Vakasama Vinaka, Qai Cakacaka Vakayalomatua
RAITAYALOYALOTAKA mada na veika e yaco oqo: E vakamacalataka tiko o Jisu Karisito nira na vakararawataki koya ra qai vakamatei koya na iliuliu ni lotu e Jerusalemi. E sega ni vakabauta oqo na yapositolo o Pita, na nona itokani voleka. A kauti Jisu vakatikitiki qai cudruvi koya. E macala vinaka na nona kauai o Pita. Ia, na cava e tukuna kina o Jisu? E kaya: “Lako tani ki dakuqu, Setani: ko sa via vakatarabetaki au; ni ko sa sega ni vakananuma na ka ni Kalou, na ka ga ni tamata.”—Maciu 16:21-23.
E kidroa sara ga kina o Pita! Ni a dodonu me veivuke qai veitokoni ia oqo e sa ‘veivakatarabetaki’ vei nona Turaga lomani. E yaco vakacava oqori? E vakacalai Pita na malumalumu e dau kune vakalevu vei keda—me donu ga na noda rai.
Kua ni Nuidei Vakasivia
E dua na sala ena vakaleqa noda vakasama vinaka oya na noda nuitaki keda vakasivia. E vakasalataki ira kina na lotu Vakarisito e Korinica makawa na yapositolo o Paula: “O koya me qai vakaraici koya sa nanuma sa tu dei, de bale ga mai.” (1 Korinica 10:12) Na cava e kaya kina oqo o Paula? E kila vinaka tu ni dau moici rawarawa na vakasama ni tamata—o ira sara mada ga na lotu Vakarisito e ‘vakacalai na lomadra mai na dina kei na savasava vei Karisito.’—2 Korinica 11:3.
E yaco oqori vei ira na nona qase o Paula. A kaya vei ira o Jiova ena gauna oya: “Sa dua tani na noqu vakanananu ka dua tani na nomudou vakanananu, ka sa dua tani na noqui valavala ka dua tani na nomudoui valavala.” (Aisea 55:8) Era ‘nanuma nira vuku,’ ia era sotava ga kina na ca. (Aisea 5:21) E ka vakayalomatua gona meda dikeva na sala ena vinaka tiko ga kina noda vakasama da qai levea tale ga na leqa vata ga oya.
Me Qarauni na Vakasama Vakayago
E tarai ira sara ga vakaca e so mai Korinica na vakasama vakayago. (1 Korinica 3:1-3) Era sega ni vakabibitaka na Vosa ni Kalou ia na vuku ga vakatamata. Sega ni vakatitiqataki nira vuku dina o ira na tamata vuli ni Kirisi ena gauna oya. Ia era tamata lialia ena mata i Jiova. E kaya o Paula: “Ni sa volai, Au na vakarusa na nodra vuku era sa dauvuku, Ka vakatawayagataka na nodra yalomatua era sa dauyalomatua. Evei na vuku? evei na vu-ni-vola? evei na dauveileti ni vuravura oqo? sa sega beka ni vakalialiataka na vuku ni vuravura oqo na Kalou?” (1 Korinica 1:19, 20) Era lewai tu ena “yalo ni vuravura” sega ni yalo ni Kalou. (1 Korinica 2:12) E sega ni salavata kei na rai i Jiova na nodra ivakavuvuli kei na nodra itovo ni vakasama.
E vu sara tiko ga mai vei Setani na Tevoro na vakasama vakayago, ni a vakayagataka na gata me vakacalai Ivi kina. (Vakatekivu 3:1-6; 2 Korinica 11:3) E vakarerevaki beka o koya? Io! E kaya na Vosa ni Kalou, ni o Setani sa ‘vakamatabokotaka tu na nodra vakasama’ na tamata me yaco sara ina nona lai “temaki ira kecega na kai vuravura.” (2 Korinica 4:4,VV; Vakatakila 12:9) E bibi gona meda kidava tiko na nona ivadi ca!—2 Korinica 2:11.
Qarauna “na i Vadi Qaseqase Era Bulia na Tamata”
E veivakasalataki tale ga na yapositolo o Paula me baleta “na i vadi qaseqase era bulia na tamata.” (Efeso 4:14, VV) A sotavi ira na tamata “daucakacaka vakaveivakaisini” nira rairai tukuna tiko na ka dina ia era moica vakatani. (2 Korinica 11:12-15) E so na iwalewale e rawa nira vakayagataka mera rawata kina na nodra inaki ca, oya nira digitaka vaqaseqase na vakasama e tokona na nodra ile, na vosa ni veisiwati qai sega ni dina kece, na vosa ni veivakacalai se ra lasu sara ga.
Dua tale ga na vosa era dau vakayagataka vakalevu e dauveivakacalai na “lotu muri tamata” ena nodra saga mera wasei ira tani e so. Ena dua na vakatutu a soli ina Parliamentary Assembly of the Council of Europe, e vakaturi kina mera vakaroti na vakailesilesi me “kua ni vakayagataki na vosa oqori” vei ira na matalotu vovou nira veivaqaqai tiko. Baleta? E vakabauti ni ca sara ga vakalevu na kena dau tukuni tiko “lotu muri tamata.” E vaka tale ga oqori na nodra beitaka vakailasu na vuku ni Kirisi ni “dauvosa” na yapositolo o Paula, se kena ibalebale dau “tomi sorenikau.” Oqo me kainaki ga ni dau ciqobaca, qai dau weroka na ka e kaya. Ia, na kena dina ga ni a ‘vunautaki Jisu tiko kei na nona tu cake tale mai na mate.’—Cakacaka 17:18.
E dau cakayaco beka na nodra itukutuku lasu na dauveivakacalai? Io. Era vakavuna na veicati vakayavusa vaka kina na veicati vakalotu nira dau moica vakatani na nodra rai na tamata me baleti ira e so tale na matatamata se lotu. E levu era dau vakaduiduitaki ira na tamata era sega tu ni kilai. E vakayagataka sara ga na ivadi oqori o Adolf Hitler ena nona vakatokai ira na Jiu kei ira e so tale na ilawalawa mera “lolovira,” “ra ca,” ra qai “rerevaki” ina Matanitu. Ia, me kua ni vakaleqa nomu vakasama na veivakacalai oqori.—Cakacaka 28:19-22.
Kua ni Vakaisini Iko
E dau rawarawa sara na noda vakaisini keda ga. E dau dredre meda veisautaka se meda lomatarotarotaka na ka eda sa vakatulewataka. Baleta? E bibi ga vei keda na noda rai. E rawa tale ga nida vakacalai keda—meda nanuma ni sa donu ga na veika e cala qai sega ni dina.
A yaco sara ga oqori vei ira e so na lotu Vakarisito ena imatai ni senitiuri. Era kila na ka e kaya na Vosa ni Kalou, ia era sega ga ni bulataka. Era tini ‘vakaisini ira ga kina.’ (Jemesa 1:22, 26) Dua na ivakaraitaki nida sa rawai ena veivakacalai vaka oqori oya nida cudru ke tarogi na veika e baleta na noda vakabauta. Meda kua ni cudru, ia e ka vakayalomatua ga me donu tu ga noda rai da qai vakarogoca vinaka na ka era kaya na tani—kevaka mada ga eda sa kila tu ni donu ga na noda rai.—Vosa Vakaibalebale 18:17.
Vakekeli Mo ‘Kilai Koya Kina na Kalou’
Na cava me caka me vinaka tiko ga kina na noda vakasama? E levu sara na ka e rawa ni vukei keda ia meda makutu ga ni cakava. E kaya na tui vuku o Solomoni: “Na luvequ, kevaka ko na vakabauta na noqu vosa, ka vunia na noqu vunau me nomu; mo vakatu daligamu kina ki na vuku, ka vagolea sara na lomamu ki na yalomatua; io, kevaka ko tagica na lomavuku, ka tabalaka na domomu mo kila ka; kevaka ko qara me vaka ko sa qara na siliva, ka vakasaqara me vaka sai yau vuni; ko na qai kila na rerevaki Jiova, ka kunea na Kalou mo kilai koya.” (Vosa Vakaibalebale 2:1-5) Kevaka gona eda vakatawa ina noda vakasama kei na lomada na dina mai na Vosa ni Kalou, eda na vuku, ena tiko vei keda na kilaka da qai yalomatua. Eda sa na vakelia sara tiko ga na ka e uasivia na siliva se so tale na iyau.—Vosa Vakaibalebale 3:13-15.
Meda rawa ni vakasama vinaka e bibi me tiko na vuku kei na kilaka. E kaya na Vosa ni Kalou: “Ni na qai curuma na lomamu na vuku, ka sa kamikamica mai ki na yalomu na daukila ka; ena qai maroroi iko na lomavuku, ka vakatawai iko na yalomatua: me vakabulai iko mai na sala ni tamata ca, mai na tamata sa vosataka na ka veve: ko ira era sa biuta na sala dodonu, me ra muria na sala butobuto.”—Vosa Vakaibalebale 2:10-13.
E bibi me dusimaka noda vakasama na itovo ni rai ni Kalou, nida lomabibi se nida sotava na ituvaki rerevaki. Ena vakadredretaka noda vakasama vinaka ni curumi keda na yalo ni cudru se rere. E kaya o Solomoni: “Na veivakasaurarataki sa vukica na tamata vuku me tamata lialia.” (Dauvunau 7:7) E rawa sara mada ga nida ‘didivaki Jiova.’ (Vosa Vakaibalebale 19:3) Ena sala cava? Nida beitaka na Kalou ena noda leqa, me iulubale sara ni noda cakava na ka e sega ni salavata na lawa kei na ivakavuvuli ni Kalou. Meda kua ni nanuma ni sa donu vinaka ga na ka eda kila, ia meda rogoca ena yalomalumalumu na nodra ivakasala na vuku nira saga mera vukei keda mai na iVolatabu. Ke rawa, meda tu vakarau ni biuta laivi na rai sa vakawakana tu e lomada ke sa vakadinadinataki ni cala.—Vosa Vakaibalebale 1:1-5; 15:22.
‘Kerea Tiko ga Vua na Kalou’
Eda bula donuya tu e dua na gauna veilecayaki qai vakarerevaki. E bibi gona meda masuta na veidusimaki i Jiova me rawa nida vakatulewa dodonu kina da qai cakacaka vakayalomatua. E kaya o Paula: “Dou kakua sara ni lomaocaoca; ia e na ka kecega me vakatakilai vua na Kalou na nomudou kerekere e na masu kei na dau cikecike kei na vakavinavinaka. Ia na vakacegu ni Kalou, sa uasivia na ka kecega e kilai rawa, ena vakataudeitaka na yalomudou kei na lomamudou e na vuku i Karisito Jisu.” (Filipai 4:6, 7) Keda lekata na vuku me vosoti kina na leqa kei na veivakatovolei dredre, e dodonu meda “kerea [tiko ga] vua na Kalou, o koya sa solia vakalevu kivei ira kecega na tamata, a sa sega ni dauveivakadirideini.”—Jemesa 1:5-8.
Ni kila na yapositolo o Paula ni gadrevi mera yalomatua na nona itokani lotu Vakarisito e “uqeta [kina] na vakanananu savasava ena nodra vakasama.” E vinakata mera “nanuma na veika era a kaya ni na yaco ko ira na parofita yalosavasava kei na veivakaro ni Turaga ka i Vakabula,” o Jisu Karisito. (2 Pita 3:1, 2, VV) Ni vakamuri oqori vaka kina na vakananumi ni Vosa i Jiova, eda na vakasama vinaka da qai cakacaka vakayalomatua kina.
[iYaloyalo ena tabana e 21]
O ira na lotu Vakarisito taumada e vakamua nodra vakasama na vuku vakalou, sega ni rai vakatamata
[Credit Lines]
Ira na vuku tekivu ena imawi ina imatau: Epicurus: iTaba mai na courtesy of the British Museum; Cicero: Reproduced from The Lives of the Twelve Caesars; Plato: Roma, Musei Capitolini
[iYaloyalo ena tabana e 23]
E bibi na masu kei na vulici ni Vosa ni Kalou