Na Turaga iVakaraitaki Vinaka a Ciqoma na Veivunauci

“KANIA e 30 na Tamata e Veivula na Korokotaile ni Zambia.” A volatukutukutaki oqo ena dua na niusiveva ni Aferika ena vica na yabaki sa oti. Me vaka e kaya e dua e nona cakacaka me dikeva na manumanu oqo ni sa toboka rawa, “e dua ga na korokotaile e tauri iratou e 12 na tagane me ratou vesuka.” Sa rauta me manumanu rerevaki na korokotaile ni dua na igu levu e tu e buina qai kaukaua sara na galegalena!

Kena irairai ni a taurivaka tiko na vosa “livaiacani” na Dauveibuli me dusia na korokotaile, qai vakayagataki koya na “nodra tui na veimanumanu kila totoka kece” me vakavulici Jope kina ena dua na lesoni bibi. (Jope 41:​1, 34, NW) E yaco oqo ena rauta na 3,500 na yabaki sa oti ena vanua o Usi, ena vualiku beka kei Arapea. Ni vakamacalataka tiko na manumanu oqo, e kaya vei Jope na Kalou: “Sa sega e dua sa doudou me via vakacudruya: ia ko cei na yatedei me qai tu rawa e mataqu?” (Jope 41:10) Sa dina sara! Kevaka eda rerevaka na korokotaile, sa dodonu ga meda rerevaki koya vakalevu cake e bulia! Na tikina oqo e taura rawa o Jope ni sa vakatusa nona cala.​—Jope 42:​1-6.

Nida rogoca na yaca i Jope, dau votu sara na nona yalodina ni vosota na veika dredre. (Jemesa 5:​11) Ia ni se bera ni vakatovolei na vakabauta i Jope, sa dau rekitaki koya tu o Jiova. Na rai ni Kalou ena gauna oya, ni “sega e dua e tautauvata kaya e vuravura, a tamata yalododonu ka daucaka dodonu, ka sa rerevaka na Kalou, ka sega ni torova na ca.” (Jope 1:8) Na tikina oqo e dodonu me uqeti keda meda vulica e levu tale na ka me baleti Jope, nida na raica kina se cava meda cakava meda vakamarautaka kina na Kalou.

Bibi Duadua na Veiwekani Kei na Kalou

E turaga vutuniyau o Jope. E sega ni taukena wale ga na koula, ia e 7,000 nona sipi, 3,000 nona kameli, 500 nona asa yalewa, 1,000 nona bulumakau, qai levu sara nona tamata dauveiqaravi. (Jope 1:3) Ia e nuitaki Jiova o Jope, sega ni iyau. E vaka oqo nona vakasama: “Kevaka ka’u a vakararavi ki na koula, se’u kaya ki na koula talei, ka’u sa vakadinati iko; kevaka ka’u a reki ni’u sa vutuniyau sara, ni sa rawata nai yau levu na ligaqu; . . . Oqo talega nai valavala ca me ra cudruva ko ira na mataveilewai: ni’u a qai cakitaki koya na Kalou maicake.” (Jope 31:​24-​28) O keda tale ga e dodonu meda muri Jope ni a vakabibitaka ena nona bula na nona veiwekani kei na Kalou o Jiova, sega ni iyau.

Dodonu Nona Vakatulewa Ena Vukudra na Tani

Dau vakacava na ivalavala i Jope vei ira na nona dauveiqaravi? Era raici koya me turaga lewadodonu, dau torovi rawarawa, ia na tikina oqo e vakadinadinataki ena vosa sara ga i Jope: “Kevaka kau a beca na noqu tamata se na noqu vada, ni rau sa veileti kei au; ka’u na qai vakaevei ni sa tu cake na Kalou? Ia ni sa cudru ko koya, a cava me’u kaya vua?” (Jope 31:​13, 14) E raica vakabibi o Jope na yalololoma i Jiova, oya na vuna e dau yalololoma tale ga kina vei ira nona dauveiqaravi. Sa ivakaraitaki vinaka dina, vakauasivi vei ira era lesi mera veiqaravi ena ivavakoso vakarisito! Mera kua gona ni veitotaki, mera dau lewa vakadodonu, mera torovi rawarawa tale ga.

Dau kauaitaki ira tale ga era sega ni lewe ni nona vuvale o Jope. E vakaraitaka nona kauai ni a kaya: “Kevaka ka’u sa bese ni solia na ka era gadreva na dravudravua, se’u vakaocataka na matana na yada; . . . Kevaka ka’u sa dodoka cake vakaca na ligaqu vei ira na luveniyali, ni’u sa kila sa tiko na noqu kaukauwa mai na matamata-ni-koro: me qai lutu tani na ligaqu mai na civaciva ni tabaqu, ka me ramusu na ligaqu mai na suina.” (Jope 31:​16-​22) Me bau vaka tale mada ga oya na yalo ni veinanumi me tu vei keda ena vukudra e so ena ivavakoso eda kila nira vakaloloma tu.

Ni tu vei Jope na yalo ni veikauaitaki, e dau nona ivalavala kina me ciqomi ira na vulagi. E rawa kina vua me kaya: “Sa sega ni moce e na gau ni sala na vulagi: au a dolava na noqu vale vua sa taubale e vanua.” (Jope 31:32) Sa ivakaraitaki vakasakiti dina vei ira na tamata ni Kalou edaidai! Nira lako mai ina Kingdom Hall na tataleitaki vou, ena rawa ni tosoi ira vakayalo noda veikidavaki. Dodonu tale ga mera vakacegui o ira na ivakatawa dauveilakoyaki kei na tacida vakarisito.​—1 Pita 4:9; 3 Joni 5-8.

E bau vinaka tale ga na rai nei Jope me baleti ira na kena meca. A sega ni reki ni raica ni sotava na leqa e dua e dau cati koya. (Jope 31:​29, 30) Na kena veibasai ga, ni tu vakarau me caka vinaka vei ira na tamata vaka oya, me vaka eda raica mai na nona vinakata sara ga me masulaki iratou na le tolu na dauveivakacegui lasulasu.​—Jope 16:2; 42:​8, 9; vakatauvatana Maciu 5:​43-​48.

iValavala Kilikili

A yalodina o Jope vua na watina, e sega vakadua ni wedeva lo e lomana e dua tale na yalewa. E kaya kina: “Au sa ia oti na veiyalayalati kei na mataqu; me’u qai via nanuma vakacava e dua na goneyalewa? Kevaka sa gole vakatani na lomaqu vua e dua na yalewa; se’u lawa koto mai na nona katuba na kai noqu; me qai qaqi sila na watiqu vua e dua tani, me ra koto vata kaya ko ira na tani. Ni sa ka ca sara oqo, io, nai valavala ca me ra cudruva ko ira na mataveilewai.”​—Jope 31:​1, 9-​11.

E qarauna sara o Jope me kua ni vakadukadukalitaka na lomana na garogaro ca. E guta ga me dodonu nona ivalavala. Sa rauta me marautaki koya na turaga yalodina oqo na Kalou o Jiova ni a vorata na lasa tawakilikili!​—Maciu 5:​27-​30.

Kauaitaka na Bula Vakayalo ni Vuvale

So na gauna, ratou dau vakarautaka na magiti na luvetagane i Jope era mai kanavata kina na vo ni luvena kece. Ni sa oti na siga ni kanavata vaka oya, dau lomaleqa o Jope, de dua era cala vei Jiova na luvena. Mani yavala o koya, me vaka e tukuna na kena itukutuku mai na iVolatabu: “Ia ni sa oti na veisiga ni kana magiti, sa qai talaki ko Jope ka vakasavasavataki iratou, ka sou e na mataka, ka vakacabora nai soro kama me vaka na kedratoui wiliwili kecega: ni sa kaya ko Jope, De sa cala ko iratou na luvequ, ka vosavakacacataka lo na Kalou e lomadratou.” (Jope 1:​4, 5) Sa na lauti iratou dina na vuvale i Jope na itovo ni rai e tu vua me ratou na rerevaki Jiova tale ga ena dela ni yalo vakarokoroko, ratou qai muria na nona sala!

Ena gadrevi vei ira na ulunivuvale vakarisito nikua mera vakavulica nodra vuvale ena Vosa ni Kalou, na iVolatabu. (1 Timoci 5:8) Qai veiganiti tale ga mera dau masulaki na lewenivuvale.​—Roma 12:12.

Vosota Ena Yalodina ni Vakatovolei

E levu na dau wili iVolatabu era kila vinaka na veivakatovolei dredre e sotava o Jope. Nona ile o Setani na Tevoro ni na vosa vakacacataka na Kalou o Jope ke sotava na ituvaki dredre sara. Ciqoma o Jiova na bolebole oqo qai sega ni bera o Setani ni sa vakavurea na ca vei Jope. E yali kece nona qelenimanumanu. Ia na kena e ca sara nira tini mate kece na luvena. Oti ga oya, e tauvi Jope na vidikoso mai uluna me yacova na qeteqete ni yavana, e vakavuna ga o Setani.​—Jope, wase e 1, 2.

Na cava sa qai yaco? Ni sa tukuna vua o watina me vosa vakacacataka na Kalou, e kaya o Jope: “Ko iko ko sa vosa me vaka e dua na yalewa lialia. E vakaevei li? me da rawata beka na ka vinaka vua na Kalou, me da kakua talega ni rawata na ka ca?” Sa qai kaya na itukutuku ena iVolatabu: “E na ka kecega oqo sa sega ni cala ko Jope e na gusuna.” (Jope 2:​10) Io, e vosota ena yalodina o Jope qai vakadinadinataka ni lasulasu na Tevoro. Meda vosota tale mada ga na veika dredre eda sotava da qai vakadinadinataka ni noda qarava tiko na Kalou o Jiova e vu ga mai na noda lomani koya dina.​—Maciu 22:​36-​38.

Ciqoma Ena Yalomalumalumu na Veivunauci

Dina ni levu na sala e ivakaraitaki vinaka kina o Jope, ia e sega ni tamata uasivi o koya. Ni a kaya mada ga: “Ko cei me kauta rawa mai e dua na ka savasava mai na ka sa sega ni savasava? sa sega sara e dua.” (Jope 14:4; Roma 5:​12) O koya gona, ni tukuni Jope na Kalou ni sega ni cala, e kena ibalebale ga ni a muria ena nona bula na ivakatagedegede ni Kalou me baleti ira nona tamata era sega ni uasivi ra qai tamata ivalavala ca. Sa ivurevure dina ni veivakayaloqaqataki!

E vosota o Jope na veika dredre e sotava, ia e votu kina e dua na leqa. Ni ratou sa rogoca na rarawa i Jope, ratou sikovi koya sara e tolu na turaga e yacana wale ga me ratou lai vakacegui koya. (Jope 2:​11-​13) Eratou kaya ni totogitaki Jope tiko o Jiova ena vuku ni so na nona ivalavala ca levu. Sa macala ga ni mosi vei Jope na veibeitaki lasutaki oya, qai saga sara vakaukaua me vakalasuya. Ia e mani lai sivia tale nona saga me vakadodonutaka na kena irogorogo. Ni bau vakaibalebaletaka sara ni yalododonu cake o koya vua na Kalou!​—Jope 35:​2, 3.

Ni a lomani Jope na Kalou, e vakayagataka kina e dua na cauravou me vakavotuya na nona cala. E kaya na kena itukutuku: “Sa qai waqa mai na cudru i Ilaiu . . . sa waqa mai na nona cudru vei Jope, ni sa vakadonui koya, ka sa sega ni vakadonuya na Kalou.” Me vaka e raica rawa o Ilaiu: “Ni sa kaya ko Jope, Au sa yalododonu, a sa lewai au vakatani na Kalou.” (Jope 32:2; 34:5) Ia a sega ga ni duavata o Ilaiu kei iratou na le tolu na “dauveivakacegui,” me tukuna ni a totogitaki Jope tiko na Kalou me baleta na nona ivalavala ca. E vakaraitaka ga nona vakabauti Jope ni turaga yalodina qai tauca na ivakasala oqo: “Sa tiko vei [Jiova] na kena veilewai, o koya gona, mo waraki koya ga.” Io, ke a waraki Jiova ga o Jope, me kua ni vosa totolo tu ena nona via taqomaka na kena irogorogo. E tauca na vosa ni veivakadeitaki oqo o Ilaiu vei Jope: “Na lewadodonu kei na ivalavala dodonu levu ena sega ni vakawaletaka [na Kalou].”​—Jope 35:​14, NW; 37:​23, NW.

A gadrevi me vakadodonutaki na vakasama i Jope. Sa qai vakavulici koya o Jiova me raica na somidi ni tamata ni raici vata kei na uasivi i Jiova. E dusia o Jiova na vuravura, na wasawasa, na lomalagi e sinai tu kina na kalokalo, na manumanu, kei na levu tale na ka totoka era buli tu. Oti, sa qai cavuta na Kalou na Livaiacani​—na korokotaile. E ciqoma ena yalomalumalumu na veivunauci oya o Jope, ia ena tikina oqo, e baci kotora kina e dua tale na ivakaraitaki vinaka vei keda.

De dua e dau toso vinaka noda veiqaravi vei Jiova, ia ena se rawa ga nida cala. Ke bibi na noda cala, ena vakadodonutaki keda beka o Jiova ena dua na sala. (Vosa Vakaibalebale 3:​11, 12) De na votu sara ena noda vakasama e dua na tikinivolatabu e yavalata noda lewaeloma. Ena cavuti beka ena dua Na Vale ni Vakatawa se ivola tale e so ni Watch Tower Society e dua na ka ena vakayadrati keda ena vuku ni ka eda cala kina. Ke sega, ena mai dusia vakayalovinaka vei keda e dua eda lotu Vakarisito vata nida sega ni muria tiko na ivakavuvuli vakaivolatabu. Me vakacava gona na lomada nida vunauci? E vakaraitaka o Jope ni tu vua na yalo e rarawataka nona cala ni a kaya: “Ka’u sa beci au sara kina, ka veivutuni e na kuvu-ni-soso kei na dravusa.”​—Jope 42:6.

Veivakalougatataki o Jiova

E vakalougatataki Jope o Jiova, e vakatara me bula tiko ga na nona tamata me 140 tale na yabaki. Ena loma ni gauna oya, e levu sara na ka e rawata, e lailai tale na kena e vakayalia. E dina ni a qai mate o Jope, ia sa dei tu ena vukuna na inuinui ni veivakaturi me bula ena vuravura vou ni Kalou.​—Jope 42:​12-​17; Isikeli 14:14; Joni 5:​28, 29; 2 Pita 3:​13.

O keda tale ga eda na vakadonui da qai vakalougatataki kevaka eda qarava na Kalou ena yalodina da qai ciqoma na veivunauci vakaivolatabu ena tau beka vei keda. E keri, e sa na vakataudeitaki kina noda inuinui meda bula yani ina ivakarau ni veika vou ni Kalou. Qai bibi cake sara nida na vakarokorokotaki koya na Kalou. Eda na vakalougatataki ena vuku ni noda yalodina, ia na noda yalodina oqori ena baci vakadinadinataka nida tamata ni Kalou, eda sokalou vua baleta nida lomani koya, sega ni baleta nida namaka kina ena yalokocokoco e dua na ka. Sa itavi dokai dina e noda meda vakamarautaka na loma i Jiova, me vaka e cakava na turaga yalodina o Jope, e ciqoma ena yalomalumalumu na veivunauci!​—Vosa Vakaibalebale 27:11.

[iYaloyalo ena tabana e 26]

E dau kauaitaki ira vakayalololoma na luveniyali, yada, kei na so tale o Jope

[iYaloyalo ena tabana e 28]

E vakalougatataki sara vakalevu o Jope ni a ciqoma ena yalomalumalumu na veivunauci