فصل ۱۰
پیوند زناشویی هدیهای از طرف خدا
«ریسمان سهلا به زودی گسیخته نمیشود.»— جامعه ۴:۱۲.
۱، ۲. الف) با دیدن زن و مردی که تازه ازدواج کردهاند گاه چه سؤالاتی به ذهنمان میآید، و چرا؟ ب) در این فصل چه سؤالاتی را بررسی خواهیم کرد؟
رفتن به جشن عروسی اغلب با شادی بسیار همراه است. عروس و داماد جامهای زیبا به تن کردهاند، چهرهشان غرق شادی است و آیندهای پر از نوید و شادی و امید پیش روی خود میبینند.
۲ باید اذعان کرد که امروزه پیوند ازدواج از بسیاری جهات ماهیت واقعی خود را از دست داده است. گاه در حالی که برای عروس و دامادی آرزوی سعادت میکنیم، از خود میپرسیم که آیا در زندگی مشترکشان سعادتمند خواهند بود؟ آیا رابطهشان دوام خواهد داشت؟ موفقیت زن و مرد در پیوند زناشویی در گرو به رسمیت شناختن و عمل کردن به توصیههای کلام خداست. (امثال ۳:۵، ۶ خوانده شود.) در واقع، تنها در این صورت میتوانند در پناه محبت خدا بمانند. در این فصل با کمک کتاب مقدّس به چهار پرسش پاسخ میدهیم: دلیل ازدواج زن و مرد چیست؟ اگر تصمیم به ازدواج دارید، چه همسری مناسب شماست؟ چگونه میتوانید خود را برای زندگی مشترک آماده سازید؟ و استحکام پیوند ازدواج بسته به چیست؟
دلیل ازدواج زن و مرد
۳. چرا نباید بدون دلیل موجه ازدواج کرد؟
۳ بعضی تصوّر میکنند ازدواج برای سعادت در زندگی ضروری است؛ یعنی برای رسیدن به شادی و مسرّت واقعی، باید در پی شریک زندگی بود! این طرز فکر کاملاً نادرست است. عیسی که خود مجرّد بود، تجرد را یک عطیه خواند و کسانی را که میتوانند مجرّد بمانند ترغیب کرد که مجرّد بمانند. (مَتّی ۱۹:۱۱، ۱۲) پولُس رسول نیز به مزایای تجرد اشاره نمود. (۱قُرِنتیان ۷:۳۲-۳۵) اما، نه عیسی قانونی برای آن وضع کرد و نه پولُس. کتاب مقدّس ‹منع کردن ازدواج› را جزو «تعالیم دیوها» خوانده است. (۱تیموتائوس ۴:۱-۳) با این حال، تجرد برای کسانی که میخواهند بدون دغدغهٔ خاطر یَهُوَه را خدمت کنند، مزایای بسیاری دارد. از این رو نباید بدون دلیل موجه و صرفاً به خاطر فشار دیگران تن به ازدواج داد.
۴. چرا زوجی سعادتمند میتوانند بهترین فضا را برای پرورش فرزند به وجود آورند؟
۴ آیا دلایل موجهی برای ازدواج وجود دارد؟ بله. ازدواج نیز همچون تجرد یک هدیهٔ الٰهی است. (پیدایش ۲:۱۸ خوانده شود.) زندگی مشترک مزایا و برکاتی به همراه دارد. برای مثال، یک زوج سعادتمند میتوانند بهترین فضا را برای پرورش فرزند ایجاد کنند. فرزند در خانه باید احساس امنیت و ثبات کند. او نیاز دارد پدر و مادرش در فضایی پر از عشق و محبت تربیت و راهنماییاش کنند. (مزمور ۱۲۷:۳؛ اِفِسُسیان ۶:۱-۴) اما پرورش فرزند تنها دلیل ازدواج نیست.
۵، ۶. الف) بر طبق جامعه ۴:۹-۱۲ برخی از مزایای داشتن دوستی صمیمی چیست؟ ب) چرا میتوان پیوند زناشویی را به ریسمانی سهلا تشبیه کرد؟
۵ در کتاب مقدّس آمده است: «دو از یک بهترند چونکه ایشان را از مشقّتشان اُجرت نیکو میباشد؛ زیرا اگر بیفتند، یکی از آنها رفیق خود را خواهد برخیزانید. لٰکن وای بر آن یکی که چون بیفتد دیگری نباشد که او را برخیزاند. و اگر دو نفر نیز بخوابند، گرم خواهند شد اما یک نفر چگونه گرم شود. و اگر کسی بر یکی از ایشان حمله آورد، هر دو با او مقاومت خواهند نمود. و ریسمان سهلا به زودی گسیخته نمیشود.»— جامعه ۴:۹-۱۲.
۶ این آیات عمدتاً در مورد ارزش رابطهٔ میان دو دوست است. پیوند زناشویی نیز صمیمیترین پیوند دوستی است. همان طور که این آیات نشان میدهد، این دوستی موقعیتی برای همکاری، همدلی و امنیت ایجاد میکند. زن و شوهر برای تقویت پیوندشان نباید به اصطلاح به دو ریسمان قناعت کنند؛ زیرا در این صورت چنان که آیات فوق نشان میدهد، پیوندشان به راحتی گسیخته خواهد شد. اما، اگر دو ریسمان به ریسمانی سوّم تابیده و بافته شود به آسانی گسیخته و پاره نخواهد شد. به همین شکل اگر هم زن و هم شوهر بیش از هر چیز به خشنودی یَهُوَه اهمیت دهند، پیوند زناشوییشان همچون ریسمانی سهلا قوی خواهد شد. در واقع، به این ترتیب یَهُوَه را بخشی از زندگی مشترکشان میکنند و پیوندشان استحکام خواهد یافت.
۷، ۸. الف) پولُس رسول به افراد مجرّدی که قویاً در خود نیاز جنسی حس میکنند، چه پندی داد؟ ب) کتاب مقدّس در خصوص ازدواج به چه نکتهای اشاره کرده است؟
۷ زن و مرد تنها پس از ازدواج میتوانند با یکدیگر رابطهٔ جنسی داشته باشند و فقط در چهارچوب ازدواج میتوان این رابطه را ‹مبارک› و شادیبخش خواند. (امثال ۵:۱۸) طبعاً میل جنسی در دوران بلوغ قوی است. اما ممکن است برخی پس از این دوران نیز هنوز قویاً در خود نیاز جنسی حس کنند. اگر شخص نتواند بر این احساسش غلبه کند، چه بسا دست به عملی ناپاک و نادرست بزند. پولُس به الهام خدا چنین پند داد: «اگر خویشتنداری نمیکنند، همسر اختیار کنند، زیرا ازدواج از سوختن در آتش هوس بهتر است.»— ۱قُرِنتیان ۷:۹؛ یعقوب ۱:۱۵.
۸ در خصوص ازدواج باید واقعبین بود. چنان که پولُس گفته است کسانی که ازدواج میکنند در زندگی «سختی خواهند کشید.» (۱قُرِنتیان ۷:۲۸) فرد متأهل با مشکلاتی روبرو میشود که برای فرد مجرّد پیش نمیآید. حال اگر شما تصمیم به ازدواج دارید، چگونه میتوانید از مشکلات آن کاسته بر برکاتش بیفزایید؟ یکی از نکاتی که باید مد نظر داشته باشید، انتخاب عاقلانهٔ شریک زندگیتان است.
چه همسری مناسب شماست؟
۹، ۱۰. الف) پولُس چگونه به خطر ایجاد رابطهای نزدیک با «بیایمانان» اشاره کرد؟ ب) برای کسی که بیتوجه به پند کتاب مقدّس با فردی ‹بیایمان› ازدواج میکند، اغلب چه پیش میآید؟
۹ پولُس به الهام خدا اصلی را به قلم آورد که در انتخاب همسر بسیار اهمیت دارد. او گفت: «زیر یوغ ناموافق با بیایمانان مروید.» (۲قُرِنتیان ۶:۱۴) تشبیهی که پولُس به کار برد، به راحتی برای مردم آن زمان که اغلب به کشاورزی اشتغال داشتند، قابل درک بود. اگر کشاورز دو حیوان با قدرت یا اندازهٔ متفاوت را به یک یوغ میبست، هر دو حیوان عذاب میکشیدند. به همین شکل، اگر فردی باایمان با فردی بیایمان ازدواج کند، بیشک میان آنها تنش و ناراحتی به وجود خواهد آمد. اگر یکی بخواهد در محبت خدا بماند، اما برای شخص دیگر این امر کماهمیت یا حتی بیاهمیت باشد، به احتمال زیاد تفاوت در اولویتهای زندگی، آنان را با مشکلات و ناراحتیهای بسیاری مواجه خواهد کرد. از این رو، پولُس مسیحیان را ترغیب میکند که «در خداوند،» یعنی با همایمان خود ازدواج کنند.— ۱قُرِنتیان ۷:۳۹.
۱۰ شاید بعضی مسیحیان مجرّد که از تنهایی رنج میبرند، تصوّر کنند که رفتن زیر یوغ ناموافق با فردی ‹بیایمان› بهتر از تحمّل تنهایی است. از این میان شاید حتی فردی مسیحی برخلاف پند کتاب مقدّس با کسی که یَهُوَه را خدمت نمیکند، ازدواج کند. پیامد چنین ازدواجی اغلب بسیار تأسفبار است. او متوجه میشود که مهمترین امور زندگیاش را نمیتواند با شریک زندگی خود، شریک شود. به این شکل، خود را در تنهاییای میبیند که از تنهایی پیش از ازدواجش دردناکتر است. خوشبختانه، هزاران مسیحی مجرّد نیز هستند که پند کتاب مقدّس را در خصوص ازدواج جدّی میگیرند و به آن پایبند میمانند. (مزمور ۳۲:۸ خوانده شود.) اینان در حالی که امید دارند روزی ازدواج کنند، تا زمانی که همسری از میان پرستندگان یَهُوَه پیدا نکردهاند، مجرّد میمانند.
۱۱. برای انتخاب همسری مناسب چه کمکهایی در اختیارتان است؟ (کادر «چه خصوصیاتی در همسر آیندهام میجویم؟» نیز ملاحظه شود.)
۱۱ البته واضح است که هر خادم یَهُوَه نیز همسری مناسب برای شما نخواهد بود. اگر تصمیم به ازدواج دارید کسی را بجویید که شخصیتش با شما سازگار و اهداف روحانیاش با شما یکسان باشد و همچون شما یَهُوَه را دوست داشته باشد. غلام امین و دانا مطالب بسیاری در این زمینه به چاپ رسانده است. اگر برای این تصمیم مهم نیاز به راهنمایی دارید، این پندهای مبتنی بر کلام خدا را همراه با دعا بررسی و مطالعه کنید.a— مزمور ۱۱۹:۱۰۵ خوانده شود.
۱۲. در بسیاری از کشورها چه رسمی وجود دارد، و کدام گزارش کتاب مقدّس در این خصوص مفید است؟
۱۲ در بسیاری از کشورها رسم بر این است که والدین برای فرزندان خود همسر بر میگزینند. در این فرهنگها اعتقاد بر این است که برای چنین تصمیم مهمی والدین از حکمت و تجربهٔ بیشتری برخوردارند. این گونه ازدواجها که در گزارشات کتاب مقدّس نیز به چشم میخورد اغلب موفقیتآمیز است. برای والدینی که با چنین تصمیمی روبرو هستند، گزارش مربوط به ابراهیم زمانی که خادمش را برای یافتن همسری برای اسحاق فرستاد، مفید و آموزنده است. برای ابراهیم ثروت و مقام اجتماعی اهمیت نداشت. تمام تلاش او بر این بود که از میان پرستندگان یَهُوَه همسری برای اسحاق بیابد.b— پیدایش ۲۴:۳، ۶۷.
چگونه میتوانید خود را برای ازدواجی موفق آماده کنید؟
۱۳-۱۵. الف) چگونه اصل موجود در امثال ۲۴:۲۷ به مرد جوانی که تصمیم به ازدواج دارد، کمک میکند؟ ب) زنی جوان چگونه میتواند خود را برای ازدواج آماده کند؟
۱۳ اگر در فکر ازدواج هستید، بجاست از خود سؤال کنید: ‹آیا حقیقتاً آمادگی ازدواج را دارم؟› صرفاً فرار از تنهایی یا احساستان در خصوص عشق، رابطهٔ جنسی و بچهدار شدن، دلیل کافی برای ازدواج نیست. هر مرد و زنی که در فکر ازدواج است باید اهداف مشخصی را دنبال کند.
۱۴ مرد جوانی که در فکر ازدواج است باید به این اصل مهم کتاب مقدّس توجه کند که میگوید: «نخست کسب و کاری رو به راه کن، سپس خانه و خانواده تشکیل ده.» (امثال ۲۴:۲۷، ترجمهٔ هزارهٔ نو) در دوران باستان جوانی که تصمیم به ازدواج و تشکیل خانواده میگرفت، باید از خود سؤال میکرد: ‹آیا میتوانم معاش همسر و اگر بچهدار شوم، نیازهای فرزندانم را فراهم کنم؟› پس او باید «کسب و کاری» در پیش میگرفت. امروزه نیز طبق این اصل، مردی که تصمیم به ازدواج میگیرد باید بتواند مسئولیتهای خانوادهاش را بر دوش گیرد. اگر از لحاظ جسمی سالم است باید کار کند. کتاب مقدّس میگوید، اگر مردی مسیحی به نیازهای مادی، عاطفی و روحانی خانوادهٔ خود رسیدگی نکند، از فردی بیایمان بدتر است!— ۱تیموتائوس ۵:۸ خوانده شود.
۱۵ همچنین زنی که در فکر ازدواج است باید بداند که پس از ازدواج مسئولیتهای سنگینی خواهد داشت. کتاب مقدّس زنی را که خصوصیات و مهارتهایی را داراست که میتواند به شوهرش کمک کند و از خانه نگهداری کند، ارج نهاده است. (امثال ۳۱:۱۰-۳۱) مرد یا زنی که بدون آمادگی برای قبول مسئولیتهای زندگی مشترک دست به ازدواج میزند، واقعاً خودخواهانه عمل میکند؛ زیرا در واقع تنها به نیازهای خود فکر میکند، نه به نیازهای همسر آیندهاش. کسانی که تصمیم به ازدواج دارند باید نخست بتوانند اصول الٰهی را در زندگی خود به کار گیرند.
۱۶، ۱۷. کسانی که خود را برای ازدواج آماده میکنند باید بر کدام اصول الٰهی تأمّل کنند؟
۱۶ از جمله مراحل آمادگی ازدواج برای مرد و زن، تأمّل بر وظایفی است که زندگی مشترک بر دوش آنان میگذارد. مرد باید بداند که سرپرستی یک خانوادهٔ مسیحی به چه معناست. واضح است که سرپرستی خانواده به مفهوم استبداد در خانه نیست. مرد خانه باید در امر سرپرستی، عیسی را الگو قرار دهد. (اِفِسُسیان ۵:۲۳) زن مسیحی نیز باید به نقش پرشأن خود در خانواده واقف باشد و همچنین به نقش شوهرش به عنوان سرپرست خانواده احترام بگذارد و آن را بپذیرد. (رومیان ۷:۲) البته پذیرفتن شخصی به عنوان سرپرست برای زن مسیحی امری تازه نیست؛ زیرا به هر حال یَهُوَه و عیسی را به عنوان سرپرست خود پذیرفته است. (غَلاطیان ۶:۲) اما پس از ازدواج باید به سرپرستی شوهرش نیز که انسانی ناکامل است، احترام بگذارد. آیا او میتواند شخصی ناکامل را سرپرست خود بداند، از او حمایت کند و مطیع او بماند؟ اگر زنی نمیتواند این اصل کتاب مقدّس را بپذیرد، بهتر است ازدواج نکند.
۱۷ به علاوه، باید در نظر داشت که مرد و زن هر یک نیازهای خاصّی دارند. (فیلیپیان ۲:۴ خوانده شود.) پولُس در این خصوص نوشت: «هر یک از شما نیز باید زن خود را همچون خویشتن محبت کند، و زن باید شوهر خویش را حرمت نهد.» پولُس در این کلام الهامی اشاره میکند که مرد، به خصوص نیاز دارد که همسرش عمیقاً به او احترام گذارد. زن نیز به ویژه نیاز دارد که همسرش او را عمیقاً دوست بدارد.— اِفِسُسیان ۵:۲۱-۳۳.
بسیاری از زنان و مردان مسیحی با درایت عمل میکنند و طی دوران آشناییشان ترتیبی میدهند که کسی آنان را همراهی کند
۱۸. چرا مرد و زن در دوران آشنایی و نامزدی باید خویشتندار باشند؟
۱۸ دوران آشنایی و نامزدی برای زن و مرد، علاوه بر گذراندن اوقاتی خوش با یکدیگر، دورانی است که باید تشخیص دهند که آیا برای زندگی مشترک تفاهم دارند و آیا عاقلانه است که با یکدیگر ازدواج کنند. در این دوران آنان باید به خصوص خویشتنداری را حفظ کنند. مرد و زن در دوران آشنایی ممکن است به دلیل جاذبهٔ جنسی، که البته احساسی طبیعی است، وسوسه شوند و دست به عملی بزنند که انجام آن پیش از ازدواج ناشایست است. اگر عشق واقعی میان آن دو وجود داشته باشد، هیچ یک کاری نمیکند که به رابطهٔ دیگری با خدا صدمهای وارد شود. (۱تِسالونیکیان ۴:۶) پس اگر شما در دوران آشنایی یا نامزدی هستید، خویشتندار باشید؛ زیرا چه ازدواج کنید و چه نکنید، این خصوصیت در تمام زندگی برایتان مفید خواهد بود.
چگونه میتوان پیوند زناشویی را دوام بخشید؟
۱۹، ۲۰. دید مسیحیان به پیوند ازدواج چه تفاوتی با دید بسیاری از مردم دنیا دارد؟ با تشبیهی آن را توضیح دهید.
۱۹ زن و شوهری که میخواهند زندگی مشترکشان تداوم یابد باید مفهوم تعهد در زندگی زناشویی را به خوبی درک کرده باشند. در پایان فیلمها و رمانها همه آرزو دارند زوج عاشق با یکدیگر ازدواج کنند. اما واقعیت امر این است که ازدواج نه پایان، بلکه آغاز راه است؛ راهی که یَهُوَه میخواهد همچنان ادامه داشته باشد. (پیدایش ۲:۲۴) متأسفانه، اکثر مردم دنیا نگرشی متفاوت در مورد ازدواج دارند. بعضی جوامع ازدواج را به گرهٔ دو ریسمان تشبیه میکنند و شاید ندانند که این تشبیه تا چه حد با نگرش نادرست اغلب مردم نسبت به ازدواج تطابق دارد. چرا؟ درست است که گرهای خوب دو ریسمان را محکم به هم وصل میکند، اما خصوصیت دیگر گره این است که به راحتی نیز گشوده میشود.
۲۰ امروزه بسیاری ازدواج را پیوندی موقتی میدانند. از این رو برای بر طرف شدن برخی نیازهایشان خیلی آسان ازدواج میکنند و تصوّر میکنند که هر زمان مشکلی پیش آید، میتوانند به آن پایان دهند. تشبیه کتاب مقدّس برای روابطی همچون رابطهٔ میان زن و شوهر درخور تأمّل است. کتاب مقدّس پیوند زناشویی را به یک ریسمان یا طناب محکم تشبیه کرده است؛ مثل طناب کوهنوردی. طناب کوهنوردی باید بسیار مقاوم باشد تا حتی در سایش با صخرهها از هم گسیخته نشود. پیوند ازدواج نیز باید به همین شکل مقاوم باشد. چنان که عیسی نیز میگوید: «آنچه را خدا پیوست، انسان جدا نسازد.» (مَتّی ۱۹:۶) شما نیز اگر در فکر ازدواج هستید باید چنین دیدی نسبت به این پیوند الٰهی داشته باشید. حال، آیا این تعهد دائمی را باید باری توانفرسا تصوّر کرد؟ خیر.
۲۱. زن و شوهر باید همواره چه دیدی نسبت به یکدیگر داشته باشند، و چرا داشتن چنین نگرشی نامعقول نیست؟
۲۱ زن و شوهر باید همچنان دیدی مثبت به یکدیگر داشته باشند. اگر هر یک سعی کند بر ویژگیهای خوب و تلاشهای شریک زندگیاش تمرکز کند، قطعاً زندگی مشترکشان مسرّتبخش و شاد خواهد بود. آیا داشتن چنین دیدی نسبت به فردی ناکامل نامعقول است؟ خیر، زیرا ما از یَهُوَه نیز انتظار داریم که نسبت به ما دیدی مثبت داشته باشد. حال، آیا میتوانیم بگوییم که از یَهُوَه انتظاری نامعقول داریم؟ خیر. مزمورنویس این سؤال را مطرح کرد: «ای یاه، اگر گناهان را به نظر آوری، کیست ای خداوند که به حضور تو بایستد؟» (مزمور ۱۳۰:۳) پس، زن و شوهر نیز باید باگذشت بوده نگرشی مثبت به یکدیگر داشته باشند.— کولُسیان ۳:۱۳ خوانده شود.
۲۲، ۲۳. ابراهیم و سارا از چه جهت برای زوجهای مسیحی نمونهاند؟
۲۲ زندگی مشترک زوجهای خداپرست با گذشت سالها و پشت سر گذاشتن فراز و نشیبهای زندگی، شادیآورتر و مسرّتبخشتر میشود. کتاب مقدّس در مورد زندگی ابراهیم و سارا زمانی که هر دو سالخورده بودند، صحبت میکند. آنها مشکلات بسیاری را پشتسر گذاشتند. برای مثال، مسلّماً برای سارا که حدود ۶۰ سال داشت دشوار بود که شهر پررونق اور و خانهٔ راحت خود را ترک کند و باقی عمرش را در چادر به سر برد. اما او از شوهرش در مقام سرپرست خانواده اطاعت کرد. اطاعت سارا ظاهری نبود. او حتی «در دل خود» ابراهیم را «آقا» یا «سَرور» خود میخواند. (پیدایش ۱۸:۱۲؛ ۱پِطرُس ۳:۶) این مطلب نشان میدهد که سارا احترامی قلبی برای همسرش قائل بود.
۲۳ البته منظور آن نیست که ابراهیم و سارا در همه چیز با هم توافق نظر داشتند. یک بار سارا پیشنهادی کرد که در نظر ابراهیم «بسیار سخت آمد.» با این حال، ابراهیم مطابق راهنمایی یَهُوَه با فروتنی به سخن همسرش ترتیب اثر داد و در نهایت خانواده برکت یافت. (پیدایش ۲۱:۹-۱۳) امروزه نیز زنان و شوهران هر چند دهها سال از ازدواجشان گذشته باشد، میتوانند از این زوج خداترس درسهای ارزندهای بیاموزند.
۲۴. چه نوع زندگی مشترکی یَهُوَه را جلال میدهد، و چرا؟
۲۴ هزاران زوج مسیحی از زندگی شاد و سعادتمندی برخوردارند. در این خانوادههای مسیحی، زن عمیقاً به شوهر خود احترام میگذارد، شوهر با تمام دل همسرش را دوست میدارد و حرمت او را حفظ میکند و هر دو به انجام خواست یَهُوَه در زندگی اولویت میدهند. اگر شما نیز در فکر ازدواج هستید، در انتخاب همسری مناسب درایت به خرج دهید، خود را از پیش برای زندگی مشترک آماده کنید، عشق و آرامش را هدف خود سازید و به این طریق یَهُوَه را جلال دهید. چنین ازدواجی یقیناً شما را یاری خواهد کرد تا در پناه محبت خدا بمانید.
b در کتاب مقدّس بعضی از پاتْریارْکهای وفادار (سران خاندان) چند همسر داشتند. یَهُوَه بانی این رسم نبود، اما در این خصوص قوانینی وضع کرد و اجازه داد که سران خاندان و کلاً قوم اسرائیل مدتی به این رسم ادامه دهند. البته، مسیحیان باید بدانند که یَهُوَه دیگر چندهمسری را جایز نمیشمارد.— مَتّی ۱۹:۹؛ ۱تیموتائوس ۳:۲.