Na Cava Mo Papitaiso Kina?

“Dou lako yani ka qisi ira me ra noqu tisaipeli na lewe ni veivanua kece ga, ka papitaisotaki ira.”​—MACIU 28:​19, VV.

1, 2. (a) E caka vakacava e so na papitaiso? (b) Na cava soti e tarogi me baleta na papitaiso?

ENA 775-​77 S.K., a vakaukauataka o Tui Charlemagne kei Jamani makawa mera papitaiso na lewe ni dua na vanua era qali vua. E vola kina na daunitukutuku makawa o John Lord, ni “nodra mai lotu vakarisito o ira oya e yacana wale ga, nira vakasaurarataki kina.” Ni sa vakawatitaka ena 987 S.K. e dua na raluve ni Kirisi e lotu Orthodox o Vladimir I, na iliuliu kei Rusia, a lewa tale ga vakaukaua mera sa “lotu Vakarisito” na nona tamata. A vakarota mera papitaiso vakayauyau​—ke ra bese, mera vakamatei!

² Sa donu beka na papitaiso vaka oya? Me vaka beka oya na kena inaki? O cei me papitaiso?

Me Caka Vakacava na Papitaiso?

3, 4. Na cava e sega ni vakarisito kina na papitaiso e vakamiriki se sova kina na wai ena uluna e dua?

³ Na papitaiso erau a vakaukauataka o Charlemagne kei Vladimir I vei ira na lewe ni nodrau dui vanua a sega ni salavata kei na Vosa ni Kalou. E sega sara ga ni dua na kena yaga na papitaiso e vakamiriki se sova kina na wai ena uluna e dua, se na nona tabadromuci sara mada ga, ke sega ni vakavulici ena iVolatabu.

⁴ Vakasamataka mada na ka e yaco ni sa gole yani ena 29 S.K. o Jisu na kai Nasareci me lai papitaiso vei Joni na Dauveipapitaiso. A veipapitaisotaki tiko o Joni ena uciwai na Joritani. E vu sara ga mai yalodra na nodra lako yani vua o ira na via papitaiso. A kaya beka ga vei ira o koya mera tucake tu ena loma ni uciwai na Joritani, oti, sa qai sova vakalailai se vakamirika e uludra na wai? Na cava e yaco ni sa papitaisotaki Jisu o Joni? E vola o Maciu ni papitaiso oti ga o Jisu, “sa cabe sara mai na wai.” (Maciu 3:​16) A sobu tu ena uciwai na Joritani o koya, a tabadromuci kina. O koya tale ga na matanivanua daulotu ni Iciopea a “cabe cake mai na wai” ni sa papitaisotaki oti kina. Io, na papitaiso i Jisu kei ira na nona tisaipeli e vauci kina na nodra sobu i wai mera tabadromuci.​—Cakacaka 8:​39.

5. Era dau veipapitaisotaki vakacava o ira na lotu Vakarisito taumada?

⁵ Na vosa vakirisi e vakadewataki me “papitaiso” e dusia na nona dromuci se luvuci e dua e wai. E kaya e dua na ivolavosa ni iVolatabu na Smith’s Bible Dictionary: “Na papitaiso sa kena ibalebale sara ga na tabadromuci.” So gona na iVolatabu era tukuni Joni me o “Joni na Dauveitabadromuci” kei “Joni na Dauveitabaluvuci.” (Maciu 3:​1, Rotherham; Diaglott interlinear) E tukuni oqo ena ivola i Augustus Neander, na History of the Christian Religion and Church, During the Three First Centuries (Na Lotu Vakarisito ena iMatai ni Tolunadrau na Yabaki Mai na Gauna i Jisu): “Eliu, era dau tabadromuci o ira na papitaiso.” E dua na ivola vakavaranise kilai, na Larousse du XX^e Siècle (Parisi, 1928) e kaya oqo: “Na vanua kece ga e tu kina na wai, era papitaiso na lotu Vakarisito ena nodra tabadromuci kina.” E kaya tale ga na New Catholic Encyclopedia: “E macala tu nira dau tabadromuci o ira na Papitaiso ena ivavakoso vakarisito taumada.” (1967, Volume II, taqana e 56) Vei ira gona na iVakadinadina i Jiova edaidai, na papitaiso na ikalawa e soli koya kina vakataki koya e dua me tabadromuci e wai.

iNaki Vou ni Papitaiso

6, 7. (a) Na inaki cava a veipapitaisotaki kina o Joni? (b) Na cava e vou kina na nodra papitaiso na imuri i Jisu?

⁶ E duidui na inaki a veipapitaisotaki kina o Joni mai na kena era cakava na imuri i Jisu. (Joni 4:​1, 2) A papitaisotaki ira na tamata o Joni me ivakadinadina ni nodra sa veivutunitaka na nodra beca na Lawa.a (Luke 3:3) Ia a dua tale na inaki vou ni nodra veipapitaisotaki na imuri i Jisu. A uqeti ira na rogoci koya ena Penitiko ni 33 S.K. na yapositolo o Pita mera cakava oqo: “O i kemuni yadua mo ni veivutuni ka papitaisotaki e na yaca i Jisu Karisito, me bokoci kina na nomuni i valavala ca.” (Cakacaka 2:​37-​41, VV) Dina ni a vosa tiko o Pita vei ira na Jiu kei ira na tavuki ina lotu vakajiu, a sega ga ni kaya tiko ni nodra papitaiso oya me sa ivakadinadina ni nodra veivutunitaka na nodra beca na Lawa; a sega tale ga ni kaya ni papitaiso ena yaca i Jisu e dusia na savai laivi ni ivalavala ca.​—Cakacaka 2:​10.

⁷ A vakayagataka o Pita ena gauna oya na imatai ni “dola ni matanitu vakalomalagi.” A cava na kena inaki? Me dolava vei ira na rogoci koya na itukutuku mera kila kina na ka mera cakava mera na curu rawa ina Matanitu ni Kalou mai lomalagi. (Maciu 16:19) Nira sega ni vakabauti Jisu me Mesaia na Jiu, na nodra veivutuni kei na nodra vakabauti Jisu e sa mai dua na ikalawa vou qai bibi vei ira mera kerea kina na veivosoti ni Kalou. Sa rawa nira vakadinadinataka e matanalevu na nodra vakabauta ena nodra tabadromuci e wai ena yaca i Jisu Karisito. Ena sala oqori era sa na vakadinadinataka tiko kina nira sa yalataki ira vua na Kalou ena vuku i Karisito. O ira kece nikua era vinakata me vakadonui ira na Kalou e dodonu mera vakabauta tale ga, mera yalataki ira vua na Kalou o Jiova, ra qai papitaiso ena ivalavala vakarisito me ivakaraitaki ni nodra sa yalataki ira vakatabakidua vua na Kalou Cecere Sara.

Yaga me Vulici Eliu na Ka Dina

8. Na cava e sega ni tu tu ga kina sa papitaiso e dua me lotu Vakarisito?

⁸ E sega ni tu tu ga sa papitaiso e dua me lotu Vakarisito. A tauca o Jisu na ivakaro oqo vei ira nona imuri: “Dou lako yani ka qisi ira me ra noqu tisaipeli na lewe ni veivanua kece ga, ka papitaisotaki ira e na yaca ni Tamamudou kei na Luvena kei na Yalo Tabu; vakavulici ira me ra muria na veika kece ga au sa vakarota tu vei kemudou.” (Maciu 28:​19, 20, VV) Ni se bera ni papitaiso e dua, me ‘vakavulici mada me muria na ka kece ga sa vakarota o Jisu vei ira na nona tisaipeli.’ E macala gona ni nona papitaiso vakavoraki e dua e sega tu mada ga ni vakabauta na ka dina mai na Vosa ni Kalou, e tawayaga qai veicalati kei na ilesilesi a lesia o Jisu vei ira na nona imuri dina.​—Iperiu 11:6.

9. Na cava na ibalebale ni papitaiso “e na yaca ni Tamamudou”?

⁹ Na cava e kena ibalebale me papitaiso e dua “e na yaca ni Tamamudou”? E kena ibalebale ni o koya e papitaiso e ciqoma na itutu i Tamada vakalomalagi kei na nona lewa. E vakadinata ni Kalou o Jiova e “Cecere duaduaga e vuravura taucoko,” e Turaga Sau ni lomalagi kei vuravura, e Dauveibuli.​—Same 83:18; Aisea 40:28; Cakacaka 4:​24.

10. Na cava na ibalebale ni papitaiso ‘ena yaca ni Luvena’?

¹⁰ Na papitaiso ‘ena yaca ni Luvena’ e kena ibalebale ni ciqomi na itutu i Jisu kei na lewa e soli vua ni Luve ni Kalou e duabau ga a vakatuburi. (1 Joni 4:9) O ira na yacova na ivakatagedegede mera papitaiso era vakadinata ni o Jisu ga o koya e solia mai na Kalou me “kedrai voli e lewe vuqa.” (Maciu 20:28; 1 Timoci 2:​5, 6) E dodonu tale ga mera ciqoma o ira na soli ira mera papitaiso na “itutu cecere” sa laveti Luvena kina na Kalou.​—Filipai 2:​8-​11, NW; Vakatakila 19:16.

11. Na papitaiso ‘ena yaca ni yalo tabu’ e dusia na cava?

¹¹ Na papitaiso ‘ena yaca ni yalo tabu’ e dusia na cava? E vakaraitaka ni o koya e papitaiso e vakadinata ni yalo tabu e igu yavavala i Jiova, e vakayagataki ena levu na sala me vakayacori kina na lomana. (Vakatekivu 1:2; 2 Samuela 23:​1, 2; 2 Pita 1:​21) O ira na yacova na ivakatagedegede mera papitaiso era vakadinata ni yalo tabu ga e vukei ira mera kila “na veika titobu ni Kalou,” mera vunautaka rawa kina na Matanitu ni Kalou, mera vuataka rawa tale ga na vua ni yalo tabu “na loloma, na reki, na vakacegu, na vosota vakadede, na yalomalua, na yalololoma, na vakabauta, na yalomalumalumu, nai valavala malua.”​—1 Korinica 2:​10; Kalatia 5:​22, 23; Joeli 2:​28, 29.

Bibi na Veivutuni kei na Saumaki

12. Erau lakolakovata vakacava na papitaiso ni dua e lotu Vakarisito kei na nona veivutuni?

¹² Na papitaiso kece, vakavo ga na papitaiso i Jisu, na tamata tawaivalavala ca, era ikalawa vakadonui vakalou ni veivutuni. Na veivutuni e ivakaraitaki ni noda rarawataka dina na noda ivalavala ca. O ira na lotu Vakarisito ena imatai ni senitiuri era via vakamarautaka na Kalou a dodonu mera veivutunitaka na nodra ivalavala ca vei Karisito. (Cakacaka 3:​11-​19) E so na kai matanitu tani vakabauta mai Korinica era a veivutunitaka na nodra dau veidauci, qaravi matakau, butako, kei na so tale na cala bibi. Nira veivutuni era “sili” kina ena dra i Jisu; era “vakasavasavataki,” se wasei tani mera qarava na Kalou; ra qai “vakadonui” ena yaca i Karisito vaka kina ena yalo tabu ni Kalou. (1 Korinica 6:​9-​11) Na veivutuni e ikalawa bibi me rawati kina na lewaeloma vinaka kei na lomavakacegu e vu mai vua na Kalou. Eda na sega tale ni lomabibitaka kina na noda ivalavala ca.​—1 Pita 3:​21.

13. Na cava sara mada e vauci ena nona saumaki e dua ni se bera ni papitaiso?

¹³ Ni se bera ni papitaiso e dua me iVakadinadina i Jiova, me na saumaki mada. Na nona saumaki e vu sara ga mai lomana, sa nona lewa mai vu ni yalona me muri Karisito Jisu. Sa na vakanadakui na ivakarau makawa, me sa caka ga na ka e dodonu vua na Kalou. Ena iVolatabu, na vosa ‘saumaki’ ena vosa vakaiperiu kei na vosa vakirisi e dusia na nona vuki e dua me vakanadaku. Na ka e caka oqo e dusia na nona sa vakanadakuya na ca, me sa vuki vua na Kalou. (1 Tui 8:​33, 34) Ni dua e saumaki, ena gadrevi me “kitaka nai valavala e kilikili kei na veivutuni.” (Cakacaka 26:20) Sa na vakanadakuya o koya na sokalou lasu, sa na cakava ga na veika e salavata kei na ivakaro ni Kalou, qai sokaloutaki Jiova vakatabakidua. (Vakarua 30:​2, 8-​10; 1 Samuela 7:3) Nida saumaki, sa na veisau na noda vakasama, inakinaki, kei na itovo. (Isikeli 18:31) Eda “saumaki” mai na itovo tawavakalou, da qai vakaisosomitaka oqori ena itovo vou.​—Cakacaka 3:​19; Efeso 4:​20-​24; Kolosa 3:​5-​14.

Bibi na Yalayala Mai Vu ni Lomada

14. Na cava sara mada na ibalebale ni nodra yalataki ira na imuri i Jisu?

¹⁴ Ni se bera nira papitaiso na imuri i Jisu, mera yalataki ira mada eliu vua na Kalou mai vu ni yalodra. Na yalayala e vauci tiko kina na vakasama ni kena biu vakatikitiki e dua na ka me vakayagataki ena inaki tabu. E rui bibi na ikalawa oqo, e dodonu sara ga meda vakaraitaka kina vei Jiova ena masu nida sa lewa meda qaravi koya vakatabakidua me tawamudu. (Vakarua 5:9) Ia meda nanuma tiko nida sega ni yalataki keda ina dua na cakacaka se vua e dua na tamata, vei koya sara ga na Kalou.

15. Na cava mera tabadromuci kina o ira na papitaiso?

¹⁵ Nida sa yalataki keda vua na Kalou ena vuku i Karisito, eda sa vakaraitaka tiko kina na noda gagadre meda solia na noda bula ena kena vakayacori na loma ni Kalou e volai tu ena iVolatabu. Me ivakaraitaki ni yalayala oya, mera na tabadromuci e wai o ira na papitaiso, me vakataki Jisu ga ni a papitaiso ena uciwai na Joritani me ivakaraitaki ni nona sa soli koya vua na Kalou. (Maciu 3:​13) Dua na ka e dreta na vakasama noda wilika ni a masu tiko o Jisu ena gauna bibi oya.​—Luke 3:​21, 22.

16. Meda vakaraitaka vakacava noda reki ena kena ivalavala e kilikili nida raica nodra papitaiso na tacida?

¹⁶ Dua na gauna bibi na papitaiso i Jisu, ia a gauna rekitaki tale ga. E vaka tale ga oqori na nodra papitaiso o ira na lotu Vakarisito nikua. Nida sa raica nira sa mai vakaraitaka votu o ira na tacida na nodra yalayala vua na Kalou, eda na rekitaka oya ena noda vakasausau kei na noda vakavinavinakataki ira. Ia me kua ga na kaikaila, na vakalukalu, se cava tale, ni sa rui bibi na gauna oqori era mai vakadinadinataka kina na tacida na nodra vakabauta. E dina nida reki, ia me vakaraitaki oqori ena ivalavala rakorako.

17, 18. E kilai vakacava se ra sa yacova e so na ivakatagedegede ni papitaiso?

¹⁷ O ira na iVakadinadina i Jiova era sega ni vakataki ira na dau vakamirika na wai vei ira na gonedramidrami se vakaukauataka na papitaiso vei ira era lecava tu na iVolatabu. Era na sega sara ga ni papitaisotaka e dua e sega ni yacova na kena ivakatagedegede vakayalo. Ni se bera mada ga ni vakadonui e dua e se sega ni papitaiso me vunautaka na itukutuku vinaka, era na via kila mada eliu na qase ni ivavakoso se sa matata tu vua na yavu ni ivakavuvuli vakaivolatabu, sa bulataka tale tiko ga na ivakavuvuli oya, qai sauma na io ena taro e tarogi vua me vaka beka oqo, “Sa nomu gagadre dina mo dua na iVakadinadina i Jiova?”

¹⁸ Levu ga na gauna, ni sa laurai ni veiganiti na nona cakacaka e dua ena kena vunautaki na Matanitu ni Kalou, qai vakaraitaka ni sa nona gagadre me papitaiso, era na veivosaki sara kei koya na qase mera via kila se dua o koya sa vakabauta dina, sa yalataka oti tale ga na nona bula vei Jiova, qai yacova na ivakatagedegede ni papitaiso e virikotora na Kalou. (Cakacaka 4:4; 18:8) Sivia na 100 na taro me baleta na ivakavuvuli vakaivolatabu era na lakova vata na qase kei ira na via tabadromuci me kilai kina se ra sa yacova na ivakatagedegede gadrevi vakaivolatabu o ira oqo. E so era sega ni yacova, ra sega kina ni vakadonui mera papitaiso.

E Tarovi Iko Tiko e Dua na Ka?

19. Me salavata kei na ka e tukuni ena Joni 6:​44, o cei era na veiliutaki kei Jisu?

¹⁹ De dua e tukuni vei ira e levu era vakaukauataki mera papitaiso vakayauyau nira na lako i lomalagi nira sa mate. Ia a kaya oqo o Jisu ni tukuni ira tiko na muria na weniyavana: “E sega ni lako rawa mai vei au e dua na tamata, kevaka sa sega ni vakayarayarataki koya ko Tamaqu sa talai au mai.” (Joni 6:​44) O Jiova e sa vakayarayarataki ira mai na le 144,000 vei Karisito era na veiliutaki vata kei koya ena Matanitu ni Kalou mai lomalagi. O ira na vakasaurarataki mera papitaiso era sega ni wasei tani me nodra na itutu lagilagi oya ena ituvatuva ni Kalou.​—Roma 8:​14-​17; 2 Cesalonaika 2:​13; Vakatakila 14:1.

20. Na cava beka ena vukei ira na se bera tiko ni papitaiso?

²⁰ Vakabibi tiko ena lomaloma ni veiyabaki ni 1930, e laurai nira sa curu mera lewe ni ‘so tani tale na sipi’ i Jisu e dua na ilawalawa levu era nuitaka mera na bula yani ena “veivakararawataki levu” ra qai bula tawamudu e vuravura. (Vakatakila 7:​9, 14; Joni 10:16) Era papitaiso rawa ga nira sa veisautaka na nodra bula me salavata kei na Vosa ni Kalou, ra qai lomani koya ‘ena lomadra taucoko, kei na yalodra taucoko, kei na nodra kaukaua taucoko, kei na nodra nanuma kece.’ (Luke 10:​25-​28) E tiko e so era vakadinata ni o ira na iVakadinadina i Jiova era ‘lotu vakayalo ka vakaidina vua na Kalou,’ ia era se sega ni muria na ivakaraitaki i Jisu, se mera vakaraitaka e matanalevu nira lomani Jiova dina ra qai via qaravi koya vakatabakidua ena nodra papitaiso. (Joni 4:​23, 24; Vakarua 4:​24; Marika 1:​9-​11) Ke ra masulaka vagumatua ra qai masulaka vakadodonu na ikalawa bibi oqo, ena rawa sara ga ni uqeti ira qai vakayaloqaqataki ira oqori mera bulataka kina na Vosa ni Kalou, yalataki ira vakatabakidua vua na Kalou o Jiova, ra qai papitaiso.

21, 22. Na vuna cava soti era sega ni se via yalataki ira kina ra qai papitaiso e so?

²¹ E so era sega tiko ga ni yalataki ira ra qai papitaiso nira sa rui ogataka vakalevu na veika ni vuravura oqo se ra qara iyau, sa lailai kina nodra gauna me baleta na veika vakayalo. (Maciu 13:22; 1 Joni 2:​15-​17) Ia, era na marau dina kevaka era veisautaka na nodra rai kei na veika era guta! Era na vutuniyau vakayalo ke ra toro volekati Jiova, era na sega kina ni nuiqawaqawa vakalevu, ena cegu qai marau tale ga na yalodra nira kila nira sa vakayacora tiko na loma ni Kalou.​—Same 16:11; 40:8; Vosa Vakaibalebale 10:22; Filipai 4:​6, 7.

²² E so tale era kaya nira lomani Jiova, ia era sega ni via yalataki ira vua ra qai papitaiso nira nanuma ni na sega ni dua na yavu me tarogi ira kina na Kalou. Ia o keda kece eda na dui vakatusai keda vua na Kalou. O koya sa rogoca oti na vosa i Jiova ena sega sara ga ni drotaka rawa na tikina oqori. (Isikeli 33:​7-9; Roma 14:12) Nira ‘tamata digitaki’ na Isireli makawa, era sucu kina ena matanitu sa yalataki oti tu vei Jiova. Oya na vuna sa dodonu ga kina mera qaravi koya ena yalodina me vaka na nona ivakaro. (Vakarua 7:​6, 11) Sa sega nikua na matanitu vaka oya me sucu kina e dua vei keda, ia kevaka eda sa tuberi meda kila na ka dina mai na iVolatabu, e bibi meda vakabauta oqori, da qai cakava sara kina e dua na ka.

23, 24. Na cava soti era ririkotaka kina e so mera papitaiso?

²³ Era na sega beka ni via papitaiso e so nira nuiqawaqawataka ni se lailai na ka era kila. Ia o keda kece ga e se vo tu e levu na ka meda kila, ni sa ‘sega ni kunea rawa na tamata na cakacaka sa cakava na Kalou mai na kenai vakatekivu ka yacova na kenai otioti.’ (Dauvunau 3:​11) Vakasamataki koya mada na matanivanua ni Iciopea. Ni dua o koya sa tavuki ina lotu vakajiu, sa bau kila toka kina vakalailai na iVolatabu, ia a se lecava ga e so na ka me baleta na inaki ni Kalou. Ni sa vulica oti na isoro i Jisu a vakarautaka o Jiova me rawa kina na bula, sega tale ni wawa na matanivanua oya ni sa papitaiso ena wai.​—Cakacaka 8:​26-​38.

²⁴ E so era nanuma mera se kua mada ni yalayala nira ririkotaka nira na sega ni dina ina nodra bubului vua na Kalou. Kaya kina oqo o Monique, e dua na goneyalewa yabaki 17: “Au nanuma meu se kua mada ni papitaiso deu na sega tale ni dina rawa ina noqu vosa ni yalayala.” Ia kevaka eda nuitaki Jiova mai vu ni yaloda, ‘ena qai vakadodonutaka na noda ilakolako’ o koya. Ena vukei keda meda qaravi koya ena yalodina ena noda “muria tiko ga na dina.”​—Vosa Vakaibalebale 3:​5, 6; 3 Joni 4.

25. Na taro cava me vakasamataki vakabibi?

²⁵ Era yalataki ira ra qai papitaiso e veiyabaki e vica vata na udolu baleta ga nira nuitaki Jiova vakaoti ra qai lomani koya mai vu ni yalodra. Sega ni vakatitiqataki ni o ira kece na sa yalataki ira vua na Kalou era na via yalodina tu ga vua. Ia eda sa bula tu oqo ena gauna dredre sara, qai levu na sala e vakatovolei kina na noda vakabauta. (2 Timoci 3:​1-5, VV) Na cava meda cakava meda dina tiko ga kina ina noda yalayala vei Jiova? Eda na qai veivosakitaka oqori ena ulutaga e tarava.

[iVakamacala e ra]

O se Nanuma Tiko?

• Mera papitaiso vakacava na lotu Vakarisito?

• Na cava me vulica e dua ni se bera ni papitaiso?

• Na ikalawa cava soti me kalawaca e dua ni se bera ni papitaiso me lotu Vakarisito dina?

• Na cava era nanuma kina e so mera se kua mada ni papitaiso, ia era na vukei vakacava?

[iYaloyalo ena tabana e 14]

O kila tiko se cava na ibalebale ni papitaiso ‘ena yaca i Tamada, Luvena, kei na yalo tabu’?