Yaga se Veivakaleqai?
E dua na draiva e sega ni lewa rawa na cici ni nona motoka, coqa na durunicina, mavoa sara vakaca e dua na pasidia. Sega ni bera nona vakayagataka sara nona mobail me kere veivuke kina. Ia cava ga a sega ni lewa rawa kina na cici ni nona motoka? Qo nona rai tani ga vakalekaleka me sauma nona talevoni.
NA IVAKARAITAKI qo, e dusia ni yaga na iyaya vovou, e rawa tale ga ni veivakaleqai—e vakatau sara ga vei keda yadua. Ia eso era sega ni taleitaka mera suka tale e muri. Me kena ivakaraitaki, na kompiuta e vakalailaitaka na cakacaka me vaka na veivoli kei na vakacuru ilavo. E rawa tale ga nida veivolavolai kina kei ira tale na so ena e-mail, voice mail, se meda veirai mata tiko ena gauna ni veivosaki se video link.
Wale tiko ga qo era sega ni dau veivosaki na lewenivuvale nira dui gole ena mataka me yacova na yakavi. E kaya e dua na itukutuku ena USA Today, sa rauta ni “70 na pasede ni veiwatini era vakamobail ruarua ena gauna qo mera veivakabulataki wale ga, 64 na pasede mera veivosakitaka vata nodra ituvatuva, qai 42 na pasede na itubutubu era qiriti luvedra e veisiga.”
Kua ni Lecava ni Rawa ni Veivakaleqai
E rawa beka ni vakaleqa noda vakasama kei na yagoda na vakayagataki vakasivia qai vakatawadodonu na iyaya qo? Raica mada na ivakaraitaki ni dua na veiwatini erau se qai vakamau oti ga ena vanua vakavalagi. E vakaraitaka e dua na itukutuku, ni rau “dauveitalanoa vakawasoma ena talevoni—ena lomanimotoka, na vanua ni vakaukaua yago, ena rumu erau dui tiko kina ena loma sara mada ga ni nodrau vale.” So na gauna erau rawa ni veitalanoa tiko me 4,000 na miniti—sivia e 66 na aua—ena dua na vula. Ia erau tukuna ni rau gadreva na nodrau talevoni ena veigauna kece. E kaya o Vuniwai Harris Stratyner, e dua na vuniwai ni vakasama, ni rau sa vakaraitaka tiko e dua na “ivakatakilakila ni veivakabobulataki.” “Vaka ga ni rau vakayagataka e dua na iyaya me rau vaqaqacotaka kina nodrau veiwekani.”
De ca sara na ivakaraitaki ya, ia e dusia tiko ga na ituvaki leqataki e takalevu tu ena gauna qo. E levu era dau tikotiko vakaca nira sega ni vosa vua e dua ena loma mada ga ni dua na aua. E kaya e dua na yalewa yabaki 20 vakacaca, “Vakalevu eda dau via jektaka tu ga noda e-mail, Internet, kei na totolo ni noda dau via vakauta se ciqoma nodra itukutuku na noda itokani.”
E tukuna e dua na vuniwai ni vakasama o Vuniwai Brian Yeo ena Business Times of Singapore, ke “taura vakalevu na nomu gauna,” nomu dau vakayagataka na iyaya vovou “o qai dau taleitaka cake mo cakava qo mai na so tale na cakacaka, qo e vakaraitaka ni tiko na leqa.” Ia o ira na dau via sogobutu ra qai vakayagataka e vicavata na aua ena nodra iyaya vakalivaliva, e dau lailai nodra vakaukaua yago qai tauvi ira na mate vakarerevaki vaka na mateniuto, matenisuka se so tale na mate lelevu.
E vinaka meda kila tiko eso tale na ka vakarerevaki e dau yaco. Me kena ivakaraitaki, e dua na vakadidike e qai caka ga qo e vakamacalataka ni nodra vosa ena mobail na dauvakau motoka, e tautauvata sara ga kei na dua e mateni qai draiva! E vakarerevaki tale ga na text ni o draiva tiko, qai laurai ena dua na vakadidike ni rauta e 40 na pasede na draiva, era yabaki 16 kei na 27 era dau text nira draiva tiko. Nanuma sara tiko ke o veivosaki se text ena nomu mobail ena gauna o draiva tiko kina, ia ke o coqa, era na jektaka na nomu talevoni na ovisa kei na kabani ni inisua, me laurai kina na iotioti ni gauna o vakayagataka kina nomu talevoni ni bera na coqa. Rawa ni veivakaleqai nomu qiri ga vakadua se dua ga na text lailai!a E dua na veivaqaqai a caka me baleta na ivocavoca ni dua na sitimanivanua ena 2008 era mate kina e le 25 mai Kalifonia, e Mereke. E tukuni ni a vakau text tiko na kena idinia ni vo ga e vica na sekodi ni bera na coqa. A sega mada ga ni butuka na bereki.
Nira vakayagataka e levu na gone na mobail, kompiuta, kei na kilai ni itukutuku ni ka ni veivakamarautaki, ena vinakati mera na vulica mera vakayagataka vakavuku ra qai vakayagataka vinaka. Era na vukei vakacava? Kerea mo wilika sara yani na ulutaga tarava.
[iVakamacala e ra]
a E dodonu mera kauaitaka sara vakabibi o ira na saga mera bulataka na ivakavuvuli vakaivolatabu, me kua ni dua na ka e vakamuai ira tani me lai vakavuna na vakaleqai ni bula.—Vakatekivu 9:5, 6; Roma 13:1.
[iYaloyalo ena tabana e 5]
E taura vakalevu na nomu gauna na vakayagataki ni iyaya vovou?