‏«پدر را دوست می‌دارم»‏

۱،‏ ۲.‏ یوحنای رسول در خصوص آخرین شبی که عیسی با رسولانش گذراند،‏ چه نکته‌ای را آشکار کرد؟‏

پیرمرد قلم را در جوهر فرو می‌برد.‏ ذهن و فکرش از خاطره لبریز است.‏ این پیرمرد یوحنا و تنها رسول باقی‌ماندهٔ عیسی بر زمین است.‏ اکنون که حدود ۱۰۰ سال دارد،‏ خاطرات هفتاد سال پیش را از نظر می‌گذراند.‏ خاطرات آن شب فراموش‌نشدنی،‏ آخرین شبی که عیسی پیش از مرگش با رسولان خود گذراند.‏ یوحنا با یاری و راهنمایی روح خدا،‏ بسیاری از جزئیات وقایع آن شب را به یاد و به قلم آورد.‏

^۲ در همان شب بود که عیسی صریحاً اشاره کرد که به زودی به قتل خواهد رسید و گفت:‏ «من کاری را می‌کنم که پدر به من فرمان داده است،‏ تا جهان بداند که پدر را دوست می‌دارم.‏» (‏یوحنا ۱۴:‏۳۱‏)‏ تنها در انجیل یوحنا اشاره می‌شود که عیسی خود را به چه دلیل تسلیم مرگی عذاب‌آور نمود.‏

۳.‏ عیسی چگونه محبتش را به یَهُوَه ابراز داشت؟‏

^۳ در کتاب مقدّس تنها در یوحنا ۱۴:‏۳۱ می‌خوانیم که عیسی به چنین صراحتی به محبتی که به پدرش داشت اشاره می‌کند و می‌گوید:‏ «پدر را دوست می‌دارم.‏» اما آنچه مسلّم است،‏ برای عیسی هیچ چیز بیش از عشق به پدر آسمانی‌اش اهمیت نداشت.‏ عشق عیسی به پدرش،‏ نه صرفاً در بیان بلکه در زندگی و در تمام اعمالش آشکار بود.‏ شجاعت او،‏ اطاعت او،‏ تحمّل و پایداری او تماماً گواه عشق عمیقش به یَهُوَه بود.‏ همچنین همین عشق و محبت به پدرش بود که او را به خدمت برمی‌انگیخت.‏

۴،‏ ۵.‏ الف)‏ کتاب مقدّس بیش از همه از چه نوع محبتی صحبت می‌کند؟‏ ب)‏ در خصوص محبت عیسی به یَهُوَه چه می‌توان گفت؟‏

^۴ برخی مردم محبت را خصوصیت افراد ضعیف می‌پندارند.‏ اینان تصوّر می‌کنند که عشق و محبت صرفاً به اشعار و ترانه‌های عاشقانه یا رفتار مجنونانهٔ عاشقان محدود می‌شود.‏ البته کتاب مقدّس نیز از عشق میان زن و مرد صحبت می‌کند،‏ اما نه به گونه‌ای که امروزه در دنیا معمول است.‏ (‏امثال ۵:‏۱۵-‏۲۱‏)‏ آن گونه محبتی که بیش از همه در کتاب مقدّس مطرح شده،‏ خصوصیتی بسیار متفاوت است.‏ این محبت غلیان عواطف یا احساسی قوی و زودگذر نیست.‏ از سوی دیگر،‏ محبتی سرد و صرفاً بر اساس ضابطه و قانون هم نیست.‏ در این محبت،‏ هم دل و هم ذهن دخیل است.‏ محبتی است که از بطن شخص سرچشمه می‌گیرد،‏ بر اصولی والا استوار است و در عمل ابراز می‌شود.‏ این نوع محبت،‏ عمیق و پایدار است.‏ محبتی است که «هرگز پایان نمی‌پذیرد.‏»—‏۱قُرِنتیان ۱۳:‏۸‏.‏

^۵ محبتِ هیچ انسانی به یَهُوَه،‏ به پای عشق و محبت عیسی به یَهُوَه خدا نمی‌رسد.‏ عیسی بزرگ‌ترین قانون الٰهی را چنین بیان کرد:‏ «خداوندْ خدای خود را با تمامی دل و با تمامی جان و با تمامی فکر و با تمامی قوّت خود محبت نما.‏» (‏مَرقُس ۱۲:‏۳۰‏)‏ عیسی خود در زندگی بیش از هر کس به این حکم عمل کرد.‏ او چگونه چنین محبتی را در خود پرورش داد؟‏ چگونه در دوران خدمتش بر روی زمین پیوند محبتش را با خدا قوی نگاه داشت؟‏ و ما چگونه می‌توانیم او را سرمشق قرار دهیم؟‏

قدیمی‌ترین و قوی‌ترین پیوند محبت

۶،‏ ۷.‏ چگونه می‌توان ثابت کرد که امثال ۸:‏۲۲-‏۳۱ توصیفی از پسر خداست و نه خصوصیت حکمت؟‏

^۶ آیا شده است که وظیفه‌ای را با یکی از دوستان خود به انجام رسانید و طی این همکاری با یکدیگر صمیمی‌تر و پیوند دوستی‌تان قوی‌تر شده باشد؟‏ این مثال می‌تواند ما را در درک پیوند محبتی که میان یَهُوَه خدا و یگانه پسر او ایجاد شده است،‏ کمک کند.‏ پیش از این،‏ چندین بار به امثال ۸:‏۳۰ اشاره کرده‌ایم.‏ اما حال می‌خواهیم این آیه را با دقت بیشتری در مضمون آن بررسی کنیم.‏ در آیات ۲۲ تا ۳۱ حکمت به صورت شخص مجسم شده است.‏ چگونه می‌توان ثابت کرد که این سخنان در خصوص پسر خداست؟‏

^۷ در امثال ۸:‏۲۲ حکمت چنین می‌گوید:‏ «خداوند مرا در آغازِ راه خویش تولد بخشید،‏ پیش از کارهای خود در زمانهای قدیم.‏» (‏ترجمهٔ هزارهٔ نو‏)‏ آیا این آیه به این معنی است که خصوصیت حکمت در آن زمان به وجود آمد؟‏ خیر.‏ از آنجا که یَهُوَه همواره وجود داشته و همواره از حکمت برخوردار بوده است،‏ پس این آیه به یکی از آفریده‌های یَهُوَه اشاره دارد.‏ (‏مزمور ۹۰:‏۲‏)‏ کتاب مقدّس پسر خدا را «فرزند ارشد بر تمامی آفرینش» می‌خواند.‏ (‏کولُسیان ۱:‏۱۵‏)‏ او پیش از دیگر کارهای خلقت «تولد» یافت،‏ یعنی آفریده شد.‏ آری،‏ پسر خدا پیش از خلقت زمین و آسمان آفریده شد.‏ او همان طور که کلمه،‏ یعنی سخنگوی خدا بود،‏ آینهٔ تمام نمای حکمت یَهُوَه خدا نیز بود.‏—‏یوحنا ۱:‏۱‏.‏

۸.‏ الف)‏ عیسی پیش از آمدن به زمین به چه کاری مشغول بود؟‏ ب)‏ دیدن شگفتی‌های آفرینش،‏ چه امری را به یاد ما می‌آورد؟‏

^۸ پسر خدا پیش از آمدن به زمین،‏ طی اعصاری که در آسمان بود،‏ چه می‌کرد؟‏ امثال ۸:‏۳۰ اشاره می‌کند که او نزد خدا «معمار» بود.‏ این امر به چه مفهوم است؟‏ کولُسیان ۱:‏۱۶ چنین توضیح می‌دهد:‏ «همه چیز به‌واسطهٔ او آفریده شد:‏ آنچه در آسمان و آنچه بر زمین است،‏ .‏ .‏ .‏ همهٔ موجودات به‌واسطهٔ او و برای او آفریده شدند.‏» یَهُوَه به واسطه،‏ یعنی با استفاده از نخستین مخلوق خود همهٔ چیزهای دیگر را آفرید—‏از فرشتگان گرفته تا اجرام عظیم کیهانی و از گیاهان و جانوران گرفته تا اشرف مخلوقات زمین،‏ یعنی انسان.‏ همکاری این پسر را با پدرش می‌توان از جهتی به همکاری یک کارگر ماهر با یک طراح مبتکر مقایسه کرد؛‏ کارگری که قادر است طرح‌های مبتکرانهٔ طراح را جامهٔ عمل بپوشاند.‏ بنابراین،‏ هر گاه جنبه‌ای در آفرینش،‏ شگفتی ما را برانگیزد،‏ در واقع باید طراح اعظم،‏ یَهُوَه خدا را تحسین و تمجید کنیم.‏ (‏مزمور ۱۹:‏۱‏)‏ شاید همچنین تأمّل بر شگفتی آفرینش،‏ همکاری آفریدگار اعظم و «معمار» او و پیوند شادی‌بخش و قدیمی آن دو را در نظرمان آورد.‏

۹،‏ ۱۰.‏ الف)‏ چه امری پیوند محبت یَهُوَه و عیسی را استوار ساخت؟‏ ب)‏ چه امری پیوند محبت شما را با پدر آسمانی‌تان استوار می‌سازد؟‏

^۹ گاه برای دو انسان ناکامل که همکاری نزدیک با یکدیگر دارند کنار آمدن با هم دشوار است.‏ اما برای یَهُوَه خدا و پسر او چنین نبود.‏ پسر مدتی بسیار طولانی با پدرش همکاری می‌کرد و ‏«‏همیشه به حضور او اهتزاز» یعنی شادی می‌نمود.‏ (‏امثال ۸:‏۳۰‏)‏ آری،‏ او حقیقتاً از بودن با پدرش لذّت می‌برد و البته این احساس متقابل بود.‏ طبعاً،‏ همچنان که زمان می‌گذشت،‏ شخصیت پسر به شخصیت پدرش نزدیک‌تر می‌شد و او می‌آموخت که چگونه خصوصیات پدرش را سرمشق خود سازد.‏ جای تعجب نیست که رشتهٔ پیوند این پدر و پسر چنین استوار گشت.‏ به راستی می‌توان گفت که پیوند محبت این دو،‏ قدیمی‌ترین و قوی‌ترین پیوند محبت در عالم است.‏

^۱۰ حال،‏ آیا ما نیز می‌توانیم پیوند محبتمان را همچون عیسی با یَهُوَه قوی سازیم؟‏ شاید تصوّر کنید که شما هیچ گاه نمی‌توانید چنین پیوندی با یَهُوَه ایجاد کنید.‏ البته درست است که هیچ یک از ما،‏ مقام والای عیسی را در درگاه خدا ندارد.‏ اما همان طور که گفتیم،‏ همکاری با یَهُوَه عیسی را به او نزدیک کرد.‏ یَهُوَه با محبت فراوان،‏ ما را نیز به ‹همکاری› با خود دعوت می‌کند و این فرصتی فوق‌العاده برای ماست.‏ (‏۱قُرِنتیان ۳:‏۹‏،‏ ترجمهٔ قدیم‏)‏ اما لازم است،‏ حین دنبال کردن راه عیسی در موعظه و پیروی از او،‏ همواره به یاد داشته باشیم که همکاران یَهُوَه خدا هستیم.‏ به این شکل،‏ پیوند محبت ما به یَهُوَه همچنان قوی‌تر می‌گردد.‏ آیا افتخاری بزرگ‌تر از این وجود دارد؟‏

چگونه عیسی پیوند محبتش را با یَهُوَه استوار نگاه داشت؟‏

۱۱-‏۱۳.‏ الف)‏ عشق و محبت به یَهُوَه را از چه جهت می‌توان به گیاه تشبیه کرد؟‏ ب)‏ عیسی در دوران جوانی چگونه پیوند محبتش به یَهُوَه را استوار نگاه داشت؟‏ پ)‏ پسر خدا قبل و بعد از آمدن به زمین چگونه اشتیاقش را به آموزش از خدا نشان داد؟‏

^۱۱ عشق و محبت ما به یَهُوَه می‌تواند رشد کند و ثمر آورد.‏ محبت همچون گیاهی است که برای رشد و شکوفایی نیاز به تغذیه و نگهداری دارد؛‏ زیرا در غیر این صورت پژمرده می‌شود و می‌میرد.‏ عیسی پیوند محبتش به یَهُوَه را بسیار ارج می‌نهاد.‏ او در طول زندگی بر روی زمین این پیوند را همواره استوار نگاه داشت.‏ چگونه؟‏

^۱۲ بار دیگر واقعه‌ای را به یاد آورید که در دوران نوجوانی عیسی در معبد اورشلیم اتفاق افتاد.‏ عیسی در جواب پدر و مادرش که نگران شده بودند،‏ گفت:‏ «چرا مرا می‌جستید؟‏ مگر نمی‌دانستید که می‌باید در خانهٔ پدرم باشم؟‏» (‏لوقا ۲:‏۴۹‏)‏ آشکار است که عیسی در آن زمان از دوران پیش از آمدنش به زمین خاطره‌ای نداشت.‏ با این حال،‏ از صمیم قلب یَهُوَه را دوست می‌داشت.‏ او می‌دانست که پرستش در معبد،‏ نوعی ابراز محبت قلبی به پدرش است.‏ از این رو،‏ هیچ کجا را بیش از مکان پرستش پاک پدرش دوست نمی‌داشت؛‏ از حضور در خانهٔ خدا لذّت می‌برد و ترک آنجا برایش سخت بود.‏ به علاوه،‏ او برای تماشا به معبد نمی‌رفت.‏ عیسی مشتاق آموختن کلام خدا و صحبت در مورد پدرش بود.‏ البته،‏ محبت عیسی به خدا نه در ۱۲ سالگی آغاز شد و نه در آن سن پایان یافت.‏

^۱۳ عیسی در آسمان،‏ پیش از آمدن به زمین با اشتیاق فراوان از پدرش آموزش می‌گرفت.‏ پیشگویی اِشَعْیا ۵۰:‏۴-‏۶ آشکار می‌کند که در آن زمان،‏ یَهُوَه به پسر خود آموزشی ویژه در مورد نقش او در مقام مسیح داد.‏ پسر خدا با میل و رغبت آن‌ها را می‌آموخت،‏ هر چند که گوشه‌ای از این آموزش به سختی‌هایی مربوط بود که مسیح باید متحمّل می‌شد.‏ عیسی تا پایان خدمتش بر روی زمین نیز همچنان مشتاق بود برای پرستش به خانهٔ پدرش برود و در آنجا نقشی نیز در آموزش تعالیم خدا داشته باشد.‏ آری،‏ کتاب مقدّس به حضور مرتب عیسی در معبد و کنیسه اشاره می‌کند.‏ (‏لوقا ۴:‏۱۶؛‏ ۱۹:‏۴۷‏)‏ ما نیز اگر می‌خواهیم پیوند محبتمان با یَهُوَه رشد کند و ثمر آورد باید برای حضور در جلسات از خود پشتکار نشان دهیم.‏ در این جلسات است که یَهُوَه را پرستش می‌کنیم،‏ شناخت ما از یَهُوَه عمیق‌تر و قدردانی ما از او بیشتر می‌شود.‏

۱۴،‏ ۱۵.‏ الف)‏ چرا عیسی ساعاتی را در خلوت می‌گذراند؟‏ ب)‏ دعاهای عیسی چگونه صمیمیت و احترام او را به پدرش نشان می‌دهد؟‏

^۱۴ عیسی از طریق دعا نیز پیوند محبت خود را با یَهُوَه قوی نگاه  می‌داشت.‏ قابل توجه است که هر چند او شخصی گرم و اجتماعی بود،‏ دوست داشت ساعاتی را در خلوت بگذراند.‏ برای مثال،‏ در لوقا ۵:‏۱۶ آمده است:‏ «عیسی اغلب به جاهای دورافتاده می‌رفت و در تنهایی دعا می‌کرد.‏» همچنین در مَتّی ۱۴:‏۲۳ می‌خوانیم:‏ «پس از مرخص کردنِ مردم،‏ خود به کوه رفت تا به تنهایی دعا کند.‏ شب فرارسید و او آنجا تنها بود.‏» در گزارش‌های دیگری نیز می‌خوانیم که عیسی ساعاتی را در خلوت می‌گذراند؛‏ البته نه به این دلیل که شخصی گوشه‌گیر و از جمع گریزان بود،‏ بلکه به این دلیل که می‌خواست با یَهُوَه تنها باشد و با آرامش خاطر به پدرش دعا  کند.‏

^۱۵ عیسی هنگام دعا گاه از عبارت ‏«‏اَبّا،‏ پدر» استفاده می‌کرد.‏ (‏مَرقُس ۱۴:‏۳۶‏)‏ در آن زمان «اَبّا» کلمه‌ای بود که فرزند خطاب به پدر خود ادا می‌کرد و غالباً جزو اولین کلماتی بود که یک کودک به زبان می‌آورد.‏ این که عیسی این واژه را در دعا به کار می‌برد،‏ نشانهٔ رابطهٔ صمیمی عیسی با پدرش و احترامی بود که برای اختیارات این پدر مهربان قائل بود.‏ این نزدیکی و احترام را می‌توان در بسیاری از دعاهای عیسی در کتاب مقدّس ملاحظه کرد.‏ برای مثال،‏ در انجیل یوحنا باب ۱۷ به دعای طولانی و از صمیم دل عیسی در آخرین شب زندگی او اشاره شده است.‏ این دعا بسیار الهام‌بخش است و تأمّل بر آن ما را برمی‌انگیزد که عیسی را سرمشق قرار دهیم؛‏ البته نه با تکرار کلمات او در دعا،‏ بلکه این که همچون او مرتباً با خلوص نیّت و تمام وجود به پدر آسمانی‌مان دعا کنیم.‏ این کار محبت به پدر آسمانی‌مان را در دلمان زنده و قوی نگاه می‌دارد.‏

۱۶،‏ ۱۷.‏ الف)‏ عیسی چگونه محبتش را به پدر خود در کلام ابراز می‌داشت؟‏ ب)‏ عیسی چگونه به سخاوت پدرش اشاره کرد؟‏

^۱۶ عیسی با وجود محبتی که به یَهُوَه داشت،‏ مرتباً تکرار نمی‌کرد:‏ «من پدر را دوست می‌دارم.‏» اما در بسیاری از گفته‌های دیگر عیسی می‌توان محبت او را به پدرش مشاهده کرد.‏ او خود گفت:‏ «ای پدر،‏ مالک آسمان و زمین،‏ تو را می‌ستایم.‏» (‏مَتّی ۱۱:‏۲۵‏)‏ هنگام مطالعهٔ بخش دوم این کتاب،‏ پی بردیم که عیسی به دلیل عشق و علاقه‌اش به ستایش یَهُوَه خدا،‏ مردم را با او آشنا می‌کرد.‏ برای مثال،‏ او یَهُوَه را به پدری تشبیه کرد که چنان مشتاق بخشش پسر سرکش خود است که وقتی فرزند توبه‌کار خود را از دور می‌بیند،‏ به طرف او می‌دود و او را در آغوش می‌کشد.‏ (‏لوقا ۱۵:‏۲۰‏)‏ چه کسی می‌تواند این گزارش را بخواند و تحت تأثیر محبت و بخشندگی یَهُوَه قرار نگیرد؟‏

^۱۷ عیسی بارها پدرش را به دلیل سخاوت و بزرگواری او حمد و ستایش کرد.‏ او برای این که به ما در مورد سخاوت یَهُوَه در بخشش روح مقدّسش اطمینان دهد،‏ به سخاوتی اشاره کرد که حتی پدری ناکامل به فرزند خود نشان می‌دهد.‏ (‏لوقا ۱۱:‏۱۳‏)‏ عیسی همچنین نشان داد که پدرش با چه بزرگواری و سخاوتی آینده‌ای زیبا را پیش روی خادمانش قرار داده است.‏ او با اشتیاق از امید خود و بازگشت به آسمان نزد پدرش سخن گفت.‏ (‏یوحنا ۱۴:‏۲۸؛‏ ۱۷:‏۵‏)‏ عیسی به پیروانش در مورد آتیه‌ای که یَهُوَه برای «گلهٔ کوچک» در نظر دارد،‏ اشاره کرد؛‏ یعنی زندگی در آسمان و حکومت در کنار او در پادشاهی خدا.‏ (‏لوقا ۱۲:‏۳۲؛‏ یوحنا ۱۴:‏۲‏)‏ عیسی همچنین با خطاکاری که در کنار او جان می‌داد،‏ از زندگی تحت لوای همین حکومت گفت و او را تسلّی داد.‏ (‏لوقا ۲۳:‏۴۳‏)‏ قطعاً عیسی با صحبت در خصوص سخاوت و بزرگواری یَهُوَه،‏ رشتهٔ محبت به پدرش را استوارتر می‌ساخت.‏ بسیاری از پیروان عیسی اذعان می‌کنند که هیچ چیز بیشتر از صحبت در مورد یَهُوَه و امیدی که به دوستداران خود داده است،‏ رشتهٔ محبتشان را با یَهُوَه استوارتر و ایمانشان را به او قوی‌تر نمی‌سازد.‏

آیا محبت عیسی به یَهُوَه را سرمشق قرار می‌دهید؟‏

۱۸.‏ ما بیش از هر امری باید عیسی را در چه خصوص سرمشق قرار دهیم؟‏

^۱۸ عیسی خود یَهُوَه خدا را «با تمامی دل و با تمامی جان و با تمامی قوّت و با تمامی فکر خود محبت» می‌نمود.‏ (‏لوقا ۱۰:‏۲۷‏)‏ ما بیش از هر امری باید عیسی را در این خصوص سرمشق قرار دهیم.‏ تنها احساس ما به یَهُوَه نشانهٔ محبتمان به او نیست،‏ بلکه اعمالمان نیز عمق محبتمان را به او محک می‌زند.‏ عیسی نیز صرفاً به این قانع نبود که در دل یَهُوَه را دوست داشته باشد یا فقط در کلام محبتش را ابراز کند.‏ او گفت:‏ «من کاری را می‌کنم که پدر به من فرمان داده است،‏ تا جهان بداند که پدر را دوست می‌دارم.‏» (‏یوحنا ۱۴:‏۳۱‏)‏ شیطان ادعا کرده بود که هیچ انسانی بدون در نظر داشتن نفع خود یَهُوَه را خدمت نمی‌کند.‏ (‏ایّوب ۲:‏۴،‏ ۵‏)‏ عیسی بهترین جواب را به این اتهام شریرانه داد.‏ او با شجاعت خواست خدا را انجام داد تا به دنیا ثابت کند  که چه قدر پدرش را دوست می‌دارد.‏ آری،‏ او حتی جان خود را در راه به جا آوردن خواست یَهُوَه داد.‏ آیا شما حاضرید عیسی را در این خصوص نیز سرمشق قرار دهید؟‏ آیا مردم دنیا می‌توانند در عمل ببینند که شما حقیقتاً یَهُوَه را دوست می‌دارید؟‏

۱۹،‏ ۲۰.‏ الف)‏ چرا حیاتی است که مرتباً در جلسات مسیحی شرکت کنیم؟‏ ب)‏ مطالعهٔ شخصی،‏ تعمّق و دعا چه فرصتی برای ما ایجاد می‌کند؟‏

^۱۹ محبت به یَهُوَه نیاز معنوی ما را به بهترین وجه ممکن سیراب می‌کند.‏ به همین دلیل یَهُوَه تدارکاتی دیده است تا با پرستش او بتوانیم محبتش را در دلمان عمیق‌تر سازیم.‏ شما با شرکت در جلسات مسیحی،‏ در واقع یَهُوَه را پرستش می‌کنید.‏ جنبه‌هایی از این پرستش عبارت است از دعای خالصانه،‏ خواندن سرود برای حمد یَهُوَه،‏ دقت کردن به تعالیم و جواب دادن.‏ همچنین در این جلسات می‌توانید هم‌ایمانانتان را ترغیب و تشویق کنید.‏ (‏عبرانیان ۱۰:‏۲۴،‏ ۲۵‏)‏ پرستش یَهُوَه در جلسات و حضور مرتب در آن،‏ محبت شما را به خدا عمیق‌تر می‌کند.‏

^۲۰ مطالعهٔ شخصی،‏ تعمّق و دعا نیز همین تأثیر را بر ما دارد.‏ این‌ها را راه‌هایی بدانید که می‌توانید با یَهُوَه تنها باشید.‏ هنگام مطالعهٔ کلام خدا و تعمّق در آن،‏ یَهُوَه افکار خود را در شما القا می‌کند و هنگام دعا،‏ شما دل خود را پیش او می‌گشایید.‏ به خاطر داشته باشید که دعا تنها برای درخواست نیازها و حاجاتمان نیست.‏ دعا همچنین فرصتی است برای تشکر از برکات یَهُوَه و تمجیدِ او برای اعمال عظیمش.‏ (‏مزمور ۱۴۶:‏۱‏)‏ به علاوه،‏ حمد و ستایش پرشور یَهُوَه در حضور دیگران،‏ بهترین راه برای سپاسگزاری از او و ابراز محبت به اوست.‏

۲۱.‏ الف)‏ محبت به یَهُوَه از چه اهمیتی برخوردار است؟‏ ب)‏ در فصل‌های آینده به بررسی چه موضوعاتی می‌پردازیم؟‏

^۲۱ محبت شما به یَهُوَه خدا،‏ برایتان سعادت ابدی به ارمغان خواهد آورد.‏ اگر آدم و حوّا همین محبت به آفریدگار را در خود پرورش می‌دادند،‏ به سعادت ابدی نایل می‌آمدند.‏ همین محبت است که اگر همواره در دل خود زنده نگاه دارید،‏ قادر خواهید بود از هر گونه وسوسه،‏ سختی و آزمایش ایمان سربلند بیرون آیید.‏ محبت به خدا مهم‌ترین خصوصیت پیروان عیسی است.‏ البته محبت به خدا رابطه‌ای نزدیک با محبت به همنوعانمان دارد.‏ (‏۱یوحنا ۴:‏۲۰‏)‏ در فصل‌های آینده خواهیم دید که عیسی چگونه محبتش را به مردم ابراز می‌داشت.‏ همچنین در فصل بعد خواهیم دید که چرا مردم در کنار او احساس راحتی می‌کردند.‏