Meda Vakaraitaka Vakacava na Yalololoma?

“Me da caka vinaka vei ira na tamata kecega, ka vakalevu vei ira era veitokani e na vakabauta.”​—KALATIA 6:​10.

1, 2. Na cava eda vulica me baleta na yalololoma ena vosa vakatautauvata ni kai Samaria dauloloma?

NI VEIVOSAKI tiko kei Jisu e dua na turaga e kila vinaka na Lawa, a taroga sara: “Ko cei na kai noqu?” E sauma o Jisu ena dua na vosa vakatautauvata: “Sa dua na tamata sa lako sobu mai Jerusalemi ki Jeriko, a sa sikabotea na daubutako eso, a ra sa luvata tani na nonai sulu, ka vakamavoataka, ka lako tani, a ra biuta ka sa voleka ni mate. A sa lako walega mai e na sala ko ya e dua na bete; ia ni sa raica, sa lako vakatikitiki tani. Sa vaka talega kina e dua na luve i Livai, ni sa yaco ki na yasana ko ya, sa lako mai ka raica, a sa qai lako vakatikitiki tani. A sa dua na kai Samaria, ni sa lako tu, sa yaco vua; ia ni sa raica, sa lomana sara, a sa lako mai, ka vauca na tikina sa mavoa, ka livia kina na waiwai kei na waini, ka vakavodoka ki na nona manumanu, ka kauta ki na bure ni vulagi, ka sa maroroi koya. Ia e na mataka ni sa lako tani, sa taura e rua na pene, ka solia vua nai taukei ni bure, ka kaya vua, Mo vakaraici koya; ia na ka tale ko na kuria, au na sauma vei iko ni’u sa lako tale mai.” Sa qai taroga o Jisu: “Mo lewa mai, se ko cei vei iratou na lewe tolu oqo, sa kai nona ka sikabotei ira na daubutako?” A sauma na turaga oya: “O koya ga sa lomana.”​—Luke 10:​25, 29-​37a.

² E vakavotui vakavinaka na loloma dina ena ivakaraitaki i koya na kai Samaria ena nona vukea na turaga a sikabotei! A tuburi koya na turaga ni Samaria na loloma, mani vinakata kina me vukea na turaga a mavoa tu. Kena ikuri, rau sega mada ga ni veikilai. Na yalololoma e sega ni vakaduiduitaka na matatamata, na matalotu, se na itovo vakavanua. Ni cavuta oti o Jisu na vosa vakatautauvata me baleti koya na kai Samaria dauloloma, e vakasalataki koya sara na turaga rau veivosaki tiko: “Mo lako ko iko, ka kitaka vakakina.” (Luke 10:37b) Meda taura vakabibi na ivakasala oqo da qai gumatua na vakaraitaka na yalololoma. Ia, eda na cakava vakacava? Sala cava soti eda rawa ni vakaraitaka kina na yalololoma e veisiga?

“Kevaka sa Dua na Veiwekani . . . sa Sega na Nonai Sulu”

3, 4. Na cava meda kauaitaka sara kina vakabibi na kena vakaraitaki na yalololoma ena ivavakoso vakarisito?

³ E kaya na yapositolo o Paula: “Ni sa rawa, me da caka vinaka vei ira na tamata kecega, ka vakalevu vei ira era veitokani e na vakabauta.” (Kalatia 6:​10) O koya gona, meda dikeva mada na sala eda rawa kina ni lomani ira vakalevu na noda itokani ena vakabauta.

⁴ Ena nona uqeti ira na lotu Vakarisito dina na tisaipeli o Jemesa mera dau veilomani, a vola: “Ni na lewai ka sega ni lomani, ko koya sa sega ni ia na loloma.” (Jemesa 2:​13) Na veitikina yavolita na ivakasala uqeti vakalou oqo e vakaraitaka e so na sala eda rawa ni vakaraitaka kina na yalololoma. Me kena ivakaraitaki, eda wilika ena Jemesa 1:​27: “Na lotu savasava ka sega ni cala e mata ni Kalou ko Tamada sa vakaoqo, Me sa dauraici ira na luveniyali kei ira na yada, ni ra sa rarawa, me sa qarauni koya talega me kakua ni tauvi koya na duka ni ka vakavuravura.” E kaya na Jemesa 2:​15, 16: “Kevaka sa dua na veiwekani se yalewa se tagane sa sega na nonai sulu, ka sega na kena e na veisiga, ia ka dua vei kemudou sa kaya vei ira, Dou lako e na vakacegu, dou tatalai ka vakamamautaki; ia dou sa sega ni solia na veika e yaga ki na yagodra; a cava na betena?”

5, 6. Rawa vakacava nida vakaraitaka na levu ni noda yalololoma vei ira na mataveitacini ena ivavakoso eda lewena?

⁵ E kilai tani na lotu dina ena veikauaitaki kei na veivuke. Noda ivakarau ni sokalou e sega ni uqeti keda meda yalana ga noda loloma ena vosa, eda na kaya beka vei ira na tacida nida nuitaka ni na tini vinaka na ka kece era cakava. Ia, ena uqeti keda na loloma meda dau vukei ira na gadreva dina tu. (1 Joni 3:​17, 18) Io, eda rawa ni vakaraitaka na levu ni noda yalololoma nida vakarautaka na kakana vei ira na tauvimate, noda vukea e dua na itabaqase ena so na cakacaka ni vale, da veikau ena soqoni vakarisito kevaka e rawa, kei na noda tu vakarau na vukei ira na gadreva na veivuke.​—Vakarua 15:​7-​10.

⁶ E uasivi sara ena veivuke vakayago na noda veivuke vakayalo ina ivavakoso vakarisito e tubu tiko ga. Eda vakauqeti meda “vakacegui ira era sa yalolailai, vukei ira era sa malumalumu.” (1 Cesalonaika 5:​14) Era uqeti o ira sa kena marama mera “dauvakatavulica na ka vinaka.” (Taito 2:3) E kaya na iVolatabu ni o ira na qase ni ivavakoso era na vaka “nai vunivuni mai na cagi, kei nai vakaruru mai na cava.”​—Aisea 32:2.

7. Na cava eda vulica vei ira na tisaipeli mai Anitioki e Siria me baleta na yalololoma?

⁷ Na ivavakoso ena imatai ni senitiuri e sega wale ga ni vukei ira na yada, na luveniyali, kei ira na gadreva na veivuke kei na veivakayaloqaqataki, so tale ga na gauna a dau tuvanaki me veisoliyaki na iyaya ni vakacoko vei ira na mataveitacini ena so tale na vanua. Me kena ivakaraitaki, a parofisaitaka na parofita o Akapo “ni na yaco emuri na dausiga levu e na vanua taucoko,” era mani vakatulewataka na tisaipeli mai Anitioki e Siria “me ra solia yadua na nodra ka-ni-loloma, me vaka era sa dui rawata, vei ira na veiwekani era sa tiko mai Jutia.” Rau qai talai o “Panapasa kei Saula” me rau kauta vei ira na qase ni ivavakoso e kea. (Cakacaka 11:​28-​30) Vakacava nikua? Sa tuvanaka na “dauveiqaravi yalo dina ka vuku” e so na komiti ni vakacoko me vukei ira na tacida vakayalo era vakaleqai ena leqa tubukoso me vaka na cagilaba, uneune, se na ualoka. (Maciu 24:​45, VV) E dua na sala vinaka eda sa vakaraitaka tiko kina na yalololoma oya na noda vakayagataka na noda gauna, kaukaua, kei na ka eda taukena me veivuke ena ituvatuvanaki vaka oqo.

‘Kevaka Oni Dau Veivakaduiduitaki’

8. E sega ni lakolakovata vakacava na veivakaduiduitaki kei na loloma?

⁸ E vakadreta o Jemesa e dua na itovo e sega ni lakolakovata kei na yalololoma, se na “vunau vakaturaga” ni loloma. A vola o koya: “Kevaka e kune vei kemuni na veivakaduiduitaki, ko ni sa i valavala ca, ka sa vakacalai kemuni na lawa ka okati kemuni mo ni tamata talaidredre.” (Jemesa 2:​8, 9, VV) Na noda kauaitaki ira vakasivia na vutuniyau se o ira na vakaitutu e rawa ni vakavuna meda sega ni kauaitaka na nodra “tagi na dravudravua.” (Vosa Vakaibalebale 21:13) Na veivakaduiduitaki e kinoca na yalololoma. Eda vakaraitaka na yalololoma nida sega ni dau veivakaduiduitaki.

9. Na cava e sega ni cala kina noda kauaitaki ira vakalevu na tacida vakayalo e vakasakiti na nodra ivakaraitaki?

⁹ Na noda sega ni veivakaduiduitaki, e kena ibalebale beka oya meda sa kua sara ga ni kauaitaki ira vakalevu e so? Sega. A volavola o Paula vei ira na lotu Vakarisito e Filipai me baleti Epafirotaito: “Ni dokai ira kece tale ga na tamata era vakataki koya.” Na vuna? “Ni a sega ni kauwaitaka na nona bula, ka vovoleka sara ni mate e na vuku ni cakacaka i Karisito, me mai vakayacora kina vei au na veivuke ka a sega ni rawa vei kemuni mo ni mai vakayacora.” (Filipai 2:​25, 29, 30, VV) A veiganiti na nona vakavinavinakataki o Epafirotaito ni yalodina ena veiqaravi. Kena ikuri, eda wilika ena 1 Timoci 5:​17: “O ira na qase era sa lewa vinaka me ra dokai vakalevu, ia ka vakalevu sara ko ira sa dauvunautaka na vosa kei nai vakavuvuli.” Me kauaitaki tale ga na itovo vivinaka vakayalo. Na noda kauaitaka na veika vaka oqo e sega ni okati me veivakaduiduitaki.

“Na Vuku Maicake . . . sa Sinai e na Loloma”

10. Na cava meda lewa vinaka kina na yameda?

¹⁰ E kaya o Jemesa me baleta na yameda: “A ka ca sa sega ni tarovi rawa, sa sinai e na ka-gaga e dauveivakamatei. Eda sa vakavinavinaka kina vua na Turaga ko Tamada; eda sa rukaki ira talega kina na tamata, era sa buli me tautauvata kei na Kalou. Sa vu mai na gusu e dua bauga, na vakavinavinaka kei na veirukaki.” E tomana o Jemesa na vakasama oqo: “Kevaka sa tu e na lomamudou na dauvuvu e gaga kei na dauveiba, dou kakua ni vakalevulevui kemudou, se lasutaka nai vakavuvuli dina. A vuku vaka ko ya sa sega ni lako sobu maicake, sa vakavuravura ga, sa vakayalomakawa, sa vakatevoro. Io, kevaka sa tu na vuvu kei na veiba, sa tu kina na veisei kei na cakacaka kecega e ca. Ia na vuku maicake sa savasava mada, emuri sa dauia na veivakacegui, sa yalomalua, sa vakamasuti rawarawa, sa sinai e na loloma kei na vua vinaka, sa sega ni digitaki ira vakatani na tamata, se dauveivakaisini.”​—Jemesa 3:​8-​10a, 14-​17.

11. Eda na vakaraitaka vakacava na yalololoma ena ka eda kaya?

¹¹ O koya gona, na ka eda tukuna ena vakaraitaka ke tiko vei keda na vuku e “sinai e na loloma.” Ia, na cava beka eda vakaraitaka tiko nida tukutukuni keda, dau lasu, se vakacuruvosa? E kaya na Same 94:4: “Era dokadokai ira tiko ko ira kecega nai valavala ca.” Na kakase ena totolo kina na kena vakarogocataki na irogorogo vinaka ni dua e sega ni cala! (Same 64:​2-4) Kena ikuri, vakasamataka mada na leqa e rawa ni vakavuna o koya ‘na dautukutuku vakailasu e dau tukuna na ka lasu.’ (Vosa Vakaibalebale 14:5; 1 Tui 21:​7-​13) Ni vakamacalataka oti na kena vakayagataki cala na yame, e kaya o Jemesa: “Oi kemudou na wekaqu, e sega ni dodonu me vakakina na veika oqo.” (Jemesa 3:​10b) Na yalololoma dina e uqeti keda me dau vinaka, savasava, qai veivakacegui na noda vosa. E kaya o Jisu: “Ka’u sa kaya vei kemudou, A vosa ca vakaaduaga era na cavuta na tamata, era na tarogi kina e na siga ni lewa.” (Maciu 12:36) E bibi dina meda vakaraitaka na yalololoma ena ka eda kaya!

“Dou Vosota na Nodra Cala na Tamata”

12, 13. (a) Na cava eda vulica me baleta na yalololoma ena vosa vakatautauvata i koya na bobula e dinautaka na ilavo levu vua na nona turaga? (b) Na cava e kena ibalebale meda vosota na tacida “me vakavitusagavulu na vitu”?

¹² E dua tale na sala eda rawa ni vakaraitaka kina na yalololoma e laurai ena vosa vakatautauvata i Jisu me baleta na bobula e dinautaka e 60,000,000 na ilavo siliva ($75,480,000 na ilavo ni Viti) vua na nona turaga, na tui. Ni sega ni sauma rawa nona dinau, a kerea vua na tui me lomani koya. E “tuburi koya [na turaga] na loloma,” a mani bokoca nona dinau. Ia, a gole na bobula oya qai raica e dua tale na bobula a dinautaka vua e duanadrau na ilavo siliva ($125.80 na ilavo ni Viti), a sega ni loloma qai biuti koya e valeniveivesu. Ni rogoca na turaga na ka a yaco, e kacivi koya na bobula a vosota taumada qai kaya: “Tamata i vakarau ca, au a sereki iko mai na dinau levu ko ya, ni ko a vakamasuti au; e sega li ni sa dodonu kina vei iko mo yalovinaka vua na nomu i tokani me vaka na noqu a yalovinaka vei iko?” A qai soli koya yani na turaga vei ira na ivakatawa ena valeniveivesu. E tinia o Jisu na vosa vakatautauvata oqo: “E na cakava tale ga vaka kina vei kemudou ko Tamaqu vakalomalagi, kevaka dou sega ni dau vosoti ira na wekamudou mai na vu ni yalomudou.”​—Maciu 18:​23-​35, VV.

¹³ E matata vakasigalevu ena vosa vakatautauvata oqo ni yalololoma e okati kina na noda tu vakarau ni veivosoti! O Jiova e sa vosota e levu na noda ivalavala ca. Sega li veiganiti meda “vosota na nodra cala na tamata”? (Maciu 6:​14, 15, NW) Ni bera ni tukuna na vosa vakatautauvata me baleta na bobula tawaloloma, a tarogi koya o Pita: “Turaga me i valavala ca vakavica vei au na wekaqu ka me’u vosoti koya tiko mada ga? Me vakavitu?” E sauma o Jisu: “Au sega ni kaya vei iko me vakavitu wale ga, me vakavitusagavulu na vitu.” (Maciu 18:​21, 22, VV) Io, na tamata dau yalololoma ena tu vakarau me veivosoti “me vakavitusagavulu na vitu,” kena ibalebale ni na sega ni vakaiyalayala.

14. Me vaka e tukuni ena Maciu 7:​1-4, eda na vakaraitaka vakacava e veisiga na yalololoma?

¹⁴ E dua tale na sala eda rawa ni vakaraitaka kina na yalololoma, e kaya o Jisu ena Vunau ena Ulunivanua: “Dou kakua ni daulelewa, de dou lewai. Ia na lewa dou na kitaka, dou na lewai kina: . . . Ia ka vakaevei, ni ko sa raica na malamala e na mata ni wekamu, ka ko sa sega ni nanuma na kau e matamu? Se ko na kaya vakaevei vua na wekamu, Me’u leuta mada na malamala mai na matamu; ka raica, sa tu e matamu na kau?” (Maciu 7:​1-4) O koya gona, eda rawa ni vakaraitaka e veisiga na yalololoma ena noda vosota nodra malumalumu e so tale, da qai sega ni vakalelewa.

“Me da Caka Vinaka Vei Ira na Tamata Kecega”

15. Na cava e sega ni yalani ga kina vei ira na mataveitacini na yalololoma?

¹⁵ Na ivola na Jemesa e vakabibitaka na noda veilomani vakamataveitacini, ia e sega ni kena ibalebale meda yalana ga ena loma ni ivavakoso vakarisito na noda dau yalololoma. E kaya na Same 145:9: “Sa yalovinaka ko Jiova vei ira na tamata kecega: ka sa yacova na nona cakacaka kecega na nona yalololoma.” Eda uqeti meda “vakadamurimuria na Kalou,” da qai “caka vinaka vei ira na tamata kecega.” (Efeso 5:1; Kalatia 6:​10) Dina nida sega ni lomani “vuravura, se na veika sa vakavuravura,” ia eda kauaitaki ira na lewe i vuravura.​—1 Joni 2:​15.

16. Na cava soti meda vakasamataka tiko nida vakaraitaka na yalololoma?

¹⁶ Nida lotu Vakarisito, eda tu vakarau meda vukei ira era vakaleqai nira sotava na “gauna kei na veika tawanamaki,” se o ira na sotava tu na ituvaki leqataki. (Dauvunau 9:​11, NW) Ia, na noda rawa ni veivuke ena vakatau ena keda ituvaki. (Vosa Vakaibalebale 3:​27) Nida veivuke ena veika vakayago, meda qarauna me kua ni uqeta na vucesa na ka vinaka eda cakava oya. (Vosa Vakaibalebale 20:​1, 4; 2 Cesalonaika 3:​10-​12) O koya e yalololoma dina ena cakava na ka e vakaraitaki kina na veinanumi, veikauaitaki, qai yavutaki vinaka.

17. Na cava na sala vinaka duadua meda vakaraitaka kina na yalololoma vei ira ena taudaku ni ivavakoso vakarisito?

¹⁷ Na sala vinaka duadua eda rawa ni vakaraitaka kina na yalololoma vei ira ena taudaku ni ivavakoso, oya na noda tukuna vei ira na ka dina mai na iVolatabu. Na vuna? Ni dua na iwase levu ni kawatamata nikua era vakayayamo voli ena butobuto vakayalo. Nira sega ni walia rawa na leqa era sotava, qai sega tu nodra inuinui ena veigauna mai muri, levu gona era “malumalumu, ka biu wale tu, me vaka na sipi sa sega na nodrai vakatawa.” (Maciu 9:​36) Na itukutuku ena Vosa ni Kalou e rawa ni ‘cina ina yavadra,’ mera vosota kina na leqa era sotava. E rawa tale ga ni ‘rarama ina nodra sala’ baleta na iVolatabu e tukuna na inaki ni Kalou ena veigauna mai muri, o koya gona, sa tiko e dua na yavu mera vakanuinui kina. (Same 119:105) E ka dokai meda vakaitavi ena kacivaki ni itukutuku vinaka oqo ni ka dina vei ira era gadreva dina! Nida kila ni sa voleka ni cabolo na ‘veivakararawataki levu,’ meda gumatua sara na vunautaka na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou kei na cakacaka ni veivakatisaipelitaki. (Maciu 24:​3-8, 21, 22, 36-​41; 28:​19, 20, VV) Oqo sara ga na ivakaraitaki vinaka duadua ni yalololoma.

Solia “Mai Vu ni Lomamudou”

18, 19. Na cava meda gumatua kina ni vakaraitaka na yalololoma?

¹⁸ E kaya o Jisu: “Mo dou solia na ka ni loloma me vaka dou sa rawata [“solia mai vu ni lomamudou,” NW].” (Luke 11:41) Me rawa ni qai ivakaraitaki ni yalololoma na noda caka vinaka, sa dodonu me vu sara ga mai lomada na ka eda cakava​—me caka ena dela ni loloma kei na noda tu vakarau na veivuke. (2 Korinica 9:7) Ena vuravura e kune kina na itovo kaukaua, na tawaveinanumi, kei na lailai ni kauai me baleta na nodra leqa e so tale, e veivakacegui dina na yalololoma vaka oqo!

¹⁹ O koya gona, meda gumatua ni vakaraitaka na yalololoma. Na levu ga ni noda vakaraitaka na yalololoma, eda sa vakadamurimuri koya vinaka sara tiko ga na Kalou. Ena vakainaki kina na noda bula qai yaga dina.​—Maciu 5:7.

Na Cava o Vulica?

• Na cava e bibi kina meda lomani ira na tacida vakayalo?

• Eda na vakaraitaka vakacava na yalololoma ena ivavakoso vakarisito?

• Eda rawa vakacava ni caka vinaka vei ira ena taudaku ni ivavakoso?

[iYaloyalo ena tabana e 26]

E yalololoma na kai Samaria

[iYaloyalo ena tabana e 27]

Era dau yalololoma na lotu Vakarisito

[iYaloyalo ena tabana e 30]

Na sala vinaka duadua eda vakaraitaka kina na yalololoma vei ira ena taudaku ni ivavakoso oya noda tukuna vei ira na ka dina ena iVolatabu