Vakaikuritaka na Kilaka ena Lewa Vinaka

“Vakaikuritaka na kilaka ena lewa . . . vinaka.”​—2 PITA 1:​5-8, VV.

1. Na cava e dau vu ni kena basika e levu na leqa?

ENA dua na sasaga mai Mereke me tarovi kina na vakayagataki ni wainimate gaga, era vakasalataki vaka oqo na itabagone: “Mo vakuakua ga.” Sa na wacava mada na kena vinaka na bula kevaka eda dau vakuakua kece, sega wale ga ena wainimate gaga ia ena gunu vakasivia, ena itovo dukadukali se vakasisila, ena caka bisinisi vakailawaki, kei na “gagadre ca ni yago”! (Roma 13:14) Ia, eda vakadinata kece ni sega ni ka rawarawa meda vakuakua.

2. (a) Na ivakaraitaki cava ena iVolatabu e dusia ni o ira tale ga ena gauna makawa a dau dredre nira vakuakua? (b) Me uqeti keda vakacava na ivakaraitaki oqo?

² Nida ivalavala ca kece e dredre meda lewai keda vinaka, e dodonu kina meda kauaitaka ni vulica na sala meda valuta kina noda malumalumu. Na iVolatabu e tukuni ira ena gauna makawa era saga mera qarava na Kalou, ia e dau dredre mera vakuakua ena so na gauna. Vakasamataki Tevita kei na nona veibutakoci kei Pacisepa. Lai kedrau wale kina na isamunidawa na luvedrau a sucu ena vuku ni veibutakoci, vaka kina na wati Pacisepa, erau mate ruarua e dina ni rau sega ni cala. (2 Samuela 11:​1-​27; 12:​15-​18) Vakasamataka tale mada ga na yapositolo o Paula, ni a tusanaka: “Ia na ka vinaka ka’u sa vinakata, au sa sega ni kitaka; ia na ka ca ka’u sa sega ni vinakata, au sa kitaka ga.” (Roma 7:​19) E dau vakatale beka ga oqo na veika o sotava? E tomana o Paula: “Ni’u sa vinakata na vunau ni Kalou e na lomaqu dina: ia ka’u sa kunea e dua tani na vunau e na veitikiqu, a rau sa veivala kei na vunau sa tu e na lomaqu, a sa vakabobulataki au ki na vunau ni ca, o koya sa tiko e na veitikiqu. A tamata vakaloloma koi au! o cei ena sereki au mai na yago ni mate oqo?” (Roma 7:​22-​24) Na ivakaraitaki oya mai na iVolatabu e dodonu me uqeti keda meda kua ni soro ni saga meda lewai keda vinaka.

Eda na Vulica Meda Lewai Keda Vinaka

3. Tukuna na vuna meda kua ni namaka kina ni na rawarawa noda lewai keda vinaka.

³ Na noda rawa ni vakuakua e dua tale na kena itukutukuni na noda lewai keda vinaka, na itovo e vakamacalataki ena 2 Pita 1:​5-7 (VV), vata kei na vakabauta, ivalavala vinaka, kilaka, dauvosota, ivakarau vakalou, veilomani vakaveitacini, kei na loloma. Sega ni dua vei ira na itovo qoroi oqo eda sucukaya mai. Ena dodonu meda bucini ira. Ia, e macala ni na gadrevi na igu kei na sasaga me rawa ni qai laurai vakalevu na veitovo oqo ena noda bula. Meda kua gona ni namaka ni na rawarawa noda bucina na noda lewai keda vinaka.

4. Na cava era nanuma kina e levu ni sega ni gadrevi mera lewai ira vinaka, ia na cava e vakaraitaka oqo?

⁴ Io, e dina, ni vica vata na milioni era na kaya beka ni sega ni gadrevi mera lewai ira vinaka. Na vuna nira cakava tu ga na veika e lomadra, ra qai nakita se so na gauna era lecava, ni sa lewa tu na nodra bula na veika e guta na yagodra ivalavala ca. Era sega tale ga ni dau kauaitaka na veika era na sotava kina se na kena cakayaco vei ira tale na so. (Juta 10) Sa qai laurai levu ga nikua na yalo ni sega ni rawa ni vakuakua. Ia, e vakaraitaka ga oqo nida sa bula dina tu ena “iotioti ni veisiga” a tukuna taumada o Paula: “Ena yaco mai na gauna cacamatua, lewalewai dredre. Na tamata era na dui lomani ira ga, era na lomana na ilavo, era na daubole, viavialevu, dauvosavakacaca, . . . era na sega ni lewai ira vinaka.”​—2 Timoci 3:​1-3, NW.

5. Na cava era kauaitaka kina na iVakadinadina i Jiova mera lewai ira vinaka, kei na ivakasala cava se yaga tiko ga?

⁵ O ira na iVakadinadina i Jiova era kila ni dua na sasaga levu ena vinakati mera cakava me rawa nira qai lewai ira vinaka kina. Vakataki Paula, era kila ni veisaqasaqa na veivakamuai ni yago ivalavala ca kei na nodra via vakamarautaka na Kalou ena nodra muria na nona ivakatagedegede. Oya na vuna era se kauaitaka makawa sara mai kina na nodra via kila na sala mera na qaqa kina ena vala oqo. Lesu tale ena 1916, ena dua na itabataba ni Vale ni Vakatawa e tukuna “na veika e dodonu meda cakava meda lewai keda rawa kina, noda vakasama, vosa kei na noda itovo.” E vakarota meda nanuma matua na Filipai 4:​8. Se yaga tiko ga na ivakasala vakalou ena tikinivolatabu oya, dina ni se volai sara ena rauta ni 2,000 na yabaki sa oti, qai vaka me dredre ni muri nikua ni vakatauvatani ena gauna se volai kina se ena 1916 mada ga. Ia, era saga vakaukaua na lotu Vakarisito mera vakuakua ena gagadre vakavuravura, nira kila ni nodra cakava oqo sa ra tokona tiko kina na nodra Dauveibuli.

6. Na cava e sega ni dodonu kina meda yalolailai nida saga tiko meda lewai keda vinaka?

⁶ Na lewa matau se lewai koya vinaka e tukuni ena Kalatia 5:​22, 23, (VV), me dua vei ira “na vua ni Yalo Tabu.” Ke da bulataka na itovo oqo vata kei na “loloma, na reki, na vakacegu, na vosota vakadede, na cakacaka loloma, na yalovinaka, na yalodina, [kei] na yalomalumalumu,” ena yaga sara vakalevu vei keda. Na noda cakava oqo ena tarovi keda me vaka e kaya o Pita, meda “kakua ni vucesa se tawa vua” ena noda qarava na Kalou. (2 Pita 1:8) Ia e sega ni dodonu meda yalolailai se beitaki keda ke da sega ni rawa ni vakaraitaka taucoko na itovo oqo me vaka eda vinakata. E koronivuli, o na rairai raica ni duidui na ivakarau ni nodra ciqoma na ka na gonevuli. Se ena vanua ni cakacaka, ena totolo sara nona kila na taba ni cakacaka vou e dua, ni vakatauvatani kei ira na vo ni nona itokani vakacakacaka. E vakatale ga oya na itovo vakarisito, ni so era bulataka totolo cake mai na so tale. O koya gona, na ka ga e bibi oya noda saga tiko ga meda bulataka na itovo vakalou ena kena vinaka eda rawata. E rawa nida cakava oqo ke da vakayagataka vinaka na veivuke e vakarautaka o Jiova ena nona Vosa kei na ivavakoso. Na noda vagugu meda sauva na noda inakinaki e sega soti ni bibi, na ka e bibi cake sara oya na noda sasaga vagumatua meda toso tiko ga ena noda bulataka na itovo vakalou.

7. Na cava e vakaraitaka ni bibi meda lewai keda vinaka?

⁷ E dina ni iotioti sara tiko ni itovo e volai me vua ni yalo tabu na noda lewai keda vinaka, ia e sega ni kena ibalebale ni sega soti ni yaga sara me vakatauvatani kei na vo ni vua ni yalo tabu. E kena veibasai. Meda nanuma tiko ni “cakacaka ni tovo vakayago” kece e rawa ni levei kevaka eda lewai keda vinaka. Ia na tamata ivalavala ca ena dau cakava e so na “cakacaka ni tovo vakayago . . . , a dauveibutakoci, na daudara, nai valavala tawa-savasava, na daugarogaro, na dausoro ki na veimatakau, na daucakaisausau, na dauveicati, na dauveileti, na veiqati, na daucudrucudru, na dauveiba, na veisei vakavuravura, na veisei ni lotu.” (Kalatia 5:​19, 20) Koya gona meda vala tiko ga, meda dei ina noda inakinaki, oya meda cavuraka na gagadre ca mai na lomada kei na noda vakasama.

E So Era Sasaga Sara Vakaukaua

8. Na cava e so na vuna e vakadredretaka nodra lewai ira vinaka e so?

⁸ E so na lotu Vakarisito e ka ni bolebole vei ira mera sasaga vakaukaua mera lewai ira vakavinaka ni vakatauvatani kei ira tale e so. Cava na vuna? Ena rairai vakadredretaka nodra lewai ira vinaka na nodra isususu se na veituvaki era a sotava. Ke dua gona o keda e rawarawa ga meda bucina da qai vakaraitaka nida lewai keda vinaka, e dodonu meda marau. Ia e dodonu meda yalololoma da qai veinanumi nida veimaliwai kei ira e dredre mera lewai ira vinaka, veitalia mada ga kevaka eda mai leqa ena nodra sega ni rawa ni lewai ira vinaka. Nida ivalavala ca ga, na cava meda via yalododonu kina vakasivia?​—Roma 3:​23; Efeso 4:2.

9. Na malumalumu cava e tu vei ira e so, kei na gauna cava sa na qai takali vakadua kina?

⁹ Kena ivakaraitaki: Eda rairai kila e so na tacida lotu Vakarisito sa ra biuta e so na ka era dau cakava “me ka ga ni lasa,” me vaka na vakatavako se vakayagataki ni wanimate gaga, ia ena so na gauna e dau garova tale na lomadra. Se so e dau ka ni bolebole mera yalana na levu ni nodra kana se levu ni nodra gunu yaqona ni viti se yaqona ni valagi. E so e dredre mera tarova na yamedra, era dau vosa cala kina ena levu na gauna. Me wali na leqa vaka oqo ena gadrevi e dua na sasaga vinaka me bulataki kina na noda lewai keda vinaka. Na vuna? Ni kaya na Jemesa 3:2: “Ni da sa cala kecega e na ka e vuqa. Kevaka sa sega ni cala e dua e na vosa, sa tamata uasivi sara ko koya, a sa rawarawa vua me tarova na yagona taucoko.” E so tale e kaukaua nodra gagadre ni via veimauilavo. Se ra dau yalototolo beka. E sega ni vakabekataki ni na taura na gauna na noda vulica meda valuta na malumalumu vaka oqo. Rawa sara tale ga ni dua na veisau levu eda cakava ena noda bula nikua, ia e sa na qai takali ga vakadua na gagadre ca kece nida sa na tamata uasivi. Ena gauna mada ga oqo, na noda saga gona meda lewai keda vinaka ena tarova na noda rawai tale ena ivalavala ca. Nida tomana tiko noda sasaga, meda veivukei meda kua ni soro koso.​—Cakacaka 14:​21, 22.

10. (a) Na cava e ka ni bolebole kina vei ira e so mera lewai ira vinaka ena veika e vauca na veiyacovi? (b) Na vakatulewa bibi cava a cakava e dua na tacida tagane? (Raica na kato ena tabana e 16.)

¹⁰ Dua tale na basoga ni bula e dredre kina vei ira e so mera lewai ira vinaka oya ena gagadre ni veiyacovi. Na gagadre oqo e kotora e lomada na Kalou o Jiova ena gauna e buli keda kina. Ia, e so e dredre mera biuta ena kena ikotokoto dodonu, me salavata kei na ivakatagedegede ni Kalou. Sa qai dredre ga vakalevu ke sa rui kaukaua sara nodra gagadre ni veiyacovi. Eda bula tu ena vuravura e vakabulabulataka ena levu na sala na veiyacovi. E rawa ni vakavuleqa oqo vei ira na lotu Vakarisito era se via tu dawai mada​—ena loma ni dua na gauna​—me kua ni vakalatilati na bula vakawati ena nodra qarava na Kalou. (1 Korinica 7:​32, 33, 37, 38) Ia me salavata kei na ivakasala ena iVolatabu ni “vinaka na vakawati ka ca me daugagano,” era na rairai lewa mera vakawati, me vaka ni ka dokai. Ena gauna vata oya, era na vakawati “ga kei koya sa nona na Turaga,” me vaka e vakasalataka na iVolatabu. (1 Korinica 7:​9, 39) Eda kila ni na marautaka o Jiova na nodra vinakata mera tutaka nona ivakavuvuli dodonu. Vei ira tale ga na nodra itokani lotu Vakarisito, era okata me ka ni reki nodra veimaliwai kei ira na dausokalou dina e vaka oqo nodra itovo savasava kei na nodra yalodina.

11. E rawa vakacava nida vukea e dua na tacida tagane se yalewa e via vakawati ia e sega ni kunea e dua na kena isa?

¹¹ Vakacava ke sega ni kune rawa e dua na isa ni vakawati veiganiti? Vakasamataka mada na nona rarawa e dua e gadreva me vakawati ia e qai sega ni rawa! E raici ira beka nona itokani nira vakawati ra qai mamarau, ni se vakasaqara tiko ga o koya na kena isa veiganiti. Vei ira e so ena ituvaki oya, na ivalavala tawasavasava ni vakatavevele e rawa ni nodra leqa tudei. Ia, e macala ni sega ni dua na lotu Vakarisito ena via vakayalolailaitaka e dua tale e saga me savasava tiko ga. Eda na sega beka ni nakita, ia e rawa ni veivakayalolailaitaki ke da dau tukuna vaka oqo, “Gauna cava o sa na qai vakawati kina?” Ena sega beka ni dua na inaki ca e tauci kina oya, ia ena vinaka cake meda lewai keda vinaka ena noda tarova na gusuda! (Same 39:1) O ira na dawai era maliwai keda era se savasava tiko ga e gadrevi mera vakacaucautaki. Me isosomi gona ni noda tukuna na vosa e veivakayalolailaitaki, e vinaka cake meda cakava na ka e veivakayaloqaqataki. Kena ivakaraitaki, e rawa nida okati ira na dawai ena kanavata se nodra veimaliwai na mataveitacini vakarisito matua.

Lewai Keda Vinaka ena Bula Vakawati

12. Na cava e gadrevi kina vei ira na vakawati mera lewai ira vinaka?

¹² Na vakawati e sega ni kena ibalebale nida sa na galala kina mai na noda lewai keda vinaka ena veika e vauca na veiyacovi. Kena ivakaraitaki, ena duidui sara na gagadre ni veiyacovi ni tagane kei na yalewa vakawati. Se, na ituvaki vakayago nei dua vei rau ena rawa ni vakaleqa nodrau veiyacovi se na tarova sara mada ga. Ena vuku beka ni veika e sotava e liu e dua vei rau, ena ka ni bolebole kina vua me muria na ivakasala: “Me ia vua na yalewa na tagane na ka sa dodonu ena veilomani: me vaka talega kina na yalewa vua na tagane.” Ena ituvaki vaka oqo, ena gadrevi vua na kena isa me na lewai koya vinaka. Ia e rawa ni rau vakasamataka ruarua na ivakasala vakayalololoma i Paula vei ira na lotu Vakarisito vakawati: “Dou kakua ni tarova na veiyacovi vakai kemudou, me ia ga ni sa vinakata ruarua e na gauna lekaleka, mo dou lalaga ki na lolo kei na masu; ia dou qai veiyacovi tale, de dauveretaki kemudou ko Setani e na vuku ni nomudou dauveidomoni.”​—1 Korinica 7:​3, 5.

13. Na cava e rawa nida cakava vei ira era saga tiko mera lewai ira vinaka?

¹³ E sega ni vakabekataki ni rau na marautaka na veiwatini ke rau sa lewai rau vinaka ena vuku ni veimaliwai voleka oqo. Ena gauna vata oya, me rau vakaraitaka na nodrau veinanumi vei ira nodrau itokani dausokalou era se saga tiko ga mera lewai ira vinaka ena tikina oqo. Meda kua ni guilecava ni masuti Jiova me solia vei ira na tacida vakayalo na yalomatua, doudou, kei na yalodei mera saga vagumatua tiko ga mera lewai ira vinaka, ra qai cakava na veika ena vorati kina na gagadre cala.​—Filipai 4:​6, 7.

Veivukei Tiko Ga

14. Na cava meda lomani ira kina da qai nanumi ira noda itokani lotu Vakarisito?

¹⁴ Ena so na gauna, ena rairai dredre meda lomani ira noda itokani lotu Vakarisito era saga vagumatua tiko mera lewai ira vinaka ena dua na ituvaki eda sega ni bau vakila, ni sega ni noda malumalumu. Ia e duidui na tamata. E so e rawai ira totolo na lomadra, e so e sega. E so e rawarawa ga mera lewai ira. E so tale e dredre. Ia, nanuma ni o koya e sasaga tiko e sega ni tamata ca. Io, o ira noda itokani lotu Vakarisito era gadreva noda veinanumi kei na loloma. Ena kuria na noda marau ke da lomani ira tiko ga era sasagataka tiko vagumatua mera lewai ira vinaka. Eda rawa ni raica oqori ena vosa i Jisu ena Maciu 5:7.

15. E veivakacegui vakacava na Same 130:3 me baleta na noda lewai keda vinaka?

¹⁵ Me kua nida raici ira vakaca noda itokani lotu Vakarisito era na sega beka ni vakaraitaka na itovo vakarisito ena so na gauna. O keda yadua mada ga, eda vakayaloqaqataki nida vakasamataka, e dina ni raica o Jiova na noda a sega ni lewai keda vinaka beka ena dua na gauna, ia e raica sara tale ga na gauna kece eda vakaraitaka kina, era na sega beka ni raica oqo na noda itokani vakarisito. E veivakacegui gona meda nanuma tiko ga na vosa ena Same 130:3: “Kevaka ko ni sa nanuma, Jiova, nai valavala ca o cei kemuni na Turaga, me na bula rawa?”

16, 17. (a) Eda na muria vakacava na Kalatia 6:​2, 5 me baleta na noda lewai keda vinaka? (b) Na cava eda na dikeva tarava me baleta na noda lewai keda vinaka?

¹⁶ Meda vakamarautaki Jiova, e dodonu meda saga yadua meda lewai keda vinaka, ia eda kila nira tu vakarau tale ga na tacida lotu Vakarisito mera veivuke kina. Io, e dina ni dodonu meda dui colata noda icolacola, ia eda vakauqeti tale ga meda vukei ira tale e so mera vorata na malumalumu e so e dau basika. (Kalatia 6:​2, 5) E rawa gona nida vakavinavinakataki ira na itubutubu, keda isa ni vakawati, se noda itokani, era tarova meda lakova na vanua e sega ni dodonu meda lako kina, noda raica na veika e sega ni dodonu meda raica, se tarova noda cakava na veika e sega ni dodonu meda cakava. Era vukei keda sara tiko ga meda lewai keda vinaka, meda vakuakua da qai dei ena noda vakatulewa!

¹⁷ Sega ni vakabekataki ni levu sara na lotu Vakarisito sa ra na vakamuria tiko mai na veika e veivosakitaki tiko me baleta na noda lewai keda vinaka, ia era vakabauta ni dodonu mera vakavinakataka cake tale na tikina oqo. Mera yacova na kena ivakatagedegede e nanumi ni rawa ni namaki vei ira na kawatamata ivalavala ca. E vaka tale ga oqo nomu rai? Na cava gona o rawa ni cakava mo bulataka kina na vua ni yalo tabu oqo? Na nomu cakava oqo o na rawata kina vakacava na veika o sauva ni o dua na lotu Vakarisito? Meda dikeva mada oqo ena ulutaga e tarava.

O se Nanuma Tiko?

Noda Lewai Keda Vinaka . . .

• na cava mera bulataka kina na lotu Vakarisito?

• na cava e ka ni bolebole kina vei ira e so?

• na cava e bibi kina ena bula vakawati?

• na cava meda veivukei kina ena kena bulataki?

[Kato/iYaloyalo ena tabana e 16]

A Vulica me Vakuakua

E cakacaka vakavunivola e dua na iVakadinadina i Jiova mai Jamani ena dua na tabana ni vakauitukutuku. E okati ena nona cakacaka me dau raica e rauta ni 30 na dui porokaramu ena retioyaloyalo kei na walesi. Ni yaco na leqa, me na vakadikeva vinaka sara na porokaramu me raica kina na ka e vakavuna. E kaya: “E vaka ni kena ivakarau me dau yaco na leqa ena gauna cala, ena gauna sara ga e dau vakaraitaki kina na itovo kaukaua se na veiyacovi. Sa dau qai kabi toka na veika ca au raica ena noqu vakasama me vica vata na siga se macawa, me vaka sara ga e ceuti tu ena noqu mona.” A vakatusa ni vakaleqa sara ga nona veika vakayalo na ka oqo: “E noqu malumalumu na yalototolo, o koya li meu dau raica na itovo kaukaua ena iyaloyalo, sa qai dredre ga na noqu saga meu lewai au vinaka. Na iyaloyalo ni veiyacovi e vakaleqa na neirau veimaliwai vakaveiwatini. Au dau sasaga e veisiga meu vorata na veivakamuai ni veika oqo. Meu kua gona ni rawai ena leqa oqo, au mani nanuma meu vaqara e dua tale na cakacaka, veitalia ke mani sau lailai. Wale tiko ga oqo au mani kunea e dua. E yaco dina na ka au gadreva.”

[iYaloyalo ena tabana e 15]

Na veika eda vulica mai na noda vuli iVolatabu ena vukei keda meda lewai keda vinaka