Wase Tinikawalu

Yalataka o Jiova Vei Taniela na iCovi Totoka

1, 2. (a) Me rawa ni vakaotia vinaka nona cici, na cava ena vinakati vua na daucici? (b) E vakatauvatana vakacava na yapositolo o Paula na bula ni veiqaravi ena yalodina vei Jiova ina veitaucici?

E VAKADODONU e dua na daucici ina tepi sa tu mai matana. Na levu ni nona oca e sega ni tukuni rawa, ia sa votu na vanua me na oti kina na cici, e solia taucoko kina na nona icegu e se vo. E tatadredre na nona masela, ia sa yacova na tepi! Dua na ka na nona cibi qai tuburi koya na marau. Sa yaga na vosota.

²  Ni mai cava na wase 12 ni Taniela, eda raica kina nona vakarau yacova tale ga na parofita e taleitaki vakalevu oqo na tepi ni ‘cici’ a ciciva voli mai​—na bula ni veiqaravi vei Jiova. Ni cavuta na yapositolo o Paula na nodra ivakaraitaki ni vakabauta na dauveiqaravi i Jiova ni bera na gauna vakarisito, a vola: “O koya gona ni ra sa vakavolivoliti keda vaka oqo e dua na i lala i vakadinadina levu, me da sa biuta laivi sara na veika kece ga era vakabibitaki keda tu kei na i valavala ca sa kabiti keda matua tiko, ka me da ciciva tiko ga e na yalo dei na cere sa tu e matada. Me da rai tiko ga vei Jisu, o koya ka a vakatekivuna ka na vakacavara tale ga na noda vakabauta; o koya tale ga, e na vuku ni marau e waraki koya tu, a sega kina ni maduataka na mate e na kauveilatai ka sa dabe tiko kina edaidai e na liga i matau ni i tikotiko vakaturaga ni Kalou.”​—Iperiu 12:1, 2, VV.

3. (a) Na cava e uqeti Taniela me ‘cici kina ena yalodei’? (b) Na cava na tolu na ka a tukuna vei Taniela na agilosi i Jiova?

³ E dua vei ira na “i lala i vakadinadina levu” o Taniela. E vinakati sara ga vua me ‘cici ena yalodei’ kei na vosota, ia na ka e uqeti koya kina na nona lomana dina na Kalou. A mai vakatakila vei Taniela o Jiova na veika ena yaco me baleta na matanitu era na lewai vuravura. A solia tale ga vei Taniela na vosa me vakayaloqaqataki koya kina: “Ia ko iko, mo lako ga me yaco mada nai vakataotioti: ni ko na vakacegu, ka tu e na nomui votavota ni sa yaco na kenai otioti ni veibogi.” (Taniela 12:13) E tolu na ka e tukuna tiko vei Taniela na agilosi i Jiova: (1) ni na ‘lako ina nona ivakataotioti’ o Taniela, (2) ni na “vakacegu” o koya, kei na (3) nona na “tu” tale o koya ena dua na gauna mai muri. Ena vakaukauataki ira vakacava na lotu Vakarisito edaidai era vakaitavi tiko ena cici ni bula na veivosa oqo mera vosota tiko ga, mera yacova yani na tepi?

‘LAKO INA IVAKATAOTIOTI’

4. Na cava e vakaibalebaletaka na agilosi i Jiova ena nona kaya, “lako ga me yaco mada nai vakataotioti,” na cava e sega ni ka rawarawa kina oqo vei Taniela?

⁴ Na cava e vakaibalebaletaka na agilosi ena nona tukuna vei Taniela: “Ia ko iko, mo lako ga me yaco mada nai vakataotioti”? Na ivakataotioti ni cava? Ni sa voleka ni yabaki 100 o Taniela, e kena irairai ni tukuni tiko e ke na kena vakarau mai oti na nona bula.a E uqeti Taniela tiko na agilosi me vosota, me yalodina tiko ga me yacova nona mate. E sega ni ka rawarawa me cakava oqo o Taniela. A bula o koya me raica na bale kei Papiloni kei na nodra suka i Juta kei Jerusalemi na ivovo ni Jiu era a kau vakavesu. Rairai a marautaka dina na parofita sa kena turaga sara oqo. E sega ga ni bau volatukutukutaki ni a tomani ira na suka i nodra vanua o Taniela. De sa kena turaga sara o koya, sa malumalumu tale ga. Se a inaki i Jiova me tiko voli ga e Papiloni. Se cava a yaco, sa da rawa ni kaya ni a tubu dina na vakanananu i Taniela ena nodra sa biubiu na kainona mera suka i Juta.

5. E kilai vakacava ni a vosota o Taniela me yacova sara na iotioti?

⁵ E sega ni vakabekataki ni vakaukauataki Taniela sara ga na ka vinaka e mai tukuna vua na agilosi: “Mo lako ga me yaco mada nai vakataotioti.” Sa rawa nida nanuma lesu kina na vosa a qai cavuta o Jisu Karisito ni oti tale e ono na senitiuri: “Ko koya ena vosota me yacova nai vakataotioti, ena vakabulai.” (Maciu 24:13) Oqo sara ga na ka a cakava o Taniela. A vosota o koya me yacova na kena iotioti, a ciciva voli ena yalodina na cici ni bula me yacova sara na kena itinitini. Oqo beka e dua na vuna e qai mai cavuti kina ena Vosa ni Kalou me dua na ivakaraitaki vinaka. (Iperiu 11:32, 33) Na cava e vukei Taniela me vosota kina me yacova na kena iotioti? Ena saumi na taro oqo ke da raica na itukutuku ni nona bula.

VOSOTA TIKO ENA VULICI NI VOSA NI KALOU

6. Eda kila vakacava ni dau vulica vagumatua o Taniela na Vosa ni Kalou?

⁶ Me rawa ni vosota me yacova na iotioti o Taniela, ena vinakati me dau vulica wasoma na vosa ni yalayala vakasakiti ni Kalou, me dau qai vakananuma vakatitobu. Eda kila ni dua o koya e dau vulica vagumatua na Vosa ni Kalou. Se me a kila tu vakacava o koya na vosa ni yalayala nei Jiova vei Jeremaia ni na 70 na yabaki na nodra tiko vakavesu na Isireli? A vola sara ga o Taniela: “Ka’u a kila mai nai vola nai wiliwili ni yabaki.” (Taniela 9:2; Jeremaia 25:11, 12) E sega ni vakabekataki ni dau vakasaqara o Taniela na ivola ni Kalou era se tu ena gauna oya me vulica. A rairai dau marautaka o Taniela na vakawilika qai vakananuma vakabalavu na ivola a vola o Mosese, Tevita, Solomoni, Aisea, Jeremaia, Isikeli​—na ivola cava ga a se rawa ni wilika ena gauna oya.

7. Nida vakatauvatana na noda gauna kei na gauna i Taniela, na cava soti na ka e vinaka cake kina na vulica na Vosa ni Kalou edaidai?

⁷ Na kena dau vulici na Vosa ni Kalou, kei na noda saga me kasa i lomada na veika e vulici e bibi me rawa nida dau vosota voli kina edaidai. (Roma 15:4-6; 1 Timoci 4:15) E sa tiko vata tale ga kei keda na iVolatabu taucoko, qai kunei ena drauna na ivolatukutuku ni kedra vakayacori e so na parofisai i Taniela, ni oti tale e vica na senitiuri mai na kena volai. Me kena ikuri, eda kalougata nida mai bula donuya “na gauna ni vakataotioti” se cavuti tu mai ena Taniela 12:9. Ena noda gauna o keda, era vakalougatataki na lumuti ena kena soli vei ira na vuku vakayalo, era cila kina me vaka na cina ni ka dina ena vuravura butobuto oqo. Oya na vuna e vakaibalebale sara kina vakalevu vei keda edaidai e levu na parofisai bibi era tiko ena ivola i Taniela, na parofisai a sega tu mada ga ni kila na kedra ibalebale o Taniela. O koya gona, meda tomana tiko mada ga noda dau vulica e veisiga na Vosa ni Kalou, meda kua sara ni vakawalena. Eda na rawa ni dauvosota ke da dau vulica e veisiga.

GUMATUA ENA MASU O TANIELA

8. E ivakaraitaki vinaka vakacava ena masu o Taniela?

⁸ A yaga tale ga vei Taniela na masu me vosota voli kina me yacova na iotioti. E golevi Jiova e veisiga qai dolava na lomana vua ena levu ni nona vakabauta kei na nona nuidei. E kila o koya ni ‘Daurogo masu’ o Jiova. (Same 65:2; vakatauvatana Iperiu 11:6.) Ni tuburi Taniela na lomabibi ena nodra rui be na Isireli, a talaucaka na lomana vei Jiova. (Taniela 9:4-​19) Ni bulia mada ga na lawa o Taraiase mera masu ga vua na nona tamata me 30 na siga, a sega ni muduka o Taniela nona dau masu vua na Kalou o Jiova. (Taniela 6:10) E sega li ni tara na lomada na noda raitayaloyalotaka nona bolea na kena turaga yalodina oqo me biu ena qara sinai ena laione, ia me kua ga ni vakawalena na isolisoli vakamareqeti ni masu? E sega ni vakataratututaki ni a yacova na nona iotioti o Taniela ena yalodina, nona dau masu vei Jiova e veisiga.

9. Na cava meda kua vakadua ni taura kina vakamamada na masu?

⁹ E sega ni dredre na masu. Eda rawa ni masu ena gauna kece kei na vanua cava ga eda tu kina, se da masu ena domoilevu se masu lo ga. Ia me kua vakadua ga nida taura vakamamada na isolisoli dokai oqo. E vakaraitaka na iVolatabu na bibi ni masu ena vosota, yalodina, kei na yadrayadravaki vakayalo. (Luke 18:1; Roma 12:12; Efeso 6:18; Kolosa 4:2) E sega li ni ka vakasakiti noda rawa ni dau veivosaki ena gauna cava ga kei koya e cecere duadua ena lomalagi kei vuravura? Qai dau rogoci keda o koya! Nanuma lesu na gauna a masu kina o Taniela qai sauma na masu oya o Jiova ena nona tala mai e dua na nona agilosi. E se masu tiko ga o Taniela sa yaco tale yani na agilosi! (Taniela 9:20, 21) Eda sa bula beka ena itabagauna sa ra sega ni dau veisiko kina vaka oqo na agilosi, ia e se sega ni veisau o Jiova. (Malakai 3:6) Me vaka ga nona rogoca na masu i Taniela, ena rogoca tale ga o koya na noda masu. Nida dau qai masu, eda na toro voleka vei Jiova, meda lai veiwekani kei koya. Ena yaga sara oqo ena noda vosota me yacova na iotioti me vakataki Taniela ga.

VOSOTA TIKO ENA VEIVAKAVULICI ENA VOSA NI KALOU

10. Na cava e ka bibi kina vei Taniela nona vakatavulica na ka dina ena Vosa ni Kalou?

¹⁰ A dua tale na sala e tukuni kina ni ‘lako ga ina ivakataotioti’ o Taniela. A vinakati me vosota tiko ga ena nona dau veivakavulici ena ka dina. E sega vakadua ni guilecava o koya ni dua vei ira na tamata digitaki a tukuni ira vaka oqo na iVolatabu: “Sa kaya ko Jiova, Sai kemudou na noqu dauvakadinadina, kei na noqu tamata ka’u sa digitaka.” (Aisea 43:10) A saga ena nona igu taucoko o Taniela me vakayacora na ilesilesi oqo. E kena irairai ni tiki ni nona cakacaka na nona vakavulici ira na kainona era kau mai vakavesu i Papiloni. E sega ni levu na ka eda kila me baleta nona veimaliwai kei ira na kainona, o ira na Jiu. Na ka ga a tukuni na nona veimaliwai kei iratou na tolu eratou cavuti me ratou “nonai tokani”​—o Enanaia, Misaeli, kei Asaraia. (Taniela 1:7; 2:13, 17, 18) Ni ratou veitau dredre, sega ni vakabekataki ni ratou veivukei vakataki iratou me ratou vosota tiko kina. (Vosa Vakaibalebale 17:17) Ni vakalougatataki koya o Jiova ena kena soli vua na vuku, e levu sara na ka e rawa ni vakavulici iratou kina na nona itokani o Taniela. (Taniela 1:17) Ia e sega ni o koya ga oqori na veivakatavulici ena vinakati me cakava.

11. (a) Na cava e duatani duadua kina na cakacaka i Taniela? (b) Ena sala cava e cakava vinaka sara ga kina o Taniela na nona ilesilesi dredre oya?

¹¹ E sega tale ni dua na parofita e sivi Taniela ena levu ni kena gadrevi me dau lai vunau vei ira na iliuliu era kai Matanitu Tani. E levu ga na gauna e gadrevi me lai tukuna na itukutuku e sega ni taleitaki, ia e sega ni lai sevaki ira kina na iliuliu oqo o Taniela se me beci ira. A vosa vei ira ena vakarokoroko kei na yalomatua. Era a tiko e so​—me vakataki ira na turaga lalai era a bukia na kena vere​—era a via vakamatei Taniela. Ia era mai dokai Taniela e so tale na turaga. Ena nona vukei Taniela o Jiova me vakamacalataka rawa na veika vuni era sega ni kila tu na tui kei ira na tamata vuku, a yaco me kilailevu kina na parofita oqo. (Taniela 2:47, 48; 5:29) E macala ni gauna e sa kena turaga kina, sa sega ni qai yavala sara vakalevu me vaka na gauna ni nona cauravou. Ia e sega ni vakataratututaki ni a vakasaqara voli ga o koya ena yalodina na sala e rawa ni vakadinadinataki koya kina na nona Kalou lomani me yacova sara na nona iotioti.

12. (a) Na cakacaka ni veivakavulici cava eda vakayacora tiko edaidai na lotu Vakarisito? (b) Eda na muria vakacava na ivakasala i Paula meda “i valavala vakavuku vei ira e taudaku”?

¹² Ena ivavakoso vakarisito edaidai, era na rairai tiko na tacida yalodina era na vukei keda meda vosota tiko ga. Ena vaka sara ga na nodratou dau veivukei vakataki iratou o Taniela kei iratou na nona itokani. Eda dau veivakavulici tale ga vakataki keda, meda “veivakayaloqaqataki” kina. (Roma 1:11, 12, NW) Me vakataki Taniela, eda lesi meda vunau vei ira na sega ni vakabauta. (Maciu 24:14; 28:19, 20) Sa gadrevi gona meda vakavinakataka cake na noda ivakarau ni veivakavulici me rawa nida ‘wasea kina vakadodonu na ivakavuvuli dina’ ena gauna eda tukuni Jiova kina vei ira na tamata. (2 Timoci 2:15) Ena yaga sara tale ga ke da muria na ivakasala ni yapositolo o Paula: “Mo ni i valavala vakavuku vei ira e taudaku.” (Kolosa 4:5, VV) E okati ena ivalavala vakavuku na kena donu na noda rai me baleti ira eda sega ni vakabauta vata. Eda na sega ni beci ira, meda nanuma nida uasivi o keda. (1 Pita 3:15) Me kena veibasai ga, eda na saga mera mai taleitaka tale ga na ka dina ena noda vakayagataka vakavuku, vakayalomatua tale ga na Vosa ni Kalou me tara na lomadra. Nida tara dina na lomana e dua, sa dua tani na levu ni noda marau! Na mataqali marau vaka oqori ena vukei keda meda vosota tiko kina me yacova na iotioti, me vakataki Taniela sara ga.

“KO NA VAKACEGU”

13, 14. Na cava era domobulataka kina e levu mai Papiloni na mate, e duidui vakacava oqo mai na rai nei Taniela?

¹³ Sa qai vakadeitaka na agilosi vei Taniela: “Ko na vakacegu.” (Taniela 12:13) Na cava e vakaibalebaletaka? E kila o Taniela ni na mate ena dua na gauna. E sega ni drotaka rawa na mate e dua na tamata, me tekivu vei Atama me yacovi keda sara mai. Sa donu vinaka kina nona vakatokai mate na iVolatabu me “meca.” (1 Korinica 15:26) Ia na veika e kila tu o Taniela ni na yacovi koya ena gauna e mate kina e duidui sara mai na ka era vakabauta tu na Papiloni era bula vata. Ena nodra ivakarau ni sokalou vereverea era qarava kina e rauta ni 4,000 na kalou lasu, e ka vakadomobula vei ira na kai Papiloni na mate. Era vakabauta ni gauna e mate kina e dua a sega ni marautaka na nona bula, se a mate ena sala voravora, ena vuki o koya me yalo me na qai dau via vakatotogani ira na bula. Era vakabauta tale ga na Papiloni ni tiko o bulu, na vanua vakarerevaki era bula kina na timoni vakadomobula, e so era vakatu na ibulibuli ni tamata, e so tale era vaka na manumanu.

¹⁴ Ia vei Taniela, e sega ni yaco oqo ni mate e dua. Ni vo e vica vata na drau na yabaki me qai bula o Taniela, a uqeti Tui Solomoni na Kalou me tukuna: “Ko ira na mate era sa sega ni kila e dua na ka.” (Dauvunau 9:5) E lagata tale ga na daunisame me baleti koya e mate: “Sa lako tani na nonai cegu, a sa suka ko koya ki na kena qele; e na siga dina ko ya sa oti na ka e vakanananu kina.” (Same 146:4) E kila kina o Taniela ni na vakayacori dina ga na vosa ni agilosi. Na mate e kena ibalebale ga na vakacegu. E sega tale kina na vakasama, na yaloca, se na rarawa​—era sega tale ga kina na timoni vakadomobula. E vaka tale ga oqo na veika a tukuna o Jisu Karisito ena gauna e mate kina o Lasarusa. A kaya: “Sa moce na nodatou i tokani ko Lasarusa.”​—Joni 11:11, VV.

15. E rawa vakacava ni vinaka na siganimate mai na siganisucu?

¹⁵ Vakasamataka e dua tale na vuna e sega ni domobulataka kina o Taniela na mate. E tukuna na Vosa ni Kalou: “Sa vinaka na yaca e rogo vinaka ka ca nai lumu talei; ka sa vinaka na siga ni mate ka ca na siga sa sucu kina e dua.” (Dauvunau 7:1) E rawa vakacava me mai vinaka cake na siga ni noda mate, ni siga ni lolosi, mai na siga marautaki ni noda sucu? E baleta ga na ‘yacada.’ E rawa ni sau levu dina “nai lumu talei.” Ena dua na gauna, a lumuta na yava i Jisu o Meri ena waiwai talei sara, na kena isau e via tautauvata kei na isau ni cakacaka ni dua taucoko na yabaki! (Joni 12:1-7) Ia me mai talei tu vakacava na yacana e dua? Ena Dauvunau 7:1, e kaya na vakadewa Vakirisi na Septuagint, na “yaca rogorogo vinaka.” E sega ni ka talei na yaca ga vakataki koya, e talei cake na kena irogorogo. Ni se qai sucu e dua, se sega ni kilai o koya, se sega na itukutuku ni nona cakacaka vinaka, se sega tale ga ni divi na nona itovo vinaka. Ia ni mai cava na nona bula, na veika kece oqo ena kilai mai na yacana. Kevaka e qai vinaka na yacana ena nona rai na Kalou, sa na qai uasivi sara na yaca oqori mai na iyau cava ga e taukena.

16. (a) Na cava e saga kina o Taniela me rogo vinaka na yacana vua na Kalou? (b) Ni gauna me qai mate kina, na cava e nuidei kina o Taniela ni a rogo vinaka dina na yacana vei Jiova?

¹⁶ Ena nona bula taucoko, a saga ena nona igu taucoko o Taniela me rogo vinaka na yacana vua na Kalou, qai sega tale ga ni bau lecava o Jiova na veika kece sara a cakava. A vakaraici Taniela, a dikeva tale ga na lomana. A vaka tale ga oqo na ka a cakava na Kalou vei Tui Tevita ni a lagata: “I Jiova, ko ni sa dikevi au, ka kilai au. O ni sa kila na noqu tiko sobu kei na noqu tu cake, o ni sa kila na nanuma ni lomaqu ni sa yawa tiko.” (Same 139:1, 2) E dina ni a sega ni tamata tabucala o Taniela. E kawa o koya mai na tamata ivalavala ca o Atama, a lewe tale ga ni dua na matanitu e dau cakacala. (Roma 3:23) Ia a veivutunitaka o Taniela na nona ivalavala ca qai dau saga me lako vata tiko ga kei na nona Kalou ena sala e dodonu. E rawa ni nuidei kina na parofita yalodina oqo ni na vosota o Jiova na nona ivalavala ca, ena sega ni tarogi koya tale kina e muri. (Same 103:10-14; Aisea 1:18) E dau nanuma o Jiova na veika vinaka era cakava na nona dauveiqaravi yalodina. (Iperiu 6:10) Oya na vuna e kacivi Taniela kina vakarua na agilosi i Jiova me “tamata daulomani.” (Taniela 10:11, 19) E kena ibalebale ni dau taleitaki Taniela na Kalou. Sa rawa gona vei Taniela me mate ena vakacegu, ena nona kila ni rogo vinaka vei Jiova na yacana.

17. Na cava e bibi kina meda saga sara ga ena gauna oqo me rogo vinaka vei Jiova na yacada?

¹⁷ De na vinaka meda dui tarogi keda, ‘Vakaevei o yau, e rogo vinaka beka vei Jiova na yacaqu?’ Sa da bula tu oqo ena gauna ni leqa. E sega ni cala meda vakadinata ni mate e rawa ni toboki keda ena dua ga na gauna. (Dauvunau 9:11, NW) Sa qai bibi kina meda dui sasagataka yadua ena gauna sara ga oqo me rogo vinaka vei Jiova na yacada. Me kua tale na lokuyara. Ke da saga sara ga oqo, ena sega ni vinakati meda rerevaka na mate. Nida vakacegu ga nida mate​—e vaka ga na moce. Me vaka tale ga na moce, e tiko na gauna meda na yadra kina!

‘O NA TUCAKE’

18, 19. (a) Na cava e vakaibalebaletaka na agilosi ena nona parofisaitaka ni na “tu cake” o Taniela ena dua na gauna mai muri? (b) Na cava e sega ni vulagi kina o Taniela ena inuinui ni veivakaturi?

¹⁸ E mai tini na ivola i Taniela ena dua na vosa ni yalayala rogorogo vinaka me cavuta na Kalou vua e dua na tamata. A tukuna vei Taniela na agilosi i Jiova: “Ko na . . . tu [se, “tucake,” NW] e na nomui votavota ni sa yaco na kenai otioti ni veibogi.” Na cava e vakaibalebaletaka na agilosi? Se qai cavuta ga na agilosi ni na “vakacegu,” oya ni na mate o Taniela. Sa dua ga kina na kena ibalebale na nona tukuna ni na “tucake” ena dua tale na gauna mai muri​—oya me na vakaturi tale!b Era bau kaya sara kina e so na vuku ni Taniela wase e 12 e imatai ni gauna me tukuna kina vakamatata na veivakaturi na iVolatabu Vakaiperiu. (Taniela 12:2) Ia era cala ena tikina oqo. A sega ni vulagi o Taniela ena inuinui ni veivakaturi.

¹⁹ Me kena ivakaraitaki, sega ni vakabekataki ni kila vinaka o Taniela na veivosa oqo a volatukutukutaka o Aisea ena rua na senitiuri yani e liu: “Ena bula ko ira na nomu mate, ia ko ira na noqu mate era na tu cake tale. Dou yadra ka sere, koi kemudou ka tiko e na kuvu-ni-soso, . . . ia na qele ena biuti ira tani na mate.” (Aisea 26:19) Ni bera sara oqo, a solia o Jiova na kaukaua vei Ilaija kei Ilaisa me rau vakatura na tamata mate. (1 Tui 17:17-​24; 2 Tui 4:32-​37) E liu sara tale, a vakadinata o Ana, na tina i Samuela na parofita, ni rawa vei Jiova me vakaturi ira na tamata mai sheol, na ibulubulu. (1 Samuela 2:6) Ni bera oqori, a cavuta tale ga na tamata yalodina o Jope na veika e nuitaka: “Kevaka sa ciba na tamata, ena bula tale ko koya? Au na waraka na siga kecega sa loku vei au, me yaco mada na noqu vakamataliataki. Ko ni na kaci mai, ka’u na rogo yani vei kemuni: ko ni na vinakata na cakacaka ni ligamuni.”​—Jope 14:14, 15.

20, 21. (a) Na veivakaturi cava ena vakaturi mai kina o Taniela? (b) Ena rairai vakayacori vakacava na veivakaturi ena Parataisi?

²⁰ Me vakataki Jope ga, e tiko na vuna me nuidei kina o Taniela ni na vinakata o Jiova me vakabulai koya tale ena dua na siga mai muri. Ia sa na qai veivakacegui sara nona rogoca ni vakadeitaka na tikina oqo e dua na kabula vakayalo. Io, ena tucake tale o Taniela “ni ra na tu cake tale mai na mate na yalododonu,” donuya na Duanaudolu na Yabaki ni Veiliutaki i Karisito. (Luke 14:14) Ena vakacava sara mada na bula ena gauna oya vei Taniela? E levu na ka e tukuna kina na Vosa ni Kalou.

²¹ O Jiova “e sega ni Kalou yakusurasura, e Kalou ga ni vakacegu.” (1 Korinica 14:33, NW) E macala kina ni na tuvanaki vinaka na veivakaturi ena Parataisi. De na qai tekivu ni sa oti toka na Amaketoni. (Vakatakila 16:14, 16) Sa na caramaki laivi na miramira kece ni ivakarau ni veika makawa, sa na tekivu sara na vakavakarau mera kidavaki tale na mate. Me baleta na ituvatuva ni nodra vakalesui mai na mate, e tiko ena iVolatabu na iwalewale oqo: “Sa dui muria ga na kena veitarataravi.” (1 Korinica 15:23, VV) E kena irairai kina ni gauna mera “tu cake tale mai na mate ko ira na yalododonu kei ira na sega ni yalododonu,” era na vakaturi mai liu na yalododonu. (Cakacaka 24:15, VV) Oqo na sala ena rawa kina vei ira na tagane yalodina ni gauna makawa, vakataki Taniela, mera vakaitavi ena kena cicivaki na bula ena vuravura, okati kina na nodra vakavulici e lewe bilioni “na sega ni yalododonu” era na vakabulai tale.​—Same 45:16.

22. Na cava e so na ka ena via kila sara ga o Taniela?

²² Ni bera ni colata o Taniela na nona itavi, sega ni sega ni na via kila e so na ka. Baleta ni gauna mada ga e vakasavui kina vua e so na parofisai bibi, a kaya o koya: “Ka’u a rogoca, ia ka’u sa sega ni kila.” (Taniela 12:8) Sa na wacava na levu ni nona marau ena nona sa na qai mai kila na ibalebale ni veika vuni vakalou oqo! E sega ni vakabekataki ni na via kila na ka kece me baleta na Mesaia. Ena qoro, se baci qoro, o Taniela ena nona mai kila na duidui matanitu qaqa kei vuravura era a lewa tekivu sara mai na nona gauna me yacova mai na noda gauna o keda, ni mai kila tale ga se o cei “ko ira na yalosavasava i Koya sa Cecere sara”​—o ira na vosota na veivakacacani donuya “na gauna ni vakataotioti”​—kei na sala a vakarusai ira kina na matanitu kece vakatamata na Matanitu Vakamesaia ni Kalou.​—Taniela 2:44; 7:22; 12:9.

IVOTAVOTA I TANIELA KEI NA NOMU IVOTAVOTA ENA PARATAISI!

23, 24. (a) Ena duidui vakacava na vuravura ena vakaturi cake kina o Taniela mai na kena a kila tu mai e liu? (b) Ena tiko beka na tikina nei Taniela ena Parataisi, eda kila vakacava?

²³ Ena via kila o Taniela na vuravura sa na mai bula tu kina ena gauna oya​—na vuravura e duatani sara mai na kena a bula tu kina mai liu. Sa na oti na gauna ni ivalu kei na veivakacacani a kilai tani kina na nona vuravura. Sa na oti na rarawa, na tauvimate, na mate. (Aisea 25:8; 33:24) Sa qai sautu na vanua ena kakana, levu na vale mera tiko kina, qai sega ni dua e sega nona cakacaka vinaka. (Same 72:16; Aisea 65:21, 22) Sa ra na duavata na kawatamata mera duabulu ga na matavuvale mamarau.

²⁴ Ena tiko sara ga na tikina nei Taniela ena vuravura oya. A tukuna vua na agilosi, “ko na . . . tu e na nomui votavota.” Na vosa vakaiperiu e vakadewataki e ke me “[i]votavota” e tautauvata kei na vosa e baleta na ivotavota qele.c De kila tiko o Taniela na parofisai i Isikeli ena kena votai na qele ni sa vakasukai tale na vanua o Isireli. (Isikeli 47:13–48:35) Me baleta na Parataisi, na cava beka e tukuni tiko ena parofisai i Isikeli ni na vakayacori kina? Ni na tiko na nodra ivotavota yadua na tamata ni Kalou ena Parataisi, ni na tuvanaki sara mada ga vakavinaka qai tuvanaki vakadodonu na qele. E macala ni ivotavota i Taniela ena Parataisi e sega ni baleta ga na kena qele. E baleta tale ga na nona itavi ena veika e nakita na Kalou me na caka. E dei dina na vosa ni yalayala me baleta na icovi ena taura o Taniela.

25. (a) Na tiki ni bula cava ena Parataisi o taleitaka? (b) Na cava e tukuni kina ni Parataisi e nodra vanua dina ga na tamata?

²⁵ Ia, vakacava na nomu ivotavota o iko? Ena rawa tale ga ni nomu na ka a yalataki vei Taniela. E vinakata o Jiova mera na “tu” me baleta na nodra ivotavota na tamata talairawarawa kece, ena tiko na nodra tikina e Parataisi. Vakasamataka mada! O cei me na qai sega ni taleitaka me sotavi Taniela sara ga e matana votu, me sotavi ira tale ga na tagane kei na yalewa yalodina era bula ena gauna vakaivolatabu. Sa qai tiko tale o ira na lewe levu era na vakabulai mai na mate, ena vinakati mera vakavulici mera kila na Kalou o Jiova, ra lomani koya sara tale ga. Raitayaloyalotaki iko mada ena nomu qarava tiko na noda vuravura oqo, nomu veivuke me vuki me dua na parataisi e tawawiliki rawa na duidui ni veika e sinai kina, qai sega ni seavu rawa na kena totoka. Vakasamataka mada nona sa na veivakavulici o Jiova, noda vulica na ivakarau ni bula a nakita o koya meda bula kina na kawatamata. (Aisea 11:9; Joni 6:45) Io, e tiko na nomu tikina ena Parataisi. De rogorogo duatani na Parataisi vei ira e so edaidai, ia nanuma ni a inaki taumada ga i Jiova meda bula na kawatamata ena dua na vanua vaka oqo. (Vakatekivu 2:7-9) Eda rawa ni tukuna kina ni vanua ga era itaukei kina na bilioni vakacaca na lewe i vuravura na Parataisi. Oya ga na nodra vanua. Nira yacova, e vaka ga mera sa yaco i nodra koro dina.

26. E vakadinata vakacava o Jiova ni sega ni ka rawarawa vei keda meda waraka na icavacava ni ivakarau oqo?

²⁶ E yavala sara ga na lomada ena levu ni noda marau nida vakasamataka na veika kece oqo, se vakacava? Ia e cava, o vinakata dina o iko mo tiko kina? Sa rauta mera dau via kila na iVakadinadina i Jiova na gauna ena cava kina na ivakarau ni veika oqo! Na wawa e sega ga ni ka rawarawa. E vakadinata tale ga oqo o Jiova, oya na vuna e uqeti keda kina meda “waraka ga” na iotioti “kevaka ena berabera.” Na ka e vakaibalebaletaka o koya de da nanuma ena noda rai ni berabera, baleta na tikinivolatabu vata ga oya e vakadeitaka: “Ena sega ni berabera sara.” (Apakuki 2:3; vakatauvatana Vosa Vakaibalebale 13:12.) Io, ena yaco donu mai na iotioti.

27. Na cava mo na cakava mo vakadonui kina mo tucake ena mata ni Kalou me sega ni mudu?

²⁷ Na cava mo cakava ni sa voleka na iotioti? Mo vakataki Taniela na parofita e daulomana o Jiova, mo vosota ena yalodina. Vulica vagumatua na Vosa ni Kalou. Dau masu wasoma. Veimaliwai ena veilomani kei ira na tacimu vakabauta vata. Mamakutu ena nomu vakatavulica na ka dina. Ni oti yani e dua na siga sa qai toro voleka ga mai na icavacava ni ivakarau ni veika ca oqo, me nomu inaki dei mo dauveiqaravi yalodina tiko ga i Koya sa Cecere Sara, mo qai vunautaka ena gumatua na nona Vosa. Meda nanuma matua na parofisai i Taniela! Me qai solia mada ga vei iko na Turaga Sau o Jiova na itutu dokai ena nomu vakadonui mo tucake e matana me sega ni mudu!

[iVakamacala e ra

NA CAVA O RAICA RAWA?

• Na cava a vukei Taniela me vosota kina me yacova na iotioti?

• Na cava e sega ni domobulataka kina na mate o Taniela?

• Ena vakayacori vakacava na vosa ni yalayala ni agilosi ni na ‘tucake ina nona ivotavota’ o Taniela?

• E yaga vakacava sara mada vei iko na nomu nanuma matua na parofisai i Taniela?

[iYaloyalo ena tabana taucoko e 307]

[iYaloyalo ena tabana e 318]

O vakataki Taniela ena nomu dau nanuma matua na vosa ni parofisai ni Kalou?