Sa Voleka na Siga ni Lewa i Jiova!

“Sa voleka mai na siga i Jiova na siga ka uasivi, sa voleka mai, io sa kusa sara mai.”​—SEFANAIA 1:​14.

1. Na ivakasala cava ni Kalou e vakarogotaka o Sefanaia?

SA VAKARAU yavala na Kalou o Jiova me samuti ira na tamata ca. Rogoca! Oqo na nona ivakasala: “Au na vakarusa na tamata . . . ka’u na muduka tani na tamata mai na vanua.” (Sefanaia 1:3) Na nona vosa oya na Turaga Sau o Jiova a vakarogotaka na parofita o Sefanaia, de dua na makubuna vakarua na tui yalodina o Esekaia. Na vosa e tau oya, ena gauna i Josaia na tui vinaka, e dusia ni na rerevaki sara na kedra itinitini na tamata ca kei Juta.

2. Na cava ena sega kina ni vakadaroi na siga ni lewa i Jiova ena veika e cakava o Josaia?

² Ni rogoca na parofisai i Sefanaia o Josaia, de dua e gu sara ga e kea na yalona me vakawabokotaka mai Juta na sokalou dukadukali. Ia na nona sasaga na tui me vakawabokotaka na lotu lasu a sega ni tinia vakadua na ca mai na kedra maliwa na lewenivanua se me sauma vinaka na ivalavala ca i tukana, o Tui Manasa, e kainaki ni “vakasinaiti Jerusalemi e na dra tawa cala.” (2 Tui 24:​3, 4; 2 Veigauna 34:3) Ena sega sara ni daro na siga ni lewa i Jiova.

3. Eda kila vakacava ni rawa nida bula yani ena “siga ni cudru i Jiova”?

³ Ia, ena tiko o ira mera na vakabulai ena siga rerevaki oya. E veivakauqeti kina na parofita ni Kalou: “Ni sa bera ni yaco dina na ka sa lesi; ni sa bera ni oti yani na siga me vaka na qa ni sila; ka ni sa bera ni yacovi kemudou na cudru waqawaqa i Jiova, ni sa bera ni yacovi kemudou na siga ni cudru i Jiova. Dou vakasaqarai Jiova, oi kemudou kece sa yalomalumalumu e na vanua, oi kemudou sa cakava na nona lewa; dou qara mada na yalododonu, vakasaqara na yalomalumalumu: dou na vuni beka kina e na siga ni cudru i Jiova.” (Sefanaia 2:​2, 3) Nida na via bula ena siga ni lewa i Jiova, meda dikeva mada kina oqo na ivola i Sefanaia ena iVolatabu. A volai e Juta ni se bera na 648 B.S.K. E tiki ni nona “parofisai” na Kalou e bibi meda dau vakananuma.​—2 Pita 1:​19.

Dodo Yani na Liga i Jiova

4, 5. E vakayacori vakacava na Sefanaia 1:​1-3 vei ira na tamata ca kei Juta?

⁴ E tekivu na “vosa i Jiova” vei Sefanaia ena ivakasala sa tukuni oti mai. E kaya na Kalou: “Au na vakarusa laivi sara na ka kecega mai na dela ni vanua, sa kaya ko Jiova. Au na vakarusa na tamata kei na manumanu; au na vakarusa na manumanu vuka, kei na ika ni waitui, kei na veika era tarabe kina, kei ira talega na tamata ca; ia ka’u na muduka tani na tamata mai na vanua, sa kaya ko Jiova.”​—Sefanaia 1:​1-3.

⁵ Io, ena vakaotia o Jiova mai Juta na ivalavala ca torosobu. O cei ena vakayagataka na Kalou me “vakarusa laivi sara na ka kecega mai na dela ni vanua”? Ni a parofisai o Sefanaia, donuya beka na itekivu ni nona veiliutaki o Tui Josaia, ena 659 B.S.K., e vakayacori na vosa ni parofisai oya ni sa vakarusai Juta kei na kena koroturaga, o Jerusalemi na mataivalu ni Papiloni ena 607 B.S.K. Oya na gauna era “vakarusai laivi” kina na tamata ca kei Juta.

6-8. Na cava e parofisaitaki ena Sefanaia 1:​4-6, e vakayacori vakacava na parofisai oya vei Juta makawa?

⁶ E kaya oqo na Sefanaia 1:​4-6 ni parofisaitaka na ka ena cakava na Kalou vei ira na sokalou lasu: “Au na dodoka tale ga na ligaqu me’u tabaki ira na Juta, kei ira kecega na kai Jerusalemi; ia ka’u na muduka tani mai na yasana oqo na tamata sa vo vei Peali, kei na yacadra na Kimerimi, ko ira vata kei na bete; kei ira sa soro e na dela ni veivale ki na kalokalo ni lomalagi; kei ira era sa soro ka bubului vei Jiova, ka bubului vei Malikami; kei ira era sa vuki tani vei Jiova; ka ra sa sega ni vakasaqarai Jiova, se tarogi koya.”

⁷ A dodo yani na liga i Jiova vei ira na lewe i Juta kei Jerusalemi. Sa lomana me na vakarusai ira na sokaloutaki Peali, na nodra kalou ni vakatubukawa na kai Kenani. Levu na kalou ena veivanua oya e yacadra o Peali, nira nanuma na sokaloutaki ira ni dau mana na nodra sau. Me kena ivakaraitaki, e tiko o Peali era sokaloutaka na kai Moapi kei ira na kai Mitiani ena ulunivanua o Piori. (Tiko Voli Mai na Lekutu 25:​1, 3, 6) O Jiova ena muduki ira tani na bete i Peali mai Juta taucoko kei ira na bete tawayalodina mai na yavusa i Livai nira beca na lawa ni Kalou ena nodra lai veitokani kei ira na sokalou lasu.​—Lako Yani 20:​2, 3.

⁸ Ena vakarusai ira tale ga na ‘soro tiko ina kalokalo ni lomalagi’ na Kalou, kena irairai ni o ira oqo na dau raikalokalo kei ira na sokaloutaka na matanisiga. (2 Tui 23:11; Jeremaia 19:13; 32:29) Ena tau tale ga na cudru ni Kalou vei ira na via wakia vata na sokalou dina kei na sokalou lasu ena nodra ‘bubului vei Jiova vaka kina vei Malikami.’ De dua o Malikami oqo o Moloke ga, na nodra kalou levu na kai Amoni. Ena sokalou vei Moloke, ra dau cabori kina na gone mera imadrali.​—1 Tui 11:5; Jeremaia 32:35.

Voleka na iTinitini Kei Lotu ni Veivanua Vakarisito!

9. (a) Na cava na cala i lotu ni Veivanua Vakarisito? (b) Nida sega ni via vakataki ira na tawayalodina kei Juta, na cava meda nakita dei?

⁹ Eda lai nanumi lotu ni Veivanua Vakarisito sara ga kina, ni lomoci tu ena sokalou lasu kei na raikalokalo. Qai torosobu dina na nona vakamuai ira na nona italatala mera bukani ira e vica vata na milioni mera sorovaka na nodra bula ena icabocabonisoro ni veivaluvaluti! Meda kua sara ni vakataki ira na tawayalodina kei Juta “era sa vuki tani vei Jiova,” sa sega ni qai lomadra mera vakasaqarai koya se kerea nona veidusimaki. Meda yalodina tiko mada ga vua na Kalou.

10. O na vakamacalataka vakacava na parofisai ni Sefanaia 1:7?

¹⁰ Na vosa tarava i koya na parofita e dusi ira vinaka na dau cakacala kei Juta vaka kina o ira na tamata ca ena noda gauna oqo. E kaya na Sefanaia 1:7: “Mo tiko lo e na mata ni Turaga ko Jiova: ni sa voleka mai na siga i Jiova: ni sa vakarautaka ko Jiova e dua me vakamatei, ka sa lesi ira sa sureta ko koya.” Kena irairai ni o ira na ‘sureti’ oqo o ira na kai Kalitia era meca kei Juta. O koya me “vakamatei” o Juta sara ga kei na kena koroturaga. A vakarogoya gona o Sefanaia na lewa i Jiova me vakarusai o Jerusalemi, ia na parofisai oqo e dusia tale ga na rusa i lotu ni Veivanua Vakarisito. Ni sa voleka sara edaidai na siga ni lewa ni Kalou, sa dodonu ga vei ira na lewe i vuravura kece mera “tiko lo e na mata ni Turaga ko Jiova” mera rogoca kina na ka e kaya tiko ena gusudra na “qele-ni-sipi lailai” era imuri lumuti i Jisu kei na nodra itokani ‘so tani tale na sipi’ i Jisu. (Luke 12:32; Joni 10:16) Era na vakarusai o ira na sega ni via vakarorogo nira sa vorata sara tiko ga na lewa ni Matanitu ni Kalou.​—Same 2:​1, 2.

Sa Voleka na Siga ni Qoqolou!

11. Na cava sara mada e tukuni tiko ena Sefanaia 1:​8-​11?

¹¹ E kaya tale na Sefanaia 1:​8-​11 me baleta na siga i Jiova: “Ena yaco e na siga ni veivakamatei i Jiova, au na cudruvi ira na turaga kei ira na gone vakaturaga, kei ira kecega era vakaisulu e nai sulu ni kai tani. E na siga talega ko ya au na cudruvi ira kece era ladeva nai lago ni katuba, ka vakasinaita na veivale ni nodra turaga e nai yau ni veivakayanaki kei na veivakaisini. Ia ena yaco e na siga ko ya, sa kaya ko Jiova, ena rorogo na domo ni tagi mai na matamata-ni-koro ni ika, kei na qoqolou mai na kenai karua ni yasa ni koro, kei na veivakacacataki levu mai na veiulu-ni-koro. Dou qoqolou, na lewe i Makitesa, ni ra sa vakarusai kece na mataqali dauveivoli; sa ra muduki kece tani na daucola siliva.”

12. Era mai vakaisulu tu vakacava “e nai sulu ni kai tani” e so?

¹² Eratou na veiliutaki taravi Tui Josaia o Jioasi, Jioiakimi, kei Jioiakini. Oti oya sa na qai veiliutaki o Setekaia, e donui koya na rusa i Jerusalemi. Dina ni sa tu na leqa, ia e so era lai qara na nodra veivakadonui na veimatanitu ena nodra “vakaisulu e nai sulu ni kai tani.” Levu tale ga nikua era vakaraitaka ena duidui sala nira sega ni lewe ni isoqosoqo i Jiova. Nira vakaraitaki ira gona nira lewe ni isoqosoqo i Setani, era na totogitaki kina.

13. Me vaka ga e parofisaitaka o Sefanaia, na cava ena yaco nira sa kabai Jerusalemi na kai Papiloni?

¹³ “Na siga” oya ni veisausaumi vei Juta e tautauvata kei na siga i Jiova me na vakarusai ira kina na kena meca, me vakaotia na ca, qai vakadinadinataka na nona cecere. Nira sa kabai Jerusalemi na kai Papiloni, ena rogo na qolou mai na Matamata ni Ika. Na yaca ni matamata oya e rairai vu mai na makete ni ika erau veivolekati. (Niemaia 13:16) Era na curuma yani na mataivalu ni Papiloni na tikina e vakatokai na ikarua ni yasa ni koro, ia na “veivakacacataki levu mai na veiulu-ni-koro” e rairai dusia na rorogo ni nodra tabili yani na kai Kalitia. Era na “qoqolou” na lewe i Makitesa, de dua na vanua e toka ena yasana i cake ni Buca i Teropeoni. Na cava mera qolou kina? Era qolou baleta ni sa oti vakadua na veivoli ena yasayasa oya, wili kina nodra cakacaka “na daucola siliva.”

14. Ena yaco sara e vei na veivaqaqai ni Kalou me baleti ira na kaya voli nira sokaloutaki koya?

¹⁴ Ena yaco sara e vei na veivaqaqai i Jiova me baleti ira na kaya voli nira sokaloutaki koya? E kaya na parofisai: “Ena yaco e na gauna ko ya, ka’u na kauta e so na cina ka qara voli e Jerusalemi, ka cudruvi ira na tamata era vaka na waini sa cevata tu e na kena soko, era kaya e lomadra, Ena sega ni cakava na ka vinaka ko Jiova, ena sega talega ni cakava na ka ca. Ia na nodrai yau ena tauri mei toki ni valu, kei na nodra veivale sa na rusa: ka ra na tara vale, ka ra na sega ni tiko kina; ka ra na tea na veiwere-ni-vaini, ka ra na sega ni gunuva na kena waini.”​—Sefanaia 1:​12, 13.

15. (a) Na cava ena yacovi ira na bete vukitani kei Jerusalemi? (b) Na cava sa waraki ira tu mai na cuqena na lotu lasu edaidai?

¹⁵ Era wakia vata na sokalou vei Jiova kei na lotu lasu o ira na bete vukitani kei Jerusalemi. Era nanuma nira vunitaki vinaka tu, ia ena butobuto vakayalo era lai tu kina, ena vakavotui ira na Kalou me vaka ga e cinavi ira ena cina ramase. Sega ni dua me na drotaka rawa na vakataulewa ni Kalou. O ira na vukitani lomawele oya era vaka na waini sa cevata tu ena kena soko. Era sega ni via vakasosani ena itukutuku ni nona veilewai na Kalou, ia era na sega ni drobula ni sa na tau na lewa vakalou. Era na sega ni drobula tale ga o ira na cuqena na lotu lasu edaidai, wili kina o ira na lewe ni lotu ni Veivanua Vakarisito kei ira na sa vukitani mai na sokalou vei Jiova. Era cakitaka ni sa “iotioti ni veisiga” oqo, ra kaya kina e lomadra ni na “sega ni cakava na ka vinaka ko Jiova, ena sega talega ni cakava na ka ca.” Era lasu dina!​—2 Timoci 3:​1-5, NW; 2 Pita 3:​3, 4, 10.

16. Na cava ena yaco ni sa tauca na nona lewa vei Juta na Kalou, ia me yaga vakacava vei keda na noda kila oya?

¹⁶ E tukuni vei ira na lewe i Juta nira na kauta vakaukaua na nodra iyau na kai Papiloni, vakarusa na nodra vale, butakoca na vua ni nodra vaini. Sa na tawayaga na iyau vakayago ni sa tau vei Juta na lewa ni Kalou. Na ka vata ga oqori ena vakilai ena ivakarau ni veika nikua ni sa yaco mai na siga ni lewa i Jiova. Me tiko mada ga vei keda na rai vakayalo da qai ‘kumuna mai lomalagi na noda iyau’ ena noda vakaliuca me imatai tiko ga ni ka ena noda bula na noda qaravi Jiova!​—Maciu 6:​19-​21, 33.

‘Sa Voleka na Siga Uasivi i Jiova’

17. Me vaka e kaya na Sefanaia 1:​14-​16, e vakaevei sara mada na voleka ni siga ni lewa i Jiova?

¹⁷ E vakaevei sara mada na voleka ni siga ni lewa i Jiova? Na vosa ni veivakadeitaki oqo e cavuta na Kalou ena Sefanaia 1:​14-​16: “Sa voleka mai na siga i Jiova, na siga ka uasivi, sa voleka mai, io sa kusa sara mai; a domo ni siga i Jiova, sa ka rarawa na nona tagi kina na tamata qaqa. A siga ni cudru na siga ko ya, na siga ni ca kei na rarawa, a siga ni veivakacacani kei na veivakarusai, a siga butobuto ka loaloa, a siga ni o kei na butobuto levu, a siga ni davui kei na kaila ni valu, ki na veikoro vakabai, kei na veivale ni valu e cecere.”

18. Na cava meda kua ni nanuma kina ni se yawa sara na siga ni lewa i Jiova?

¹⁸ Era vakadreti na bete, ravouvou, kei ira na lewe i Juta ivalavala ca ni sa ‘voleka na siga uasivi i Jiova.’ Ena ‘kusa sara mai na siga i Jiova’ vei Juta. Me kua tale ga ni nanuma e dua ena noda gauna oqo ni nodra vakarusai na tamata ca ena lewa i Jiova ena qai yaco ena dua na gauna e muri sara. Ni a totolo ni yavala na Kalou ena vuku i Juta, ena ‘vakusa’ tale ga vaka kina na nona siga ni vakataulewa. (Vakatakila 16:​14, 16) Sa na gauna mosimosi dina oya vei ira kece na beca na ivakasala i Jiova era kacivaka voli na nona iVakadinadina, ra qai sega ni muria na sokalou dina!

19, 20. (a) Na cava soti e laurai ena tau ni cudru ni Kalou vei Juta kei Jerusalemi? (b) Ni na digidigi na veivakarusai ena tara na ivakarau ni veika oqo, na taro cava soti e votu kina?

¹⁹ Na tau ni cudru ni Kalou vei Juta kei Jerusalemi “na siga ni ca kei na rarawa.” Levu sara na ca era sotava na lewe i Juta ena ligadra na kedra meca mai Papiloni, tuburi ira tale ga na rarawa levu nira vakasamataka na veivakamatei kei na veivakarusai ena tarai ira. Na “siga ni veivakacacani kei na veivakarusai” oya e siga butobuto, e siga ni o, kei na butobuto loaloa, sega wale ga ni yaco vakaivakatakarakara oqo, e laurai dina na kubou kei na vakacaca levu e veiyasana kece ga. “A siga ni davui kei na kaila,” ia e tawayaga wale ga na ivakaro era kailavaki.

²⁰ Era sega ni cakava rawa e dua na ka na ivakatawa kei Jerusalemi era rai tu yani ra qai raica ni sa vakabalea na “veivale ni valu e cecere” na nodra itukinibai na kai Papiloni. Na itataqomaki kaukaua era tu ena ivakarau ni veika ca nikua era na tawayaga tale ga ni sa vakayagataka na Kalou na iyaragi vakalomalagi e tu vua ena veivakarusai ena digidigi. O nuitaka tu mo na vakabulai? O sa tokoni Jiova tiko, o koya e ‘maroroi ira kecega era lomani koya, ia ena vakawabokotaki ira kecega na ivalavala ca’?​—Same 145:20.

21, 22. Ena vakayacori vakacava ena noda gauna na Sefanaia 1:​17, 18?

²¹ Na siga ni lewa vakadomobula dina e parofisaitaki ena Sefanaia 1:​17, 18! E kaya na Kalou o Jiova: “Ka’u na vakararawataki ira na tamata, a ra na lako voli me vakataki ira na mataboko, ni ra sai valavala ca vei Jiova: ia na kedra dra ena sovaraki me vaka na kuvu-ni-soso, kei na lewedra me vaka na de-ni-manumanu. Io, na nodra siliva kei na nodra koula ena sega ni vakabulai ira rawa e na siga ni cudru i Jiova; ia ena kania na vanua taucoko na bukawaqa ni nona vuvu: ni na vakidacala sara na nona vakaoti ira laivi na lewe ni vanua.”

²² Me vaka ga e cakava ena gauna i Sefanaia, sa voleka oqo me na kauta mai na rarawa o Jiova vei ira kece “na lewe ni vanua,” o ira na bese ni rogoca na nona ivakasala. Nira valavala ca vua na Kalou, era veiseseyaki voli kina me vaka na tamata mataboko, era sega ni kunea rawa na bula. Ena siga ni lewa i Jiova, “na kedra dra ena sovaraki me vaka na kuvu-ni-soso,” me vaka e dua na ka e tawayaga. Sa na ka vakamadua dina na kedra itinitini, ni Kalou ena ceburaka yani e vuravura “me vaka na de-ni-manumanu” na yagodra na tamata ca oqori, wili kina na nodra gacagaca e loma.

23. Nira na sega ni drobula na dau caka ca ena “siga ni cudru i Jiova,” na inuinui cava ga e tiko ena parofisai i Sefanaia?

²³ Ena sega ni dua ena vakabulai ira rawa era vala kei na Kalou kei ira nona tamata. Ena sega ni vakabulai ira na lewe i Juta dau caka ca na siliva se na koula, ena vaka tale ga kina vei lotu ni Veivanua Vakarisito kei na vo ni ivakarau ni veika oqo, ena sega ni yaga na iyau levu e bini tu se na veivaqumi ni sa yaco “na siga ni cudru i Jiova.” Ena siga ni vakataulewa oya, ena yameci vuravura “taucoko na bukawaqa” ni cudru i Jiova ni sa yavala o koya me vaqeavutaki ira na tamata ca. Nida vakabauta na parofisai ni Kalou, eda sega tale ni vakatitiqataka kina nida sa vavaca mai e dua na iwase levu ni gauna ena “gauna ni vakataotioti” oqo. (Taniela 12:9) Sa voleka na siga ni lewa i Jiova, vaka kina na gauna me tauca kina nona cudru vei ira na kena meca. Ia e tiko ena parofisai i Sefanaia na inuinui ni na yaco na veivakabulai. Na cava gona meda cakava meda vunitaki kina ena siga ni cudru i Jiova?

O na Sauma Vakacava?

• E vakayacori vakacava vei Juta kei Jerusalemi na parofisai i Sefanaia?

• Na cava sa waraki lotu ni Veivanua Vakarisito tu mai kei ira na tamata ca ena noda gauna oqo?

• Na cava meda kua ni nanuma kina ni se yawa sara na siga ni lewa i Jiova?

[iYaloyalo ena tabana e 13]

A vakarogoya ena doudou o Sefanaia ni sa voleka na siga ni lewa i Jiova

[Credit Line]

Mai na Self-Pronouncing Edition of the Holy Bible, containing the King James and the Revised versions

[iYaloyalo ena tabana e 15]

E yacovi Juta kei Jerusalemi na siga i Jiova nira sa kaba yani ena 607 B.S.K. na mataivalu ni Papiloni

[iYaloyalo ena tabana e 16]

O bau nuitaka tu mo vakabulai ni sa vakarusai ira na tamata ca o Jiova?