LESONI 13
Raici ira na Vakarorogo
NA MATADA e rawa ni tukuna na noda nanuma kei na ka e tu e lomada. E rawa ni kilai e matada nida kurabui se taqaya. E rawa ni vakaraitaka tale ga na loloma kei na kauai. So na gauna ena kilai sara ga e matada na ka e tu e lomada, eda na sega ni vunia rawa kina na noda vakatitiqa se rarawa. E kaya e dua na kena turaga me baleti ira na lewe ni nona vanua era sotava e levu sara na ka rarawa: “Sa tukuni keimami ga na mata i keimami.”
Ke da rai tani tu nida veivosaki, e rawa ni sega ni ciqomi na ka eda tukuna, ena sega tale ga ni vakabauti. Ena levu na vanua, era vakabauti ga o ira e rawa nira veiraimata ena gauna ni veivosaki, era matamamarau tale ga. Ena yasana kadua, era dau rivarivabitaki o ira e sega ni rawa nira raica na mata i koya era veivosaki tiko, ra qai raica tiko ga na yavadra, se ra rai tani tu. So tale na vanua e ka beci vei ira na veiraimata, e vakaraitaka na viavialevu, na yalokaukaua, se na veibeci. Vakauasivi ke o vosa vua e dua na tagane ke o yalewa, se o vosa vua e dua na yalewa ke o tagane, se o vosa vua e dua na turaga se dua e vakaitutu. So tale ga na vanua ena veibeci ke dua na gone e vosa vua e dua na qase qai vakaraica matua na yaloka ni matana.
Ia, ena vanua e sega kina ni dua na leqa na nomu raica na mata i koya drau veivosaki, na nomu raica na matana ena rawa ni vakadeitaka na bibi ni nomu itukutuku. E rawa ni vakaraitaka ni o vakabauta dina na ka o tukuna. Dikeva nona sauma o Jisu nodratou kurabui nona tisaipeli ena nodratou taroga: “O cei ena qai vakabulai rawa?” E kaya na iVolatabu: “A sa vakaraici ira ko Jisu, ka kaya, vei ira, Oqo sa dredre sara vei ira na tamata; ia sa rawarawa vua na Kalou na ka kecega.” (Maciu 19:25, 26) E vakaraitaka tale ga na iVolatabu ni o Paula e dau raici ira matua na vakarorogo vua. Dua na gauna, a vakarorogo tiko e dua na lokiloki ena gauna e vosa tiko kina o Paula. E kaya na Cakacaka 14:9, 10: “Sa rogoci Paula ko koya ni sa vosa tiko; ia ni sa vakaraici koya matua ko koya, ka kunea ni sa tu vua na vakabauta me vakabulai kina, sa vosa e na domo levu, Tu vakadodonu cake.”—Neitou na matanivola kala.
Ka me Nanumi me Baleta na Cakacaka Vakavunau. Ni o vakaitavi ena cakacaka vakavunau, matamamarau, kauaitaki ira o sotava. E rawa ni o tekivuna nomu vosa vei ira e so ena nomu taroga e so na taro vakavure vakasama me baleta e so na ka e kauaitaki tiko vakalevu. Ni o cakava oqo, tovolea mo raici koya drau veivosaki tiko—me kila ni o kauaitaki koya dina. Na matamamarau o na vakaraitaka ena vakacegui koya sara ga. Ena kila kina ni o sega ni tamata inaki ca, ena sega ni taqayataki iko, ena doudou ni drau veivosaki.
O na kila na ka mo cakava ke o raica tiko na mata i koya drau veivosaki. O na kila mai na irairai ni matana ke cudru se sega ni taleitaka nomu ivakamacala. E rawa mo siqema ke sega ni taura rawa na ka o tukuna tiko, se sa ka ni voraki vua nona vakarorogo. Ke taleitaka nomu ivakamacala, o na sega ni lecava. Ena matata tale ga vei iko mai na irairai ni matana ke vinaka mo vosa vakamalua, mo uqeti koya me vosa mai, me sa rauta na veivosaki, se mo sa vakaraitaka vua na icakacaka ni vuli iVolatabu.
Ena sala e veidokai, tovolea mo raica na mata i koya drau veivosaki ena nomu cakacaka vakavunau se nomu veivakavulici ena iVolatabu. Kua ni wanonovi koya de madua tale. (2 Tui 8:11) Raici koya vakawasoma me vaka noda dau raica e dua noda itokani nida veivosaki. Ena noda vanua, na nomu raici koya drau veivosaki e ivakaraitaki ni nomu kauai dina. Ni o wilivola, sa macala tu ga ni o na raica na ivola se iVolatabu o wilika tiko. Ia, ni o via vakabibitaka e dua na ka ena nomu wiliwili, o na via raica sara ga na mata i koya e rogoci iko tiko, e dina ni o na raici koya beka ga vakalekaleka. Na nomu raici koya drau veivosaki ena gauna e vakacagau tiko kina nomu wilivola ena rawa kina vei iko mo kila se tarai koya vakacava na ka o wilika.
Ke o madua mo raica na mata i koya drau veivosaki, kua ni yalolailai. Tovolea tiko ga. Baleta, kena imatai, ena qai matau vei iko, kena ikarua, ena qai veivakauqeti vakalevu cake na nomu vosa.
Ni O Vosa ena Buturara. E tukuna na iVolatabu ni a “rai vei ira na nona tisaipeli” o Jisu, ni bera ni cavuta nona Vunau mai na Ulunivanua. (Luke 6:20, VV) Vakatotomuri koya. Ke o vosa ena matadra na lewe vica, raici ira, cegu me vica na sekodi qai tekivu vosa. Oqo ena okati kina vakalevu na nomu raica sara ga na matadra na vakarorogo. Na nomu cegu vakalekaleka oqo e rawa tale ga ni vukei iko ke o via taqaya vakalailai ni o vakarau vosa. Vei ira na vakarorogo, ena solia tale ga vei ira na gauna mera raici iko, mera kauaitaki iko, ra qai vakatudaliga ina ka o vakarau talaucaka.
Dau raici ira na vakarorogo ni vakacagau tiko nomu vosa. Tovolea mo raici ira yadua sara ga. Voleka ni vanua kece e vuravura e dau kena ivakarau me raici ira na vakarorogo o koya e vosa.
Nomu raici ira na vakarorogo e sega ni kena ibalebale mo veiraiyaki wale tu ga. Raica sara ga na matadra, ke veiganiti, tukuna e dua taucoko na iyatuvosa vua e dua. Oti, dewa tale vua e dua, tukuna vua e dua se rua na iyatuvosa. Kua ga ni wanonova vakabalavu e dua de tikotiko ca kina, kua tale ga ni raici ira tiko ga e vica. Raici ira kece, ia ni o vosa vua e dua, dikeva se tarai koya vakacava na ka o tukuna ni bera ni o dewa vua e dua tale.
Me taqa nomu suinivosa ena itutu ni vunau, taura e ligamu, se me biu toka ena nomu iVolatabu me rawarawa ga na nomu raica kei na nomu raici ira na vakarorogo. Ke gole sobu tiko na ulumu ena gauna kece o raica kina nomu suinivosa, ena lailai na gauna o raici ira kina na vakarorogo. O koya gona, me kua ni rui sivia na gauna o raica kina nomu suinivosa, mo qarauna tale ga na gauna o raica kina. Ke o raica tiko nomu suinivosa ena gauna o talaucaka kina na uto sara ga ni nomu ivakamacala, o na sega ni kila se ra taura vakacava na vakarorogo na ka o tukuna, ena sega ni vakilai taucoko tale ga na bibi ni nomu ivakamacala.
Ni o pasitaka na polo vua e dua, o na raica toka yani mo kila se sa ciqomi se sega. Na vakasama taucoko o talaucaka vei ira na vakarorogo e vaka tiko na “polo” o pasitaka vei ira. Ena kilai ke ra sa “ciqoma” ke ra deguvacu, ra dredre, se laurai e matadra nira taleitaka na ka era rogoca. O na kila mai na nomu raici ira matua na vakarorogo kevaka e sa “ciqomi” na nomu itukutuku.
Vakacava ke o lesi mo wilivola ena ivavakoso, mo na raici ira beka na vakarorogo ena gauna o wiliwili kina? Ke ra vakamuria tiko na vakarorogo na nomu wiliwili mai na iVolatabu, e levu era na sega ni kila se o raici ira tiko se sega. Ia, na nomu raici ira na vakarorogo ena vakabulabulataka nomu wiliwili, ni o na raica se tarai ira vakacava na ka era wilika tiko. Ke dua mada ga e sega ni raica tiko na nona iVolatabu qai vaka me ciri yawa tu nona vakasama, na sota ni matamudrau ena rawa ni vakamua lesu nona vakasama ina ka e wiliki tiko. E macala ni na lekaleka ga na gauna o raici ira kina na vakarorogo ni o wilivola, qarauna tale ga me kua ni vakavuna na tatao ni nomu wiliwili. O koya gona, e daumaka mo taura tiko i cake nomu iVolatabu mo rai tiko kina i cake, mo kua ni cuva sobu i ra.
So na vunau e dau vakarautaki ena soqo ni tikina mera vakaitavi kina na qase, e vunau wiliki. Era dau digitaki ena vunau vaka oqo na qase era sa kenadau. Ia ena vinakati vei ira na vakavakarau vinaka kei na vakatovotovo. E macala ni na dredre na raici ira na vakarorogo ena vunau vaka oqo. Ia, ke vakavakarau vinaka o koya e vunau, ena rawa ni dau raici ira na vakarorogo, qai taladrodro tu ga nona wiliwili. Era na vakatudaliga matua vua na vakarorogo, ena yaga taucoko tale ga vei ira na kakana vakayalo bibi e talaucaki yani.