O Cei o Jisu Karisito?

RAITAYALOYALOTAKA mada na levu ni nona marau na cauravou Jiu, o Adriu, ni rogoca ena imatai ni gauna na veivosa i Jisu na kai Nasareci! Na iVolatabu e vakamacalataka ni o Adriu a kunei tuakana qai kaya: “Keitou sa kunea na Mesaia; (a kenai balebale, na Karisito).” (Joni 1:41) Na vosa vakaiperiu kei na vosa vakirisi e dau vakadewataki me “Mesaia” kei na “Karisito” e kena ibalebale, “O Koya na Lumuti.” O Jisu na Lumuti oya, se o koya na digitaki ni Kalou​—na turaga yalataki. (Aisea 55:4) E tu ena iVolatabu na veiparofisai me baleti koya, qai o ira na Jiu ena gauna oya era a namaki koya tale tiko ga.​—Luke 3:15.

Eda kila vakacava ni o Jisu ga e nona digitaki na Kalou? Vinaka meda dikeva mada na ka a yaco ena 29 S.K., na gauna sa yabaki 30 kina o Jisu. A lako vei Joni na Dauveipapitaisotaki me papitaiso ena uciwai na Joritani. E kaya na iVolatabu: “Ia ko Jisu, ni sa papitaisotaki oti, sa cabe sara mai na wai: ka raica, sa qai wase rua vua na lomalagi, a sa raica ko koya na Yalo ni Kalou ni sa lako sobu mai me vaka na ruve, ka sa mai ro toka vua: ka raica, sa dua na domo mai lomalagi, sa kaya, O koya oqo na noqu Gone ni toko, au sa dauvinakata vakalevu.” (Maciu 3:16, 17) Ni rogoca o Joni na vosa ni veivakadonui oqori, ena vakatitiqataka beka ni o Jisu na nona digitaki na Kalou? Nona sovaraka na Kalou o Jiova na yalona tabu vei Jisu, e vakaraitaka ni sa lumuti koya, se lesi koya me na veiliutaki me Tui ni nona Matanitu. Yaco kina me vakatokai tale ga o Jisu me o Karisito, e kena ibalebale o koya na Lumuti. Ia, na cava e vakatokai kina o Jisu me Luve ni Kalou? A lako mai vei?

“Sa ka Mailiu Sara” na Nona iTekitekivu

E rawa ni wasei tolu na bula i Jisu. Na kena imatai e tekivu makawa sara ni bera ni mai sucu e vuravura. “Sa ka mailiu sara, mai na gauna makawa dina” na nona itekitekivu, e kaya na Maika 5:2. A kaya sara mada ga o Jisu: “Au sa lako mai cake”​—oya mai lomalagi. (Joni 8:23) O Jisu e dua na kabula vakayalo qaqa mai lomalagi.

E tiko na kedra itekitekivu na veika buli kece, e macala gona ni dua na gauna a bula taudua voli na Kalou. Ia, e sega ni wili rawa na gauna a tekivu bulibuli kina na Kalou. O cei na imatai ni nona ibulibuli? Na iotioti ni ivola ena iVolatabu e tukuna ni o Jisu na “[i]vakatekivu ni cakacaka ni Kalou.” (Vakatakila 3:14) E “ulumatua . . . ni veika buli kece ga” o Jisu. Na vuna e tukuni kina oqori, baleta ena vukuna sa qai ‘buli . . . na veika kece ga, mai lomalagi kei vuravura, e rairai se tawarairai.’ (Kolosa 1:15, 16, VV) Io, na Kalou a buli Jisu sara ga. Sa rauta me vakatokai koya na Kalou me “Luvena e dua bauga sa vakatubura.” (Joni 3:​16) Vakatokai tale ga o Jisu me o koya “na Vosa.” (Joni 1:14) Na cava na vuna? Ni bera ni mai bula e vuravura o Jisu, a dau vakayagataki koya na Kalou me nona matanivanua.

O koya “na Vosa” a dau tiko vata kei na Kalou o Jiova “e nai vakatekivu,” na gauna a buli kina “na lomalagi kei vuravura.” Na Kalou a vosa tiko vua “na Vosa” ena nona kaya: “Daru bulia na tamata me ucui kedaru.” (Joni 1:1; Vakatekivu 1:1, 26, NW) Macala e ke ni a tiko vata kei Tamana na Luvena ulumatua, qai cakacaka vagumatua kei koya. Ena vosa vakaivakatakarakara, e tukuna o koya ena Vosa Vakaibalebale 8:22-31: “Au a qai tiko kaya [na Dauveibuli] me matai daucakacaka: ka’u a nona ka e daurekitaki e na veisiga, ka’u a marau tiko e matana.”

E sega ni vakabekataki ni rau sa na veikilai voleka sara na Kalou o Jiova kei na Luvena duabau ga ena nodrau cakacaka vata voli! A cakayaco dina vei Luvena na nona veimaliwai voleka kei Tamana mai na gauna balavu sara. Yaco kina na Luvena talairawarawa me vakataki Tamana, o Jiova. Sa rauta me vakatokai o Jisu ena Kolosa 1:15 (VV) me “i yaloyalo ni Kalou tawa raici.” Oqo e dua tale na vuna e bibi kina na kilaka me baleti Jisu ni na vakaceguya na noda gagadre vakayalo, kei na noda vinakata meda kila na Kalou. Na ka kece e cakava e vuravura o Jisu e ka sara ga ena cakava o Jiova. O koya gona, nida kilai Jisu, eda sa na kilai Jiova tale tiko ga. (Joni 8:28; 14:8-10) Ia, a mai bula vakacava e vuravura o Jisu?

Nona Bula Vakatamata

A tekivutaki na ikarua ni iwasewase ni bula i Jisu ena gauna a talai koya mai kina na Kalou e vuravura. A vakayacora vakacakamana oqori o Jiova ena nona tokitaka na bula i Jisu mai lomalagi ina katonigone i Meri, e dua na goneyalewa Jiu savasava e dau yalodina. E sega ni sucu ivalavala ca o Jisu, ni a sega ni taratagane o Meri. Na yalo tabu kaukaua i Jiova, se na nona igu yavala e ‘vakarurugi’ Meri, e vakavuna vakacakamana me bukete. (Luke 1:34, 35) A vakasucuma o Meri e dua na gone uasivi, e sega ni valavala ca. A susugi na gone oqori ena dua na vuvale dravudravua, e ulumatua vei ira na vica tale na gone ni vuvale oya, qai tamana vakacabecabe na matai o Josefa.​—Aisea 7:14; Maciu 1:22, 23; Marika 6:3.

Sega ni levu soti na ka e kilai me baleti Jisu ni se gone, ia e dua na ka a yaco ena nona bula e tukuni koya vinaka. Ni se qai yabaki 12, rau a kauti koya na nona itubutubu i Jerusalemi ena soqo ni Lakosivia eratou dau lakova e veiyabaki. Nona tiko e kea, dua na ka na levu ni gauna a tiko voli kina ena valenisoro, “ni sa tiko e na kedra maliwa nai vakavuvuli, ka rogoci ira tiko, ka taro talega vei ira.” Dua na ka na nodra “kurabui ko ira kece era sa rogoca, e na nona vuku kei na nona vosa.” Vakasamataka mada, e se gone ga o Jisu ia sa taroga tu na taro titobu vakayalo e vakavure vakasama, qai sauma tale ga vakayalomatua na taro e tarogi vua. (Luke 2:41-​50) A susu o Jisu ena korolevu o Nasareci, sega ni vakabekataki ni a vulica na cakacaka vakamatai vei Josefa, na tamana vakacabecabe.​—Maciu 13:55.

A bula voli o Jisu e Nasareci me yacova ni sa yabaki 30. Sa qai lako vei Joni me papitaisotaki koya. Ni papitaiso oti, sa tekivu qacoya sara ga na nona cakacaka vakaitalatala. Ena loma ni tolu veimama na yabaki, e dau veilakoyaki o Jisu ena nona vanua me vakavulici ira na tani me baleta na Matanitu ni Kalou. A vakadinadinataka o koya ni a talai mai vua na Kalou. Ena sala cava? Ena vuqa na cakamana a vakayacora​—na cakacaka veivakurabuitaki e sega ni cakava rawa na tamata.​—Maciu 4:17; Luke 19:37, 38.

O Jisu e dua tale ga na turaga yalololoma qai dau veinanumi. E vakavotui oqo ena sala e dau raici ira kina na tani kei na nona veitaratara kei ira. Ni dau torovi rawarawa o Jisu qai veikauaitaki, era taleitaki koya kina na tamata. Era sega sara mada ga ni rere na gone na torovi koya. (Marika 10:13-16) O Jisu e dau dokai ira na yalewa, dina ni so sara mada ga ena gauna oya era dau beci ira na marama. (Joni 4:9, 27) E dau vukei ira na dravudravua kei ira na lomabibi mera “kunea . . . na vakacegu.” (Maciu 11:28-30) Na iwalewale ni nona veivakavulici e rawarawa, matata, qai yaga. Ia, na ka e vakavulica e vakaraitaka ni nona gagadre mera kila na rogoci koya, ni Kalou dina o Jiova.​—Joni 17:6-8.

Ena kaukaua ni yalo tabu ni Kalou, a rawa kina vei Jisu me cakamana ena nona vakabulai ira na tauvimate kei ira na vakaleqai. (Maciu 15:30, 31) Me kena ivakaraitaki, e dua na vukavuka a lako mai vei Jisu qai kaya: “Kevaka ko ni sa vinakata, ko ni sa vakasavasavataki au rawa.” Cava a cakava o Jisu? A dodoka na ligana qai tarai koya na vukavuka, qai kaya vua: “Au sa vinakata; mo savasava mai.” A mani vakabulai na vukavuka oya!​—Maciu 8:2-4.

Dikeva tale ga na gauna a lako mai kina vei Jisu o ira na lewe vuqa mera mai tiko vata kei koya me bogi tolu, qai sega na ka mera kania. Dua na ka na nona lomani ira qai vakani ira vakacakamana na “lewe va na udolu na tagane, ia ko ira na yalewa kei na gone era sa sega ni wili.” (Maciu 15:32-38) Ena dua tale na gauna, o Jisu a vakavuna na ruru ni cava a voleka ni vakaleqai iratou na nona itokani. (Marika 4:37-39) E bau vakaturi ira sara mada ga na mate.a (Luke 7:22; Joni 11:43, 44) A tu vakarau tale ga me cabora na nona bula uasivi meda rawata kina na kawatamata ivalavala ca na inuinui ni gauna se bera mai. E lomani ira dina na tamata o Jisu!

E Vei o Jisu Nikua?

A yabaki 33 veimama o Jisu ena gauna a mate kina ena kaunirarawa.b Ia, a sega ni cava na nona bula ni sa mate. Ni ikatolu ni iwasewase ni bula i Jisu a tekivutaki ni oti e tolu na siga nona mate, ena gauna e vakaturi koya kina na Kalou o Jiova ena yago vakayalo. Nona vakaturi oti, a rairai o Jisu vei ira e vica na drau na tamata ena imatai ni senitiuri S.K. (1 Korinica 15:3-8) Oti oya, “sa qai tiko sobu ena liga i matau ni Kalou” me waraka na gauna ena qai soli kina vua na veiliutaki me tui. (Iperiu 10:12, 13) Ni yaco mai na gauna oqori, sa na tekivu veiliutaki sara o Jisu me Tui. O koya gona, meda raici Jisu vakacava ena gauna oqo? Meda raici koya beka me vaka na turaga e vakararawataki tu qai vakamatei? Se meda raici koya me vakataka e dua e dodonu me sokaloutaki? Nikua, o Jisu sa sega ni qai tamata tale tiko, e sega tale ga ni Kalou Kaukaua Duadua. Ia, sa dua na kabula vakayalo qaqa, e veiliutaki tiko vakatui. Ena sega ni dede, sa na vakavatukana na nona veiliutaki ena vuravura leqaleqa oqo.

E vakayagataka na Vakatakila 19:11-16 na vosa vakaivakatakarakara me vakamacalataki Jisu Karisito me vaka e dua na tui e vodo tiko ena dua na ose vula, ena lako mai me lewa vakadodonu qai vakacibivalu. Ena “yaviti ira . . . na veimatanitu” ena nona “[i]seleiwau gata.” Io, ena vakayagataka o Jisu na nona kaukaua levu me vakarusai ira kina na tamata ca. Ia, na cava ena yacovi ira era saga mera vakatotomuria na nona ivakaraitaki? (1 Pita 2:21) O Jisu kei Tamana erau na vakabulai ira ni yaco “nai valu ni siga dina ko ya ni Kalou Kaukauwa”​—e dau vakatokai me Amaketoni​—mera bula tawamudu e vuravura ena ruku ni veiliutaki ni Matanitu vakalomalagi ni Kalou.​—Vakatakila 7:9, 14; 16:14, 16; 21:3, 4.

Ena sautu na vanua ena gauna sa na veiliutaki kina o Jisu, qai dua na ka na levu ni cakacaka veivakurabuitaki ena cakava o koya ena vukudra na kawatamata kece! (Aisea 9:6, 7; 11:1-10) Ni na vakabulai ira na tauvimate qai vakaotia na mate. Ena vakayagataki koya na Kalou me vakaturi ira na vica vata na bilioni na sa mate tu, me rawa nira nuitaka kina na bula tawamudu e vuravura. (Joni 5:​28, 29) Eda sega sara mada ga ni katuma rawa na totoka ni noda bula ena ruku ni nona veiliutaki. O koya gona, e bibi dina meda tomana tiko ga na noda vulica na kilaka vakaivolatabu, me rawa nida kilai Jisu Karisito vinaka sara kina.

[iVakamacala e ra]

[Kato ena tabana e  7]

O JISU BEKA NA KALOU KAUKAUA DUADUA?

E levu na tamata lotu era kaya ni Kalou o Jisu. So era kaya ni tiki ni Letoluvakalou. Na ivakavuvuli oqori e tukuni kina ni “Kalou na Tamana, Kalou na Luvena, qai Kalou na Yalo Tabu, ia e sega ni tolu na Kalou e dua ga.” Eratou “tawamudu qai tautauvata” tolutolu. (E kaya na ivola The Catholic Encyclopedia) E donu beka na ivakavuvuli oqo?

Na Kalou o Jiova e Dauveibuli. (Vakatakila 4:​11) E sega na nona itekitekivu se ivakataotioti, e Kalou kaukaua duadua. (Same 90:2) O Jisu, e duidui ni a tiko na nona itekitekivu. (Kolosa 1:15, 16) Nona tukuna tiko ni Kalou na Tamana, a kaya o Jisu: “Sa uasivi cake vei au ko Tamaqu.” (Joni 14:28) A vakamacalataka tale ga o Jisu ni so na ka e sega ni kila o koya kei ira na agilosi, e kila taudua ga o Tamana.​—Marika 13:32.

Nona masu tiko vei Tamana o Jisu, a kaya: “Me kakua ni yaco na noqu lewa, me yaco ga na nomuni lewa.” (Luke 22:42) Kevaka a sega ni masu tiko o Jisu vua e dua na Kabula e cecere cake, a masu tiko beka vei cei? Kuria oqori, o Jisu a sega ni vakaturi koya vaka i koya, na Kalou ga. (Cakacaka 2:32) Macala gona, ni o Tamana kei Luvena erau sega ni tautauvata ni bera ni mai bula e vuravura o Jisu, se na gauna a bula voli kina vakatamata. Ia, vakacava ni vakaturi oti o Jisu me lai bula i lomalagi? E kaya na 1 Korinica 11:3: “Na ulu i Karisito na Kalou.” Kena ibalebale, o Luvena ena vakamalumalumutaki koya vua na Kalou ena veigauna kece.(1 Korinica 15:28) Na iVolatabu e sega ni vakatokai Jisu me Kalou Kaukaua Duadua. E vakatokai koya ga me Luve ni Kalou.

Ia, na ikatolu ni tiki ni Letoluvakalou, oya na yalo tabu e sega ni tamata. Nona masu tiko vua na Kalou na daunisame, a kaya: “O ni sa tala yani na Yalomuni, era sa buli.” (Same 104:30) Na yalo e talai yani oqori e sega ni Kalou vaka i koya; ia oqori na igu tawarairai e dau vakayagataka na Kalou me vakayacora kina na ka ga e vinakata. A vakayagataka tale ga na igu oqori na Kalou ena kena buli na lomalagi, vuravura, kei na veikabula kece. (Vakatekivu 1:2; Same 33:6) Na Kalou a vakayagataka na yalona tabu me uqeti ira na tagane era vola na iVolatabu. (2 Pita 1:20, 21) O koya gona, na Letoluvakalou e sega ni ivakavuvuli vakaivolatabu.c Ni kaya na iVolatabu: “O Jiova na noda Kalou ko Jiova sa dua bau.”​-Vakarua 6:4.

[iVakamacala e ra]

[iYaloyalo ena tabana e 5]

Yaco o Jisu me nona Lumuti na Kalou ena gauna a papitaiso kina

[iYaloyalo ena tabana e 7]

A vakayagataka o Jisu na nona kaukaua ena cakacaka e lesia vua na Kalou

[iYaloyalo ena tabana e 7]

Sa Tui qaqa tiko nikua o Jisu