Rawai na ca Ena Vinaka—Ena Sala Cava?
O Tui Tevita e dua na turaga vinaka. Dua na ka na nona lomana na Kalou, e dau guta na lewadodonu qai kauaitaki ira tale ga era bula vakaloloma. Ia, na tui vinaka oqo a tini veibutakoci kei Pacisepa, na watina e dua vei ira na nona tamata nuitaki. Gauna sa kila kina o Tevita ni sa bukete o Pacisepa, a mani tuvanaka o koya me vakamatei na watina tagane. Sa qai vakamautaki Pacisepa me ubia kina na nona ivalavala ca.—2 Samuela 11:1-27.
E VOTU ena ivakaraitaki oqo ni rawa vua na tamata me cakava na ka e vinaka. Ia, na cava ga era vakavuna tale tiko kina e levu na ka ca? Na iVolatabu e vakamacalataka e vica na ka e vakavuna. E vakamacalataki tale ga kina na nona na vakayagataki Jisu Karisito na Kalou me vakaotia vakadua na veika ca.
Na Ka Ca e Nanuma na Loma ni Tamata
A cavuta o Tui Tevita e dua na ka e dau vakavuna na ca. Gauna sa vakavotui kina vei Tevita na nona caka ca, a tu vakarau o koya me colata na itotogi cava ga e tau me baleta na ka e cakava. A lomabibi o Tevita ni vola: “Raica, ka’u a sucu vata kei na ca; ka sa kunekunetaki au ko tinaqu e nai valavala ca.” (Same 51:5) A sega sara ga ni inaki ni Kalou vei ira na tina mera kunekunetaka na gone ivalavala ca. Ia, nona vakatulewataka o Ivi me talaidredre vua na Kalou qai cakava vaka tale ga kina e muri o Atama, erau sa sega gona ni rawa ni vakasucuma na gone e uasivi. (Roma 5:12) Ni tubu na iwiliwili ni tamata, e laurai nira dau malele ga ina ka e ca. E kaya gona na Vakatekivu 8:21: “Sa ka ca e nanuma na loma ni tamata mai na gauna sa cauravou kina.”
Ke sega ni qarauna na tamata na ka ca e nanuma e lomana, ena rawa ni tini ina ‘veibutakoci, veicati, veileti, veiqati, cudrucudru, veiba, veisei vakavuravura, na veisei ni lotu, kei na vuvu,’ vaka kina e so tale na itovo e dau veivakaleqai e vakatoka na iVolatabu me “cakacaka ni tovo vakayago.” (Kalatia 5:19-21) Ena ituvaki a sotava o Tui Tevita, a rawai koya na nona malumalumu vakayago me lai veibutakoci, e tini yaco tale ga kina na tiko vakaca. (2 Samuela 12:1-12) A rawa vua me valuta na ka tawakilikili e nanuma na lomana. Ia a vakasamataka tiko ga o Tevita na nona vinakati Pacisepa, a tini vakayacora veitaravi kina na ka a qai mai cavuta e muri na tisaipeli o Jemesa: “Sa dau veretaki ga na tamata yadua ni sa vakauti koya vakatani ka bacani koya na nona gagadre ca. Ia ni sa kunekune na gagadre ca sa vakasucuma na i valavala ca; ia na i valavala ca, ni sa yacova na kena i yacoyaco, sa vakasucuma na mate.”—Jemesa 1:14, 15, VV.
Na veivakamatei vakayauyau, kucu, kei na ivalavala torosobu e cavuti ena imatai ni ulutaga, e ivakaraitaki ni veika lelevu e yaco ni vakatara na tamata na ka ca e nanuma na lomana me lewa na ka e cakava.
Na Lecaika e Vakavuna na Caka Ca
Na ituvaki a sotava na yapositolo o Paula e vakavotuya na ikarua ni vuna era dau caka ca kina na tamata. Ena gauna e takali kina o Paula, a kilai tu me dua na turaga yalovinaka qai dauloloma. A solibula sara mada ga me qaravi ira kina na tacina tagane kei na tacina yalewa era lotu Vakarisito. (1 Cesalonaika 2:7-9) Ia, ni bera oqori, a kilai tu o Paula ena yaca Saula, dau qai cavuta ‘na vosa ni veivakacudrui kei na veivakamatei’ vei ira na tacina lotu Vakarisito vata ga oya. (Cakacaka 9:1, 2) Na cava a tu vakarau kina o Paula me vakaitavi ena nodra vakacacani na lotu Vakarisito taumada? “Au a cakacaka tu e na lecaika,” a kaya o Paula. (1 Timoci 1:13, VV) Io, e liu e laurai vei Paula na ‘lomakatakata vua na Kalou, ia e sega vua na yalomatua [“kilaka dodonu,” NW].’—Roma 10:2.
Me vakataki Paula ga, e vuqa na tamata lomadina era dau cakava tu e liu na veika ca nira lecava na kilaka dodonu me baleta na loma ni Kalou. Me kena ivakaraitaki, a vakaroti iratou na nona imuri o Jisu: “Ena yaco mai na gauna, era na nanuma kina ko ira yadua sa vakamatei kemudou ni ra sa qarava kina na Kalou.” (Joni 16:2) Ra vakadinadinataka na iVakadinadina i Jiova ena gauna oqo na veivosa oqori i Jisu. Ena levu na vanua, o ira sara ga era kaya nira qarava na Kalou era dau vakacacani ira ra qai vakamatei ira na iVakadinadina i Jiova. Macala gona, ni veivakacalai na lomakatakata vaka oqo, e sega ni vakamarautaka na Kalou dina.—1 Cesalonaika 1:6.
Na Vu ni Veika Ca
A vakatakila o Jisu na vuna levu e yaco tiko kina na veika ca. Nona vosa tiko vei ira na iliuliu ni lotu era saga mera vakamatei koya, a kaya kina: “A tamamudou na tevoro, ia dou sa via kitaka na gagadre ca ni tamamudou. Ko koya na dauveivakamatei mai nai vakatekivu.” (Joni 8:44) Ena vuku ni nona kocokoco o Setani a vecei rau kina o Atama kei Ivi me rau talaidredre vua na Kalou. Na nodrau talaidredre gona e vakavuna na ivalavala ca qai yaco kina na mate vei ira na kawatamata kece.
Nona dauveivakamatei o Setani e laurai votu ena ka a cakava vei Jope. Ni vakatarai koya o Jiova me vakatovolea na yalodina i Jope, a sega ni lomavakacegu o Setani ena nona vakavuna me yali na iyau i Jope. A vakavuna tale ga na nodratou mate na tini na luvena. (Jope 1:9-19) Ena veisenitiuri sa sivi, e vakila vakalevu na kawatamata na tubu ni ivakarau ca ena vuku ni ivalavala ca, lecaika, kei na levu ni nona siova o Setani na veika e vauca na bula ni tamata. Na iVolatabu e vakamacalataka ni “sa biu ki vuravura” na Tevoro, qai “biu vata kaya na nona agilose.” Na parofisai vata oqori e tukuna tale ga ni nona biu tani mai o Setani ena vakavuna vakalevu ‘na ca e vuravura.’ E sega ni vakasaurarataki ira na tamata o Setani mera cakava na ka ca, ia e kenadau ena nodra “temaki . . . kecega na kai vuravura.”—Vakatakila 12:9, 12.
Cavuraki na Ca Mai na Loma ni Tamata
Me rawa ni vakawabokotaki vakadua na ca ena bula ni tamata, ena dodonu me cavuraki na ca mai na lomadra, mera kila na inaki ni Kalou, qai muduki na veivakamuai i Setani. Taumada, ena cavuraki rawa vakacava mai na loma ni tamata na ca e sucukaya mai?
Sega ni dua na tamata e rawa ni cavuraka mai na lomada na ca eda sucukaya mai. Ia, na Kalou o Jiova e sa vakarautaka tu na kena iwali vei ira kece era tu vakarau mera ciqoma. A vola na yapositolo o Joni: “Sa vakasavasavataki keda mai na ca kecega na dra i Jisu Karisito.” (1 Joni 1:7) A tu vakarau na turaga uasivi o Jisu me cabora na nona bula, ena nona “colata vaka i koya . . . na noda i valavala ca e na yagona e na kau me rawa kina me da mate ki na valavala ca ka bula ki na i valavala dodonu.” (1 Pita 2:24, VV) Na mate gona vakaisoro i Jisu ena kauta tani na ka ca a cakava o Atama. A kaya o Paula ni a mate o Jisu Karisito “me kedrai voli na tamata kecega.” (1 Timoci 2:6) Io, nona mate na Karisito e dolava na sala vei ira na tamata kece mera rawata tale na bula uasivi a vakayalia taumada o Atama.
Ia, o na rairai taroga, ‘Ke na rawata tale na kawatamata na bula uasivi ena vuku ni mate i Jisu ena rauta na 2,000 na yabaki sa oti, na cava e se sotavi tiko ga kina na ca kei na mate?’ Na kilai ni isaunitaro oqori ena dusia na ikarua ni ka e vakavuna tiko na ca—oya na nona sega ni kila na tamata na inaki ni Kalou.
Na Kilaka Dodonu e Rawa ni Vu ni Caka Vinaka
Nona rawata na tamata lomadina na kilaka dodonu me baleta na ka erau sa cakava tiko ena gauna oqo na Kalou o Jiova kei Jisu, ena rawa ni vukei koya me kua ni tokona na caka ni ka ca ena dela ni nona lecaika kei na kena e rerevaki sara, oya ni rawa ni yaco me “veivala [sara tiko ga] kei na Kalou.” (Cakacaka 5:38, 39) E tu vakarau na Kalou o Jiova me guilecava na ivalavala ca e vakayacori ena dela ni lecaika. Nona vosa tiko o Paula vei ira mai Aceni, a kaya: “Sa vakanadakuya na Kalou na gauna ni lecaika, ia oqo sa vakarota vei keda kece na tamata, e na veivanua kece ga, me da veivutuni. Ni sa lokuca tu ko koya e dua na siga me na lewai vuravura kina e na lewa dodonu, e na liga ni tamata sa lesia oti tu ko koya. A sa vakadinadinataka na Kalou na ka oqo vei ira na tamata kece ga e na nona vakatura cake tale mai na mate na tamata ko ya.”—Cakacaka 17:30, 31, VV.
A kila vinaka tu o Paula mai na veika a sotava ni sa vakaturi mai na mate o Jisu, baleta o Jisu ga a vosa vua qai tarova na nona dau vakacacani ira na lotu Vakarisito ena imatai ni senitiuri. (Cakacaka 9:3-7) Ni sa kila o Paula na kilaka dodonu me baleta na inaki ni Kalou, a tavuki qai yaco me dua na turaga vinaka e dau vakatotomuria na ivakaraitaki i Karisito. (1 Korinica 11:1; Kolosa 3:9, 10) Kuria, a gumatua o Paula na vunautaka “na i Tukutuku Vinaka ni matanitu” ni Kalou. (Maciu 24:14, VV) Sa rauta oqo ni 2,000 na yabaki mai na gauna a mate qai vakaturi kina o Jisu. Ena loma ni gauna oya, e digitaka kina o Jisu e so era vakataki Paula ena kedra maliwa na kawatamata mera na veiliutaki vata kaya ena Matanitu ni Kalou.—Vakatakila 5:9, 10.
Mai na veisenitiuri sa sivi me yacova mai na gauna oqo, era gumatua na iVakadinadina i Jiova mera vakayacora na ivakaro i Jisu: “O koya mo dou qai lako, ka vakalotutaki ira na lewe ni veivanua kecega, ka papitaisotaki ira e na yaca ni Tamamudou, kei na Luvena, kei na Yalo Tabu; vakavulici ira me ra vakabauta na ka kece ka’u a vosa kina vei kemudou.” (Maciu 28:19, 20) O ira era ciqoma na itukutuku oqori era na rawa ni bula tawamudu ena vuravura oqo ena ruku ni veiliutaki ni Matanitu vakalomalagi i Karisito. A kaya o Jisu: “Ia sai koya oqo na bula tawa mudu, me ra kilai kemuni na Kalou dina duaduaga, kei Jisu Karisito ko koya ko ni a tala mai.” (Joni 17:3) Na ka totoka duadua e rawa ni cakava e dua, oya na nona vukea e dua tale me rawata na kilaka oqori.
O ira era ciqoma na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou era na vuataka na itovo me vaka “na loloma, na reki, na vakacegu, na vosota vakadede, na yalomalua, na yalololoma, na vakabauta, na yalomalumalumu, nai valavala malua,” dina ni yaco yavoliti ira tu na veika ca. (Kalatia 5:22, 23) Ena nodra vakatotomuri Jisu, era na sega “ni veisausaumitaka na nona ca e dua.” (Roma 12:17) Ena nodra bula yadua, era na saga mera “rawa ga na ca e na vinaka.”—Roma 12:21; Maciu 5:44.
Vakawabokotaki na Ca
Ena sega ni rawata vakadua na tamata me vakawabokotaki koya e vu ni veika ca, o Setani na Tevoro. Ia, ena dua na gauna wale ga oqo, ena vakayagataki Jisu o Jiova me butuka na ulu i Setani. (Vakatekivu 3:15; Roma 16:20) O Jiova ena dusimaki Jisu Karisito tale ga me “vurumemeataka . . . ka vakaotia” na isoqosoqo vakapolitiki kece ena levu ni ka ca e vakayacora ena gauna taucoko ni bula ni kawatamata. (Taniela 2:44; Dauvunau 8:9) Ena siga ni veilewai sa roro voleka mai, o ira kece era “sega ni vakabauta nai tukutuku-vinaka ni noda Turaga ko Jisu Karisito: sa nodra cudruvi na veivakarusai tawa mudu.”—2 Cesalonaika 1:8, 9; Sefanaia 1:14-18.
Gauna sa na vesu kina o Setani kei ira era tokoni koya, e dina ni na tiko mai lomalagi o Jisu, ia ena vukei ira na bula e vuravura mera veisautaka me vaka na kena ituvaki ena ivakatekivu. O Karisito ena vakaturi ira kece tale ga e ganiti ira mera bula ena parataisi e vuravura. (Luke 23:32, 39-43; Joni 5:26-29) Nona cakava oqori, e sa na vakawabokotaka kina e so na veika ca era sotava voli na kawatamata.
O Jiova e sega ni vakasaurarataka na tamata me ciqoma na itukutuku vinaka me baleti Jisu. Ia, e solia tu na gauna mera rawata na kilaka e rawati kina na bula. E bibi gona mo vakayagataka vinaka sara na gauna oqori! (Sefanaia 2:2, 3) Ke o cakava vaka kina, o na vulica na sala o rawa ni vorata kina na ka ca kece ga ena vakacacana na nomu bula. O na vulica tale ga na ka ena cakava o Karisito me vakawabokotaka kina na ca.—Vakatakila 19:11-16; 20:1-3, 10; 21:3, 4.
[iYaloyalo ena tabana e 5]
A tokona o Saula na caka ni veika ca ni lecava na kilaka dodonu
[iYaloyalo ena tabana e 7]
Na ka totoka duadua e rawa ni cakava e dua, oya na nona vukea e dua tale me rawata na kilaka dodonu