Wase 2

Na Meca ni Bula Tawamudu

1. Ni sega ni dau vakilai na bula mamarau kei na bula vakacegu, na taro cava soti e vura cake mai?

BULA MAMARAU e vuravura—voleka ni ra vinakata kece ga na tamata. Ia na cava e rarawa kina e lewe vuqa? Na cava e leqa? Ni voleka ni ra via bula vakacegu kece ga, na cava era veivaluti tiko kina na veimatanitu, ia na cava era veicacati tiko kina na tamata? E tiko beka na i gu e uqeti ira tiko me ra cakava na veika ca oqo? De rairai lewai ira tiko na veimatanitu e dua na i gu tawarairai?

2. Na ca levu cava soti sa yaco oti e vakavuna me ra liaca na lewe levu ni rairai vakauti ira tiko na tamata e dua na i gu velavela tawarairai?

² E levu era sa liaca na ka oqo ena levu ni ka tawaloloma rerevaki e cakava na tamata—na kasi gaga rerevaki e taurivaki ena i valu me vakamatei ira vakaloloma na tamata, vaka kina na gasaukuro napalm veivakamai kei na gasaukuro atomi. Vakananuma tale ga na dakai kolotaki yameyame, na keba ni veivakararawataki, na nodra labati qeleqeleni na milioni, me vaka mai Cambodia ena veiyabaki sa oti. O nanuma ni tu tu ga e yaco na veika ca oqo? E dina ni rawa ni cakava ga vakataki koya na tamata na veika vakarerevaki oqo. Ia ni o vakasamataka na torosobu ni ca e cakava, sega beka ni kena i rairai ni dua na i gu velavela tawarairai e veivakamuai tiko?

3. Na cava e tukuna na iVolatabu me baleta na liutaki ni vuravura?

³ E sega na betena na vakilakila tale na ka oqo. Sa vakaraitaka vakavinaka tu na iVolatabu ni dua na kabula lomavuku tawarairai e lewai ira tiko na tamata kei na veimatanitu. E tukuna o Jisu ena iVolatabu ni “turaga ni vuravura oqo” o koya na ka kaukauwa oqo. (Joni 12:31; 14:30; 16:11) O cei o koya?

4. Na cava a vakaraitaka na Tevoro vei Jisu, na cava a qai via solia vua?

⁴ Me da kila se o cei o koya, nanuma mada na veika a yaco ena i tekivu ni cakacaka vakaitalatala i Jisu e vuravura oqo. E tukuna mai na iVolatabu ni sa papitaiso oti o Jisu sa qai lako yani ki na vanualiwa qai temaki koya e kea e dua na kabuli tawarairai e vakatokai o Setani na Tevoro. E vaka oqo e dua na tamo ni veitemaki: “Sa kauti koya tale na Tevoro ki na dua na ulu-ni-vanua cecere sara, a sa vakaraitaka vei koya na matanitu kecega e vuravura, kei na kedrai ukuuku; a sa kaya vua, A ka kecega oqori ka’u na solia vei iko, kevaka ko na cuva sobu ka vakarokoroko vei au.”—Maciu 4:8, 9.

5. (a) Na cava e vakaraitaka ni nona na Tevoro na matanitu kece kei vuravura? (b) Me vaka e kaya na iVolatabu, o cei “na kalou ni vuravura oqo”?

⁵ Nanuma na ka a via solia na Tevoro vei Jisu. Na “matanitu kecega e vuravura.” E nei koya beka na Tevoro na matanitu kece ga kei vuravura? Io, ke sega ke a sega ni solia vei Jisu. A sega ni cakitaka o Jisu ni ra nei Setani. Ena vakayacora vaka kina ke a sega ni nei Setani. O Setani na i liuliu tawarairai dina ni veimatanitu kei vuravura! Sa vakaraitaka vakavinaka tu oqo na iVolatabu: “Sa tu na vuravura taucoko e na kaukauwa ni Vunica.” (1 Joni 5:19, VV) E vakatokai Setani na Vosa ni Kalou me “kalou ni vuravura oqo.”—2 Korinica 4:4.

6. (a) Na cava eda kila rawa mai na i tukutuku oqo me baleta na veiliutaki nei Setani? (b) Na cava e vinakata o Setani me cakava vei keda, ia na cava me da cakava?

⁶ Eda kila rawa e ke na vuna a kaya kina o Jisu: “Sa sega ni vakavuravura na noqu matanitu.” (Joni 18:36) Eda kila rawa tale ga na vuna e veicacati kina na veimatanitu, ra via veivakarusai tale ga ni ra gadreva e vuqa na bula sautu. Io, o “Setani, . . . sa dau vakaisina na vuravura taucoko.” (Vakatakila 12:9, VV) E via vakaisini keda tale ga. E cata o koya me da rawata na i solisoli ni Kalou na bula tawamudu. E dodonu me da vala me kua ni rawai keda me da caka ca. (Efeso 6:12) Sa vinakati me da kila na veika e baleti Setani, kila tale ga na i vadi ni nona cakacaka me da vorata kina na nona sasaga me vakaisini keda.

O KOYA NA TEVORO

7. Na cava na vuna eda sega ni raica rawa kina na Tevoro?

⁷ E dua dina na kabula o Setani na Tevoro. O koya e sega ni ca wale ga e tiko e lomadra na tamata, me vaka era vakabauta e so. Sa macala ni sega na tamata e raica rawa na Tevoro, me vaka tale ga ni sega na tamata e raica na Kalou. Erau kabula vakayalo na Kalou kei na Tevoro. Erau kabula uasivia na tamata, rau tawarairai tale ga e matada.—Joni 4:24.

8. Na cava era vakabauta kina e le levu ni a bulia na Tevoro na Kalou?

⁸ Ia de taroga e dua, ‘ke sa loloma na Kalou, na cava ga e bulia mai kina na Tevoro?’ (1 Joni 4:8) Na Kalou a sega ni bulia na Tevoro. ‘Ia ke bulia na veika kece na Kalou,’ ena taroga e dua, ‘sa dodonu me bulia tale ga na Tevoro. O cei ga me qai bulia? Me qai lako ga mai vei na Tevoro?’

9. (a) Era mataqali kabula vakacava na agilosi? (b) Na cava na i balebale ni vosa na “tevoro” kei na “setani”?

⁹ E vakamacalataka na iVolatabu ni levu sara na kabula vakayalo a bulia na Kalou me ra ucui koya. Era cavuti ena iVolatabu me ra agilosi na ka vakayalo oqo. Era vakatokai tale ga me ra “luve ni Kalou.” (Jope 38:7; Same 104:4; Iperiu 1:7, 13, 14) A buli ira na Kalou me ra taucoko kece. A sega ni dua vei ira e tevoro se setani. Na vosa na “tevoro” na daukakase, na “setani” na dauveivorati.

10. (a) A vu mai vei o Setani na Tevoro? (b) E rawa vakacava me vukici koya me tamata cala e dua na tamata vinaka?

¹⁰ Sa qai dua vei ira na luve vakayalo ni Kalou oqo e vukici koya ga me Tevoro, me sa dua na daulasulasu velavela e dau kaseti ira na tani. Sa qai vukici koya tale ga me Setani, me sa dua e dau vorata na Kalou. A sega ni buli me vaka o ya, ia a qai yaco ga e muri me vaka kina. Me i vakaraitaki: Na daubutako, a sega ni sucu mai me daubutako. De a susugi mai na dua na vuvale vinaka, rau tamata dodonu nona i tubutubu ratou rokova na lawa na tacina kei na ganena. Ia sa qai vukici koya ga o koya me daubutako ni sa gadreva na ka ena rawata vua na i lavo. Ia, a vukici koya gona vakacava e dua na luve ni Kalou vakayalo me Setani na Tevoro?

11. (a) Na cava na i naki ni Kalou a sa kila tu e liu na agilosi talaidredre? (b) Na cava na gagadre ni agilosi oqo, na cava sa qai saga?

¹¹ Ena gauna a bulia kina na Kalou na vuravura kei na i matai ni veiwatini, o Atama kei Ivi, a sa tiko voli na agilosi e qai yaco me Setani. (Jope 38:4, 7) Sa na rogoca oti kina ni a kaya na Kalou vei rau me rau vakaluveni. (Vakatekivu 1:27, 28) Sa kila oti tu ni dede vakalailai ga sa na vakasinaiti o vuravura taucoko ena tamata yalododonu era na qarava na Kalou. Oqori na i naki ni Kalou. Ia, sa qai nanuma vakasivia na agilosi oqo nona totoka kei na lomavuku, sa qai vinakata me cabori vua na sokalou e dodonu me ia ga vua na Kalou. (Isikeli 28:13-15; Maciu 4:10) E sega ni biuta tani mai lomana na gagadre cala oqo, e vakananuma voli ga. Sa qai saga o koya me rokovi me dokai tale ga, ni oqori na ka a diva lo voli. Na cava sa qai cakava?—Jemesa 1:14, 15.

12. (a) A vosa vakacava vei Ivi na agilosi oqo, na cava e tukuna vua? (b) A yaco vakacava na agilosi oqo me o Setani na Tevoro? (c) Na cava na rai cala me baleta na i rairai ni Tevoro?

¹² Na agilosi talaidredre oqori a taurivaka na gata lolovira me vosa kina vei Ivi, na i matai ni yalewa. A cakava oqo me vaka ga e dua na kenadau e dau vakavuna me vosa na manumanu se matakau, ia erau sega ni vosa dina tiko. Ia, o koya sara ga na agilosi talaidredre o ya a vosa dina tiko vei Ivi, e vakatokai koya kina na iVolatabu me “gata makawa.” (Vakatakila 12:9) E kaya o koya ni sega ni tukuna vua na Kalou na ka dina, e sega tale ga ni tukuna vua na ka e dodonu me kila. (Vakatekivu 3:1-5) Oqo e dua na lasu velavela sara e vakavuna kina me tevoro. Sa qai yaco me dua e dau vorata na Kalou, se me Setani. O sa na raica rawa e ke, ni cala me nanumi ni dua na kabuli vakaileu na Tevoro e taura tiko na i cula, e lewa na vanua ni veivakararawataki e loma ni qele. E agilosi kaukauwa dina, ia e agilosi ca.

VU NI LEQA KEI VURAVURA

13. (a) Na cava a qai cakava o Ivi ena lasu ni Tevoro? (b) Na cava a qai tukuna na Tevoro?

¹³ Nona lasutaki Ivi na Tevoro a yaco kina na ka sara ga e lomana voli. A vakabauta na lasu o ya na yalewa mani talaidredre sara vua na Kalou. Qai rawai watina o yalewa me beca tale ga na lawa ni Kalou. (Vakatekivu 3:6) E tukuna na Tevoro ni tamata e sega ni gadreva na Kalou me bula kina. E kainaka o koya ni rawa ni liutaki ira vakataki ira ga na tamata ka sega ni gadrevi na veivuke ni Kalou. A tukuna tale ga na Tevoro ni rawa ni vagolei ira tani mai vua na Kalou, na tamata kece ga era na kawa vei rau o Atama kei Ivi.

14. Na cava e sega ni vakarusai Setani sara ga kina e kea na Kalou?

¹⁴ E macala tu, ni rawa ni vakarusai Setani sara ga e kea na Kalou. Ia era na sega ni lomavakacegu kina na agilosi era raica na ka a cakava o ya o Setani, era na lomatarotaro tiko ga. Sa mani vakatara kina na Kalou vei Setani na gauna me vakadinadinataka kina na ka e tukuna. Na cava na kena macala?

15, 16. (a) Na cava e vakadinadinataka na toso ni gauna me baleta na ka e tukuna na Tevoro? (b) Na cava sa kena gauna oqo?

¹⁵ E vakadinadinataki ena toso ni gauna ni sega na tamata e liutaka vakavinaka na tamata ke sega ni veivuke na Kalou. E tawayaga kece ga nodra sasaga. Era kune rarawa vakaca sara na tamata ena vuku ni veiliutaki ni matanitu ni tamata, e kaya kina na iVolatabu ni liutaka tabogo tiko na Tevoro. Na nona vakatara tale ga na gauna na Kalou e i vakaraitaki macala ni guce o Setani me vagolea tani kece na tamata mai na nodra qarava na Kalou. Era dau tiko e so era yalodina ena veiliutaki ni Kalou. Me kena i vakaraitaki, o na rawa ni wilika ena iVolatabu, na sasaga guce nei Setani me tarovi Jope mai na nona qarava na Kalou.—Jope 1:6-12.

¹⁶ Sa qai vakadinadinataki oqo ni a lasu ga na Tevoro. Sa ganiti koya vinaka sara me sa na rusa laivi ni a tekivuna na veivorati ca sara vua na Kalou. E ka ni marau ni sa kena gauna me muduka na Kalou na veiliutaki nei Setani. E vakaraitaka na iVolatabu na i matai ni kalawa me caka kina oqo. Me na dua na i valu bibi mai lomalagi, era na sega ni raica se rogoca na tamata e vuravura. Wilika vinaka sara na ka e kaya na iVolatabu:

17. (a) E vakamacalataka vakacava na iVolatabu na i valu mai lomalagi? (b) Na cava a qai yacovi ira mai lomalagi kei vuravura?

¹⁷ “Sa tubu nai valu mai lomalagi; o Maikeli [Jisu Karisito vakaturi oti] kei ira na nona agilose era sa veivala kei na gata levu; a sa ia vata nai valu na gata levu kei ira na nona agilose, a ra sa sega ni gumatua: a sa sega tale ni kune e dua na nodra tikina mai lomalagi. A sa biu tani na gata levu, na gata makawa, a yacana na Tevoro, kei Setani, o koya sa temaki ira kecega na kai vuravura: a sa biu ki vuravura, a ra sa biu vata kaya na nona agilose. O koya oqo mo reki kina na lomalagi, kei kemudou sa tiko kina. Dou na ca koi kemudou sa tiko e vuravura kei na wasawasa: ni sa lako sobu vei kemudou na tevoro, a sa cudru vakalevu, ni sa kila ko koya ena sega ni dede na nona gauna.”—Vakatakila 12:7-9, 12.

18. (a) A yaco e naica na i valu mai lomalagi? (b) Na cava sa yaco tiko e vuravura me tekivu mai na nona “biu tani” o Setani?

¹⁸ A yaco e naica mai lomalagi na i valu oqo? E vakaraitaka na i vakadinadina ni a yaco ni rauta na gauna ni i Matai ni i Valu Levu a tekivu ena 1914. Me vaka e dusia na i Vakatakila, ni a biu tani mai lomalagi o Setani ena gauna o ya, sa kena i balebale ni da sa bula tiko ena loma ni nona gauna e “sega ni dede” mai na gauna o ya. Ia oqo sa “i otioti ni veisiga” ni vuravura i Setani. Na tubusivia ni i vakarau ca, na rere, na veivaluvaluti, na lailai ni kakana, na veimataqali mate, kei na i tuvaki rarawataki eda sotava era i vakadinadina ni ka oqo.—Maciu 24:3-12; 2 Timoci 3:1-5, NW.

19. (a) Na cava sa qai saga kaukauwa o Setani? (b) Na cava na ka vukutaki me da cakava?

¹⁹ Ni sa kila o Setani ni sa voleka ni oti “na nona gauna,” sa qai saga e nona i gu taucoko me tarova na tamata me ra kua ni qarava na Kalou. E vinakata na kena levu ni tamata e rawata me ra vakarusai vata. A ya na vuna e tukuni koya vinaka kina na iVolatabu ni vaka na laione sa vakasaqara e so me tiloma. (1 Pita 5:8, 9) Me kua ni toboki keda, sa dodonu me da kila nona i moimoi ni valuti keda kei na nona dau vakacalai ira na tamata kei na i walewale ni nona temaki ira.—2 Korinica 2:11.

IVALAVALA NI NONA VAKACALAI IRA NA TAMATA O SETANI

20. (a) Sa rawaka vakacava na veivaluti i Setani? (b) Na cava me da namaka kina ni dau vakavuqa ena rairai dodonu qai yaga na nona sasaga?

²⁰ Kua ni nanuma ni kilai rawarawa na i walewale ni nona veivakacalai o Setani. O koya na kenadau ni veivakacalai. Sa rui qaseqase nona i walewale ena vica na udolu na yabaki sa oti sa ra lecava kina na tamata ni bula dina tiko o koya. Era nanuma ni i vakarau ca kei na yaloca sa i vakarau ga ni bula. E cakacaka o Setani me vakataki ira na i liuliu dau beca na lawa edaidai ni ra rairai dokai tu, ia era dau caka ca vuni. E kainaka na iVolatabu: “Sa vakamataliataki koya ko Setani me agilose ni rarama.” (2 Korinica 11:14) Me da namaka tiko ni nona sasaga ni veivakacalai ena rairai dodonu qai yaga.

21. Na cava e dua na sasaga sa taurivaka o Setani?

²¹ Mo nanuma ni a vaka e i tokani nei Ivi o Setani. A qai dabui Ivi me cakava na ka e nanuma ni na vinaka vua. (Vakatekivu 3:4-6) Vaka tiko kina edaidai. Kena i vakaraitaki, o Setani e taurivaki ira tiko nona i talaki me sagai vaqaseqase na lewenivanua me ra vakaliuca na matanitu ni tamata mai na nodra qaravi Kalou. Sa qai kadre kina na yalo ni totovanua, qai tubu na i valu vakadomobula. Ena veiyabaki wale ga sa oti a uqeta vei ira na tamata o Setani e so na sasaga me qarai kina na sautu kei na tiko nuidei. E dua vei ira o ya na Matabose kei Vuravura. A vakavuna rawa beka na sautu e vuravura? Dravukulukulu! A vagolei ira tani ga na tamata mai na i tuvatuva a navuca na Kalou me na kauta mai nodra tiko vakacegu na tamata, a ya na nona matanitu sa roro tiko mai, e veiliutaki kina o Jisu Karisito, na “Tui ni Sautu.”—Aisea 9:6; Maciu 6:9, 10.

22. Na kilaka cava e cata o Setani me da kila?

²² Me da rawata na bula tawamudu, e vinakati na kilaka dodonu me baleta na Kalou, na Luvena e Tui, kei na nona matanitu. (Joni 17:3) Ena cata sara ga o Setani na Tevoro mo kila na ka oqo, ena solia nona i gu taucoko mo na tarovi kina. Ena cakava vakacava oqo? E dua na sala o ya ena nona saga mo tusaqati, o na vakasewasewani tale beka ga. E kaya vei keda na iVolatabu: “Io, ko ira kecega era na via lotu dina vei Karisito Jisu, era na vakacacataki.”—2 Timoci 3:12.

23. (a) E taurivaki ira vakacava na noda i tokani kei na wekada o Setani me vakayalolailaitaki keda? (b) Na cava mo kua kina ni soro ena veitusaqati?

²³ Era na cata beka na nomu i tokani kei na wekamu nomu sa vulica tiko na iVolatabu. A bau vakarota sara ga o Jisu Karisito: “Ia ena nona meca na tamata ko ira na nona lewe-ni-vale. O koya sa loloma vakalevu vei tamana se tinana ka vakalailai vei au, sa sega ni yaga vei au: ia ko koya sa loloma vakalevu vua na luvena-tagane se luvena-yalewa ka vakalailai vei au, sa sega ni yaga vei au.” (Maciu 10:36, 37) Ena lomadina, era na rairai vakayalolailaitaki iko na wekamu ni ra lecava na ka dina totoka ena iVolatabu. Ia, ke o muduka nomu vulica na Vosa ni Kalou ni o tusaqati, ena vakacava nona raici iko kina na Kalou? Ke o muduka tale ga, o na qai vukei ira vakacava na nomu i tokani kei na wekamu me ra kila na bibi ni kilaka dodonu ena iVolatabu? Nomu dei tiko ga ena veika o sa vulica mai na Vosa ni Kalou ena rawa ni vagolei ira me ra vulica tale ga na dina.

24. (a) Na sala cava tale e taurivaka na Tevoro me tarova na tamata mai na kilaka e rawa kina na bula? (b) Na cava e bibi kina vei iko mo vulica na Vosa ni Kalou?

²⁴ Ena saga tale beka ga o Setani mo vakayacora e so na i valavala dukadukali e cata na Kalou. (1 Korinica 6:9-11) Se me saga mo nanuma ni o sa rui osooso mo dredre ni vuli iVolatabu rawa. Ia vakasama mada, ena tiko tale beka e dua na ka e bibi cake mai na nomu rawata na kilaka oqo? Kakua sara ni laiva e dua na ka me tarova na nomu rawata na kilaka e rawa ni vagolei iko mo laki bula tawamudu kina ena parataisi e vuravura!

25. Ke da vorata tiko ga na Tevoro, na cava ena sega ni cakava rawa vei keda?

²⁵ E uqeta na iVolatabu: “Vorata na Tevoro.” Ni o cakava oqo, “ena dro tani kina vei [iko].” (Jemesa 4:7) E kena i balebale ke o vorata na veivaluti i Setani sa na soro me sega ni vakaleqai iko tale? Sega, ena sagai iko tiko ga mo cakava sara na lomana. Ia ke o tusaqati koya tiko ga, ena qai tawayaga nona saga mo veivorati kei na Kalou. Gumatua sara mo rawata na kilaka bibi mai na iVolatabu qai muria na veika o vulica. Oqo e ka bibi sara me kua ni vakaisini iko o Setani ena dua tale na nona sasaga ni veivakacalai, na lotu lasu.

[iYaloyalo ena tabana e 16, 17]

Ena rawa beka vei Setani me solia vei Karisito na veimatanitu kece e vuravura ke a sega ni nona?

[iYaloyalo ena tabana e 19]

Na daubutako oqo a sega ni sucu mai me daubutako, sa vakataki koya ga na Tevoro ni a sega ni buli mai me dua na “tevoro”

[iYaloyalo ena tabana e 20, 21]

Muduki na i valu mai lomalagi ni ra sa kolotaki sobu mai ki vuravura o Setani kei ira na timoni. O sa vakila tiko oqo na kena vakayacoka

[iYaloyalo ena tabana e 24]

Ena rawa ni tusaqati na nomu vulica tiko ga na iVolatabu