آیا جهنّم یا دوزخ، واقعی است؟ کتاب مقدّس در این مورد چه می‌گوید؟
پاسخ کتاب مقدّس
برخی از ترجمه‌های قدیمی کتاب مقدّس به زبان انگلیسی، از جمله ترجمهٔ کینگ‌جِیمز، در بعضی آیات از کلمه‌ای استفاده شده است که در فارسی معادل ‹دوزخ› است. (مزمور ۱۶:۱۰؛ اعمال ۲:۲۷a) همانطور که در تصویری که در این مقاله آمده دیده می‌شود، بسیاری از مردم معتقدند که دوزخ یا جهنّم، مکانی آتشین برای مجازات ابدی شریران است. اما آیا کتاب مقدّس چنین تعلیمی می‌دهد؟
در این مقاله می‌بینیم . . .
آیا دوزخ مکانی است برای عذاب ابدی؟
نه. کلماتی که در بعضی از ترجمه‌های قدیمی کتاب مقدّس «دوزخ» ترجمه شده‌اند (در عبری «شیول» و در یونانی «هادیس») به معنی گور عمومی بشر می‌باشند، یعنی «قبر». بر طبق کتاب مقدّس کسانی‌که در «گور» هستند، هیچ نوع حیاتی ندارند.
مردگان از هیچ چیز آگاه نیستند و هیچ دردی حس نمی‌کنند. «در هاویه [«دوزخ»—ترجمهٔ دوای-ریمز] ... کار و تدبیر و معرفت و حکمت ... نخواهد بود.» (جامعه ۹:۱۰) بعد از مرگ، فریاد و درد هم نخواهد بود، به این دلیل کتاب مقدّس می‌گوید: «باشد که شریران سرافکنده شوند و در خاموشی به هاویه [«دوزخ»—ترجمهٔ دوای-ریمز] فرو روند.»—مزمور ۳۱:۱۷؛ ترجمهٔ کینگ‌جِیمز (۳۰:۱۸، ترجمهٔ دوای-ریمز)؛ مزمور ۱۱۵:۱۷.
مجازاتی که خدا برای گناه تعیین کرده مرگ است، نه عذاب کشیدن در دوزخ آتشین. خدا به اولین انسان یعنی آدم گفت که مجازات زیر پا گذاشتن فرامینش مرگ خواهد بود. (پیدایش ۲:۱۷) او هیچ اشاره‌ای به عذاب ابدی در دوزخی آتشین نکرد. خدا بعد از گناه آدم نیز به او گفت که مجازاتش چیست: «تو خاک هستی و به خاک باز خواهی گشت.» (پیدایش ۳:۱۹) یعنی بعد از مرگ، آدم دیگر وجود نداشت. اگر خدا تصمیم داشت آدم را به دوزخ آتشین بفرستد، حتماً به آن اشاره می‌کرد. خدا مجازاتی که برای گناه تعیین کرد را تغییر نداده است. قرن‌ها بعد از گناه آدم، خدا با الهام به یکی از نویسندگان کتاب مقدّس گفت: «مزد گناه مرگ است.» (رومیان ۶:۲۳) بعد از مرگ مجازات بیشتری وجود ندارد، «چون کسی که مرده است از گناه خود آزاد شده است.»—رومیان ۶:۷.
حتی فکر شکنجهٔ ابدی برای خدا کراهت‌آور است. (اِرْمیا ۳۲:۳۵) چنین طرز فکری با تعلیم کتاب مقدّس که می‌گوید «خدا محبت است» در تضاد می‌باشد. (۱یوحنا ۴:۸) خدا می‌خواهد که ما او را از روی محبت بپرستیم نه از ترس شکنجهٔ ابدی.—مَتّی ۲۲:۳۶-۳۸.
آیا اشخاص نیکوکار به دوزخ فرستاده می‌شوند؟ در کتاب مقدّس‌هایی که واژهٔ اصلی به «دوزخ» ترجمه شده، در مورد مرگ اشخاص نیکوکاری همچون یعقوب و ایّوب، این تصوّر را ایجاد می‌کنند که این اشخاص به جهنّم رفته‌اند. (پیدایش ۳۷:۳۵؛ ایّوب ۱۴:۱۳) در بعضی از این ترجمه‌ها، واژهٔ دوزخ حتی برای زمان بین مرگ تا رستاخیز عیسی مسیح هم استفاده شده. (اعمال ۲:۳۱، ۳۲) پس واضح است که کلمه‌ای که در این ترجمه‌ها «دوزخ» ترجمه شده، به «گور» اشاره داشته است.b
مَثَل عیسی در مورد مرد ثروتمند و ایلعازَر به چه معنی است؟
این مَثَل عیسی در لوقا ۱۶:۱۹-۳۱ نقل شده. مَثَل‌ها، تشبیهاتی هستند که برای تعلیم نکات اخلاقی و روحانی بکار می‌روند. مَثَل مرد ثروتمند و ایلعازَر یک داستان واقعی نبود. (مَتّی ۱۳:۳۴) برای درک بهتر این مَثَل به مقالهٔ «مرد ثروتمند و ایلعازَر چه کسانی بودند؟» مراجعه شود.
آیا دوزخ به معنی جدایی شخص از خداست؟
نه. این نظریه که مردگان می‌دانند که از خدا جدا هستند، با این تعلیم کتاب مقدّس، که به وضوح می‌گوید ‹مردگان هیچ نمی‌دانند› در تضاد است.—مزمور ۱۴۶:۳، ۴؛ جامعه ۹:۵.
آیا تا به حال کسی از دوزخ برگشته است؟
بله. کتاب مقدّس با جزئیات به ۹ مورد اشاره می‌کند که در آن اشخاصی که به خواب مرگ فرو رفته بودند با رستاخیز به زندگی بازگشتند.c در بعضی ترجمه‌ها آمده است که آن‌ها مدت مرگشان را در ‹دوزخ› سپری کردند. اگر آن‌ها در زمان مرگشان دوزخ را تجربه کرده بودند، می‌توانستند بعد از رستاخیزشان در مورد آن توضیح دهند. اما هیچ‌یک از آن‌ها در مورد عذاب دوزخ یا چیز دیگری حرفی نزد. به چه دلیل؟ همانطور که کتاب مقدّس بارها اشاره کرده، مانند کسی بودند که در خوابی عمیق فرو رفته و کاملاً بی‌هوش است.—یوحنا ۱۱:۱۱-۱۴؛ ۱قُرِنتیان ۱۵:۳-۶.
a در اکثر ترجمه‌های جدید انگلیسی در اعمال ۲:۲۷ کلمهٔ دوزخ بکار نرفته است. بجای آن از کلماتی همچون «قبر» (ترجمهٔ نیو سنتوری)؛ عالم اموات (ترجمهٔ نیو اینترنشنال)؛ موت (ترجمهٔ پَشِن) استفاده شده. گاهی هم این کلمه به شکل یونانی «هادیس» بکار رفته است.—ترجمه‌های هولمن کریسشن استاندارد، نیو امریکن استاندارد، اِنگلیش استاندارد.
b به کادر «کلماتی که در زبان‌های اصلی کتاب مقدّس بکار رفته» رجوع شود.