیز داده و در رحم مادر قرار خواهد داد. برادران در هیئت ادارهکننده پس از مطالعه، تعمّق و دعا به این نتیجه رسیدند که نمیتوان با این گونه دلایل رستاخیز چنین بچههایی را ناممکن دانست. عیسی گفت: «همه چیز نزد خدا ممکن است.» (مرق ۱۰:۲۷) تولّد عیسی روی زمین درستی این گفته را نشان میدهد. خدا با انتقال حیات عیسی به رحم مریم تولّد او را بر زمین میسر ساخت. موضوعی که از دیدگاه بشری ناممکن است.
پس آیا میتوان گفت بر طبق کتاب مقدّس بچهای که در شکم مادر میمیرد رستاخیز خواهد داشت؟ در اینجا بار دیگر به این نکته تأکید میکنیم که کتاب مقدّس صریحاً پاسخی به این سؤال نمیدهد. پس دلیلی وجود ندارد که کسی به یقین بر این اعتقاد پافشاری کند. بحث در این مورد سؤالات پی در پی و فراوانی را به وجود میآورد. از این رو باید مراقب بود و از حدس و گمان دوری کرد. باید این امر را به یَهُوَه بسپاریم. ما میدانیم که یَهُوَه، خدایی مهربان و رحیم است. (مز ۸۶:۱۵) و بدون شک، از صمیم دل میخواهد که اثرات مرگ را با رستاخیز انسانها خنثی سازد. (ایو ۱۴:۱۴، ۱۵) همچنین اطمینان داریم که یَهُوَه همواره درست و عادلانه عمل میکند. او تمامی صدمات و آسیبهایی را که این دنیای شریر به ما وارد آورده است از میان میبرد. برای این منظور پسرش عیسی را هدایت میکند که «اَعمال ابلیس را باطل سازد.» — ۱یو ۳:۸.
[پاورقی]
a در بسیاری از ترجمههای کتاب مقدّس این آیات به صورتی ترجمه شده است که گویی شخص تنها در صورتی به مرگ محکوم میشود که باعث کشته شدن زنی باردار شود. اما عبارتی که در زبان عبری استفاده شده به روشنی نشان میدهد که این آیات در مورد مرگ مادر و یا جنینی که در شکم دارد صحبت میکند. از این رو، این آیات در ترجمهٔ دنیای جدید به این شکل ترجمه شده است: «اگر عدهای با هم درگیر شوند و در جریان این دعوا طوری به زنی حامله صدمه بزنند که بچهٔ وی پیش از موعد به دنیا بیاید، ولی مادر و فرزندش زنده بمانند، ضارب باید مبلغی به عنوان غرامت، موافق آنچه شوهر زن معین کند در حضور قاضی به او بپردازد. ولی اگر مادر و یا فرزند جانشان را از دست بدهند در آن صورت جان به عوض جان باید داده شود.» — خرو ۲۱:۲۲، ۲۳، ترجمهٔ دنیای جدید.
[تصویر در صفحهٔ ۱۲]
یَهُوَه تمامی دردها و مصایب ما را از میان بر میدارد