Qarauna na Mateniuto Vakayalo

Ni vakatovotovo tiko e dua na dauvakatasisi ena waicevata, e cibati koya, mani mate sara. E kilai levu na taledi ni cauravou musudonu oqo, o Sergei Grinkov, ni a rawata vakarua na metali koula ni vakatasisi ena waicevata ena Olympic Games. Sa maumau dina. E mate bulabula o Sergei ni se qai yabaki 28. Na cava e vu ni nona mate? E tauvi koya na mateniuto. A veivakidacalataki dina nona mate ni sega vakadua ni laurai vua na ivakatakilakila ni mateniuto. Ia, nira dikeva na yagona na vuniwai era kunea ni sa vuce na utona, sa tasogo tale ga na salanidra ina utona.

E NANUMI ni dau toboki keda vakidacala na mateniuto, ia era sega ni duavata kina o ira na kenadau. Era kaya ni levu era sega ni raica vakabibi na ivakatakilakila ni mateniuto, me vaka na mosi ni mabu kei na ceguleka, ra vakawaletaka tale ga na ka e dau vakatauvimatetaka na utodra, oya na levulevu vakasivia. Nodra vakawelewele gona vaka oqo era na mate sara kina e so ena siga e manati ira kina na mateniuto, ke sega era na tauvimate bibi ena vo ni nodra bula.

Voleka nira duavata kece na kenadau ena tabana ni bula nida na taqomaki mai na mateniuto kevaka eda qarauna vakavinaka na ka eda kania kei na noda ivakarau ni bula, da raici tale ga vakawasoma vakavuniwai.a Ke da cakava oqo, da qai makutu meda veisautaka e so na ka ena noda bula ke gadrevi, eda na vakila na kena vinaka ni sega ni vakaleqai keda na mateniuto.

Me vaka eda sa raica oti mai, e bibi meda qarauna na utoda ia e tiko tale e dua na ka meda qarauna sara vakavinaka. E vakasalataki keda na iVolatabu: “Mo vakatawa vakavinaka sara na yalomu; ni sa taka maikina nai vurevure ni bula.” (Vosa Vakaibalebale 4:23) Io, meda qarauna na lomada. E ka ni sasaga meda taqomaka na utoda, ia e bibi cake na sasaga me taqomaki na lomada, de tauvi keda na baca e rawa ni vakavuna na noda mate vakayalo.

Na Vu ni Mateniuto Vakayalo

Meda taqomaki keda mai na mateniuto vakayago e yaga meda kila na veika e vakavuna da qai qarauni keda mai kina. E tautauvata ke da via taqomaki keda mai na mateniuto vakayalo. Meda raica gona oqo e so na ka e dau vakavuleqa ina utoda kei na lomada tale ga.

Ka eda kania. Eda kila kece ni na sega ni vinaka ina yagoda ke da kana ivakalomavinaka vakalevu. Eda na taleitaka beka na kena kamikamica, ia ena vakatubu tauvimate ke da kania e veisiga. E tiko tale e so na ka era dau vakatubu tauvimate vakayalo. Era matai sara na daunibisinisi ena veibacani, sa sinai vutuvutu kina na noda vuravura ena ivola, iyaloyalo kei na levu tale na ka e vakaraitaki se vakamacalataki kina na itovo vakasisila, na itovo voravora, na vakayagataki ni wainimate gaga, kei na veika vakatevoro. Ena vakaleqa na lomada kevaka eda vakania na noda vakasama ena veika kece oya. E vakasalataki keda vaka oqo na Vosa ni Kalou: “[Na] veika kece sa tu e vuravura: na gagadre ca ni yago, na gagadre ca ni mata, kei na yalo e dokadokataka na veika ni bula oqo, era sega ni tubu mai vei Tamada, mai vuravura ga. Ia sa takali tiko yani na vuravura kei na kena gagadre ca; ia ko koya ga sa vakayacora na loma ni Kalou sa tu dei ka tawa mudu.”​—1 Joni 2:16, 17, VV.

Ena sega beka ni maleka vua e dua e dau kania vakalevu na ivakalomavinaka na kakana bulabula me vaka na kakanadraudrau se na vuanikau. Na kakana dina kei na kakana bulabula vakayalo tale ga ena sega beka ni kamikamica vua e dua e dau vakania na nona vakasama kei na lomana ena veika vakavuravura. Ena gogo beka vakayalo o koya ena nona gunuva tiko ga “na wai-ni-sucu” ni Vosa ni Kalou. (Iperiu 5:13) Ena sega ni tubu me matua vakayalo me rawa ni colata kina na itavi ena ivavakoso kei na cakacaka vakavunau e lesi vei ira kece na lotu Vakarisito. (Maciu 24:14; 28:19; Iperiu 10:24, 25) E so vei ira na bula gogo vakayalo vaka oqo era yaco mera malumalumu se mate sara vakayalo, ra qai sega ni vakaitavitaki ira ena veika era kilai tani kina na iVakadinadina i Jiova!

Meda nanuma tiko ni kena irairai e sau e dua e sega beka ni vakaraitaka na ka e tiko e lomana. Kaya mada ke cakava tiko e dua na lotu Vakarisito na nona itavi kece, ena rawa ni vakayacora oqo me iubi ni nona tauvimate tiko vakayalo ena levu ni nona wilika, rogoca, se sarava lo na veika ca, wili kina na itovo vakasisila, itovo voravora kei na ka vakatevoro. O koya sara mada ga ena sega beka ni vakila ni tauvimate vakayalo, ia ke kania tiko ga na kakana vakayalo e sega ni vinaka, ena vakavuleqa vua me vaka sara ga e dau vakavuleqa ina utoda na ka eda kania. E veivakasalataki o Jisu meda qarauna na lomada de curu qai kadre kina na gagadre ca. E kaya: “O koya ga e rai vua na yalewa ka gagano kina sa dauyalewa kaya oti e lomana.” (Maciu 5:28, VV) Io, ke sega ni vinaka qai bulabula na keda kakana vakayalo ena rawa ni tauvi keda na mateniuto vakayalo. Ia e tiko tale e so na ka me kauaitaki ena tikina oqo.

Vakaukauayago. Ke sega na vakaukauayago e rawa ni yaco na mateniuto. E vaka tale ga kina ke sega na vakaukauayago vakayalo e rawa ni veivakaleqai. Kena ivakaraitaki, ena rairai vakaitavi beka e dua ena cakacaka vakaitalatala vakarisito, ia ena cakava ga vakarauta, e sega kina ni tovolea me ‘tamata daucakacaka sa sega e dua na ka me madua kina, me wasea vakadodonu na ivakavuvuli dina.’ (2 Timoci 2:15) Se ena rairai tiko ena soqoni vakarisito e dua, ia ena sega ni vakavakarau vakavinaka se vakaitavi kina. Ena sega tu beka nona isausau vakayalo se sega ni taleitaka na veika vakayalo. Na lailai ni vakaukauayago vakayalo ena vakamalumutaka se vakamatea na vakabauta sa bau tu rawa vua. (Jemesa 2:26) E siqema na yapositolo o Paula na leqa oqo ni volavola vei ira na Iperiu lotu Vakarisito, e so vei ira sa ra rawai ena ivakarau ni bula era sega kina ni dau vakaukauayago vakayalo. Raica na kena rawa ni vakaleqa nodra veika vakayalo. “Dou raici kemudou vinaka, na veiwekani de tiko e na lomadra eso vei kemudou na yalo sa ca e sega ni vakabauta, dou sa biuta laivi kina na Kalou bula. Ia dou dui veivakatavulici vakai kemudou e na veisiga kecega, ni sa vakatokai ga, Na siga edaidai; de vakayalokaukauwataki e dua vei kemudou e na vuku ni sa dauveivakaisini nai valavala ca.”​—Iperiu 3:12, 13.

Lomaocaoca. E dua tale na ka e vakavuna na mateniuto na lomaocaoca. Na ‘lomaocaocataki ni ka ni bula oqo,’ e rawa tale ga ni vakaleqa na lomada, qai tarova e dua me kua tale ni qarava na Kalou. E donu sara ga na ivakasala i Jisu ena tikina oqo: “Dou qarauni kemudou mo dou kakua ni vakasinaita na nomudou bula e na kana kei na marau vakalialia, kei na mateni, kei na lomaocaocataka na ka ni bula oqo, de na qai yaco vakidacala vei kemudou na siga ko ya me vaka na cariba ni dai.” (Luke 21:34, 35, VV) E rawa ni vakaleqa na lomada kevaka eda leqataka vakadede e dua na cala. E kila vinaka o Tui Tevita na rarawa e sotavi ni lomaocaocataki na ka, ni kaya: “Sa sega na tiki ni yagoqu sa bula e na vuku ni nomuni cudru; sa sega ni vakacegu na suiqu e na vuku ni noqui valavala ca. Ni sa uasivia cake na uluqu na noqu caka ca: me vaka nai colacola bibi ka’u sa sega ni colata rawa.”​—Same 38:3, 4.

Nuidei vakasivia. Levu era mateniuto era nanuma ni vinaka tu nodra bula. Era sega ni dau raici vakavuniwai se ra sega ni raica vakabibi mera dikevi. E vaka kina e so era nanuma ni sa dede nodra lotu Vakarisito, ena sega ni yacovi ira e dua na ka. Era na sega ni dikevi ira beka vakayalo me yacova ni sa yaco na leqa. E yaga me nanumi matua na ivakasala vinaka ni yapositolo o Paula me baleta na ca ni nuidei vakasivia: “Me qai vakaraici koya ko koya sa nanuma sa tu dei, de bale ga mai.” E ka vukutaki meda vakadinata ni tiko na noda malumalumu, qai yaga tale ga meda dau dikevi keda wasoma vakayalo.​—1 Korinica 10:12; Vosa Vakaibalebale 28:14.

Kua ni Vakawalena na iVakatakilakila

E tiko na vuna vinaka e kauaitaki kina vakabibi ena iVolatabu na lomada. Ena Jeremaia 17:9, 10, eda wilika: “Sa ka dauveivakaisini duaduaga na yalo ni tamata, ka sa dredre ni vinaka: ko cei me kila rawa? Koi au ko Jiova ka’u sa dikeva na loma ni tamata, ka’u sa vakatovolea na kenai ivi, me’u solia ki na tamata yadua me vaka na nonai valavala, me vaka na vua ni nona cakacaka.” E sega wale ga ni vakatovolea na lomada, e vakarautaka tale ga o Jiova na ituvatuva meda dikevi keda kina.

Eda vakadreti ena kena gauna ena nona vakayagataka na “dauveiqaravi yalo dina ka vuku.” (Maciu 24:45, VV) Kena ivakaraitaki, dua na sala e rawa ni vakaisini keda kina na lomada oya meda vakananuma na veika vakavuravura. Oqo na vakanananutaki ni veika e sega ni dina, tadra vakasiga, se ciriyawa ni vakasama. Na ka vaka oqo e rawa ni veivakaleqai, vakauasivi ke curu mai kina na vakasama dukadukali. O koya gona, meda cavuraka laivi na mataqali vakanananu vaka oya. Kevaka eda cata na ivalavala ca me vakataki Jisu, eda na taqomaka na lomada mai na vakanananutaki ni veika vakavuravura.​—Iperiu 1:8, 9.

Kena ikuri, era na veivuke na qase dau loloma ena ivavakoso vakarisito. E bibi nodra veivuke na so tale, ia na taqomaki ni lomada e vakatau vakalevu vei keda yadua. Sa noda itavi yadua meda “vakatovolea na ka kecega” da qai ‘dikevi keda yadua se da tiko ena vakabauta.’​—1 Cesalonaika 5:21; 2 Korinica 13:5.

Taqomaka na Lomamu

Na ivakavuvuli vakaivolatabu “na ka kecega sa kaburaka na tamata ena tamusuka talega ko ya” e vakaibalebaletaki tale ga ina ivakarau ni lomada. (Kalatia 6:7) E dau vakavuna na mate vakasauri vakayalo na kena caka lo tiko mai vakadede na veika e ca vakayalo me vaka na sara iyaloyalo vakasisila, kauaitaki vakabibi ni veika vakayago, se na sasagataki ni itutu kei na rogo.

Me taqomaki na lomada, e bibi meda qarauna na veika vakayalo eda kania. Vakavinakataka noda vakasama kei na lomada nida vakayagataka na Vosa ni Kalou. Cata na kakana e vakacacana na vakasama e tu vakarawarawa, e taleitaka na yago ia e vakanunutaka na lomada. E taudonu na ivakatautauvata e vakayagataka na daunisame: “Sa vaka dina na uro na yalodra.”​—Same 119:70.

Kevaka sa dede nomu cakava lo e so na cala, saga vakaukaua mo guilecava ni veika oqori era rawa ni sogota na salanidra ina uto vakaivakatakarakara. Ke veidreti o vuravura qai vaka me dulaka mai e levu na ka ni veivakamarautaki, vakananuma na ivakasala yaga i Paula na yapositolo. E vola: “Ka’u sa kaya, oi kemudou na veiwekani, Sa vakalekalekataki na gauna sa vo: ia oqo me ra vakataki . . . ira era sa vakayagataka na veika ni vuravura oqo, me ra vakataki ira era sa sega ni vakayagataka vakaca: ni sa lako tani yani nai valavala ni vuravura oqo.” (1 Korinica 7:29-31) Ia ke veisiwati na veika vakayago, nanuma na vosa i Jope: “Kevaka ka’u a vakararavi ki na koula, se’u kaya ki na koula talei, ka’u sa vakadinati iko; oqo talega nai valavala ca me ra cudruva ko ira na mataveilewai: ni’u a qai cakitaki koya na Kalou maicake.”​—Jope 31:24, 28; Same 62:10; 1 Timoci 6:9, 10.

Me vakaraitaka na ca ni kena vakamatauni na lecavi ni ivakasala vakaivolatabu, e vakasala kina na iVolatabu: “O koya sa dauvunauci ia sa vakadomoqataki koya, ena vakarusai vakasauri, ka sega na ka me bula kina.” (Vosa Vakaibalebale 29:1) Kena veibasai, nida taqomaka na lomada, eda na vakila na marau kei na vakacegu ni vakasama e rawati ena bula rawarawa. Oqo sa dau kena ivakarau tu ga vei ira na lotu Vakarisito dina. E uqeti na yapositolo o Paula me vola: “Ia sai yau levu na lotu kei na lomavinaka. Ni sa sega na ka eda sa kauta mai ki vuravura, a sa dina sara ni sa sega na ka eda na kauta tani rawa. Ia kevaka sa tu vei keda na kakana kei nai sulu, me da lomavinaka kina.”​—1 Timoci 6:6-8.

Io, nida vakavulici keda ena sala vakalou ena bulabula qai kaukaua kina na lomada. Nida qarauna matua na keda kakana vakayalo, ena sega kina ni vakaleqa se vakarusa noda bula vakayalo na vakasama rerevaki ni vuravura. O koya e bibi duadua, meda ciqoma na ituvatuvanaki i Jiova e vakarautaka mai na nona isoqosoqo, meda qai dau dikeva wasoma mada ga na lomada. Nida gumatua ni cakava oqo, ena yaga oqori me kua ni tauvi keda kina na mateniuto vakayalo.

[iVakamacala e ra]

[Tikina bibi ena tabana e 10]

KE KANIA TIKO GA NA KAKANA VAKAYALO E SEGA NI VINAKA, ENA VAKAVULEQA VUA ME VAKA SARA GA E DAU VAKAVULEQA INA UTODA NA KA EDA KANIA

[Tikina bibi ena tabana e 10]

KE SEGA NA VAKAUKAUAYAGO VAKAYALO E RAWA NI VEIVAKALEQAI

[Tikina bibi ena tabana e 11]

NA ‘LOMAOCAOCATAKI NI KA NI BULA OQO’ E RAWA TALE GA NI VAKALEQA NA LOMADA

[iYaloyalo ena tabana e 11]

Na vakaweleweletaki ni veika vakayalo e rawa ni mosimosi sara na kena itinitini

[iYaloyalo ena tabana e 13]

Ena taqomaki na lomada nida teivaka na veika vinaka vakayalo

[iTaba ni Credit Line ena tabana e 9]

AP Photo/David Longstreath