Vakadredretaka Noqu Toso na iSulusulu kei na Sasauni

TALANOATAKA O EILEEN BRUMBAUGH

AU A susu ena lotu makawa na Old Order German Baptist Brethren, e vaka na lotu Amish kei na Mennonite. A tekivu na lotu qo mai Jamani ena 1708 ena dua na veivakalotutaki e vakatokai na Pietism. E kaya na Encyclopedia of Religion ni vakabibitaki ena Pietism na sasaga “me rogoca na kawatamata na kosipeli i Karisito.” E mani caka kina eso na lakolako vakadaukaulotu ena levu na vanua.

Ena 1719 a liutaka mai e dua na ilakolako qori o Alexander Mack ena vanua sa kilai tu nikua me o Pennsylvania mai Merika. E lai tauyavu kina eso tale na ilawalawa, era tatawasewase tale ga. Era muria ga na ka era dui vakabauta me baleta na ivakavuvuli nei Alexander Mack. Era le 50 na lewe ni ilawalawa au lewena. E vakabibitaki kina na wili iVolatabu, kei na neimami muria vinaka na ka keimami sa duavata kina na lewenilotu.

Ratou se lewena sara mai na lotu qo na tukai keitou vakatolu, sa vakawakana tale tu ga vei keitou na kena ivakavuvuli. Au lotu kina qai papitaiso niu se yabaki 13. Au vulica ena lotu qo ni cala ke dua noqu motoka se meu draivataka, wili kina na katavila, e cala na vatalevoni, na retio se iyaya vakalivaliva cava ga. Vei keimami na yalewa e tabu na isulu saulevu, keimami sega ni dau koti, ena dau ubi tu ga na ului keimami. Era dau vatubu kumi na tagane. Keimami vakabauta ni noda sega ni vakavuravura e okati kina neimami sega ni dara na isulu vovou, na sasauni, se vakaiukuuku. Keimami vakabauta ni qori e ivalavala ca, e laurai tale ga kina na dokadoka.

Keimami vakavulici me keimami doka vakalevu na iVolatabu, qai raica me kakana vakayalo. Ni bera na katalau e veimataka, keitou dau soqoni vakavuvale me keitou rogoci Ta ni wilika e dua na wase ni iVolatabu qai vakamacalataka. Oti keitou na qai tekiduru kece me masu o Ta. Ena qai cavuta o Na na Masu ni Turaga. Au dau nanamaki ena neitou sokalou e veimataka, ni keitou duavata kina vakavuvale me veivosakitaki na ka vakayalo.

Keitou tiko ena neitou iteitei volekati Delphi mai Merika, qai levu na ka keitou tea. Keitou dau usana ena ose kei na kareti, na ka me lai volitaki e gaunisala se veivale. Keitou raica na cakacaka vakaukaua me tiki ni neitou sokalou. Keitou cakava qori e veisiga vaka vo ga na Sigatabu ena sega kina na “cakacaka kaukaua.” Eso na gauna keitou sa lai osooso tale na teitei e guilecavi kina na ka vakayalo.

Bula Vakawati kei na Vuvale

Ena 1963, niu se yabaki 17 keirau vakamau kei James keitou lotu vata ga. Rau se lewena sara tu mai na tubuna vakarua na lotu qo. Keirau dau vakaliuca neirau qaravi Kalou, qai vakabauta ni qo ga na lotu dina.

Ena 1975 sa ono na luvei keirau. E qai sucu na kena ikavitu ena 1983, e neirau itini tale ga. E dua ga na luvei keirau yalewa o Rebecca, e ikarua ni qase. Keirau cakacaka vakaukaua, volivoli vakalailai qai bula rawarawa. Keirau vakavulici ratou na gone na ivakavuvuli vakaivolatabu ga keirau vulica mai vei rau na neirau itubutubu, kei ira tale ga na lewenilotu.

Keimami dau kauaitaka vakalevu na Old Brethren na keimami irairai. Nida sega ni rawa ni tukuna na ka e tu e lomana e dua, keimami vakabauta ni na qai kilai ga qori ena nona isulusulu. Ke dua gona e sivia tale na icakacaka ni uluna, e vakaraitaka ni dokadoka. Ke matailelevu tale ga na kesakesa ni neimami vinivo qori tale ga e raici me dokadoka. Eso na gauna sa lai kuria tale na ka e tukuni ena iVolatabu.

Ka e Yaco Mai Valeniveivesu

Ena veiyabaki ni 1960, e vesu o Jesse na taci watiqu. E lotu Old Brethren tale ga, qai vesu ni sega ni via curu ena mataivalu. E lai sotavi ira sara na iVakadinadina i Jiova era vakabauta tale ga ni cala noda vakaitavi ena ivalu. (Aisea 2:4; Maciu 26:52) E dau taleitaka o Jesse na veitalanoataka na iVolatabu kei ira na iVakadinadina i Jiova, e raica tale ga nira itovo vinaka. E vulica tiko ga na iVolatabu yacova ni papitaiso me dua na iVakadinadina i Jiova. Keitou sega sara ga ni vakabauta.

E mai talanoataka vei watiqu o Jesse na ka e vulica ena iVolatabu. E qai tuvanaka me dau vakau tiko mai vei James na Vale ni Vakatawa kei na Yadra! Na ka e wilika o James e via lai kila tale kina eso na ka ena iVolatabu. E dau vinakata me qarava na Kalou, ia vaka me sega ni veivolekati sara kei koya. E makutu sara ga me vulica na sala me veivolekati kina kei na Kalou.

Era dau kaya neimami italatala me keimami wilika nodra mekesini na lotu Amish, lotu Mennonites, kei na so tale na lotu Old Brethren, dina ga ni keimami okati ira na lotu qori mera vakavuravura. Ia o Tamaqu e sega ni dau taleitaki ira na iVakadinadina i Jiova. E kaya me keitou kua vakadua ni wilika na Vale ni Vakatawa kei na Yadra! Au sevaka gona niu raici James ni wilika tiko. Au leqataka de qai vakacalai ena ivakavuvuli lasu.

Dua na gauna balavu nona lomatarotarotaka tu o James eso na ivakavuvuli ni lotu Old Brethren, e kaya ni veisaqasaqa kei na iVolatabu. Vakabibi nodra kaya ni ivalavala ca ke da cakava e dua na cakacaka kaukaua ena Sigatabu. Kena ivakaraitaki, era vakavulica ni o rawa ni vagunuva nomu manumanu ena Sigatabu, e tabu ga mo lai cavu co. Era sega ni vakamacalataka rawa na italatala na yavu vakaivolatabu ni lawa qori. Toso na gauna au sa lomatarotarotaka tale ga.

E dredre sara ga me keirau biuta na lotu Old Brethren, ni sa dede neirau vakabauta tu ni qo ga na lotu dina. Keirau leqataka tale ga na ka ena yaco ke keirau biubiu. Ia ena vakaleqa neirau lewaeloma ke keirau lewena tiko ga na lotu e sega ni muria na ka e kaya na iVolatabu. Keirau mani volavola ina lotu ena 1983 me vakamacalataka ni keirau sa biubiu, keirau kerea me wiliki na ivola qori ena ivavakoso. Keirau vakasivoi sara mai na lotu qori.

Vaqarai ni Lotu Dina

Oti qori keirau tekivu vaqara na lotu dina. Keirau via raica na lotu e muria vinaka na ka e vakavuvulitaka. Ke dua na lotu e tokona na ivalu, keirau na sega tu ga ni lewena. Ia keirau vinakata e dua na lotu era “bula rawarawa ga.” Keirau vakabauta ke ra bula rawarawa ra qai dara ga na isulu e sega ni saulevu, qori e vakaraitaka nira sega ni vakavuravura. Keirau veilakoyaki i Merika mai na 1983 ina 1985 me keirau vakadikevi ira na veimatalotu, mai na lotu Mennonites, na Quakers, kei na so tale na lotu era “bula rawarawa.”

Ena gauna qori era vunau yani i vale na iVakadinadina i Jiova, keirau tiko volekata na tauni o Camden, Indiana. Keirau dau vakarorogo, ia keirau dau kaya mera vakayagataka ga na iVolatabu na King James version. Au taleitaka nira sega ni tokona na ivalu na iVakadinadina i Jiova. Ia na ka ga sa qai vo tiko na nodra isulusulu. Au nanuma ke ra dara na isulu vinaka e saulevu, era se vakavuravura tiko ga era sega tale ga ni lotu dina. Au vakabauta ke dua e duatani nona isulusulu, ya sara ga na dokadoka. Na levu ni ka eda taukena e vu ni noda dokadoka.

E tekivu lako o James ena nodra Vale ni Soqoni na iVakadinadina i Jiova, qai dau kauti ratou eso na luvequ tagane. Au cudru sara ga. E kaya o watiqu meu lako tale ga, ia au bese. Dua na siga e kaya vei au, “Ke o sega ni tokona nodra ivakavuvuli, mo lako mada ga mo lai raica nodra ivakarau ni veimaliwai.” Qori na ka e taleitaka me baleti ira.

Dua na siga au sa qai nanuma meu lako, ia meu qaqarauni tiko ga. Au yabe yani i loma ni Vale ni Soqoni ena noqu vinivo makawa kei na noqu iubi ni ulu. E vica na luvequ ratou sega ni vakaivava, qai makawa tale ga nodratou isulu. Ia dua na ka nodra veikauaitaki na iVakadinadina i Jiova. Au kaya, ‘Keitou duatani, ia era se kauaitaki keitou ga.’

Dina niu taleitaka nodra itovo, au nanuma meu vakadikevi ira tu ga. Au sega mada ga ni duri meu lagata nodra sere. Oti na soqoni e levu na ka au vakatarogi ira, me vaka na ka au via vakacalai ira kina se na ibalebale ni so na tikinivolatabu. A sega ni veidokai noqu ivakarau ni taro, ia era kauaitaki au tiko ga. Dua tale ga na ka au taleitaka ni duavata kece nodra isaunitaro, dina ga ni levu au taroga. Eso na gauna era dau vola na isaunitaro, e yaga sara ga qori niu rawa ni lai vakadikeva malua.

Ena 1985, keitou lai tiko vakavuvale ena nodra soqo na iVakadinadina i Jiova i Memphis, Tennessee. Keitou nanuma me keitou lai vakararai tu ga. E se vakumi tu ga o James, keitou dara tu ga neitou isulu makawa. Ia gauna kece e dau oti kina e dua na iwasewase ni porokaramu, era dau mai vosa vei keitou. E uqeti keitou sara ga nodra loloma, veikauaitaki kei na veiciqomi. Keitou qoroya tale ga nodra duavata, ni vanua kece ga keitou soqoni kina, ena duavata tiko ga nodra ivakavuvuli.

E taleitaka sara ga o James nodra veikauaitaki na iVakadinadina i Jiova, e mani vakadonuya me vuli iVolatabu. E dikeva vinaka na ka kece e vulica me vakadeitaka na kena dina. (Cakacaka 17:11; 1 Cesalonaika 5:21) Toso na gauna, e kila o James ni sa kunea na ka dina, ia au se lomalomarua tiko. Au via cakava na ka e dodonu, ia au sega ni via muria nodra isulusulu. Au nanuma ni qori au na vakavuravura kina. Na imatai ni gauna au dabe tale ga ena vuli, e tava toka ena dua na duruqu na iVolatabu na King James Version, dua tale na duruqu na New World Translation. Au vakamuria tiko na tikinivolatabu kece ena rua na iVolatabu qori niu sega ni vinakata meu vakacalai.

Au sa Qai Vakadeitaka

Ni keirau vuli iVolatabu kei ira na iVakadinadina i Jiova, keirau sa qai kila ni Tamada Vakalomalagi e dua ga na Kalou, sega ni letoluvakalou. Keirau mai kila tale ga ni sega ni bula tale tiko na yaloda nida mate. (Vakatekivu 2:7; Vakarua 6:4; Isikeli 18:4; 1 Korinica 8:5, 6) Dua tale ya, ni o eli e vakaibalebaletaka ga noda ibulubulu na kawatamata, e sega ni vanua ni veivakararawataki. (Jope 14:13; Same 16:10; Dauvunau 9:5, 10; Cakacaka 2:31) Na ka dina me baleti eli e tarai au sara ga, ni qori e dua na ka e sega ni vakamacalataka rawa na lotu Old Brethren.

Ia e dredre tiko ga meu vakabauta ni lotu dina na iVakadinadina i Jiova. Vei au vaka era se vakavuravura tiko ga. Era sega ni muria na ivakarau ni bula rawarawa au dau raica vakabibi. Ia au liaca nira muria tiko na ivakaro nei Jisu, ena kena vunautaki na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou vei ira na tamata kece. Au veilecayaki sara ga!—Maciu 24:14; 28:19, 20.

Ia na nodra loloma na iVakadinadina i Jiova e uqeti au meu via kila eso tale na ka. Era dau kauaitaki keitou vakavuvale na lewe ni ivavakoso. Nodra dau sikovi keitou mai, keitou sa qai raica nira tamata vinaka. Eso na gauna era dau mai voli yaloka kei na sucu i vale. E yacana wale ga na volivoli, ia e nodra inaki mera sikovi keitou. Dina ni dua ga na iVakadinadina i Jiova e vakavulici keitou tiko, era dau veisiko kece yani. Ke ra gole mai ena dua na vanua voleka i vale, era na dau mai rai. E yaga sara ga vakalevu qori ni keitou kilai ira vinaka kina na iVakadinadina i Jiova, keitou marautaka nodra kauai kei na loloma.

Era kauaitaki keitou tale ga eso na iVakadinadina i Jiova mai na so tale na ivavakoso. Au se sega tiko ga ni lomavakacegu ena ka e vauca na isulusulu kei na sasauni. E qai sikovi au yani e dua na marama o Kay Briggs, e lewe ni dua na ivavakoso voleka ni iVakadinadina i Jiova. Au taleitaki koya qai rawarawa noqu vosa vua ni dau dara tu ga na isulu rawarawa qai sega ni dau sasauni. Dua na siga e sikovi au tale ga yani e dua na tagane o Lewis Flora, e viavia tautauvata na lotu keirau susu kina. E kila sara ga na levu ni noqu veilecayaki, e mani vola mai vei au e dua na ivola e tini na tabana. E saga me vakaceguya noqu lomatarotaro. Au tagi sara ga ni tarai au na nona loloma, au wilika vakavicavata na nona ivola.

Au taroga e dua na ivakatawa ni tabacakacaka o Brother O’Dell, me vakamacalataka vei au na Aisea 3:18-23 kei na 1 Pita 3:3, 4. Au taroga, “E tukuna na tikinivolatabu qo me rawarawa ga noda isulusulu me rawa ni vakadonui keda na Kalou, se cava?” E kaya: “Vacava e cala nida dara na iubiniulu? E cala ni tali na uluda?” Ena lotu Old Brethren keimami dau talia na uludra na goneyalewa lalai, keimami dau vakaiubiniulu tale ga na marama. Au raica sara ga na kena veicalati. Au taleitaka nona vosovoso kei na nona yalovinaka na ivakatawa ni tabacakacaka.

Toso na gauna sa qai matata vei au, ia e dua ga na ka au lomatarotarotaka vakalevu, ya nodra dau kotiva na uludra na marama. Eratou kaya na qase ni ivavakoso ni so na yalewa e dau lekaleka ga na drauniuludra, eso tale e balavu sara. Sega ni kena ibalebale ya ni vinaka cake na uluna e dua na yalewa vua e dua tale. Ratou vukei au tale ga meu kila na bibi ni lewaeloma ena ka e vauca na isulusulu kei na sasauni, ratou qai solia vei au eso na ulutaga meu lai wilika i vale.

Bulataka na ka Vulici

Keirau vaqara na vua ni lotu dina keirau qai kunea. E kaya o Jisu: “Na ka qo era na kila kece kina ni dou noqu tisaipeli, ke dou veilomani.” (Joni 13:35) Keirau vakadeitaka nira dau veilomani na iVakadinadina i Jiova. A via dredre toka vei rau na luvei keirau qase o Nathan kei Rebecca, ni rau vakabauta na lotu Old Brethren rau papitaiso tale ga kina. Toso na gauna e uqeti rau na ka dina keirau vakamacalataka vei rau, kei na loloma era vakaraitaka na iVakadinadina i Jiova.

Kena ivakaraitaki, e dau vinakata o Rebecca me veivolekati kei na Kalou. Sa qai kila ni sega ni lewa oti tu na Kalou na noda bula, na ka meda cakava se da sotava. Qori e vakarawarawataka sara ga nona masu. E vakavolekati koya tale ga vua na Kalou nona mai kila ni sega ni dina na ivakavuvuli ni letoluvakalou. E kila ni bula dina tiko, e rawa tale ga nida vakatotomuri koya. (Efeso 5:1) Sa sega tale ga ni vinakati me cavuta tiko na “thee” kei na “thou” (vosa vakavalagi makawa) ena gauna e masu kina. Sa qai veivolekati ga kei na Kalou ni vulica nona rai me baleta na masu, kei na nona inaki meda bula tawamudu na tamata ena vuravura parataisi.—Same 37:29; Vakatakila 21:3, 4.

iTavi Keitou Marautaka

Ena 1987, keitou papitaiso me keitou iVakadinadina i Jiova o yau, o James kei na lima na luvei keirau qase, o Nathan, Rebecca, George, Daniel, kei John. E papitaiso o Harley ena 1989, o Simon ena 1994. Keitou dau vakaliuca vakavuvale na cakacaka e lesia o Jisu vei ira nona tisaipeli, ya mera vunautaka na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou.

Ratou a veiqaravi kece ena valenivolavola ni tabana e Merika o Nathan, George, Daniel, John, Harley kei Rebecca. E se veiqaravi tiko ga kina o George, sa oti qo e 14 na yabaki. O Simon se qai biu vuli ena 2001, sa lai tekivu veiqaravi tale ga ena valenivolavola ni tabana. Ratou kece na luvequ tagane ratou veiqaravi tiko vaqase se dauveiqaravi ena ivavakoso ni iVakadinadina i Jiova. O watiqu e veiqaravi vaqase ena ivavakoso o Thayer, e Missouri. O yau au gumatua tiko ga ena cakacaka vakavunau.

Sa tolu na makubui keirau o Jessica, Latisha, kei Caleb. Keirau marau ni tuberi ratou na nodratou itubutubu meratou lomani Jiova ni ratou se lalai. Keitou marautaka tale ga vakavuvale nona vagolei keitou mai o Jiova vei koya, me keitou kilai ira tale ga na vakatokai ena yacana, nira dau loloma.

Keitou nanumi ira vakalevu na via vakamarautaka na Kalou, ia sa vakavulici tu nodra lewaeloma ena nodra isususu, e sega ni vakavulici ena iVolatabu. Au nuitaka nira na mai vakila tale ga na marau keitou vakila ni keitou lako i veivalevale. Sega ni kena lai volitaki na kakana keitou tea, ia neitou lai vunautaka na Matanitu ni Kalou kei na veika vinaka ena cakava. Au dau luluvu ena levu ni noqu vakavinavinaka, niu nanuma lesu na loloma kei na vosovoso era vakaraitaka vei keitou o ira na vakatokai ena yaca i Jiova!

[iYaloyalo]

Niu se qai via yabaki vitu, kei na gauna au sa uabula kina

[iYaloyalo]

James, George, Harley, kei Simon, rawarawa tu ga nodratou isulusulu

[iYaloyalo]

Qo na kequ itaba niu lai volivolitaki ena makete, e qai tabaki ena niusipepa

[Credit Line]

Journal and Courier, Lafayette, Indiana

[iYaloyalo]

Keitou vakavuvale nikua